Sarighamishi merdzakayqum turqakan banaki jaxjaxman 105 tarin
Amen inch sksvec Sevastopoli, Odesayi, Feodosiayi ev Novorosiyski vra 1914t. hoktemberi 29-i germana-turqakan jokati davatchanakan hardzakumic: Nikolay II kaysry baraci 3 or heto: noyemberi 2-in pashtonapes paterazm haytararec Osmanyan kaysrutyan dem, ev nuyn ory kovkasyan razmatchakati zorqery hatecin turqakan sahmany: Noyemberi 3-in rusakan zorqery gravecin Bayazeti amrocy, isk chors or anc : Qephri-Keysky:
Kovkasyan banaki glxavor hramanatary 78-amya koms I. Voroncov-Dashkovn er, bayc irakanum bolor uzhery ghekavarum er general A.Z. Mishlaevskin: Shtabi petn er general N.N. Yudenichy:
Nikolay 2-rdi dzernarkac Turqiayi dem ays tchakatamarty verjin: xortakich harvacn er linelu: Ayd masin vkayum e patmutyuny: Ayd masin vkayum en Carakan petutyan mej carayac hayazgi gorcichnery (nrancic: general Tovmas Nazarbekovy, iskakan xorhrdakan, ishxan Nikodimos Amatunin ev myusnery):
Rusastany turqeric het er vercnelu Hayastani mnacyal masy: Ayd ughghutyamb, cari u nra bardzr shrjapatum, misht shoshaphvel er ayd harcy u harmar arit er steghcvel: 1914-16tt rusakan banaki haghtanaky Errord turqakan dashtayin banaki dem cragrvac, mshakvac er u kaskac cher harucum: Rusakan banaki kazmum shat hayer kayin, dzevavorvel ein rusakan banaki mas kazmogh 3-rd ev 4-rd haykakan kamavorakan jokatnery: Hamazasp Srvandztyani ev Arshak Gavafyani (Qeri) hramanatarutyamb:
Ayd zhamanak ishxan Nikodimos Amatunin Karmir Xachi miavorman glxavor tnorinutyan hyusis arevmtyan Tchakati dashtayin Pahesti patasxanatu ghekavari pashtonic: 1916 tvakanin nshanakvel er Geraguyn Xorhrdi Petrogradyan hatuk handznazhoghovi Hasarakutyan bazhni mshtakan andam, aveli sert haraberutyun uner carakan yntaniqi het ev hetevum er iradardzutyunneri zargacmany: Amatunin, vorn ayd tarinerin carakan Rusastani banaki kazmum er, shat aritnerov e barekamnerin u ir ynkernerin patmel, vor turqery mecamasamb chen el dimadrel rusakan banakin: Ays paterazmi masnakicneri tvum e eghel nra horeghborordin: Garnik Avagi Amatunin (lusankarum dzaxic arajiny):
General N.N. Yudenich
Vaveragri mej hetevyaln enq kardum. skzbum amen ban hesht chi eghel, 1914 t. noyemberin kovkasyan banaky hardzakman e ancel 350km sharavighov: Rusnerin skzbum hajoghvel e tcheghqel turqakan dimadrutyuny, aynuhetev irenq en hajoghutyamb pashtpanvel u hakahardzakman ancnel: Enver phashan, phordzel e phrkel iravitchaky, toghnelov Sarighamishum jaxjaxvac 9-rd ev 10-rd korpusi mnacordnerin: miacel u andzamb glxavorel e Karaurgani tak gtnvogh 11-rd korpusy, phordzelov kotrel rus zorqeri arajxaghacumy: Nra ghekavarac ays korpusy evs rus zinvorneri koghmic liakatar vochnchacvel en: Hazaravor turqer geri en handznvel: Ardyunqum, turqakan banaki mnacordnery stipvac en eghal nahanjel:
General N.N. Yudenichy hraman e tvel hetapndel 30-40 km heravorutyan vra gtnvogh 3-rd turqakan banaki mnacordnerin, rusnery dadarecrel en hetapndumnery, vorovhetev hetapndelu ban el chi eghel, grete voch voq chkar. 90, 000-rd turqakan banakic 78000 mard zohvec:
Enver Phasha
Nikolay II -y ir oragrum hetevyal grarumn e arel «...Turqakan jaxjaxvac zoramiavorumneri mnacordneri hetapndumn avartvec. nranq qshvecin sahmanic shat heru. Aha ayspes avartvec mer sahmanneri nersum arkacner phntrogh: iren Napoleon Enver Phasha anvanoghi hramanatarutyan tak gorcogh banaki sharzhy» .
3-rd turqakan banaki partutyuny himnakan pattchar, arit ev patrvak handisacav, vorpeszi turqery: i dems Enver Phashayi, hayerin meghadren anhavatarmutyan u rusnerin ozhandakelu mej: Osmanyan Turqiayi taracqum ishxanutyunneri koghmic hay bnakchutyuny entarkvec hamyndhanur hetapndman ev vat verabermunqi: Akanatesneri vkayutyamb : Sarighamishi tchakatamartic heto sksvel en zinataphvac hayeri zangvacayin kotoracnery, vory mas kazmec Hayoc Ceghaspanutyan:
Cavoq, zhamanaknery barenpast chdasavorvecin 1917 t. dzmrany Rusastanum teghi unecac bolshevikneri heghaphoxutyan u minch ayd el teghi unecac Rusastani ankayunutyan pattcharov: Kangnecvec rusakan banaki arajxaghacumy: Arevmtyan Hayastanum, apa ev qayqayvec Rusastani kovkasyan banaky։ Xary orer ein, anterutyan pattcharov rus-haykakan zoramiavorumnerin parzapes hraman tvogh chen unecel ev zinvorneric shatery inqnakam lqel en carayutyuny: Henc ayspes bolsheviknery tapalecin Carakan petutyan cragrery: Petutyan ghekn irenc dzerqy vercneluc heto te inch arecin nranq Hayastani het: bolorin e haytni:
Osmanyan III dashtayin banaky ogtvelov zhamanaki yndzerac hnaravorutyunic 1917-1918 tt. yntacqum het berec bolor ayn taracqnery, voronq korcrel er rusakan ev haykakan zorqeri het 1915-16 t. marterum։ Avelin: arden anxusapheli partutyan ezrin kangnac osmanyan kaysrutyan zorqery gravecin Karsy, vory rusnern azatagrel ein der 1877 tvakanin:
Aynuhanderdz Sarighamishi, Erzrumi mot Turqiayi banaki jaxjaxumy kanxec nranc mecapashtakan cankutyan irakanacumy : karucelu Mec Turani petutyuny: Kazanic minchev Suez, Samarghandic : Adrianupolis: Ays gaghaphari himnakan sharzhich uzhy Turqiayi paterazmi naxarar Enver phashan er, vori murazy phorum mnac:)
Lusankarnerum.
-Sarighamishi marterum zohvac, kam crtaharvac turqery:
-Enver Phashan:
4-rd haykakan kamavorakan jokaty
-Hay kamavorakan jokatneric meky:
-Nikolay 2-rdy andzamb e eghel kovkasyan tchakatum u pargevatrel zinvornerin:
-Turq razmageriner:
-Hetaqrqir e, vor Sarighamishi partutyan 100 tarva kapakcutyamb Turqiayum shrjanarutyan e drvel dramakan miavor:
-Turqiayum kangnecvac hushardzan zohvacnerin:
-Sarighamishi marteri masnakicneri tvum er Nikodimos Amatunu horeghborordi: Garnik Avagi Amatunin
-General N.N. Yudenichy:
NID.ORAGIR
https://www.nidoragir.com/2019/11/105.html
https://niderlandakan.livejournal.com/353009.html