ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+16 °C, +15 °C ... +26 °C Vaghy:+26 °C
Azat Vshtuni / cnndyan 120-amyaky
00:41, 17.07.2014
6685 | 0

17 hulis, 1894 - 26 mart, 1958

Karapet Mamikonyan

Cnvel e Arevmtyan Hayastani Van qaghaqum: Naxnakan krtutyunn stacel e teghi Eremyan dprocum։ 1908-11tt sovorel e Kostandnupolsi kentronakan varzharanum։ Banasteghci grakan anuny 1910-akan tvakanneri hay mtavorakanutyan tramadrutyunneri artahaytutyunn e։ Hay zhoghovrdi kyanqum hakasakan ein azatutyan ighdzn u vishty, voric el cnvum e «Azat Vshtuni» grakan anuny։ I dep: nuyn anunn e krel grakan phordzer katarogh tiflisci mi eritasard, vori anvan dem banasteghcy boghoqi namak e tpagrel։ Baci ayd, storagrel e naev Karap, Azat, Karapet Tashtchyan, Seid el Nur anunerov։ 1911t. meknel e Phariz ev dardzel Sorboni hamalsarani grakan-philisophayakan fakulteti azat unkndir։ 1914t. meknel e Tiflis։ 1918-19tt ashxatel e Tiflisi Hin Nersisyan vorbanocum, vortegh himnadrel e «Pharos» tpagir handesy։ 1919-20tt eghel e Ghrimum։ Hayrenadardzutyan gorcov 1921t. meknel e Iran ev Iraq։ Xmbagrel e «Murtch» amsagiry (1922t.), «Dirqerum» erkshabataterty (Tiflis, 1924t.), «Murtch-mangagh» terty (Doni Rostov, 1926-27tt), «gegharvesti frontum», «Xorhrdayin Hayastan» -i grakan havelvacy (Erevan, 1930t.), «Xorhrdayin arvest» (Erevan, 1932-34tt) amsagiry։ Eghel e Sovetakan Hayastani grakan arajin kazmakerputyan: Sovetakan Hayastani Groghneri asociaciayi naxagahy, Hayastani proletarakan groghneri asociaciayi nerkayacucichy Moskvayum (1925t.), HXSH luszhoghkomati arvesti sektori varichy (1929t.), grakan «Ereqi xmbak» -i (Eghishe Charenc, Gevorg Abov, Azat Vshtuni) andamneric։ 1934t-ic eghel e XSHM Groghneri miutyan andam։ Nra steghcagorcutyunnery targmanvel en ruseren, ukraineren, vraceren, adrbejaneren, qrderen, franseren, chinaren ev ayl lezunerov։ Mahacel e Erevanum:

AZAT VShTUNU «PAYVoKY»

1942-in hay groghneri mi xumb: Harutyun Mkrtchyany, Azat Vshtunin, Vaxtang Ananyany ev Babken Shahumyany, «steghcagorcakan» gorcughman meknec razmatchakatayin gic: Tamanyan terakghzi, ur erkar ev dzhvarin krivneric heto dadar er arel haykakan 89-rd divizian։ Arajadranqy parz er: hay zhoghovrdi voghjuyny haghordel mer qajari martiknerin ev mamulum nkaragrel nranc sxragorcutyunnery։

Xumby tchanaparh ynkav apranqatar gnacqov, apa, mi qani bernatar meqenaner phoxelov, verjapes hasav terakghzi։ Minchev diviziayi teghakayman vayr hasnely hark eghav kang arnel terakghzu kisaver gyugheric mekum, ur groghnerin hyurynkalec bari, ceracac mi kin։ Bolory hognac ein, ev hatkapes: Azat Vshtunin, vory xmbum amenaavagn er: bolorum er hisun tarin, baci ayd: aranc ayn el tulakazm er ev haziv er qarsh talis zinvorakan payusaky, ur ir irern ein ev «Suxoy payoky» : choracrac tarex, tupherov «chor kasha» ev «buxanka» hac։ Vanum cnvac, Pharizi Sorboni hamalsaranum usanac, nrbakirt u barakiran ayd mardu hamar, iroq, dzhvar er «dimanal» zinvorakan payusaki canrutyany, ev Dilijani sarerum mecacac, pndakazm u aruyg Vaxtang Ananyann stipvac er nra bern el krel։ Aydpes hasan gyugh, teghavorvecin, ev ayn e, ancnelu ein «payokin», erb Azat Vshtunin cocagrpanic mi calac tught hanec u meknec xmbi «tntesvari» partakanutyunn standznac Babken Shahumyanin. «Karda: aneliqd kimanas» ։

Vshtunu meknac tughty anvani bzhishk, profesor Artashes Meliq-Adamyani grac «receptn» er։ Vshtunin gangatner e unecel, dimel e Meliq-Adamyanin, vorn, i dep, 1932-ic hanrapetakan zinkomisariati razmabzhshkakan handznazhoghovi naxagahn er, u na znneluc heto parzelov, vor Vshtunin hyucvac e, aryan pakasutyun uni, degheri het nshanakum e naev «uzhegh snund» : yndunel tarm karag: orakan aysqan gram, hum dzu: aysqan hat, aysqan kat, kakao ev nunisk: aysqan xaviar…

Babken Shahumyany bardzradzayn kardum e profesori deghatomsy, ev xeghtch paravi xrtchity dghrdum e hrhrocic։

-Lsir, ed profesory qez dzerq e arel, - cicaghi mijic asum e Harutyun Mkrtchyany, - nra receptov himi Pharizum el ban chi gtnvi: germanacinery morexi nman xzhrel en amen inch։

Qaghcac mardik aydqan yntir utestegheni anunner lselov inch zgacumner kunenan, ev Ananyany barkacac asum e Shahumyanin.

-Lsir, du ed recepty ho mez tanjelu hamar chkardacir, xightch unes, te che։

Vshtunin phordzec kataky tanel minchev verj ev lurj tonov pndec ireny.

-Im gorcy chi, Meliq-Adamyann anvani bzhishk e, na anteghi ban chi gri։ Te vor uzum eq hetnerd divizia hasnem: tveq receptov indz hasaneliqy։

Groghnery, aynuamenayniv, voroshecin ognel «hivand banasteghcin», ev tantiruhun xndrecin gone mi bazhak kat ta։

-Erdvum em, kat chunem, - asac bari paravy, - gyughum voch mi kov chi mnacel, germanaciq bolory mortecin։ Mi erinj unei, qani amis taqun paheci gomum, achqic heru, germanaciq vor koran: durs haneci։ Haneci u phoshmaneci: xeghtch anasuny kuracav. erkar zhamanak luys cher tesel…

Inch arac, Vshtunun mnum er «mec visht» aprel: bavararvel ir zinvorakan «payokov» ev manavand goh linel, vor ynkernerin mi lav cicaghecrec։ Parkecin qnelu։

-Aqlorakanchin bolors petq e votqi vra linenq, minchev divizia der ahagin tchanaparh unenq gnalu, - hrahangec Harutyun Mkrtchyany, vory xmbi «hramanatarn» er։

Inch aqlorakanch, gyughum aqlor el cher mnacel, vor kancher, ev hognac xumby qnac mnac minchev kesor…

Groghnern i verjo hasan divizia ev inchpes harkn e nerkayacan Nver Safaryanin։ Nranc patkeracmamb: pharabanvac diviziayi hramanatary petq e vor bardzrahasak, amrakazm meky liner, bayc nranc arjev mijahasak, nihar u tux demqov mard er kangnac։ Na groghnerin yndunec siralir, harcuphordz arec: inch ka Hayastanum, inchpes divizia hasan, ev kargadrec teghavorel nranc։ Motecav diviziayi hramanatari tntesakan gcov teghakal gndapet Chilingaryany ev hetaqrqrvec, te hyurern inchi kariq unen։ Babken Shahumyany, vory «groghakan masnagitutyamb» ergicaban er (heto erkar tariner ashxatec «Vozni» handesum) voroshec nor erangner avelacnel Meliq-Adamyani «recepti» het kapvac urax patmutyany ev Chilingaryanin handznec Vshtunu tvac tughty։ Gndapety tntghec ayn ev zarmanqov harcrec.

-Sa inch e, vochinch chem haskanum։

-Da profesor Meliq-Adamyani grac deghatomsn e, Azat Vshtunu «payoky», - lurj-lurj bacatrec ergicabany։

Groghnern irar nayelov cicaghecin, isk gndapety, dardzyal vochinch chhaskanalov, qaghaqavarutyan hamar asac.

-Lav, mi ban kmtacem…

Cicaghi nor aliq bardzracav. axr, vorteghic er gndapety tcharelu tarm karag, hum dzu, kakao, hetn el: xaviar, nuynisk generalnern aydpisi «payok» chunen։

Urax kataknery, zvartchali patmutyunnery tetevacnum en krvogh martikneri kyanqy, mi tesak aprecnum mahvan dem handiman kangnac zinvorin, ev ergicaban Babken Shahumyani hmut gunavormamb aydpisin eghav Vshtunu «payoki» patmutyuny, isk aha Vaxtang Ananyani hamar ayn dardzav hushagrutyun, vory luys tesav arden paterazmic heto, «Profesor Meliq-Adamyani deghatomsy razmatchakatum» vernagrov։

LUSABACIN

Lusabacin,
Lacin, lacin
Vardery: sev terter bacin...

Lusabacin,
Jinj, lusacin
Havqer tran lur, gnacin...

Lusabacin,
Urin, hacin
Arvi aphin meghmik lacin...

Lusabacin,
Es tun dardzin,
Xamrac gta im siracin...

Lusabacin,
Shagh u tacin,
Srtis hamar shirim bacin...


ORHNERG HMAYQID

Hasun nrnerov e aygid, bayc phak drnerov e aygid,
Anqun pahapany linem aygud u dyutogh hmayqid։

Linem trvrun mi titer, tarem qo phartam userin,
Halvem achqerid gisherin, calvem camerid hyuserin։

Vardi, kndruki buyr unes, shrtunqs banam
tam buyrid,
Te gandz es uzum: andzs tam ayrogh mi hatik
hambuyrid։

Srtis taguhin es dyutogh, tirel es srtis
pertch gahin,
Xghtcha, kam kyanq tur, vor aprem, ev kam shut
handznir indz mahin։

Te kyanq es talis: durd bac, mtnem buravet,
var aygid,
Te mah tas: verjin shnchis het orhnerg kdzonem
hmayqid։

Vshtunu heghinakutyamb hratarakvac grqery

  • Srtis lareren, Baqu, 1915, 30 ej։
  • Kamavori hushatetric, Baqu, 1915, 28 ej։
  • Banasteghcutyunner, Tiflis, 1918, 76 ej։
  • Huzanq u zang, Aleq-pol, 1923, 47 ej։
  • Neo orientana (zartnogh Arevelqi erger), Erevan, Pethrat, 1923, 48 ej։
  • Salamname, Tiflis, 1924, 39 ej։
  • Arevelqy hur e hima, Erevan, Pethrat, 1927, 116 ej։
  • Banasteghcutyunner, Erevan, Pethrat, 1929, 172 ej։
  • Xosum e radio-Alzhiry, Erevan, Pethrat, 1931, 38 ej։
  • Erker, Erevan, Pethrat, 1935, 265 ej։
  • Ram Roy, Erevan, Pethrat, 1936, 19 ej։
  • Lusademin, Erevan, Pethrat, 1939, 58 ej։
  • Yntir erker, Erevan, Haypethrat, 1941, 280 ej։
  • Nor serundy, Erevan, Haypethrat, 1941, 29 ej։
  • Villi Volf, Erevan, Haypethrat, 1941, 28 ej։
  • Erb kaycaky phaylatakum e, Erevan, Haypethrat, 1942, 31 ej։
  • Mankakan razmaxagh, Erevan, Haypethrat, 1942, 4 ej։
  • Hatyntir, Erevan, Haypethrat, 1944, 51 ej։
  • Mankikn u katviky, Erevan, Haypethrat, 1944, 8 ej։
  • Ser ev atelutyun, Erevan, Haypethrat, 1946, 63 ej։
  • Erkeri zhoghovacu, Erevan, Haypethrat, 1947, 464 ej։
  • Mankutyan orer, Erevan, Haypethrat, 1953, 16 ej։
  • Banasteghcutyunner ev poemner, Erevan, Haypethrat, 1954, 224 ej։
  • Erker, Erevan, Haypethrat, 1956, 367 ej։
  • Erker erku hatorov, hator 1, Erevan, Haypethrat, 1960, 264 ej։
  • Erker erku hatorov, hator 2, Erevan, Haypethrat, 1961, 286 ej։
  • Yntir erker, Erevan, «Hayastan», 1971, 250 ej։
  • Girq manukneri hamar, Erevan, «Hayastan», 1972, 47 ej։
  • Erb kaycaky phaylatakum e (viperg), Halep, tparan «Ani», grqum tpagrman tvakany nshvac che, 30 ej։

Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Niderlandakan Oragir Grakan ej
18:40, 18.08.2021
6234 | 0
02:40, 11.05.2020
6837 | 0
01:54, 29.11.2019
12395 | 0
05:28, 08.01.2018
12381 | 0
03:29, 22.12.2017
13071 | 0
01:01, 08.12.2017
29951 | 0
16:32, 06.12.2017
11529 | 0
16:11, 06.12.2017
16301 | 0
02:42, 05.09.2017
17547 | 0
23:45, 27.08.2017
21696 | 0
depi ver