ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+14 °C, +14 °C ... +26 °C Vaghy:+25 °C
Shahan Shahnur -111 / Amenaevropakan hay groghy
01:12, 03.08.2014
13526 | 0

Kensagrutyun

Hay mecanun grogh Shahan Shahnury (iskakan anuny: Shahnur Qerestetchyan) cnvel e 1903t.-i ogostosi 3-in K.Polsum: Naxnakan krtutyunn stacel e Skyutari Semertchyan dprocum, apa: Perperyan varzharanum։

1921t.-in avartum e varzharany bardzr arajadimutyamb: Sovorelu tarinerin himnavor kardum e hay u otar (hatkapes fransiakan) grakanutyun:

Shahnurn ozhtvac er nkarelu ev gcelu aknhayt dzirqov ev varzharany avarteluc heto zbaghvum e lusankarchutyamb: 1922t.–in hastatvel e Pharizum: Aystegh el zbaghvum e lusankarchutyamb ev sksum arajin grakan phordzery:

Sovorelu tarinerin himnavor kardum e hay u otar (hatkapes fransiakan) grakanutyun։ Shahnurn ozhtvac er nkarelu ev gcelu aknhayt dzirqov, ev varzharany avarteluc heto zbaghvum e lusankarchutyamb։ 1922–in hastatvel e Pharizum։ Aystegh el zbaghvum e lusankarchutyamb ev sksum arajin grakan phordzery։ Ashxatakcel e «Arev», «Apaga», «Anahit» parberakanneri, Teodiki «Amenun tarecuycin» ։

1929–in luys e yncayel ir arajin vepy: «Nahanjy aranc ergi» : ahazangelov sphyurqahayeri ucacman u aylaserman vtangi masin։ Ays gorcy, vortegh depqern u haraberutyunnern unen himnavorvac hasarakakan henq, aysor el mnum en ayzhmeakan։ 1928-32 tt sovorum e Pharizi hamalsarani grakanutyan bazhnum։ Canr hivandutyan pattcharov na heranum e Pharizic ev hastatvum Fransiayi haravum։ 1933–in Sh. Shahnury hratarakel e «Haraleznerun davatchanutyuny» patmvacqneri zhoghovacun։ Ays erku gorcov na dasvel e hay realistakan ardzaki varpetneri sharqy։

Vorosh zhamanak na steghcagorcel e franseren: Armen Lyuben storagrutyamb, 1956-ic hayeren tpagrel e hraparakaxosakan, graqnnadatakan hodvacner u manrapatumner։ 1939–in na «La nuvel revyu fransez» –um yntercoghin e nerkayacrel «Gisherayin phoxadrutyun» hivandanocayin hushery։ Franseren hratarakvel en «Prptumner anteghi» (1942), «Gaghtagoghi ancord» (1946), «Surb hamberutyun» (1951), «Bardzravandak» (1957) zhoghovacunery։ 50-akan tt verjeric hayeren luys en tesel «Tertiks kiraknorya tivy» (1958) patmvacqneri zhoghovacun, «Zuyg my karmir tetrakner» (1967), «Kraky koghqis» (1973) grqery, voroncum amphophvac en Shahan Shahnuri hin u nor hodvacnery, hraparakaxosutyunnery։1963 tvakanin nshvum e nra 60-amyaky, ev aveli e taracvum nra hambavy։ Aroghjakan vitchaki vatacman pattcharov 1973 tvakanin avartvum e Shahan Shahnuri tarapalic ev argasavor kyanqy։

***
… Menq amen erkir unecac enq ev uninq lav lusankarichner, kaghapari varpetner, sakayn ur e eakany, bardzraguyny, gegheciky: Dun al kataryal marmnacumn es hayutyan: Hayy uni lav nkarichner, bayc vo’ch nkarchutyun, hayy uni lav derasanner, bayc voch tatergutyun, hognil chgitcogh tchamphordner: bnav navapet: Hayy uni zmayleli banasteghcner, bayc vo’ch grakanutyun, Astvac: voch dicabanutyun, xnkeli heghaphoxakanner, bayc voch’ heghaphoxutyun, hayy unecac e azatutyun, erbeq: ankaxutyun:
Ky nahanjen cnoghq, vordi, qeri, phesa, ky nahanjen barq, ymbrnum baroyakan, ser: Ky nahanje lezun: Ev menq der knahanjenq baniv ev gorcerov, kama ev akama, gitutyamb ev angitutyamb. megha megha Araratin:
Eghan hayer, voronq irenc morty phrkelu hamar vtcharecin voski, eghan anonq, voronq lqecin tun, tegh, erkinq, eghan der vater, voronq uracan azg u lezu ev herosner, voronq tvin aryun, kyanq, or u arev:
Isk menq ky vtcharenq ibrev verjin phrkagin ayn, vor piti ga: Ibrev verjin phrkagin: manukner, voronq krnayin mecnal, apagayi serundner, voronq mezme verj piti gayin: Vorovhetev ayn, vor piti ga, piti ylla otar baniv ev gorcov…

***

Mer grakanutyan mecaguyn nerkayacucichneric meky Shahan Shahnurn e: Nranov nshanavorvec arevmtahay grakanutyan nor darashrjany: Na vitxari der xaghac hay ardzaki mej: Nra amenahaytni gorcy «Nahanjn aranc ergi» vepn e: Bayc Shahnury baci ardzak gorcechic uni grac naev banasteghcutyunner: Nra banasteghcakan zhoghovacunern en
1. «Vochnchi voronumy» 1942tvakan
2. «Cptyal tchamphordy» 1946 tvakan
3. «Surb hamberutyun» 1951 tvakan
4. «Bardzr daravandner» 1957 tvakan
5. «Krak kraki dem» 1964 tvakan:
Storev nerkayacnum enq nra banasteghcutyunneric meky


Vochnchi voronumy

Chunenalov tun kam bnakaran
Voch isk seneak my patsparan,
Es inci shineci patuhan my,
Shurj: vochinch...

Patuhan my, vor shrjanakelov naxaniւty
Phaphuk gicerovy shrjagcin
Ky bacui artevanunqneru pes
Ev ky phaphkui, shurjy: vochinch:

Hin serery merkacan,
Bayc patuhans aranc apakii,
Yarasharzh ky suray depi erkinq,
Shrjanakovn ir zarmanali,

Vor vo'ch mis e, vo'ch al ataghdz spitak,
Bayc ky pahe dzevy tchshgrit
Achqin: vor antart kyndgrke
Taracqy nuatchuac, zhamanaky: srbuac:

Ev es ky mnam kaxeal shrjanaken phaxchogh
Vorun arcunqn em anogut,
Ev vor gisheruan mej phak:
Arshaloysin ky bacui inci,
Shurjy: vochi'nch:
Tatev Abrahamyan-i kayqic

***
Armen Lyupeni (Shahan Shahnur) mi qani banasteghcutyunner: franserenov

Armen Lubin: Le passager clandestin


L’hôpital accueille les éclopés de la foire,
Ceux qui avaient misé dans les jeux à miroir.

Il les accueille comme on abat à bout portant,
Le mal physique a soumis même les dissidents.

Même l’enfance oubliée qui soudain se montre,
Même l’enfance qui soupèse le pour et le contre

Afin de savoir si les ténèbres seront comblées
Vus d’en bas, ils semblent immenses nos démêlés.

Immense le plafond, immense la noire veilleuse
Drossée, engloutie par la marée houleuse,

Mais en bon matelot sachant lover une corde
La douleur touche son homme pour qu’il se torde.

Elle le met en boule, les genoux dans le menton,
Elle le met en boule, en boule sur le ponton,

Jusqu’à ce qui soit lové selon l’art du capitaine
Avec trou dans le milieu pour un passager clandestin.


Armen Lubin: SANS RIEN AUTOUR


N’ayant plus de maison ni logis,
Plus de chambre où me mettre,
Je me suis fabriqué une fenêtre
Sans rien autour.

Fenêtre encadrant la matière
Par le tracé de son contour,
Elle s’ouvre comme la paupière,
Se ferme sans rien autour.

Se sont dépouillées les vieilles amours,
Mais la fenêtre dépourvue de glace
Gagne les hauteurs, elle se déplace,
Avec son cadre étonnant,

Qui n’est ni chair ni bois blanc,
Mais qui conserve la forme exacte
D’un oeil parcourant sans ciller
L’espace soumis, le temps rayé.

Et je reste suspendu au cadre qui file,
J’en suis la larme la plus inutile
Dans la nuit fermée, dans le petit jour,
Ils s’ouvrent à moi sans rien autour.




L’ETOILE SE MONTRE

Rien que cette terre, rien que cette sévérité première
Qui s’oppose à toute concession
Pour pouvoir rester barrière ;
Mais que le ciel nocturne s’arrondisse
Qu’il s’ouvre aux résonances,
Mais que le ciel nocturne résonne
Et que son battant de cloche s’appelle Espérance,
C’est en de telles aventures que l’étoile se montre sans défense.


Armen Lubin: MINUIT


Le vent bouscule les plus gros déménageurs
Dont les meubles sortent en tumulte de la forêt.
A l'hôpital le silence s'étale plus qu'ailleurs
Quand l'homme se démeuble au dernier degré.

L'arrière-pays n'est plus pour l'homme,
Pour l'homme étalé. Il est la bête de surface
Descendu de ses hauteurs, remonté des profondeurs,
A l'hôpital il y a un mur plus qu'ailleurs.

Plus rien ne passe sinon l'attentat ultime
Qui colle les paupières pour qu'elles se suppriment,
Sinon la glace qui pose une bonne couche
Au-dessus du mal pour en cautériser la bouche.

Moi, je ne dis mot, pour garder l'espoir d'un accord.
Nous serions disposés à abandonner le corps
S'il n'était déjà si solitaire dans le drame,
Il fait toujours minuit lorsqu'on parle de l'âme.

Armen Lubin (SHAHAN SHAHNOUR/Chahan Chahnour 1903-1974)
Sainte patience [Extrait],
nrf, Poésie/Gallimard, préface de Jacques Réda, 2005, p. 127.

POSTED BY LOLA KOUNDAKJIAN

XVoSTVoVANUTYUN Shahan Shahnur
Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Niderlandakan Oragir Grakan ej
18:40, 18.08.2021
6234 | 0
02:40, 11.05.2020
6837 | 0
01:54, 29.11.2019
12396 | 0
05:28, 08.01.2018
12381 | 0
03:29, 22.12.2017
13071 | 0
01:01, 08.12.2017
29951 | 0
16:32, 06.12.2017
11531 | 0
16:11, 06.12.2017
16301 | 0
02:42, 05.09.2017
17549 | 0
23:45, 27.08.2017
21696 | 0
depi ver