ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+16 °C, +5 °C ... +16 °C Vaghy:+20 °C
«Patmakan ev iravakan phaster, voronq bacahaytum en Alievi stery». Eduard Sharmazanov
14:45, 16.02.2020 | mamul.am
9621 | 3

HHK xosnak Eduard Sharmazanovy feysbuqyan ir ejum grel e. «Patmakan ev iravakan phaster, voronq bacahaytum en Alievi stery

Verjin orerin adrbejanakan qarozchameqenan, ir dzeragrin havatarim, taracum e Alievi stery: «Gharabaghy Adrbejan e» vertarutyamb:

Zerc mnalov qaghaqakan gnahataknaic: storev nerkayacnum em patmakan ev iravakan phaster adrbejanakan keghc tezeri veraberyal:

1. Antik patmichner Strabony ev Dion Kasiosn Orxistenen, aysinqn: Arcaxy hishatakum en vorpes patmakan Hayastani anbazhaneli mas:

2. Plinios Avagy, Klavdios Ptghomeosy, Dion Kasiosy, Apianosy ev Strabonn irenc ashxatutyunnerum hstak nshum en, vor Hayastani ev Aghvanqi sahmann ancnum e Kur getov:

Hetevabar, ete nuynisk mi pah patkeracnenq, vor kovkasyan turqeri kam aysorva adrbejancineri qarozchutyuny voroshel e ter kangnel aghvanakan zharangutyany, apa aystegh evs petq e hiastaphecnem nranc, qani vor Arcax ev Utiq patmakan nahangnery sahmanakic en eghel Aghvanqin ev nuyn antik patmichneri vkayutyamb chen mtel nra ashxarhagrakan sahmanneri mej:

3. Adrbejan anvanumov petutyun ashxarhi qaghaqakan qartezi vra arajacel e miayn 1918t. mayisi 27-in: turq Nuri phashayi razmakan intervenciayi ardyunqum:

4. Mijazgayin hanrutyuny chi el tchanachel 1918-1920tt. Adrbejani demokratakan hanrapetutyuny: Azgeri Ligan voch miayn merzhel e pashtonapes tchanachel Adrbejani hanrapetutyuny, aylev chi yndunel Adrbejani hanrapetutyan dimumn Azgeri Ligayin andamakcelu veraberyal:

5. 1920t. dektemberi 1-in Azgeri Ligayi Asambleayi 5-rd Komiten ardzanagrel e: Adrbejani Hanrapetutyuny naxkinum erbeq petutyun chi eghel ev yndgrkvac e eghel aveli mec terutyunneri mej inchpisin e Mongholian (nkati uni monghol-tatarakan tirapetutyuny) kam Parskastany, isk 1813-ic Rusakan kaysrutyuny: Adrbejan anvanumn el voch ayl inch e, qan harevan parskakan gavari anun, vorn yntrvel e vorpes norasteghc hanrapetutyan anvanum:

Ayspisov, Azgeri Ligan der 1920t. ardzanagrel e:

a. Adrbejan petutyun minchev 1918t. goyutyun chi unecel

b. Adrbejan anvanumy parskakan gavarneric meki phaxarnvac anvanumn e

g. Hrazharvum e tchanachel Adrbejani Demokratakan Hanrapetutyuny: vorpes mijazgayin subyekt:

Andradarnalov Lernayin Gharabaghi xndrin: nshem, vor nra shurj vetchern aktivacel en Rusakan kaysrutyan qayqayman zhamanakashrjanum: 1918-1920tt. Lernayin Gharabaghum orensdir ishxanutyunn irakanacvum er Gharabaghi hayeri hamagumarneri mijocov: Arajin hamagumary 1918t. hulisi 22-in Lernayin Gharabaghy hrchakum e ankax varchaqaghaqakan miavor: yntrelov Azgayin xorhurd ev karavarutyun:

Adrbejany phordzum e Gharabaghy nerarel ir kazmum, bayc te erkrord ev te errord hamagumarnery merzhum en turqakan zorqeri pahanjy: andamakcel Adrbejanin: Nman voroshumner en kayacnum naev 1919t. hravirvac hamagumarnery:

Razmakan baxumneric xusaphelu hamar 1919t. ogostosi 22-in Gharabaghi hayeri 7-rd hamagumary ev Adrbejani Demokratakan Hanrapetutyuny hamadzaynagir en knqum, vori hamadzayn Lernayin Gharabaghi xndiry petq e qnnarkvi Pharizi Xaghaghutyan konferansum: Ynd vorum, hamadzaynagrum cher phoxvum Gharabaghi kargavitchaky: Hark e nshel, vor Adrbejani karavarutyan koghmic Leranyin Gharabaghi hayeri hamagumari het hamadzaynagri storagorւmy phastum e, vor Adrbejani hanrapetutyuny tchanachum e Gharabaghy vorpes inqnuruyn iravabanakan miavor:

Sakayn 1920t. martin adrbejancinery, xaxtelov hamadzaynagiry, razmakan gorcoutyunner en sksum Lernayin Gharabaghi dem:

Nman paymannerum 1920t. aprili 23-in Gharabaghi hayeri hamagumary Gharabaghy hrchakum e Hayastani anqakteli mas: Isk 1920t.ogostosi 10-in Xorhrdayin Rusastany ev Hayastani Hanrapetutyuny hamadzaynagir en storagrum, yst vori: xndiry petq e lucvi HH-i ev Xorhrdayin Rusastani mijev knqveliq paktov:

Ardzanagrenq, vor 1918-1920tt. Leranyin Gharabaghy voch mi or ev voch mi zham chi eghel Adrbejani Hanrapetutyan kazmum, ir hertin Adrbejani Hanrapetutyunn el ayd zhamanakashrjanum angam chi tchanachvel Azgeri Ligayi koghmic:

1920t. noyemberi 30-in Xorhrdayin Adrbejani karavarutyunn yndunum e hrchakagir, vorov Lernayin Gharabaghy, Naxijevany ev Zangezury darnum en Xorhrdayin Hayastani mas: Isk 1921t. hunisi 12-in Adrbejani XSH-i Azgayin xorhurdy voroshum e Lernayin Gharabaghy tchanachel HXSH anbazhaneli mas:

Arden 1921t. hulisin Xorhrdayin Adrbejani ghekavarutyunn arajarkum e Gharabaghi patkanelutyan harcy qnnarkel Rusastani bolshevikyan kusakcutyan Kovkasyan byuroyi liagumar nistum:

Hulisi 4-i nisty merzhum e Adrbejani arajarky: Sakayn hajord orn aporini voroshmamb Lernayin Gharabaghy kcvum e Adrbejani XSH-in:

Arcaxi zhoghovrdi inqnoroshman hamar payqary nor taph e stanum 1988-in: Nuyn tvakani phetrvari 20-i ev hulisi 12-i voroshumnerov Lernayin Gharabaghy XSHM orensdrutyan hamadzayn: durs e galis Xorhrdayin Adrbejani kazmic, isk 1991t. septemberi 2-in Lernayin Gharabaghy dzernamux e linum ankaxutyan gorcyntacin: yndunelov Lernayin Gharabaghi Hanrapetutan ankaxutyan masin hrchakagiry: Ays gorcyntacn amboghjutyamb hamapatasxanum er 1990t. aprili 3-in yndunvac XSHM hamapatasxan orensdrutyany:

1991t. dektemberi 10-in Lernayin Gharabaghi Hanrapetutyuny mijazgayin ditordneri ev ZLM-neri nerkayutyamb irakanacrec ankaxutyan hanraqve:

I gitutyun patmakan ev iravakan phasteri keghcararneri: nshem, vor hanraqvei qvearkutyany masnakcel e Lernayin Gharabaghum grancvac qvearkoghneri 82,2 tokosy, voronc 99 tokosy kam 107.648 mard «ayo» e asel Arcaxi ankaxutyany:

Ayspisov, Lernayin Gharabaghy handisanum e XSHM miak inqnavar marzy, vor dzerq e berel ir ankaxutyuny Xorhrdayin nerqin orensdrutyan hamadzayn: Hetevabar, Aliev krtseri haytararutyunnery voch miayn phasteric zurk e, ayl naev arhamarhanq e patmagrutyan, mijazgayin iravunqi handep:

H. G. Dzhbaxtabar, erek ays phasteri mec masy chnerkayacvec Phashinyani koghmic։ Isk nerkayacvelu depqum Aliev krtsern arnvazn xeloq klser, ayl voch te kzhptar։

H. H. G. Ramil safarovnerin herosacnelu, aprilyan agresian Arcaxi zhoghovrdi dem sandzazercelu u mer zinvornerin glxatogh stahaknerin pargevatrelu masin el chxosvec։ Heto el kaseq: qnnadatum em։ Ba inch eq arajarkum, caphaharem aysqanic heto»։

Kisvir ays nyutov:
depi ver