ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+11 °C, +5 °C ... +16 °C Vaghy:+20 °C
«Teghuti anicyal hetevanqy». Srbuhi Harutyunyan
00:35, 16.09.2019 | mamul.am
5828 | 0

Nerkayacnum enq Eko-phordzanqnnutyan xorhrdatu Srbuhi Harutyunyani hodvacy: «Teghuti anicyal hetevanqy».

Aveli qan tasnamya patmutyunov haytni Amulsari pahpanutyan u shahagorcman hakasutyuny skzbnavorvel e Teghuti hanqi «haghtanakic» heto: HH ynderqi orensgrqi ev harakic orensdrutyan, naev: eko-phordzaqnnutyan HH hamakargi terutyunnern ogtagorcelov: HH bnutyan shahagorcman naxararutyuny Geotim ynkerutyany Amulsarum erkrabanakan usumnasirutyun katarelu eko-phordzaqnnutyan drakan ezrakacutyun e shnorhel: Minchder naxnakan gnahatumy himnavorapes bacasakan ezrakacutyun e teladrum:

1. Amulsari teghadirqy (Vardenisi, Vayqi lernashghtaneri ev Syunyac naxalerneri mijnamasum), tektonik xzumnern u seysmik riskery, ynderqi bnuyty (sulfidayin);

2. Amulsari dery vorpes jragoyacman (aveli qan 100 jraghbyurner) ev jrbazhan gorcon (Arpha, Vorotan geter);

3. HH taracqum metaghakan hanqeri ardyunahanman bazmativ dzernarkutyunneri xist vnasakar, vtangavor azdecutyuny, cacr ekamtaberutyuny;

4. Spandaryan-Kechut jratari nshanakutyuny Sevana ltchi hamar;

5. Jermuki hanqayin termal jreri bnakan avazani arkayutyuny nuyn taracqum ev Jermuki bazmamya aroghjarar gorcuneutyan ashxarhahrchak hambavy;

6. Amulsari alpiakan margagetineri arat bardzrakarg kensabazmazanutyan xist havanakan korusty (hatkapes: harust meghratu busakanutyan);

Ays tvarkumy canrakshir u himnavor argelq e lernahanqayin cankacac naxadzernutyan depqum ev eko-phordzaqnnutyan bacasakan ezrakacutyun e partadrum: naev erkrabanakan usumnasirutyany: Bayc ays canracucich depq hancanacy naxkin pashtonyanery vorpes kasharqi erashxiq en ogtagorcel en: Anteselov Teghuti 510 hektar antarneri korusty ev bnapahpanneri himnavorumnery, hakabnakan naxarar: A.Harutyunyany ev hoghogtagorcman voroshumy storagrogh varchapet S.Sargsyany sharunakabar gorcadrel en irenc beghmnavor iravaxaxtumnery naev ayl hanqeri usumnasirman, shahagorcman drakan tuyltvutyunnerov: Phordzy cuyc tvec, vor harstacnelov anpatasxanatu pashtonyanerin, HH hanqeri mec masy chkaroghacan naxadzernoghneri huysern ardaracnel: nvaz ekamtaberutyan pattcharov:

Geotimy: sharunakelov erkrabanakan ususumnasirutyunnery, Amulsari gagatic 300m xorutyunum haytnaberel e voski: 1tonna hanqanyutum minchev 0,78g parunakutyamb: Ete ays 0,78 gramy hamematenq Sotqi het, vori 1t hanqanyuty 5-7 g voski e parunakum, apa parz klini hanqi «harstutyan» makardaky (or covaphin, vor anhuys anapatum 1 t avaz phorphren, mshaken: arnvazn 1,3 g voski kstacvi): Bayc Geotimy sharunakec hamaroren dzgtel Amulsari «osku hanqi» shahagorcman tuyltvutyany:

Hark e nshel, vor Amulsari «osku hanqi» shahagorcman depqum HH hamar barenpast chen voch miayn bnapahapanakan, aylev: erkrabanakan, tntesakan, lernahanqayin paymannery.

1) Yst hay masnagetneri: Amulsari storin horizonnerum gtnvum e voski-bazmametaghayin erakayin bnuyti hanqavayry, vory parunakum e 20 t voski, 400 haz.t kapar, 100 haz.t cink, mot 50 haz.t pghindz ev ayl harakic tarrer: Bayc ynkerutyuny ardyunaberakan e hamarel miayn gagati voskin ev voroshum kayacrel miayn vosku ardyunahanman veraberyal: Bazmametagh hanqi ays kargi shahagorcumy erkri tntesutyan hamar ardyunavet che: Miayn ekamtaber tarri (sherti) ardyunahanumy miazhamanak vnasum (veracnum) e ayl ogtakar hanaconeri (sherteri) hanuyti paymannery, ev hanqy korcnum e tntesakan gravchutyuny:

2) Miayn vosku ardyunahanumy hnaravor e «himnavorel»: vosku hashvarkayin ekamti ev storin horizonneri ogtakar tarreri qanak-orakayin tvyalneri hamematutyunov: Bayc aranc hamematakan verlucutyan el ynkerutyuny «hajoghacrel e» hanqi shahagorcman paymanagiry, vori ardyunqum kstana miayn voski: 2,3-2,5 mln. uncia (70 t): Miazhamanak kvatacni (kveracni) Amulsari storin horizonnerum parunakogh arzheqavor metaghneri hanuyti paymannery:

3) Naxagcov Amulsari gagatamasn anjatvel e himnakan hanqavayric, hetevabar: naxagicy erkrabanakan himnavorum chuni:

4) Hajoghutyan depqum ynkerutyuny 2,5-3 mlrd. $-i voski kstana: Amulsari hanqi shahagorcman ardyunqum, HH petakan byuje vtcharelov 489 mln.$-i hamarzheq: Bayc ardyunahanman yntacqum arajanalu en aveli qan 100 mln.t erkrord kargi toqsik taphonner, vorin hamarzheq vtchary kazmum e aveli qan 5 mlrd $, vorn ynkerutyuny chi vtchari: Arajanalu en naev: 300 mln.t datark aparner, vorin hamapatasxan 375 mln.$-y evs vtcharman entaka che, teev ayd taphonnery 420-540 ha taracq kzbaghecnen: Hark e ardzanagrel, vor hanqerov harust erkri orensdrutyamb taphonneri vtchar sahmanvac che, teev dranq hskayakan taracqner en zbaghecnum u qayqayum: mshtapes : Hark e naev: nshel, vor taphonneri nshvac qanaknery sovorabar hamarzheq en 280-440 t vosku stacmany:

Aynuamenayniv Amulsari shahagorcman hamar HH petakan pashtonyanery kanach ughi en hartel mi qani angam: anteselov skzbum tvarkvac anherqeli argelqnery, xaxtelov Amulsari shrjaka hamaynqneri bnakchutyan: irenc kensagorcuneutyan pahanjnery bavararogh vorakyal mijavayrum aprelu iravunqy, voroshumner en kayacrel HH iravunqi normeri bazmativ xaxtumnerov: Verjin eko-phordzaqnnutyan BPh-35 drakan ezrakacutyuny hakabnakan naxarar: A. Grigoryany hastatel e 2016t. aprili 29-in: Bayc phastoren 10 tari sharunak ays ynkerutyuny Amulsarum hanqi shahagorcumy chi sksel, miayn anunn e phoxel, naev eakan vnasner e pattcharel:

1) veracrel e Amulsari lernayin margagetinneri bardzrarzheq meghratu busakanutyuny ev shrjaka hamaynqneri meghvabucutyamb zbaghvogh mardkanc zrkel irenc arzhanapativ ekamti aghbyuric,

2) ktratel, veracrel en Gndevazi cirani ayginery (teev hatucel en korusty) ev gyughacinern aylevs zrkvel en ciran atchecnelu hnaravorutyunic, ekamtic,

3) aranc hanqi shahagorcman phoshu artanetumnern arden xeghdum en shrjaka gyugheri bnakchutyany: hasnelov minchev Jermuk, teev:

4) eko-phordzaqnnutyan yntacqum liazor marminy ev Geotim/Lidiany mitumnavor kerpov Jermuki bnakchutyann azdakir hamaynq chen hamarel: xaxtelov irenc kensagorcuneutyan vra azdogh naxadzernutyan qnnarkmany masnakcelu ev hnaravor voroshman vra nergorcelu mardkanc iravunqy: Mardu eko-iravunqi erashxavorman npatakov HH mijazgayin konvencianer e vaveracrel: Bayc BPh-35-y kayacvel e HH standznac mijazgayin partavorutyunneri, eko-iravunqi normeri xaxtumnerov: Usti bnapahpannery karogh en ays himqov hayc nerkayacnel ev datakan gorcyntac sksel:

HH karavarutyunn yndameny petq e uzhy korcrac hamari BPh-35 ezrakacutyuny (ShMAGPh masin HH orenqi 20-rd hodvaci 7 masov), qani vor Lidiany chi karoghacel gorcarkel Amulsari voskeber qvarcitneri hanqavayri ardyunahanman hamaliry ev sparel e BPh-35-ov iren hatkacvac verjin zhamanaky: aranc iracnelu hanqi shahagorcman iravunqy: Naev i hayt en ekel nor gorconner.

1/ HH karavarutyunn ays tarva skzbin mrcuytov mijazgayin kazmakerputyun yntrec, vorn ankax phordzaqnnutyan e entarkel Lidian/Geotimi ShMAG-y: mot 390 haz. dolar gumarov (mer masnagetnery karogh en ankax phordzaqnnutyun irakanacnel bazmapatik cacr gumarov, aveli himnavor: bazmakoghmani yndgrkun hetazotutyun, bazmabnuyt hamematakan verlucutyunner apahovelov ev nergorcun mijocner, anvtangutyan anherqeli erashxiqner sahmanelov): Hamenayn deps: otar ELARD-y ev TRC-n parzecin, vor Lidiani ShMAG-um riskern amboghjovin chen bacahaytvel, chen kargavorvel, vor anvtangutyan erashxiqner chen naxatesvel,… Naev: arajarkecin, vor Lidiany nor, lramshakvac ShMAG nerkayacni: Isk Lidiany nor ShMAG chi cankanum nerkayacnel, qani vor:

· sulfidayin hanqavayry bacelu pattcharov bnakan teghumneri, xonavutyan azdecutyamb crvac ttvayin hosqer en arajanum, vorn andardzeli qayqayum e shrjaka bnakan mijavayry bolor ughghutyunnerov;

· taracqum arka tektonik xzvacqi seysmik riskery xist havanakan en ev korcanich bnuyti, 7-ic bardzr magnitudov erkrasharzhi depqum bacahanqy klcvi Vorotan get, cianayin hartaky: ksharzhvi depi Arpha get;

· hanqi shahagorcumy xaxtum-veracnum e taracqi jragoyacman gorconnery;

· Amulsari bardzr dirqy ev uzhgin qaminery npastum en bacahanqi paytecumneri artanetumneri taracmany ev Syuniqi, ev Vayoc Dzori hamaynqnerum: hasnelov Jermuk;

· hanqi shahagorcman pattcharov aktivanum e Amulsarum parphakvac radioaktivutyuny; …

Ays amenn andardzeli risker en Jermuki hanqayin jreri bnakan avazani, Spandaryan-Kechut-Sevan jratari nkatmamb, shrjaka taracqi bnakchutyan aroghjutyan ev gyughatntesakan gorcuneutyan nkatmamb (seysmik anvtangutyuny naxagcov hashvarkvac e minchev 7 magnitudi hamar): ev ays bazmastitchan vtangavorutyan hetevanqy mer serundnery krelu en hanqi konservacumic heto: 100-500 tari:

2/ Erkrord nor gorcony: naxkin XSHM Gromovyan arshavaxmbi hashvetvutyunn e: Amulsarum parphakvac 100 t radioaktiv urani ev toriumi veraberyal, vorn ardyunahanman hamar bavarar ekamtaber che, bayc hanqi shahagorcman yntacqum radioaktivutyuny andardzeli riskaynutyun uni:

Nshvac erku gorconnerov nuynpes hark e BPh-35-i uzhy korcrac hamarel, vorov kverana hajordogh phastatghteri iravunqy: Hetevabar: Amulsarn argelaphakogh bnakchutyuny minch ors pahpanelov Amulsary: npastum e HH orensdrutyan pahanjneri katarmany: Bayc vor sharunakenq qnnel Amulsari hanqi shahagorcman depqern u phastery, hetaqrqir patker kstacvi:

· bacasakan ezrakacutyan himqery: irakan korrupciayi mijoc;

· drakan aporini ezrakacutyun;

· vnasakar azdecutyan masin teghekutyunneri taqcnely;

· ttvayin hosqeri, cianidneri azdecutyuny Jermuki ev Sevani avazani vra «annshan» klini - parzvum e, vor Amulsari ev Jermuki mijev, Kechuti ev Sevani mijev annyut, anhaghord vakuum e:

· ttvayin drenazhn ughghaki jraheracman hamakarg e… chtesnvac norutyun;

· mijazgayin arbitrazhi voroshmamb HH petq e 700 mln, 1 mlrd, 2 mlrd dolaranoc tuyzher vtchari, phoxhatuci Lidiani caxsery (te hayci himqy vorn e: nuynisk horinoghnery chgiten), …

Anhajogh satira, vori mijocov phordzum en mer zhoghovrdin xist vtangavor, voch arzhanapativ voroshum hramcnel: aporini himqi vra knqvac kaskaceli paymangrov: Ev HH karavarutyan ghekavary «xndrum» e Amulsari pahapannerin bacel phak tchanaparhnery, vor ynkerutyunn ashxati, vorovhetev tchanaparh phakelu orinakan anhrazheshtutyun chka, phak tchanaparhy vnasum e erkri mijazgayin heghinakutyany ev ayln:

INChU: Orinakanutyan hastatman karavarutyan gorcn ir vra vercrac bnakchutyuny petq e ziji ev Amulsary handzni irenc aroghjutyuny vtangogh, irenc kyanqy tunavorogh, irenc kamqy hashvi charnogh, irenc aroghjarar arzhanapativ ogutnery vochnchacnogh ofshorikin: Inchu katarel harkatuneri 390 hazar dolari hamarzheq mucumnery caxsogh ev ayd caxsi ardyunqn antesoghi «xndranqy»: Vortegh eq tesel, vor harazat zhoghovrdi aroghjutyunn u bnutyuny tunavorely mijazgayin kerpar bardzracni, vor mardkanc ekologiakan iravunqi iracumy vnasi erkri mijazgayin heghinakutyany: Hima vov Amulsari gorcov um dataran khascni: Ete glxivayr eq nayum ays amen inchin, hark e normal kangnel: votqi vra, gluxy bardzrum:

Amulsari pashtpannern Amulsarum orinakanutyunn en pashtpanum ev irenc: normal kensagorcuneutyan pahanjnery bavararogh vorakyal mijavayrum aprelu iranunqn en iracnum: Nranq 70-amya aroghjarar gorcuneutyan phordz unen: ashxarhahrchak hambav unen, ev voch mi karavarutyan, voch mi ofshoriki chi hajoghvi i chiq dardznel ayd: i verust orhnyal iravunqy: Hamaynqy zoravor e, ev voch mi sut hashvark, voch mi keghc mijazgayin heghinakutyun, voch mi dataran-mataran Amulsari pashtpanneri hamar nshanakutyun chuni, erb irenc kensagorcuneutyuny vtangvac e:

Hima: karavarutyan partakanutyunnern yst eko-iravunqi normeri. - 2018t. Azgayin Zhoghovi yntrutyunnerov menq petakan pashtonyanerin patvirel enq apahovel HH bnakan resursneri ardyunavet ogtagorcumy, cankacac naxadzernutyun artoneluc araj: arajnahert geraka teladrogh hamarel kensagorcuneutyan pahanjnery bavararogh vorakyal mijavayrum aprelu mardu bnakan iravunqy: Hetevabar: bari egheq patasxanatu verabermunq drsevorel: qaghaqacineri het knqac irenc paymanagrayin partavorutyunnery ev HH standznac mijazgayin partavorutyunnery katarelu hamar, yntroghneri ardarutyan zgacumy chxatarelu hamar: Isk Lidianin voch voq HH-um chi pahum: irenc vardzakalac texnikan karogh en havaqel, irenc bazmamilion kasharqy pahanjel aporini voroshumner kayacnoghneric u heranal:

Erkri hamar hanqi ardyunahanman npatakaharmarutyuny parzvum e tntesakan shahy hamadrelov bnogtagorcman ardyunavetutyany, anvtangutyany: Ete tntesakan shahy hakadrvum e anvtangutyany: hark e arajnahert anvtangutyuny geradasel shahuyt-harker-ashxatategheric: Ays paymany xaxtogh karavarutyuny vtangavor e ev stipvac klini ashxatel bazmastitchan artakarg iravitchakneri paymannerum: Amulsarn amur pahogh bnapahpanneri gorcoghutyunnern ardar en ev orinakan: nranq irenc iravunqn en iracnum tchisht zhamanakin, pahanjvac vayrum, nranq mer Qare Bardzunqi amenapatasxanatu qaghaqacinern en: Vov phordzi neghacnel Amulsari pashtpannerin: stipvac klini partutyun krel voch miayn erkri nersum, aylev: mijazgayin ceckrtuqum:

2019t. septemberi 14.

Skzbnaghbyurner

1. HH vaveracrac: Konvencia Andrsahmanayin hamateqstum shrjaka mijavayri vra azdecutyan gnahatman masin (!Espo, Finlandia)

2. HH vaveracrac: Konvencia Ekologiakan teghekatvutyan hasaneliutyan, voroshumneri kayacmany hanrutyan masnakcutyan ev ardaradatutyan matcheliutyan masin (Aarhus, Dania)

3. HH Sahmanadrutyun

4. HH orenqy Shrjaka mijavayri vra azdecutyan gnahatman ev phordzaqnnutyan masin

5. Ynderqi masin HH orensgirq

6. BPh-35 phordzaqnnakan ezrakacutyun, 2016-4-29.

7. Haykakan lernashxarhi fizikakan qartez https://www.cadastre.am/atlasA-14,15

8. Lidian Armenia ynkerutyan pashtonakan kayq https://www.lydianarmenia.am/

9. Hodvac «Amulsari shahagorcman patologian» https://www.lragir.am/2019/08/24/469705/ 2019-8-24, kam: https://www.aravot.am/2019/08/25/1062234/ 2019-8-25.

10. «Jrel, vorogel antarnery naxoroq» https://www.aravot.am/2019/07/30/1058281/,2019-7-30, kam: https://www.lragir.am/2019/07/30/463890/, 2019-7-30.

11. «Sevani verjin menamarty» https://www.lragir.am/2019/07/24/462330/ 2019-7-24, kam: https://www.aravot.am/2019/07/24/1057471/ 2019-7-24, kam: https://mamul.am/am/news/156282, 2019-7-23, kam: http://www.irates.am/hy/1563961913, 2019-7-24.

12. Hodvac «Lerneri orenqov» https://www.lragir.am/2019/05/21/444954/, 2019-5-21.

13. «Sevany snucogh zarkeraknery vtangvac en» – 2015-3-24. https://hraparak.am/post/591fa884e3d84d0d37fd13a8?posts/

14. «Gayli varqy, madu barqy» https://www.azg.am/AM/2014103131, 2014-10-31.

Kisvir ays nyutov:
10:48, 29.03.2024
1697 | 0
depi ver