ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+17 °C, +14 °C ... +26 °C Vaghy:+27 °C
440 t. phetrvari 17-in mahacel e Mesrop Mashtocy, Hayoc greri steghcoghy
04:59, 17.02.2014
15072 | 0

Mashtoci mahic heto hazarapet Vahan Amatunin ev zoravor Hmayak Mamikonyany mec bazmutyamb nra marminy teghaphoxum en Oshakan, vortegh ereq tari anc Vahan Amatunin tatchar e karucum, atchyuny teghaphoxum ayntegh։ Nra hishataky hargelu hamar Hovseph katoghikosy handznararum e Koryunin grelu Mashtoci kyanqn u gorcy։ Hay ekeghecin, nkati unenalov Mashtoci zhoghovrdakanutyuny, nran dasel e ir srberi sharqy։ 428 t. Hayastani arevelyan masum nuynpes veracav hayoc Arshakunineri petakanutyuny։ Qaghaqakan tesaketic Hayastani hamar ayd canr zhamanakashrjanum Mashtoci gyutov cnund arac hayoc dprutyuny arag caghkec vorpes erkri qaghaqaka- napes anjat masery hogeevor u mshakutayin zodumov miavorogh ev hayutyany dzulumic patsparogh uzh։ Hayastanum ev sphyurqum Mashtoci anunov en kochvum petakan u hasarakakan himnarkner dprocner, phoghocner ev ayln։ 1962 t․ Mashtoci anunn e krum haykakan amenaharust dzeragratuny Matenadarany։ Oshakani tchanaparhin kangnecvel e mashtocyan aybubenin nvirvac hushakotogh։ Mashtoci anunn e krum naev Erevan qaghaqi glxavor poghotan։
Mesrop Mashtocy cnvel e 361t. Taron gavari Hacekac gyughum: Na eghel e hay gri steghcoghn ev hay inqnuruyn u targmanakan grakanutyan skzbnavoroghy, hay grutyan, hayagir dproci himnadiry ev hayeri arajin usucichy, lusavoriych, mshakutayin-hasarakakan gorcich, qristoneutyan qarozichy, Hayastani ekeghecu vardapety։ Mashtoci kyanqi u gorcuneutyan veraberyal kan vaverakan aghbyurner, ayd tvum nra zhamanakakic ev depqeri akanates Koryuni «Varq Mashtoci», naev Movses Xorenacu, Ghazar Pharpecu, Movses Kaghankatvacu, Karapet Sasnecu yndardzak vkayutyunnery (shurj 30 hin ev mijnadaryan aghbyurner) ։ Mesrop Mashtocy kisaznvakan Vardani vordin er։Hayastanum stacel e hunakan krtutyun: Tirapetum er hunarenin, parskerenin, asorerenin, vracerenin: Skzbnakan shrjanum ancel e carayutyan hayoc Xosrov III (mot 385 − 388) tagavori arquniqum, eghel e zinvorakan, apa: palatakan gragir։ Mot 395/396 - in dardzel e hogevorakan, ev meknel Vaspurakani Goghtn gavary, ur teghi ishxan Shabitic stanalov gorcelu azat hnaravorutyun himnel e qristoneakan hamaynqner, ekeghecakan daser։ Shrjagayel e naev Syunium։ Unecel e ashakertner, voronq heto dardzel en nra ognakannery lusavorakan gorcuneutyan asparezum։ Ays shrjanum mtadrvel e steghcel haykakan grer: Astvacashunchy targmanlelu hamar։ Veradardzel eVagharshapat, vortegh katoghikosi naxadzernutyamb hravirvel e hatuk zhoghov։ Mot 404 - in Mijagetqic bervac Danielyan nshagrerov, katarel e targmanakan ev usucoghakan arajin phordzery, sakayn apardyun: —Ayd zhamanak stacel e vardapeti (usucchi) astitchan: Vramshapuhi ev Sahak Partevi hrahangov andzamb meknel e Mijagetq, handipel nuyn Daniel episkoposi het։ Eghel e Edesiayum, Amidum, apa: Samosatum։ Handipumner e unecel teghi bardzrastitchan hogevorakanutyan het: Edesiayi episkopos Babilasi, Amidi episkopos Akakiosi (400-409 tt.) het, aycelel e Edesiayi gradaran։ Mot 405-406 tt. Edesiayum avartel e hayoc greri steghcumy։ Arevmtahayastan katareliq arajin shrjagayutyunic araj meknel e Virq, ur vrac Bakur (mot 416-429 tt.) arqayi, Movses episkoposi, ev targmanich Jaghayi ognutyamb steghcel vrac hin giry («xucuri») ։ Mot 420-422-in meknel e Byuzandia: Konstandnupolis, handipel kaysr Teodos II-i ev hunac patriarq Attikosi het, voric heto haykakan dprocner e bacel Mec Hayqi byuzandahpatak gavarnerum, zugaherabar payqar mghel «borboritner» aghandi dem։—Veradardzic araj aghvan Beniamini het steghcel e aghvanic giry։ Byuzandakan ishxanutyunneric stacel e «akumit» titghosy։ Ayrarat veradarnaluc heto andzamb meknel e Aghvanq, handipel aghvanic Arsvaghen arqayi ev Eremia episkoposi het, kazmakerpel nor gri taracumy, vorteghic ancel e Baghasakan gavar, mghel hakaaghandavorakan payqar։ Ayd shrjanum eghel e Utiqi Gardman gavarum, apa: Gugarac Tashirqum։ Evs mek angam Arevmtyan Hayastan e aycelel 420-akanneri verjin, eghel Bardzr Hayq gavari Derjan, Ekeghyac, Sper ev Shaghgomq gavarnerum։ 431-439-i mijev katoghikos Sahaki ev ashakertneri het himnakanum avartel e Astvacashnchi targmanutyuny։ 439-in nra hrahangov katoghikosakan atori teghapah e darnum Hovseph Vayocdzorcin։

Kyanqi verjin tarinerin grel e hogevor sharakanner, krona-philisophayakan erker։

Hay greri steghcumy

Mashtocy ayd araqelutyan zhamanak sksel e lrjoren mtahogvel erkri vitchakov։ Teev qristoneutyuny Hayastan mutq e gorcel arajin darum ev 301 t. dardzel petakan kron, bayc zhoghovrdi zgali masy miayn anvanapes er qristonya, erkrum eghac astvacashnchi grqery, ekeghecakan ayl erker hunaren kam asoreren ein, zhamergutyunnery ev cesery katarvum ein zhoghovyr-di hamar anhaskanali ayd lezunerov։Mesrop Mash- tocy Astvacashunchy hraparakaynoren kardalis anmijapes banavor targmanum er hayeren: zhoghovrdin haskanali dardznelu hamar: Goghtum katarac qaroz- chutyuny Mashtoci mej hastatec hayeren gir u gra- kanutyun unenalu hratap karevorutyuny։ Kayin ayd voroshumn yndunelu naev ayl canrakshir pattcharner։387 t. erku masi bazhanvac Hayastani arevelyan ev arevmtyan masum teev pahpanvum er hayoc taga- vorutyuny, bayc parskakan azdecutyunn oravur mecanum er։ Erkri arevmtyan masum, vory miacvac er Byuzandiayin, veracvac er hayoc tagavorutyuny, ekeghecin entaka er hunakan episkoposutyany, ekeghecu ev petakan lezun hunarenn er։ Hayastani erku maseri mimyancic otaracumy sparnum er erkri ev zhoghovrdi amboghjutyany, verahas er darnum hayut- yan dzulman vtangy, amboghj erkrum dprocneri, hamal- saranneri, lezun hunarenn er, masamb asorereny, ekeghecakanneri zgali masy huyner u asoriner ein, hay hogevorakanutyan vorosh masy hunaxos er:

Hayoc greri steghcman anhrazheshtutyun.

Arevmtyan shat gavarnerum hunaren u hunakan kencaghy armatanum ein hay yntaniqnerum։ Arquni- qum pashtonavarelis ev heto Mashtocy kanxazgacel er haykakan inqnuruyn petutyan motalut ankumy։ Ayspes Mashtoci hamar hay dprutyan hratap steghcumn uner hetevyal npataknery.

1. hayacnel qristoneakan grqery, qarozchutyunn u araroghutyunnery katarel hayeren,

2. steghcel u zargacnel mayreni lezvov grakanutyun

3. hayutyuny phrkel dzulumic ev da apahovel hetagayi hamar

4. amracnel erkri qaghaqakanapes erku masi bazhanvac hatvacneri hogevor, lezvakan ev mshakutayin miasnutyuny, vory qaghaqakan miasnutyan himq piti darnar erkri petakan ankaxutyuny verakangnelu hnaravorutyan depqum։

Hayeren hnchyunakan hamakargi steghcumy

Mashtocy 405-in steghcum e hayereni hnchyunakan hamakargy tchshgrtoren artahaytogh, usucanelu, targmanelu ev dprutyun steghcelu npatakin liovin harmar nshanagrer. «Na ir surb ajov hayrabra cnec nor ev sqancheli cnundner hayeren lezvi nshanagrer» ։ Edesiayum Mashtocy noragyut tarery dasavorom e ogtvelov hunakan aybubeni hertakanutyunic, tarerin talis e anunner (ayb, ben), voroshum e nranc tvayin arzheqnery (A =1, Zh = 10, Tch = 100) ։ Apa ancnelov Samosat hmut hunaget Hrophanosi ognutyamb katarelagorcum e noraguyn tareri gcagrutyuny, nor tarern usucanum ir ognakannerin ev aydtegh hunakan krtutyun stacogh manuknerin, ir ashakertner Hovhan Ekeghecacu ev Hovseph Paghnacu het sksum e nor gri ognutyamb Astvacashnchic hayeren targmanel Soghomoni araknery, voronc skizbn e.— «Tchanachel zimastutiւn ev zxrat, imanal zbans hantcharoy…» . sranq mesropatar grvac arajin barern ein։
davkocharyan
------------------

Mashtoci u hayoc aybubeni masin

Jorj Bayron (angliaci banasteghc) . «Inch el spaselis lini nranc (hayerin) apagayum, nranc erkiry misht petq e mna vorpes amenic aveli hetaqrqrakanneric mekn amboghj hoghagndum, ev arden isk nranc lezun… mec usumnasirutyun e pahanjum… Tchox e hayoc lezun, ev aratoren kvardzatrvi na, vov kusumnasiri ayn: Es phordzum em, im phordzn araj e yntanum»:

Viktor Hyugo (fransiaci grogh) . «Dzer hnameni lezun es chgitem, bayc sirum em ayn: Dra mej arevelqn em zgum, darern em nshmarum ayntegh, tesnum em ancyali xorhrdavor nshuyli shoghardzakumy: Indz hamar parcanq e hayeren targmanvely»:

Markvart (germanaci gitnakan, hayaget)
«Mijnadaryan vor zhoghovurdy kkaroghana parcenal, te erbevice ir sephakan lezvov kam tekuz mi ayl: baxtavor latinerenov, hraparak e hanel Vardani ev ir ynkerneri dyucaznamarti aynpisi mi nkaragrutyun, inchpisin Eghishei nkaragracn e»:

«Ete nkati arnenq patmakan ayn bacarik, canr iradrutyuny, vori mej Mashtocy karoghacav artnacnel hay zhoghovrdi azgayin gitakcutyuny, ev nra ayd gorcy hamematenq Pipinosi ev nra zinakic Zigfridi gorcuneutyan het, vor nranq arin germanakan zhoghovrdi hamar: ays verjinnery «xeghtch tzukner» kerevan mtqi ayd hskayi hamematutyamb»:

Frederik Feydi (fransiaci hayaget) .
«… Zbaghmunqnerus nyuty aysor: Mekn u miaky: hayereny: Grabary, hayoc barbarnery: Ays e im sirus ararkan: Mi zarmanali masnavor shnorh unecogh ays lezun, vor aysor isk zorutyun uni azatoren ev stuyg artahaytelu gitakan tchshtorosh mitqy, philisophayakan gaghapharnery ev banasteghcakan nrbin, bazmerang kisastvernery miazhamanak: Kyanqis amen mi vayrkyany nvirvac e ayd usumnasirutyany»:

«… Im gitcac lezunerun mej hayereny bacarik e… nax, vorpes zarmanali tramabanakan lezu, apa naev: ir tchkunutyamb, nor barer kazmelu dyurutyunnerov»:

Edmond Shuc (hungaraci banaser, doktor) .
«… Hayoc lezvi myus koghmy, vor arzhani e hiacmunqi, nra barayin ev votchayin harstutyunn e: Ays arandznahatkutyuny hay banasteghcnerin hnaravorutyun e talis hamashxarhayin grakanotyan gandzery bolor nrberangnerov targmanelu hayeren: Ev barapashari henc ayd harstutyunn e, vor dzhvarutyun e harucum otarazgi targmanichnerin hay grakanutyuny irenc lezunerov targmanelis»:

«Mashtoci hrashali steghcagorcutyan: haykakan aybubeni katarelutyuny ashxarhi mecaguyn lezvabanneri zarmanqn e arajacrel…»:

Antuan Meye (fransiaci gitnakan, hayaget)
«Hay aybubeny glux-gorcoc myn e: Hay hnchyunabanutyan hnchyunneren yuraqanchyury hatuk nshanov my notagrvac e, ev hamakargy aynqan lav hastatvac e, vor hay azgin haytaytac e hnchabanutyan verjnakan artahaytutyuny my, artahaytutyun, vor pahpanvac e minchev aysor aranc phophoxutyun my krelu: Ator hetevanqov: Hayastan unecav tchkun grakan lezu my, vor hayun barapasharin bolor arzheqnery kartabere»:

Emil Benvenist (fransiaci lezvaban) .
«Latinereni aybubeny, hayereni aybubeny nshagrutyan zarmanali orinakner en, vorn anvanum enq hnchutayin: Zhamanakakic verlucoghy grete vochinch chi karogh phoxel aystegh. hashvi en arnvac irakan tarberutyunnery, yuraqanchyur tar misht hamapatasxanum e miayn mek hnchuyti, yuraqanchyur hnchuyt misht verartadrvum e nuyn tarov»:
* * *

«Hayereny hayun xorhurdn e»:
Vilyam Saroyan

… «Indz hajordogh serundnerin, torneris, corneris ktakum em tirapetel hayoc lezvin: Amen meky petq e ir partqy hamari usumnasirel hayoc lezun, graget lini hayerenic, ankax ayn banic, te qani tokos e nra mej haykakan aryuny: Ayd tokosy vochinch chi nshanakum: Menq phoxancum enq serundnerin voch te aryun, ayl gaghapharner ev gaghapharneri mej indz hamar amenatanky hayoc lezun e: Ayd kapakcutyamb yuraqanchyur serund partavor e sovorecnel hajordin hayoc lezu: Gitceq, vor im kyanqi amenamec erjankutyuny eghel e u kmna, qani aprum em, hayoc lezvin tirapetely: Cankanum em erjankutyun bolorid» …
Viktor Hambardzumyani ktakic

«Mayreni lezvi barery menq zgum enq, aprum, isk otar lezviny: sovorum, haskanum, hishum» …
Avetiq Isahakyan

«Mesrop Mashtoci gyuty, antarakuys, ayn hzor zenqn er, vori shnorhiv hay zhoghovurdy pahpanec ir goyutyuny 5-rd dari mec payqarum ev mtnelov qaghaqakrtvac hnaguyn zhoghovurdneri yntaniqi mej, zargacrec ir inqnuruyn mshakuytn u shat harust grakanutyuny»:
Hakob Manandyan

«Hunareny meghm e, hromeakan lezun: hzor, hunareny: ahabekogh, asorereny: aghersakan, parskereny: pertch, alanereny: gegheckazard, gotereny: hegnakan, egiptereny: taphakaxos u xavaradzayn, hndkereny: tchrvoghakan, hayereny: qaghcr, vory miazhamanak karogh e myus bolor lezuneri hatkutyunnern amphophel ir mej»:
Eghishe

«…Im imacac lezuneri mej hayereny bacarik e, nax: vorpes zarmalali tramabanakan lezu, apa naev: ir tchkunutyamb, nor barer kazmelu dyurutyunnerov»:
Frederik Feydi (fransiaci lezvaban, hayaget)

«Lezun e amen mi zhoghovrdi azgayin goyutyan ev eutyan amenaxoshor phasty, inqnuruynutyan u hantchari amenaxoshor droshmy, patmutyan u heravor ancyali kaxardakan banalin, hogekan karoghutyunneri amenatchox gandzarany, hogin u hogebanutyuny»:
Hovhannes Tumanyan

Oshakanum, henc ays gerezmanum amphophvac e Mesrop Mashtoci din:
Mamuli xosnak: Niderlandakan Oragir
Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Niderlandakan Oragir
14:07, 16.04.2024
166 | 0
19:04, 09.04.2024
274 | 0
21:54, 04.04.2024
258 | 0
21:03, 04.04.2024
308 | 0
00:56, 04.04.2024
275 | 0
14:58, 02.04.2024
293 | 0
15:26, 09.03.2024
388 | 0
00:09, 09.03.2024
792 | 0
depi ver