HH qnnchakan komitei Ararati marzayin qnnchakan varchutyunum qnnvogh qreakan gorcov bacahaytvel e 1990t. teghi unecac spanutyuny:

Ays masin haytnum en HH qnnchakan komitei lratvakan carayutyunic։

1990t. hoktemberi 31-in Kotayqi marzum gtnvogh «Geghard» kochvogh vanqi dimaci hatvacum gtnvogh lanjin: tphutneri mej, haytnabervel e Erevan qaghaqi Fizikayi instituti arajatar konstruktori din: Diaki artaqin znnutyamb parzvel e, vor verjinis krcqavandaki verin aj masum arka e hrazenic ardzakvac gndaki mutqi ancq, isk mejqi masum: elqi ancq:

Tuzhoghi marmnic hanvac gndakn unecel e 8,2 mm tramachaph ev krakvel e «40-8,2» maknishi vorsordakan hracanic:

Spanutyan depqi artiv 1990t. noyemberi 1-in Artashati mijshrjanayin dataxazutyunum harucvel e qreakan gorc, vori shrjanaknerum irakanacvel en mi sharq qnnchakan gorcoghutyunner, sakayn vorpes meghadryal nergravman entaka andzy parzvac chlinelu himqov 1991t. phetrvari 2-in qreakan gorcov varuyty kasecvel e:
2018 tvakani ogostosi 1-in stacvac operativ teghekutyunneri himan vra: qreakan gorcov kasecvac varuyty versksvel e, ev dzernarkvac qnnchakan ev datavarakan ayl mijocarumneri ardyunqum parzvel en tuzhoghi: kyanqi het anhamategheli hrazenayin marmnakan vnasvacqner stanalu hangamanqnery։

Ayspes: naxnakan qnnutyamb: phastakan tvyalner en dzerq bervel, vor erku ynker depqi ory gnacel en Kotayqi marzum gtnvogh «Geghard» kochvogh vanqi verevi hatvacum gtnvogh sarer: vorsi։ Tphutneri mijic dzayner lseluc heto nrancic meky, karcelov, te arj e, erku hat krakoc e ardzakel ayd ughghutyamb, voric heto lsvel e dzayn, ev haskacel e, vor mardu ughghutyamb e krakel: Dranic heto anmijapes ynkeroj het motecel en ayd hatvac u nkatel, vor krakoci hetevanqov gndaky dipel e mi mardu, vorin chen tchanachel: Aynuhetev vaxic heracel en nshvac hatvacic: din toghnelov teghum:

Entadryal hancagorcutyun katarac andzi inqnutyuny parzvel e։

Naxaqnnutyuny sharunakvum e