Karl Marqsn asel e, te «tatarakan lucy» camaqecrel e rus zhoghovrdi hogin, isk xorhrdayin patmagrutyunn el yst amenayni havanutyun e tvel ays karciqin: Xorhrdayin ishxanutyan tarinerin, erb amboghj xorhrdayin erkri patmutyunn er nengaphoxvum, ayl kerp cher el karogh linel: Im serndakicnery, karcum em, der hishum en «XSHM patmutyun» ararkayi dasagrqeri nerkayacrac srtakegheq patmutyunnery Kievyan Rusiayum dazhanaguyn monghol-tatarneri charagorcutyunneri masin, isk patmutyan usucichnern el aveli ein tandzracnum guynery: Bayc irakanutyuny, inchpes bacahaytel en henc rus hetazotoghnery, eakanoren tarber e eghel: Inch xosq, cankacac paterazm aranc spanutyunneri, hrdehumneri u talani chi linum, bayc dranc masshtabnery shat tarber en linum: Rus gitnakannery, orinak, qnnutyan en arel Batu xani arshavanqy, ev ekel en ayn hamozman, vor ays arshavanqi pattcharac averacutyunneri masshtabnery lriv hamemateli en henc ayd arshavanqin naxordogh zhamanakashrjanum Rusiayi tarber ishxanutyunneri mijev yntacogh erkparaktchakan paterazmneri pattcharac averacutyunnerin: Zhamanakagirn asum e, te Batu xani koghmic Vladimiri gravman zhamanak qaghaqi amboghj bnakchutyuny kotorvel e, minchder ayzhm parzvel e, vor bnakchutyuny hascrel e antar phaxchel, apa verdarnal (mongholnery chen vnasel qaghaqi voch mi ekegheci): Evs mek orinak. zhamanakagirn asum e, te Batu xani «arshavanqi» zhamanak Galichinayum spanvel e 12 hazar mard, bayc grete aydqan mard Lipica getum e ir gerezmany gtel rusneri mijev yntacogh erkparaktchakan paterazmum: Ayspisi orinaknery bazum en, ev amenevin el partadir che arxivnery qchphorel: hamozvel hamar, vor mongholneri arshavanqneri veraberyal keghciqnery shat en: Bavakan e linel Vladimir, Suzdal ev ayl qaghaqnerum: andzamb hamozvelu hamar, te monghoneri arshavanqnerin naxordogh zhamanakashrjani vorqan shat hushardzanner en pahpanvel: Ays depqum ardaraci e ardyoq xosel taphastanabnak qochvorneri koghmic rusakan mshakuyti vochnchacman masin: Eli mi qani hetaqrqrakan phast monghol-tatarakan lci tak gtnvogh Rusiayi vitchaki masin: Nax: tatarnern irenc gravac voch mi qaghaqum kayazor chen toghel, inchpes sovorabar anum en nvatchoghnery: Erkrord: rusakan yuraqanchyur ishxanutyun pahpanel e ir taracqayin amboghjakanutyuny: Errord: nvatchvac bolor ishxanutyunnerum varchakan karavarumy handznvel e rusnerin: Chorrord: yuraqanchyur ishxanutyun sephakan zorqn e unecel: Hingerord: mongholnery kronakan harcerum shat handurzhoghakan en eghel, tatcharner u ekegheciner chen korcanel, hogevorakanneri chen spanel, vory sovorabar bnorosh che nvatchoghnerin: Kinorezhisor Tarkovsku nkarahanac «Andrey Rublyov» filmi: ekegheci ayrelu ev ayd ekeghecum gtnvogh mardkanc u hogevorakannerin spanelu tesarany bacardzakapes sut e: Irakanum ughghaphar davananqy ev ekeghecin eghel en mongholneri hovanu nerqo: Hetaqrqrakan e, vor ekeghecin u hogevorakannery amboghjovin azatvac en eghel harkeric, isk Voske hordayi xanakan hrananagreric meki hamadzayn ughghapharnerin hayhoyoghy mahapatzhi e datapartvel u nerman chi arzhanacel: |