ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+14 °C, +14 °C ... +26 °C Vaghy:+25 °C
Komitasy ev Egherny, Namakner
08:33, 15.08.2014
4195 | 1

KVoMITASY EV EGhERNY

Hay zhoghovrdi patmutyan voghbergakan ejeric e 1915 tvakani aprili 24-y, erb turqakan karavarutyunn irakanacrec hayeri bnajnjman ir hreshavor cragiry: aryunali gorcoghutyunner dzernarkelov te hasarak zhoghovrdi, te mtavorakanutyan dem։ Kazmelov mtavorakanneri 2 xumb: turq votchragorcnern aqsorecin nranc Ayash ev Changr։ Arajin cucakum yndgrkvacnern anmijapes spanvecin, isk erkrord cucaki mtavorakanutyuny (ayd tvum: Komitasy) brnec aqsori 7-shabatya erkar u dazhan tchanaparhy: gitakcelov ir voghbergakan vaxtchany։
Fizikakan ev hogekan cncumner, tchnshvacutyun. ayspisin er tirogh vitchakn aqsoravayrum։
Arajin harvacy Komitasy stacav ayn zhamanak, erb ir ergov uzum er ynkernerin haskacnel galiq arhavirqi masin։ Hankarc vostikani sahmrkecucich harvacn yndhatec nra ergy։ Anspaseli harvaci uzhgnutyunic Komitasy sphrtnec ev chkaroghacav sharzhvel...
Mek urish angam, ancnelov diakneri ev mahacogh mardkanc mijov: kompozitorn akanates eghav mi aghekez tesarani. turq vostikann annkaragreli dazhanutyamb u hatchuyqov patrec erkunqi cavov tarapogh knoj phory, isk noracni tchichy xeghdec ir uzhgin harvacov։ Mor ev vordu dzhoxayin tarapanqn u dazhan mahy minchev hogu xorqy cncecin Komitasin. ayd pahin na i vitchaki cher nuynisk xosel...
...Changri tchanaparhin teghi unecac depqy nuynpes anjnjeli hetq toghec kompozitori hishoghutyan mej։ Ayn aqsoryalnery, voronc mej der mi phoqr uzh kar, gnacel ein xmelu jur haytaytelu։ Bazhak chlinelu pattcharov petq e xmein duylic։ Teghyak linelov Komitasi nrbankatutyann u xist maqrasirutyany: nra ynkernery: Siamanton ev Daniel Varuzhany, xmelu hnaravorutyunn arajinn yndzerecin nran։ Sakayn, Komitasy der cher hascrel mi kum anel, erb angut vostikany xlec nra dzerqic jrov li duyln u shprtec ayn...Kompozitorn ankendan hayacqov mtav ir vrany. nra gunatutyuny vaxecrec ayntegh eghac bzhishknerin։ Mek zham anc Komitasy durs ekav, miacav ynkernerin։ Verjinners nran jur arajarkecin, sakayn, taxcot zhpity demqin: na hrazharvec։ Kompozitory sksec xosel inqn ir het: artasanelov inch-or anhaskanali barer։ Gishery shat anhangist anckacrec...
Hajord ory, sharunakelov Changr tanogh tchanaparhy, Komitasy mi zaramyal, keghtot esh tesav blri lanjin։ Havaqelov ir pharajayi pheshery: na harganqov xonarhvec, voghjunec eshin ev bacakanchec. «Mi shtapeq, ynkerner, tuyl tveq, vor vostikann ancni» ։
Shatern ays xosqery vorpes humor yndunecin, sakayn bzhishkner Torgomyann u Sevaky, lav imanalov Komitasin, hogekan xangarvacutyan tarrer nkatecin։
Verjinneris arkayutyan masin e vkayum naev hetevyal depqy։ Aqsoravayrum, zgalov irenc voghbergakan vaxtchany, hay mtavorakanutyan nerkayacucichnery xndrecin Komitasin ergel «Ter, voghormea» -n։ Verjacnelov ergy ev lselov ynkerneri heckltocn u harachanqy: kompozitorn hankarc hamakvec histerik cicaghov։ Sarsaphahar eghac ynkerneri: Komitasin hangstacnelu janqern apardyun ancan...
Ereq amsva tanjanqneric heto hraman ekav kompozitorin veradardznel aqsoravayric, ev azdecik andzanc mijnordutyamb hrashqov phrkvac ir erku ynkerneri: bzhishk Torgomyani ev xmbagir Qechyani het Komitasin berecin Kostandnupolis։
Nra toghac verjin grutyan mej, erb borboqvac ugheghum der chein marel gitakcutyan verjin kaycery, hnchum e anelaneliutyunn u xor husahatutyuny. «Hotn anhoviv: molor u shphot anerevuyt ev anzusp aliqner haxurn khuzen i xors mer halacakan ev voghbegali kenac covu։ Anmit vorsordner bolorac, miamit dzkner cancac։ Mtnolorty tuyn ktegha, buzhich uzh chka։ Averac, sarsaph u sandzardzak keghequm mek koghmen, antarberutyun, otaramolutyun u cexot srter myus koghmen...Ur e mer xohakan Xorenacin, togh elle aryunaqam hoghu taken ev voghba mer xakeru sirtn u hogin, mitqn u gorcy...
Sirts phlac e...» ։
Komitasi het kayacac handipumic heto ayspes e hishum kompozitorin nra ashakertuhi Aghavni Mesropyany. «Menq Qechyanneri tann einq, erb akanates eghanq mi srtatchmlik tesarani։ Komitasy, chxnamvac tesqov, kangnac er mutqi mot ev shrjapatvac er aqsorvacneri yntaniqneri andamnerov, voronq cankanum ein irenc harazatneric teghekutyunner imanal։
«Nranq el kveradarnan։ Mi hapagheq, namakner u heragrer greq nranc, egheq srtakic kanayq u mayrer...» ։
Apa netvelov Qechyani mahtchakali vra u xeghdvelov arcunqneri mej: avelacrec. «Ax, inchpes chstem, inchpes chxabem mer ayriacac quyrerin։ Voch voq chi tesel mer azgayin voghbergutyan verqery... Ayd aprumnery mez kxelagarecnen» ։
Tchakatagri berumov aydpes el eghav։ Komitasy dardzav 1915 tvakani Mec egherni akanatesn u hrashqov phrkvac «zohy» ։
Hay zhoghovrdi voghbergutyuny kanxoroshec erazhshtutyan hantchari dazhan kyanqi hetaga 20 tarineri yntacqy...




KVoMITASI NAMAKNERY

Komitasi zharangutyan karevor masn en kazmum nra namaknery։ Dranq mec erazhshti kyanqi u bazmacaval gorcuneutyan, xoheri, zhamanaki, mshakutayin-hasarakakan kyanqi xosun vkanern en։ Komitasy namakagrakan kapi mej e eghel hay mtavorakanutyan ev hogevorakanutyan shat nerkayacucichneri het, kisel ir mtorumnery: mert nerkayanalov vorpes horetes ev anachar qnnadat, mert: lavates։ Namaknern hnaravorutyun en yndzerum «shphvel» ev aveli lav tchanachel hantcharegh arvestagetin: bacarik gravchutyamb, hamestutyamb, xorataphanc mtqov ev inqnatip sramtutyamb ozhtvac Komitasin։
Komitasi haryuravor namakneric nerkayacnum enq miayn mi qanisy: voroshaki krtchatumnerov։

Margarit Babayanin 1906, 8 dektember, Phariz

Sireli oriord Margarit,
Dzer namakn indz shat mxitarec, bayc ev aynpes, mardik haւatum en aւeli vat lurerin, qan laւerin. ev anuanarkuacy erkar janq petq e gorc dne, vor karoghanay anpitanneri mitqn el maqre: Bayc kaseq, inch phoyt, togh charn ir charutean mej xeghdui: Iraւ e, es el em krknum zhoghovrdi het ayn veh mitqy, te: «gesh mardu or arevy sev hoghi takov areq» . Mievnoyn zhamanak aj u dzax em nayum, tesnum, vor mardik araւel vatahogi en, qan barehogi. chkan, ete kan, chen erevum aynpisinery, voronq chareri veray arhamarhanq tacen. yndhakaraky, mardkayin toyl ev shat tkar koghmeric mekn el ayn e, vor lsacin haւatal en uzum aranc tchshmartutean kshir unenalu, ayo, shat hesht e dately: manaւand urishin, bayc datuel vov e cankanum. mardaspany noynisk datic xusaphum e, ur mnac anmeghn u anparty: Es el, teev nerss bolorovin maqur u jinj e, inchpes paycar u ystak vtak, bayc char mardik qar en dzgum u pghtorum:
Anshusht, kancne pghtorumy, eli vtchit klini, bayc ev aynpes pghtoreluc yetoy: Get mi aynpisi char ban arac linei, vor anpatuaber liner im kochman, sirts cher caւi, kasei: «hndzir canacd»: Bayc chari berany choph e lcrac: Eli moracel em bolor banery, im azniւ, haւatarim nuagarans, vor hasarak snduk e, metaghi telov, na angam indz haskanum e, ev es im sirty bac em anum nora araj, na indz karekcum e, vorpes inqs kcankanayi, na indz haskanum e, vorpes es inqs indz, na indz mxitarum e: im srtic bxac heckltanqneri ardzaganqn indz andradardznelov, ev es eli mxitarum em indz ev asum, vor kay bnutean mej mi azniւ ban: gegharuest, vorin amenqy matcheli chen, ev henc ayntegh em gtnum im andorrutiւny ev hangstutiւny ev zgum em, vor mi vayrkean heru em slacel ashxarhi anorenutiւnneric: Caւn ancaւ, spin mnac:
Astuac iranc barin tay:
Vaghy kgam ev tetraknern el hets kberem:
Shat u shat barev bolorid:
Dzer andznuer
Komitas

Y.G. Nerss kkardaq nersi tghteri mej, isk durss: dyrsi:
Bololin nolic balev em glum, sat apliq, ulax lineq, chaly cholum cholanay, isk satanan kulanay: Amen:

Kar u chykar,
Mi mocak kar:
Bzzac,
Dzzac
Ekaւ,
Nystaւ
Tchaktin veran,
Bacaւ beran,
Hanec ir phush,
U ekaւ kuch,
Dzayny kytrec,

Indzi xabec
Kycec, cakec,
Tuyny taphec,
Nyshan dyraւ
Elaւ, tyraւ:
«Mocak ankoch,
Erkarapoch,
Du ban chunes,
Du qun chunes,
Im tchakatis
Du inch unes»:

«Ayd partqys e,
Bayc indz lyse:
Sazov,
Nazov,
Dzayn em talis,
Aynpes galis:
Zgushacir
Du mylakic,
Vor kycum e
Kashu takic»:

Margarit Babayanin 1907, Berlin

Dzer namakn indz shat uraxacrec: Shushikn ir «Rangin u heqiarin» kstanay aysteghic, isk «Shorory» : aynteghic...
Erkrord ev aւeli karevorn e ays: Hay eghanaknery, inchpes noca vogin pahanjum e, nerdashnakely vorqan parz e, noynqan aւeli dzhuar e, yetoy, der menq: hayers, petq e mez hamar votch steghcenq u apa te yamardzak araj gnanq: Es der card stacel em urishneric ev ayzhm nor em sksum (yst im haskacoghutean ev tchashaki, naxapatrastutean u pashari) hay eghanaknerin hamadzayn votchov dashnakel: Zhamanak e linum, vor es ynkghmac em katarelapes miayn hay erazhshtutean mej ev aha ayn zhamanak es grum em, steghcum em aynpisi ban, inchpisin yarmar e mer erazhshtutean vogun. bayc linum e ev zhamanak, vor, aranc im kamqi, ynknum em mi aynpisi erevakayutean shavghi veray, vor kam haykakan che, kam nora koghqicn e ancnum: Bayc ev aynpes, es piti hasnem npatakis, noynisk, ete amboghj keanqs isk vray dnem: Dora hamar shat tang en im srtakic barekamneris iւraqanchiւr, noynisk chnchin hamarac kam bcaxndir nkatoghutiւnn Sireli Margarit,
ery: Es katareal chem, inchpes bolor mardik, bayc katarelutean dzgtogh, noynisk ayn depqum, erb es merzhum em meki karciqy, teev merzhum em arzhamanak, bayc ayd indz mtacel e talis, te inchu ays kam ayn ktory dur che ekel mekin kam miւsin, ev es ashxatum em harcy lucel: El tegh chkay: Shat u shat siralir barevner qez, Shushikin, Lusikin u nora morn u hory, mayrikin u tornikin, Armenuhun u bzhshkin: Voghj lineq bolord el:
Shat kuzei imanal, te yatkapes vor ktornery, yst Lusiki, anyajogh u toyl kam otar en:
Es kertam hoktemberi 1-in aysteghic:

Dzer Komitas

Hovhannes Tumanyanin 1908, 8 hunis, S.Ejmiacin

Sireli Yovhannes,
Ejmiacin chekar, mocakic vaxecar. ed pici mocakn inch e, vor mards noranen vaxenay, es qez aynpisi tegh tayi, vor mocak che, mocaki aghbern ir tchterov cher karogh mutq gorcel:
Ban chunem aselu: Uzum es Dilijan, bari. dashnamuri hog mi anir. im galu kam qo galud npatakn e linelu miayn evet barery: banasteghcutiւny lracnel derakatarnerov ev ergerov, mi xosqov: kazmel libretton: Isk miւs banery: erazhshtakany, kkazmem es miayn Ejmiacnum, ur im seneakum harkaւor yarmarutiւnnern el kan indz hamar:
Manramasn cragirners kpatmem, erb tesnuenq, shat dzhuar e erazhshtutean masin grov xosel-bacatruely:
Ar ayzhm es el em zbaghuac. minchev amsis verjy shtap gorcer unem hascnelu evropakan terteri hamar, yetoy masamb azat em: Es voroshel em ays amarn ancnel Ejmiacnum, bayc mi 10 orov kgam Dilijan, minchev «Anushy» lracnenq:
Ishxanuhi Tumaneanin yatkapes barevners yishir:
Qez, tiknoj, tchtiknerid el mi bol gnacqov siralir voghjoynners:
Hamboyrnerov:
qo Komitas

Matevos Izmirlyanin 1910, 12 hunvar, S.Ejmiacin

Dzerd Vehapharutean banaւor bardzr hramani hamadzayn nerkayacnum em hetevealnern i barehayecoghutean.
A. Verjin 20-30 tarinery patkeracnum en mer hogevor erazhshtutean astitchanakan ankumy: yndhanur hay ekeghecinerum: Ynknum en ev anyaytanum iskakan hay hogevor erazhshtutean steghcagorcutiւnnery: sharakannery ev teghi talis pataragi ergecoghuteanc:
Pataragi ergern grete anxtir otaramut ev antchashak eghanakner en. Tatchkastanum: tatchik-arab-yoyn, Parskastanum: parsik-arab, Rusastanum: evropakan: masnaւorapes rusakan, mayr erkrum: ays bolori gumary, isk gaghtavayrerum, baci Hin Jughayen, anerevakayeli aylandakutiւn, aysinqn amen tesak anshnorhq erazhyshtutiւn ev voch mi yndhanur aghbiւr kam votch ergeru։
Azgayin tchashakn otaracac ev xortacac, aւelin kasenq, caghri ararkay dardzac: yandzin tget ev andznapastan dprapetneri, voronq chgiten irancy, chen el uzum voronel, sovorel ev arhamarhelov amen inch: berum en ibr geghecik, yntir, bayc iroq korcanarar erazhshtutiւn: Usti ev zarmanali che ayn amayutiւny, vor tirum e hogevor erazhshtutean mej...
Bun azgayin eghanaknery: hogeshunch, parz u vsem sharakani erazhshtutiւny, vor mer naxneac naxandzeli hogu patkernern u hayelinern en, voronq mshtamrmunj ein, ayzhm datapartuel en arhamarhanqi, korsti ev naxatinqi, aւelin kasem: tanum en mer sirtn u hogin depi xeghdogh, otarakan tchanaparhnery: Ete verjin nshoyn el, vor mnacel e, menq phchenq u hangcnenq, ayn zhamanak mer achqov ktesnenq mer srti taghumy, apa uremn ev mer keanqi goyutean vararani hangchely:
Sharakani ergecoghutean ankman shat npastel en erkar u dzig, anmit dzgdzgumnery (anyarir naxatonaknery (?), hangstean shary, qaghuacoy shary, anteghi tchoxacumnery), voronq phoxanak vogevorutiւn araj berelu, xeghdel en maqurn u parzy. hasarakutiւnn aylevs dzandzracel e erkarabanutiւnneric, voronq miayn ev miayn verjin tarineri antchashak noramucutiւnnern en:
Meghry qaghcr ban e, bayc shat utel che kareli: Iւraqanchiւr mard, vorqan el jermerand, vorqan el bari qristoneay lini, che karogh marsel miangamic aydqan xarnashphot kerakur: Ete erazhshtutiւny, vori dern e krtel ev aznucnel hogevor erazhshtakan zgacmunq: phchelov haւataceali hogu ev srti veray, annpatakayarmar matakararuteamb bashxui, anshusht angam kpatraste ev kxortake srti qnqoysh larery ev apa kktre, kanjate sirtn u hogin, voronq anbazhan gorcon eghbayrner en erazhshtutean mijocov mer keanqi mej:
Qani ush che, petq e dzerq zarnel verqy buzhelu, inchqan el vor tank nste mer veray, te che verjnakan korustn anerkbay e...
Dzerd Vehapharutiւny karogh e amen mijoc gtnel ays himnakan caւy buzhelu:
Aknacuteamb matucanelov ays erktogh himnakan ditoghutiւnners: i hamboyr merdzenam Dzerd Vahapharutean oceal Ajoyn

x.c.Komitas [...]

Garegin Xachatryanin 1910, 15 mart, S.Ejmiacin

Patuakan Xmbagraget,
Bari egheq ev erktoghis mi ankiւn shnorheq «Tatchar» kisamseay handisum:
Anceal ZhT daru erkrord kesin, masnaւorapes K. Polsoy hay mamuly hratarakum er hay ekeghecakan erazhshtutean masin mi sharq usumnasirakan, qnnadatakan ev manaւand vitchabanakan yoduacner: Nerkay 1910, 31 yunuar, tiւ 6 «Tatchari» mijocaւ barekron T.Abraham qahanay Epeean arajarkum e, vor es hraparak hanem im tesutiւnnery: sharakani xazeri masin:
Iraւ e, es gtel em hay xazeri banalin ev noynisk kardum em parz gruacqnery, bayc der verjaketin chem hasel. zi iւraqanchiւr xazi xorhrdaւor imastin taphancelu hamar, noynisk tasneak dzeragirner prptelov, erbemn amisner en sahum, isk dzerqis takn eghac xazery, ayn el anun unecoghnery, 198 hat en ar ayzhm. mi koghm toghnenq der ananun xazery, voronq xist shat en:
Ayspisi zut masnagitakan xndirneri masin anhnarin e grel mer parberakan mamuli ejerum ays pattcharnerov. nax: vor parberakan mamuli ejery shat sugh en, erkrord: zut gitakan, tariner sharunakuogh usumnasirutiւnnerov hasarakutiւnn zbaghecneln annpatak e, errord: xoshor u mecaqanak caxs e pahanjum ev chorrord: usumnasiruteans verjaket chem drel...
Togh hay hasarakutiւny nerogh, manaւand hamberogh lini, minchev vor hnaraւor chaphov, katarelapes verjacnem im tasn ev vec ameakic aւeli tevogh tazhanagin usumnasirutiւnners: Yoys unem, te motik apagayum, arandzin hatornerov, hasarakutean sephakanutiւn piti darnay:

Aghotakic Komitas Vardapet

Spiridon Meliqyanin 1913, 9 hunis, K.Polis

Sireli Spiridon jan,
Ays shabat or tchanaparh em elnelu depi Kovkas ev Tifliz: Batumen kgrem kam kheragrem qez galu ors, u mi laւ kusht u kur kxosenq irar het:
Shat urax em, vor verjapes amusnacel es ev minchev isk zharangd patrastel arqayakan gahid hamar, es el asum em, te es inch Soprano e, vor lsum em heraւor amperi mejen ev Tiflizi horizonen, du mi asa mer Tstebann e eghel: haphshun e eghel: Mi gam, tes qez vorqan em cecelu: xortuxashil em anelu, vor mek el chhiւandanas. zhamanak es gtel, hy: Lragreri mej kardacel ei himnac erezhyshtakan miuteand masin ev iskoyn gushakeci, vor dun es sharzhel qaghaqid erazhshtakan tchahitchnery, ev aւeli uraxacay, vor apagan apahovelu hamar hrazharuel es naxagahutenen, zi gortery piti grgrein qu dem, apris, pachiks, Tsteban jan:
Baniւ beranoy kxosenq irar het, spasum em naxarari toyltւutean Peterburgen, aranc vori karogh chen hogevorakannery Kovkas ancnel, argelq chen yarucani, zi despani het aghber enq eghel:
Shat u shat barevners ev orhnutiւnners Satikid (och Arazeani), vor qez hamar laւ u andznuer ynker e handisacel, ev qez u pztikid: jerm hamboyrnerov. galu em ev nor psakelu em, en taւur che, chem yndunum:
Qoyd Komitas

Arshak Chopanyanin 1908, 23 dektember, S.Ejmiacin

Sireli Chopans,
Inchpes erevum e: taq tegh es gtel. hy, gorcern u qoyrern inch en anum, du inqy zinqd inqeanc zinqeanc handisacucir...
Menq bolors el laւ enq ev qez siralir barevner enq ugharkum arajikay toneri ev Nor taruan artiւ:
Ay te aynpes aneir, vor mnayir minchev zatik, u gayi qez mi pind psakei...
Minas Berbereann asum er, vor qo xater hamar chors angam, hakarak usucichneri trtunjnerin, qnnel en Karaxanean Hayr Nerses Vardapeti azgakanin ev chors angamn el gtel en bolorovin anpatrast mi qani ararkaneric, aynpes vor ayd yarajadimuteamb anhnarin e nerkay tarin yndunely:
Ughtn ekaւ unqery phrstac ayspes:
gitem...
Shat barev harcanoghnerin ev qez el mi jerm pag inqy zinqics:

Qoyd Komitas
Y.G. Yargeli Karageannerin yarganacs haւastiqy:

Arshak Chopanyanin 17 ogostos, Berlin

Sireli barekam,
Ugharkum em aysor namakis het miazhamanak «Hay geghjuk erazhshtutean» usumnasirutean arajin tetry. skseceq kamac-kamac targmanel, es el khascnem miւsnery, tetrak-tetrak: Ugharkeceq targmanac zhaghovrdakan ergeric hetevealneri fransereny, vor tpel petq e tam bazmadzayn ev miadzayn: dashnaki nuagov, aystegh. germaneren el targmanel tui mi hmut banasteghci. usucchapets xorhurd e talis hayeren, franseren ev germaneren lezunerov tpel tal, vor otarnerin mer eghanaknery shut ymbrnel talu gorcy diւracrac linenq...
Ashxatutean vernagiry ditmamb «Hay geghjuk erazhshtutiւn» dri, vorovhetev qaghaqaciq voch mi zhoghovrdakan erg chen steghcel. isk zhoghovrdakan bary shat yndhanur e ev yngrkum e bolorin, ayninch ays ergery yatkapes geghjuki steghcagorcutiւnnern en, isk ashxatutean mej zhoghovrdakan bary gorcacel em, vorovhetev gragetnern u krtuac dasakargy sovorel e ayd anuny tal, manaւand, erb ergi hetn miacac giւghakan zhoghovurdin: Ashxatutiւns el nuireci p. A.Mantasheanin, vorovherev noran em partakan ardi usman pasharovs: evropakan mtqov...
Maghtelov Dzez qajoghjutiւn, mnam Dzez shat siralir barevelov:

Komitas Vardapet

Marina Stampolcyanin 1912, 28/15 hoktember, K.Polis

Shnorhali ashakertuhi Marina Stampolceanin.

Voghjoyn Dzer nor keanqin:
Anveher yaraj hamestoren: ibr shushan hovtac, aznւoren: ibr vard burastanneru ev phaylakn: ibr ztuac voski:
Voghjoyn Dzer nor keanqin:
Dzer yoysery beghun: vorpes garun,
Dzer janqery var: vorpes amar,
Dzer gorcery zeghun: vorpes ashun,
Apa hangist ler: vorpes dzmer,
Vor nor garnan dur kbanay:
Voghjoyn Dzer nor keanqin:

Komitas

Nikoghayos Tigranyanin 22 hunvar, S. Ejmiacin

Sireli Nikoghayos Tigranean,
Sirakany Tiflizic darnalun pes yishecrec xostums, vor im ashxatutiւnnery qez ugharkem: Chkarces, te es moracel ei, ayl spasum ei artatputean, usti aysqan ushacaւ. anceal ory mekn stacay, miւsy voch. aylevs chhamberelov, henc zhoghovacui mijic pokeci ev ugharkum em qez ays erkusy: a) Interpunctionssystem der Armenier ev b) Armeniens volkstFmliche ReigentPnze. Erkrordy: mi phoqrik qaghucq e ayn mec ashxatuteans, vor ekogh tari loys ktesne. im uzaci pes cheghaւ tpuacy, usti mi qani manr-munr sxalner en sprdel, vor inqd el karogh es nkatel, verjapes aւelin chei karogh spasel mi germanacuc, vor hayoc lezun chi imanum ev mer pareri masin haskacoghutiւn angam chuni: Es patkerner el tpel ei tuel, vorpeszi verjy zeteghac ergeri orinaknern aւeli evs diւrymbrneli linen otarneri hamar. inch vor e, aydpes e eghel: Im npatakn er miayn mi tetev aknark dzgel tal otarnerin mer eghanakneri nkatmamb, voronc erazhshtakan kazmutiւnn u taghachaphutiւny der shat ban karogh e usucanel noca: Im yntrac orinaknery masamb zut zhoghovrdakan, masamb el ashughakan dzevov kazmac ev apa zhoghovrdakanacac en. inch erkarabanem, Du inqd el es shat laւ imanum ayd...
Tchemarani dasery shat en xangarum parapmunqners:
Ays amar mtadir em shrjel giւgherum ev stugel verjin angam zhoghovrdakan ergeri eghanaknery ev tpagrel tal mas-mas:
Du inch es anum, parskeren nor eghanakner grel es, nor ban hratarakel es. anshusht shat ban patrastum es. es, vor Qez em tchanachum, dadar mnacogh ches: Canotneris ev harcanoghac voghjunir im koghmic:
Qez qajoghjutiւn ev erandid anpakasutiւn e maghtum
qo Komitas Vardapet

Tirayr Vardapetin 1911, 21 ogostos, St. Malo, Villa Franc-Val

Zmbl Toros bica,
Shat es iq eghel ha. Pharizic gnacel, ynkel es Qishnevi shnatneri mej. oxhay, shat laւ e eghel. kerar... es, inchpes tesnum es, Hambardzumi mot em hiւr, vaghy kertam Phariz, Berlin, Vienna ev apa K.Polis:
Shat barevner qez: qachaluteand:

Qoyd Komitas

Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Armenak Avetisyan
21:16, 07.01.2018
13404 | 0
21:11, 07.01.2018
17972 | 0
21:02, 07.01.2018
8311 | 0
20:49, 07.01.2018
12788 | 0
18:57, 07.01.2018
18089 | 0
18:54, 07.01.2018
18942 | 0
18:51, 07.01.2018
11747 | 0
18:48, 07.01.2018
10203 | 0
18:42, 07.01.2018
9132 | 0
18:34, 07.01.2018
6865 | 0
18:32, 07.01.2018
11272 | 0
18:31, 07.01.2018
6877 | 0
18:27, 07.01.2018
12986 | 0
18:22, 07.01.2018
7044 | 0
18:20, 07.01.2018
7614 | 0
17:38, 07.01.2018
7593 | 0
17:34, 07.01.2018
12286 | 0
depi ver