«Kotak» -y pahlaveren bar e (Kotak), vor nshanakum e «manuk, erexa, phoqr»: Ays bary, vorpes makanun, trvel e Trdati vordun: Xosrov tagavorin: Hetaqrqir e, vor Movses Xorenacin, Xosrovi masin patmelis, «kotak» makanuny targmanel e: gorcacelov «phoqr» bary: sheshtelov nra kartchahasak linely («Patmutyun Hayoc» -i errord hatvaci «Y» entaglxi vernagirn e: «Phoqr Xosrovi tagavorely, arquniqy teghaphoxely ev antar tnkely»):

«Vachkatun» -y vranabnakn e:

Dvin qaghaqi anvan masin

Yst Phavstosi: «Dvin» eghel e blri hatuk anuny. «Ev hraman tvec tagavorn ir zoravarin: erkric bazmativ mshakner hanel, antarneric vayri kaghni berel u tnkel Ayraratyan gavarum: skselov arquni amur berdic, vorin asum en Garni, minchev Mecamori dashty, ayn blury, vor kochvum e Dvin» (Errord dprutyun, glux Y): Isk Xorenacin «Dvin» -y parskeren hasarak anun e hamarum, vory «blur» e nshanakum: («Naev arquniqy phoxadrum e antaric verev mi bluri vra ev shinum e arevic patsparvac mi aparanq. (ayd teghy) parskeren lezvov kochvum e Dvin, vor nshanakum e «blur» » . Hayoc patmutyun, errord hatvac, Y entaglux):

«Bdeshx» barn iranakan bar e, vorn uni bazmativ dzever: Hayerenin amneamot dzevy pahlaveren «bitaxs» -n e, vor nshanakum e «teghakal», «phoxarqa»:

«Sparapet» -y parskeren bar e (hin parskeren: spadpati, pahlaveren: spahpat, nor parskeren: spahbat), vory nshanakutyamb hamapatasxanum e masamb hayeren, masamb parskeren «zoravar» -in: Bayc hayerenum ays erku bareri mijev voroshaki nub tarberutyun ka: «Sparapet» kochel en ayn andzin, vor sparapetutyan zharangakan ishxanutyan kroghn e eghel tvyal zhamanak, isk «zoravar» kochvel e ayn andzy, vory tvyal zhamanak zorqeri irakan yndhanur hramanatarn e eghel»:

«Episkopos» -y hunaren bar e, vor nshanakum e «veratesuch», «veraditogh»: Skzbnapes sranq eghel en temeri hogevor tesuchner kam arajnordner: Hin naxararakan Hayastanum amen mi naxararutyun mi hatuk ekeghecakan tem e kazmel ev unecel e sephakan episkoposy:

Isk «qorepiskopos» ezry, vor hunarenum nshanakel e gavari kam gyughi veratesuch, eghel e gavari kam gyughi arajnord: episkoposakan kam qahanayakan astitchanov, temi arajnordin storadryal:

Pahlaverenic mer lezvin ancac «anapat» bary («anapat» -i «an» -y nshanakum e «och», «apat» -y: «shen», aysinqn: «och shen», anshen, anmardabnak, i hakadrutyun «apati shen» -i, aysinqn: bnakeli tegheri):

Mer hin heghinaknery «mardpet» bary «nerqinapet» nshanakutyamb en gorcacel: Mardpeti pashtony kochvel e «mardpetutyun»: Nikoghayos Adonci karciqov «mardpet» bary cagel e «Mard» hatuk anunic: Parskakan avazakabaro mi ceghi anuny «mard» e eghel: Ays ceghy hatchax e nerxuzhel Hayastan u talanel bnakchutyany: Ayd ceghi bnakecrac taracqy Mardastan e anvanvel, isk nranc ceghapety «mardpet» e kochvel: Erb mardpetnery neqinapeti, aysinqn kananoci peti pashton en stanum, «mardpet» barn sksum en gorcacel «nerqinapet» nshanakutyamb: «Armatakan bararan» -y yndunum e Adonci ays bacatrutyuny ev havelum, vor «hayr mardpet» -i «hayr» -y hatuk anun che, ayl nerqinapeti hargakan kochum (inchpes turqakan mijavayrum nerqinapetin «baba» en anvanel, vory dardzel e hayerenum taracvac mi sharq azganunneri armaty):

«Satrap» -y hunaren bar e, vor nshanakum e gavari karavarich: Bayc hunarenn el phoxarnvac e hin parskerenic, vori skzbnakan «xsatrapa» dzevy nshanakum e «ashxarhapah, erkrapah»:

«Magistr» -y latineren bar e ev nshanakum e «avag varpet»: Byuzandiayum «magistrianos» kam «magistros» ein kochvum kayserakan tan avag mardik ev petakan bardzr pashtonyanery:

«Xoran» -y evs, havanabar, parskeren bar e: «xavran» kam «xuran», vorov kochvel e Vahram Guri palaty: «Xoran» e anvanvel naev vrany, bayc datelov ays taratesak gorcacutyunneric, karel e asel, vor ayn petq e liner tagavorneri u mecamecneri yndardzak, zardarun ev nerqin harmarutyunner unecogh vran:

«Qunj» -y parskeren «kuni» bari gavarakan dzevn e: Parskerenum ayd bary, baci «ankyun» nshanakutyunic, nshanakel e naev «xorsh», kam zgesti karpeti «calq»:

«Bardz» -y nuynn e nshanakum, inch vor parskeren «gah» -y:

«Qil» . hin zhamanaki erkarutyan chaph e, tzic phoqr, bacvac dzerqi but mati cayric minchev cucamati cayry, vorn hamarvum er havasar ut matnachaphi»:

«Karavan» . sa pahlaveren «caravan» barn e, vory taracvac e naev bazum ayl lezunerum: «Karavan» nshanakum e tchanaparhordneri xumb, voronq ashxarhic ashxarh en gnum zinvac pahapanneri ughekcutyamb: avazakneri hardzakumneric pashtpanvelu hamar: Barn ayzhm gorcacvum e «qaravan» dzevov: Hnum «Karavan» -y naev banak e nshanakel:

«Takar» . pahlaveren «takar» ev parskeren «tagar» barery nshanakum en karas (ginu), voric el kazmvel e takarapet=ginu matakarar kam matrvak:

Varazagir matanu mej agucvac e eghel tankagin qar: vran phoragrvac tiroj anuny: Ayn carayel e vorpes kniq: «Varazagir matani» nshanakum e aynpisi matani, vori vra phoragrvac e varaz, isk varazy eghel e Parsic tagavorneri zinanshany: Varazagir mataniov, aysinqn Parsic tagavori andznakan kniqov, knqvac aghn amenahastat, ansut erdman nshan e eghel: Varaz anuny, ibrev patvanun, shatery kcel en irenc anunnerin, orinak: Varaz-Shapuh, Varaz-Nerseh, Varazdat ev ayln:

Osmanyan kaysrutyan Abdul Hamid 2-rd aryunarbu sultani mayry hay e eghel, anuny: Verzhine (1876 - 1909):

«Pharsax» -y kam «hrasax» -y erkarutyan chaph e, havasar e 5250 metri: Ays bary evs iranakan cagum uni, vori pahlaveren «frasax» dzevic goyacel e mer «hrasax» -y, isk nuyn bari arabacvac dzevic: «farsax» -ic: mer «pharsax» -y: Uremn, yst Phavstosi, Komsy hska Manuelin shalakac orakan 52, 5 kilometr tchanaparh e ancnelis eghel:

«Asparez» -y pahlaveren «aspres», parskeren: «aspares» -n e, vor baraci nshanakum e dziarshav, dziayntacaran, aysinqn: hraparak, vortegh dzi en qshel: Ays bary erkrordabar sksec gorcacvel vorpes erkarutyan chaph: Ayn zhamanaknerum dziarshavarani erkarutyuny havasar e eghel 230, 1 metri: Sa parsic asparezn e: Eghel en naev asparezi ayl chapher:

«Var» -y parskerenum «bar» e, vory, havanabar, cagel e pahlaveren «var» -ic ev nshanakum e droshak: Hayerenum ayn nshanakel e «qogh» («Gohar vardyn var areal i vehic varsicn arphenic» -Narekaci), ev heto: «droshak»: Ays verjin nshanakutyamb pahpanvel e «Xachvar» bari mej, vor nshanakum e xachakir droshak kam xachi droshak: