ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+20 °C, +14 °C ... +27 °C Vaghy:+28 °C
Ishxan Nikodimos Amatunu kensagrutyunic (1903-1913)
20:16, 21.07.2020
2445 | 0

Ishxan Nikodimos Amatunu kensagrutyunic (1903-1913)


Bolor lusankarnery matcheli en AYSTEGh.
Ancum ardaradatutyunic arevtrayin divanagitutyan

10 tari ishxan Nikodimos Amatunin ashxatelov carakan Rusastani ardaradatutyan sistemum, miangamic ancum e katarum ayl bnagavar: arevtri u ardyunaberutyan naxararutyan volort, u mot aydqan tari el aystegh e patasxanatu pashtonner zbaghecnum:
Da teghi e unecel ayspes. 1889 tvakanin Peterburgi kayserakan hamalsarani iravabanakan fakultety: iravunqi gitakan astitchanov avarteluc heto 1890 t. Hunvari 30-in ashxatel e datakan marminnerum (ugolovno kassacionniy departament), nshanakvel e karavarutyan senati qreakan varchutyunum: Kolegial qartughari petakan: 10-rd, aynuhetev 9-rd dasi pashtonyayi titulyar xorhrdakani kargavitchakov, eghel e Ekaterinburgi, Vitebski, Saratovi, Kamenec-Podolski marzayin dataranneri qnnichn u dataxazy:

1877–1878t.t rus-turqakan paterazmi avartic i ver gorcogh Shogecovagnacutyan ev arevtri rusakan ynkerutyuny 1886t. verakazmavorvec Sevcovyan-Danubyan shogenavagnacutyan bazhnetirakan ynkerutyan (SDSh): Sakayn snnkacav u lucarvec:

Mecn ishxan Aleqsandr Mixayelovichy: ays volorty zargacnelu mitumov, 1902 t. hoktemberin steghcum e Arevtrayin Covagnacutyan supergerateschutyun: iren kargelov Covayin arevtri ev navahangstayin entakarucvacqneri glxavor varchutyan pet, vorn ir kargavitchakov bardzr er naxararutyunic:

Carakan Rusastany 1903 tvakani hunisi 10-in hastatum ev petutyan hovanavorutyan nerqo e vercnum Rus-Danubyan shogenavagnacutyan (RDSh) ynkerutyuny u nor kanonadrutyun mshakum sra gorcuneutyan hamar:

1903 tvakani hunvari 20-in: ishxan Nikodimos Amatunin arajarkutyun e nerkayacnum Arevtrayin covagnacutyan ev navahangistneri (ACN) glxavor gerateschutyan ghekavar, Mecn ishxan Aleqsandr Mixayelovichin: iren aystegh pashton handznarelu hamar:

Aleqsandr Mixaelovich Romanov (1866-1933)
Mecn ishxan Aleqsandr Mixaelovich Romanovy (Sandro) cnvel e 1866t. aprili 1-in (13) Tiflisum, mahacel e 1933t phetrvari 23-in, Rokebryun, Fransia: Adyutant-general, covakal, arevtrayin navagnacutyan ev navahangistneri glxavor varchutyan pet (1902-1905), Arajin hamashxarhayin paterazmi yntacqum ghekavarel e banakum aviaciayi kazmakerpumy: Carakan Rusastani petakan ev zinvorakan gorcich: Nikolay 1-i torn e: 1894t.amusnacel e ir zarmuhi Qsenya Aleqsandrovnayi het: Verjins Aleqsandr 3-rdi avag dustrn er, Nikolay 2-rdi harazat quyry: Nikolay 2-rdn u Aleqsandr Mixaelovichy mankutyan ynkerner en:

Aleqsandr Mixayelovichi cankutyamb u naxadzernutyamb 1902 tvakani hoktemberic steghcvec Covayin arevtri ev navahangstayin entakarucvacqneri glxavor varchutyuny (glavnoupravlyayushchiy torgovim moreplavaniem i portami (1902-1905) ), vory glxavorec Mecn ishxan Aleqsandr Mixaelovichy: linelov naxararneri xorhrdi andam:

Hetaqrqrakany naev ayn er, vor Arevtrayin Covagnacutyan supergerateschutyuny tarber naxararutyunneric arandznacrel er bazhinner ev ayd bazayi himan vra steghcel komitener: Ayspes. finansneri naxararutyunic ays nor gerateschutyan entakayutyann er phoxancvel arevtrayin navagnacutyan bazhiny, arevtrayin covagnacutyan xorhurdy ev navahangistneri entakarucvacqneri komiten: Tchanaparhayin haghordakcutyan naxararutyunic: arevtrayin navahangistneri bazhiny: Baci da glxavor varchutyan storabazhanman kazmum linelu er glxavor karavarichi xorhurd, texnikakan xorhurd, glxavor karavarichi grasenyak: ir arxivov, covagnacutyan krtutyan usumnakan komite, phoxarutyunneri trman ev arevtrayin naveri dzerqberman gorrceri komiten: Ays gerateschutyuny phastoren naxararutyan liazorutyunneric der mi ban el bardzr karuyc er, teev dzevakan havasarazor er naxararutyan kargavitchaki: Ayn anhamategheli er petakan iravakan karavarman hamakargin ev gaghtni dzhgohutyun arajacrec arka naxararneri shrjanum: Ayn gorcec minchev 1905t noyembery:

Ayspisov arevtrayin navagnacutyan glxavor karavarichi: ayn e, mecn ishxan Aleqsandr Mixaelovichi 1903 t.ogostosi 11-i hramanov: Amatunin nshanakvum e Arevtrayin Covagnacutyan ev Navahangistneri (ACN) glxavor varchutyan, andzamb glxavor karavarichi hatuk handznararutyunneri gcov VI dasi pashtonya, isk 1904t. septemberic darnum e Peterburgum gorcogh geratechutyan ereq ghekavarneric meky:

Rusakan Dunayi (Danub) navagnacutyan harcery kargavorum er Odesayum steghcvac grasenyaky, isk glxavor ghekavar organy Sankt Peterburgum gorcogh varchutyunn er: Ghekavar kazmum nshanakvum en: ishxan N.E. Amatunin, Phoxcovakal Aleqsandr Parmenovich Kasherininovy (Kasherininov Aleksandr Parmenovich 10.04.1843 – ?) kontr-admiral s 1898, vice-admiral s 13.04.1903) ev general-mayor N.V Cherkasovy (general-mayor N. V. Cherkasov): Kartch zhamanakum zgali kazmakerpchakan ashxatanq e katarvum ays ughghutyamb: Danubi jrerum navarkogh shogenavery hamalrvum en nor kazmov ev sksum en shahutaber linel Rusakan kayserutyan hamar: Rusakan nerkayutyuny ev zgali azdecutyuny merdzdanubyan avazani erkrnerum arandznahatuk derakatarutyun ev drakan nshanakutyun unecan Rusastani hamar hetagayum: masnavorapes arajin hamashxarhayin paterazmi zhamanak:

1904 tvakanin Nikodimos Amatunun shnorhvum e petakan kolegiakan xorhrdakani kargavitchak: Na nshanakvum e depi Parsic coc ev shrjaka shrjanner Arevtrayin Covagnacutyan ev Navahangistneri (ACN) glxavor varchutyan koghmic handerdzavorvogh navi arshavaxmbi ghekavar:
Ayd navarkutyan masin menq patmel enq « «Azgagraget Sergey Dmitrievi «Ishxan N.E.Amatunin ev nra arshavaxumby Parsic cocum (1904-1907 tt.)» » (S. V. DMITRIEV- «Knyaz N.I. Amatuni i ego ekspedicii v rayon Persidskogo Zaliva») hodvacum:
Aystegh hakirtch knerkayacnenq nra kensagrutyan tarineri ays hatvaci aravel karevor manramasnery:
Arshavy 1904t. phetrvaric dzgvum e minchev hoktember: Ughevorutyunn avartvelun pes Amatunin gorcughvum e Moskva, Varshava, Lodz, Kiev, Odesa, Batum, Tiflis, Xarkov ev Nizhni Novgorod: Na aystegh gorcnakan handipumner e unenum Parskastani het arevturn irakanacnogh ynkerutyunneri het, handes galis gorcnakan arajarkutyunnerov u cragrerov, naxadzernum e cucahandesner ev cucanmushneri cucadrutyunner: Amatunu ays naxadzernutyuny bardzr e gnahatvum arevtraardyunaberakan shrjanaki nerkayacucichneri koghmic: Ayspes, masnavor namakneric mekum «Zenzinov eghbayrner» arevtri tan nerkayacucichy grel e. «Orers N.I. Amatunin meknec Moskvayic: Nra koghmic Borsayi shenqum kazmakerpvel er Haravayin Parskastanic bervac apranqneri voch mec cucahandesy, ays cucanmushnery hnaravor e nermucven Rusastan: Erku xorhrdakcutyunneri yntacqum na gorci xory imacutyamb u manramasnoren nerkayacrec yuraqanchyur cucanmush: Teghi vatcharakanneri u artadroghneri shrjanum sa mec hetaqrqrasirutyun araj berec ev bavakanin barehajogh tpavorutyun toghec:
Nrancic vomanq cragrum en irenc artadranqi nmushnery arajin isk shogenavov Odesayic hascnel Bushir ev Basor: Myusnery mtadrvac en vatcharqi hamar araqel irenc apranqneri mi masy: Shahagrgrvac en Parskastanic vorosh baner berel, orinak, jut (telatu buys), mom (meghramom), xezher, arabakan, aphion, limoni hyut, qnjuti serm ev ayln: Ays gorcoghutyunneri mi masy petq e irakanacnen mer ynkerutyunnery: Hima, erb Manjurakan shukan, vortegh Moskvan mi qani tasnyak milion rublu apranq er iracnum, Rusastani hamar kataryal korac petq e hamarel, hark e mtacel nor shukaneri dzerq berman masin, voroncic meky henc Haravayin Parskastann e, ete iharke rusakan arevtrayin ynkerutyunnery karoghanan mtnel ays shukan, isk karavarutyunn el chhrazharvi dranum anhrazhesht ajakcutyun handes bereluc: [RGIA, f. 40, op. 1, ed.xr. 60b, l. 27–27ob.
Sankt-Peterburgi fondayin borsayum haravparskakan apranqneri nermucvac ev artahanvac cucanmushneric kazmakerpvac cahandesy Parskastani het Rusastani arevtrov shahagrgir shat arevtrakanneri u anhatneri mot cankutyun arajacrec cucahandesi phakumic heto ays nmushnery teghaphoxvel ev cucadrvel nor steghcveliq hanrayin tangaranum, yndorum amen tari ayn hamalel nor nmushnerov: Amatunu karciqov aravel npatakaharmar kliner gerateschutyann arnter nman tangaran kazmakerpel Moskvayum kam Odesayum: cayrahegh depqum Peterburgum gtnvogh arevtrayin navagnacutyan ev navahangistneri glxavor varchutyan shenqum: Mievnuyn zhamanak, na nshel e, vor «ete hishyal qaghaqnerum irenc varchutyan hamar nyutakan mijocneri pattcharov dzhvar hamarvi harci lucumy hatuk mijocneri sghutyan pattcharov, apa ays qaghaqnerum tangarani steghcman naxadzernutyuny ir vra karogh e vercnel «Zenzinov eghbayrner» arevtri tuny, vorn ays qaghaqnerum grasenyakner uni»:
Petq e nshel, vor henc hishyal arevtri tann er verapahvac linel Parskastani ev Rusastani arevtrayin amboghjakan gorcarqneri glxavor mijnordn u hamakargoghy: [RGIA, f. 565, op. 4, ed.xr. 14565, l. 50–50ob.]. )

1905 t. Ogostosic minchev 1906 t. Aprily, Amatunin, vorpes Arevtri naxarari hatuk handznakatar glxavorum e nuyn ughghutyamb ir erkrord gaghtni arshavy depi Parsic coci navahangistner ev harevan gavarner: huyzh karevor strategiakan nshanakutyun unecogh ays regioni arevtrayin haraberutyunnery Rusastani het kargavorelu npatakov:

Minch Amatunin zbaghvac er karevor strategiakan nshanakutyun unecogh ays regioni arevtrayin haraberutyunneri kargavormamb: 1905t hoktemberin, irenc gerateschutyuny: ACN glxavor varchutyuny, miavorvum e arevtri ev ardyunaberutyan naxararutyan kazmum, vorpes arandzin bazhin, voric heto mecn ishxan Aleqsandr Mixaelovichy hrazharvum e glxavor karavarichi ir pashtonic, qani vor ayn cher hamapatasxanum ir petakan bardzr kargavitchakin: 1906 tvakanin ishxan N. Amatunin veranshanakum e arden: arevtri ev ardyunaberutyan naxararutyan Rus-Danubyan Shogenavagnacutyan (RDSh) varchutyan ghekavar kazmum (kentrony mnum e Peterburgy, isk grasenyaky: Odesayum), sharunakum en ashxatel: phoxcovakal Aleqsandr Parmenovich Kasherininovy ev general-mayor Nikolay Vasilevich Cherkasovy, kartch zhamanak anc verjins phoxarinum e kolegiakan xorhrdakan A.K.Timpotin: Ays storabazhanman ghekavar kazmic petutyuny spaseliqner uner, vorn hetagayum ardaracav: Naxararutyan kazmum, vorpes arajnahertutyun ushadrutyun e dardzvum ayl ughghutyunneri, masnavorapes balkannerum rusakan azdecutyany: Mec nshanakutyun e stanum aysteghi erkrneri het Danub getov irakanacvogh navarkutyany ev arevtrayin kapin:

Amatunun verapahvac er kazmakerpich-divanageti araqelutyuny: Parskakan ynkerutyunneri het bavakan hajogh gorcarqner unenaluc heto, 1906 t. veradarnum e Rusastan ev shtap ughevorvum erkri ardyunaberakan kentronner: rusakan vatcharakanutyany himnaharcerin canotacnelu, nranc Haravayin Parskastani shukanerin phoxkapakcelu ev shahavet paymanagrayin haraberutyunner hastatelu npatakov:
Ardyunqum, 1907t Amatunin araj e qashvum vorpes petakan xorhrdakan (statskiy sovetnik):

1908t. na andzamb e aycelum danubyan navahangistner, kapi mijocneri apahovman npatakov, naev nshvac kayanateghinerum bacahaytum rusakan shogenavayin ynkerutyan hnaravorutyunnery, arevtrayin naveri shtap ughevorutyunneri tchshgrit zhamketn u ays naveri arevtrayin nshanakutyuny: Rusastani hamar: Ktruk barelavum ev avelanum en danubyan avazanov navarkogh naveri qanakn u texnikakan vitchaky:
1909 t. Amatunin ays angam mek amsov gorcughvum e Novorosiyski, Suxumi ev dranc mijancik navahangistner: krkin kapi mijocnery kargavorelu npatakov, shogenaveri shtap phoxadrumneri, haghordakcutyan metodneri kazmakerpman veraberyal teghum operativ teghekatvutyun havaqelu hamar:
1908-1909 tt. Amatunin hskum u hetevum e Rusastani getayin navatormi ashxatanqneri bnakanon gorcuneutyany, masnavorapes danubyan navahangistner, kapi mijocneri apahovman ashxatanqnerin, kargavorum e rusakan shogenavayin ynkerutyan arevtrayin naveri ashxatanqn u ughevorutyunneri tchshgrit zhamanakacuycy: Navatormy hamalrum e nor naverov: Bacahaytel e ays naveri arevtrayin nshanakutyuny: Rusastani hamar:


1909 t. Nikodimos Amatunin handes e galis nor: laynacaval naxadzernutyamb, «Imperator Nikolay 2-rd» shogenavi vra kazmakerpum e rusakan artadrutyan apranqneri «loghacogh» cucahandes: Ir anmijakan ghekavarutyamb ayn petq e loghar Merdzavor Arevelqi erkrner: aycelelov Bulghariayi, Turqiayi, Hunastani, Siriayi, Libanani ev Egiptosi 19 xoshor navahangistner:
Ayn kazmakerpel ein rusakan shogenavayin ev arevtrayin ynkerutyunnery: Merdzavor Arevelqi erkrneri navahangistner aycelutyan hamar: Dektemberi 9-in rusakan taratesak apranqneri nmushnerov bernvac «Imperator Nikolay 2-rd» shogenavy meknum e ir araqelutyuny katarelu depi Parsic Coc:


Amatunu naxadzernac «loghacogh cucahandesy» «Imperator Nikolay 2-rd» shogenavi vra


1909-1910tt. «Imperator Nikolay 2-rd» shogenavi vra «loghacogh cucahandes» kazmakerpely: mtahaghacumic ver e acvum irakanutyan: Ays tarineri eghelutyan masin harust informacia etalis ayd zhamanak hratarakvogh «Yaltayi lraber» terty:
Kaysr Nikolay 2-rd» shogenavy himnakanum zbaghvac e eghel Odesa-Vladivostok ev hakarak ughghutyamb bernaphoxadrumnerov: 1908 tvakanic rusakan shogenavayin ev arevtrayin ynkerutyan komercion bazhni voroshmamb Mijin Arevelqi het arevtri zargacman npatakov arajarkec «Kaysr Nikolay 2-rd» shogenavi vra kazmakerpel hayrenakan artadrutyan apranqneri loghacogh cucahandes, vory meknelu er Bulghariayi, Turqiayi, Hunastani, Siriayi, Libanani, Egiptosi aveli qan 19 qaghaqner: Ays cucahandesi kazmakerpchakan ashxatanqnerin aktivoren masnakcec ishxan Nikodimos Amatunin: Shogenavayin ev Arevtrayin ynkerutyan ays naxadzernutyunn arzhanacav ardyunaberoghneri miahamur havanutyany: Cucahandesi finansavorumn ir vra vercrec ynkerutyunn u cucanmushner nerkayacnoghnery: Erkatughayinnery 50 tokos zeghch arecin cucanmushnery minchev Odesayi navahangist berelu ev het tanelu caxsery: Rusakan ynkerutyuny tchanachvac ardyunaberakan heghinakavor firmaneri gorcakalnerin arajarkec anvtchar irenc apranqneri het ughekcel nav-cucahandesy: Cucahandesi anmijakan ghekavary Nikodimos Amatunin er:

1909 tvakani noyember amsva verjum cucanmushneri himnakan qanakutyuny Odesayum avartvel er ev shogenavy meknelu er Yalta lracucich nmushner verabernelu hamar: Ayd zhamanak Livadium e gtnvel Nikolay 2-rd cary: Na eghel e bacvogh cucahandesi arajin hatchaxordy: «Erek loghacogh cucahandesy, -grel e «Yaltayi lrabery» 1909t. dektemberi 2-i hamarum, - Baxtavorecvac er Yaltayum yndunel kayser ev kayseruhun, Ögostaphar (pashton minch heghaphoxutyuny, -canot. hegh.) Olga Nikolaevnayin ev Tatyana Nikolaevnayin: «Kaysr Nikolay 2-rd» shogenavum norin gerazancutyany dimavorecin Shogenavayin ev Arevtrayin ynkerutyan varchutyan naxagah Molchanovy, varchutyan andamner Pomery, Konkevichy, ynkerutyan rektor Timproty ev cucahandesi ghekavar Amatunin: Miapetin matucvel e agh u hac: Miapetuhun ev mec ishxanuhinerin tarm caghikner»:
Mez hajoghvel e gtnel ev krknorinakel erku ezaki bnagir lusankar, erb Yaltayum 1909t. dektemberi 1-in «Kaysr Nikolay 2-rd» shogenav e aycelum andzamb: Nikolay 2-rd carn ir yntaniqov: M Hajoghvec nuynakanacnel lusankarum parz erevacogh, carakan yntaniqin dimavorogh: cucahandesi kazmakerpich, petakan xorhrdakan Nikodimos Amatunun (ajic 3-rdy, anmijapes meqenayi mot) ev naxadzernogh A.E. Molchanovin (ajic erkrordy):
Myus lusankarum: Nikolay 2-rdy ditum e cucahandesy: Hishyal lusankarneri heghinakn e "K. E. fon Gan i K°" lusankarchatan hamasephakanater, Nikolay 2-rdi andznakan lusankarich, operator Yagelskin (Yagelskiy Aleksandr Karlovich (1866 - 1916) ): Hishyal lusankarnery vatcharvel en Russkaya emal atchurdayin tan koghmic 30.9.2017t.: hamapatasxanabar: 30 haz. ev 16 haz.rublov:
Cucahandesi arajin isk qaylern ir vra ushadrutyun severec ir zardaranqov: Geghankarchakan ashxatanqnery katarel en moskvaci Pashkov eghbayrneri koghmic: Hamematakan voch mec taracqum teghadrvel en 135 firmaneri artadranqi tesaknery, yndorum cucanmushnern achqi ein ynknum mec bazmazanutyamb: Cucahandesi aycelunery karogh ein tesnel tnaynagorcakan eghanakov patrastvac xaghaliqneric minchev Kolmenski gorcarani artadrac lokomobilner (shogesharzh): Mi xosqov ayn ameny, inch ardyunaberakan Rusastany karogh er nerkayacnel Merdzavor Arevelqi erkrnerin: Cucahandesum eghel en naev vatcharqi hamar naxatesvac apranqatesakner: Navakoghi zardarvac hatvacy gegheckacnum e azgayin guynerov dzevavorvac «Exposition Russe» grutyuny, vory lusavorvum e elektrakanutyamb, isk Kaymeri mijnamasum erku mardahasak bardzrutyamb droshmvac er hskayakan erkglxani arcivy: Shrjaditelov cucahandesy Nikolay 2-rdy dimec Shogenavayin ev Arevtrayin ynkerutyan nerkayacucichnerin ev shnorhakalutyun haytnec hyurasirutyan hamar : artahaytelov ayn hastatakam dirqoroshumy, vor ynkerutyan naxadzernutyuny kberi hajogh ardyunqner: Na loghacogh cucahandesin cankacav hajoghutyun, isk navin barehajogh navarkutyun:

Arxivayin tertic arvac lusankar: «Loghacogh cucahandesi» andznakazmy: rusakan tarber ardyunaberakan, gyughatntesakan artadrakan kazmakerputyunneri nerkayacucichnerov: Kentronum Nikodimos Amatunin e (nshagrvac: arajin hamar):

1910-i dektemberi 9-in, cucahandesayin shogenavy navarkvec depi Merdzavor Arevelq: Erku amis na aycelec Varna, Burgas, Kostandnupolis, Tesaghonike, Pireos, Aleqsandria, Port Said, Yafa, Kaifa, Beyrut, Tripoli, Mesina, Zmyurnia, Dardaneli, Trapizon - ev amenureq nran dimavorecin mec vogevorutyamb: Kazmakerpichneri zekuycum asvum e, vor «cucahandesi hajoghutyuny mecapes npastel en zinvorakan ev balalaykaneri nvagaxmberi, hin-rusakan heqiatneri motivnerov dekorativ handerdzanqnerov irakanacvac taterakan bemakanacumnery:


Loghacogh cucahandes» e hatchaxum Bulghariayi arqa Ferdinand 1-y:

Burgas aycelutyan zhamanak «loghacogh cucahandes» e hatchaxum Bulghariayi arqa Ferdinand 1-y: 57 modlinyan gndi nvagaxumby, vorn ughekcum er cucahandesy i pativ cari hamerg e talis: Ferdinand 1-y Bulghariayi bardzraguyn pargevneric mekov: 1908t. ir isk koghmic himnadrac «Qaghaqaciakan arzhaniqneri hamar shqanshanov» pargevatrum e cucahandesi patasxanatuin: ishxan Nikodimos Amatunun:
Cucahandesi hajoghutyuny gerazancec kazmakerpichneri spaseliqnery: Rusakan arevtrayin ardyunaberutyan apranqatesaknery voch miayn yndhanur ushadrutyan arzhanacan, aylev merdzavorarevelyan shukayum bacahaytecin irenc aravelutyuny artasahmanyan apranqatesakneri nkatmamb: Bazmativ gorcarqner knqvecin ar ayn, vor apagayum rusakan acuxy, antaraphaytn u manufakturan Turqiayum, Hunastanum, Egiptosum, arevelaslavonakan erkrnerum apahovvac en:
1910t phetrvari 14-in «loghacogh cucahandesy» veradardzav Odesa: Naxatesvac er hajord ory cucahandesy bacel qaghaqi ayceluneri hamar, sakayn hajord ory hankarcamah e linum navi kapitan Vladimir Karlovich Burkovy, ayd pattcharov ayn hetadzgvum e phetrvari 17-y: Ereq or sharunak «Kaysr Nikolay 2-rd» shogenavn yndunum e bazmativ ayceluneri, qaghaqn ashxuzhanum e inchpes 15 tari araj er, erb Angliayic Odesa bervec zhamanakakic ays shogenavy: Mardik voch miayn xosum u patmum ein geghecik shogenavi masin, ayl hianum srahnerum teghakayvac cucahandesi nmushnerov:
Nuyn tvakanin: qich aveli ush, rusakan shogenavayin ynkerutyan ev arevtri varchutyuny (ROPiT) arajarkutyun e stanum ir taghavarn unenal Odesayum bacvogh ardyunaberutyan u gyughatntesutyan gegharvestakan cucahandesum, isk shogenavy veradarnum e ir naxkin gorcuneutyany: aveli mec tchanachum u heghinakutyun dzerq berac:


------------------------------

«Imperator Nikolay 2-rd» shogenavi patmutyuny, vori vra kazmakerpvel er «loghacogh cucahandesy»

kam inchpes «Nikolaya II» shogenavy dardzav «Veche», apa: «Ilicha» u xortakvec:


Gtnum enq, vor yntercoghin hetaqrqir klini «Imperator Nikolay 2-rd» shogenavi masin teghekutyunnery: Usti anhrazhesht hamarecinq ays masin evs teghekutyunner havaqel: Mianshanak «Nikolaya II» shogenavy mec heghinakutyun u zhoghovrdakanutyun vayelec «loghacogh cucahandesy» ir vra kreluc heto:

Erb 1894 t.-i hoktemberi 20-in Nikolas 2-rdy bardzracav Rusastani gah: 1895-i hoktemberin, rusakan shogenavayin ynkerutyan ev arevtri varchutyan patverov (ROPiT) Dumbartonum (Anglia) «Wm. Denny & Brothers» ynkerutyan koghmic karucvogh navin himnavor amragrvec «Imperatot Nikolay II» anuny: Ayn ir zhamanaki shqegh shogenaveric er: aragastayin handerdzanqov, poghpate ptutakov, naxatesvac 345 ughevori hamar: Erkkaym «IMPERATOR NIKOLAY II» phostayin ughevoratar navy (karucman gorcaranayin hamary: 510): Jrataroghutyuny: 7785t, erkarutyuny: 118.87 m, laynutyuny: 13.71 m: Ughevorneri teghery: 1-in kargi 61 tegh, 2-rd kargi 39 tegh ev 3-rd kargi 245 nstategh: Mek ughghahayac eraki yndlaynman golorshu sharzhich 3400 dziauzh hzorutyamb navi hamar apahovel e 12, 5 hanguyc aragutyun: navahangisty: Odesa (tiv 49): 1895 t. Noyemberi 18-in navy arajin ughevorutyuny katarec: Odesayic Aleqsandria ertughov:

1897-1898 tvakannerin navn ogtagorcvec Odesayic Vladivostok nergaghtyalnerin teghaphoxelu hamar: 1909-1910 tvakannerin navy verakazmavorvec rusakan apranqneri loghacogh cucahandesi: Arajin hamashxarhayin paterazmi tarinerin : 1915-i phetrvari 25-in, navy mobilizacvel e, ev marti 10-in, vorpes tiv 29 razmakan transport, yndgrkvel e Sevcovyan navatormi mej: Martakan gorcoghutyunneri zhamanak zorq e teghaphoxel:
Minchev 1920t. navy dzerqic dzerq e ancnum: Bolshevikneri aktivacumic ev carin dzerbakaleluc heto 1917-i aprilin navin trvec nor anun : «VEChE»: 1917-i dektemberi 16-in navi andznakazmn ancav sovetakan ishxanutyan koghmy: 1918-i mayisin transporty gravvec germanacineri koghmic, 1918-i noyemberin navn ancav spitakgvardiakannerin, isk nuyn tvakani dektemberin : anglo-fransiakan uzherin: 1919-i aprilic navy veradardzvec naxkin tererin, noric yndgrkvec Spitak gvardiayi navatormi mej: Ayn drvec veranorogman:
Sakayn karmir banaki koghmic Odesayi azatagrumic 10 or araj navy veranorogogh mi xumb ashxatoghner diversia kazmakerpecin: nengoren navi storjrya hatvacum bacecin Qingstony: 15 rope anc «VEChE» -n lcvum e jrov ev hpvum jravazin: Bolshevikneri karciqov tuyl chtvecin, vor spitakgvardiakannern irenc het artasahman teghephoxein navy: 1920-i phetrvari 7-in Odesayum steghcvec xorhrdayin ishxanutyun: Shogenavy bardzracvec ev manrakrkit veranorogvec miayn 1922t.: stanalov nor anun : «Ilich»:
1923t. parzvum e «Ilichy» aynqan el lav chi veranorogvel: Yaltayi merdzakayqum haytnvum e uzhegh dzmerayin photoriki mej ev 3000 ughevori het andznakazmi gorcoghutyunneri shnorhiv hrashqov e phrkvum: 1924t.ic sksac navn sksel e liarzheq carayel: drvel e nuyn: Aleqsandriayi gci vra:
1925t. navy veranorogman e meknum London: Arden kayacac Xorhrdayin byurokratakanan qashqshuki shnorhiv Ereq amis navy kangnac e mnum navahangstum : spaselov finansavorman harci lucmany: Norogumic heto vtcharvum e avelin, qan hamadzaynecvac gumarn er: navy norogvec ev 1926-in tarmacvec, veradardzav Odesa:

1935-in «ILICh» -y teghaphoxvec Heravor Arevelq bernaphoxadrogh ynkerutyun: 1936-in navn uner 1-in kargi xcikner: 54 ughevori hamar, 2-rd kargi: 30, ev 3-rd kargi xcikner 172 ughevori hamar: Navy gorcarkvel e Vladivostok - Sovetskaya Gavan - Petropavlovsk (Kamchatski) aragyntac ughevorabernaphoxadrman hamar: 1937 tvakani mayisi 23-in «Ilyichy» Petropavlovsk hascrec aghjikneri arajin xmbin, vovqer ardzaganqel ein V.Xetagurovayi: Heravor Arevelq gnalu kochin: Xasan ltchi mot teghi unecac razmakan baxman zhamanak navy mobilizacvel e ev veracvel e sanitarakan phoxadramijoci ev viravorner teghaphoxel: Razmakan gorcoghutyunneri avartic heto «ILICh» -y veradardzvel e bernaphoxadrogh ynkerutyany ev noric sksel e ughevorner ev berner teghaphoxel:
Hayrenakan mec paterazmi zhamanak navy ughevorutyunner e katarel Vladivostoki ev AMN navahangistneri mijev: 1944-i aprili 17-in navy hasav Portlend ev kangnec norogman: katsanery phoxarinelu hamar: Erku amis anc, veranorogman tezh pahin, navy korcrel e havasarakshrutyuny ev hunisi 23-in suzvel navashinarani jrerum: minchder ayntegh norogvogh voch mi navi het minchev ors nman ban teghi chi unecel: Zohvel e navi andznakazmi andamneric meky: Entadrvum e «ILICh» -in cragravorvac en veracrel: Vorpes anhatuyc phoxhatucum Xorhrdayin Miutyann e phoxancvel «OTSEGO» i «GENERAL W.C. GORGAS» 2 apranqaughevoratar shogenaver, voronq hamapatasxanabar anvanaphoxvecin: «Ural» ev «Mixayil Lomonosov»:

1910 tvakanin Amatunun vstahvum e hajord tari : 1911t naxanshvac Turini (Italia) mijazgayin cucahandesi rusakan bazhni komisari patasxanatu partavorutyuny:
_______________

Depi 1911t. Turini mijazgayin cucahandes

XIX dari verjin ev XX dari skzbin ashxarhin nerkayanalu informacion-teghekatvakan amenaazdu ev hzor, zhamanakakic metody: ashxarhi erkrneri hamar, kazmakerpvogh cucahandes- tonavatcharnern ein: Dranq idealakan phulern ein, vortegh mec terutyunnern irenc taghavarneri gtnvelu vayrov, chapherov ev gravchutyamb stipum ein hashvi nstel, xosel irenc masin, hamematakan tanel masnakcogh myus erkrneri chaphanisheri het: Ashxarhi tonavatcharnery naev ayn aspareznern ein, vortegh drsevorvum er hasarakakan-qaghaqakan veraphoxumnery ev ashxarhaqaghaqakan ambicianery: Patkeracum er kazmvum tvyal erkri artadrakan u ardyunaberutyan hzorutyan masin:
Turini: vorpes ayn zhamanakva Italiayi «ardyunaberutyan mayraqaghaqi», erb Milani het mrcakcutyuny darnum er aveli u aveli uzhegh mijazgayin cucahandes bacelu gaghapharn arajacav 1907tvakanin «Camera di Commercio» arevtrayin palati 1907-i phetrvari 11-in kayacac handipman zhamanak:
Ereq tarva Italiayi artaqin gerateschutyan u Rusastani karavarutyan gragrutyunneric heto (sksac 1908t.) verjnakan hamadzaynutyun dzerq bervec Italiayi 1911 tvakani Turini: ardyunaberutyan, ev Hromi: gegharvestakan ev patmakan hnagitakan mijazgayin cucahandesnerin Rusastani masnakcutyan harcery: Turini rusakan taghavari patasxanatu ghekavar nshanakvec Nikodimos Amatunin, vov petq e nerkayacner Rusastann ir gunapnakov ev hajoghutyunner apahovver ays erkri hamar:
Iradardzutyany Italian 1911t.-in amenabardzr makardakov er patrastvel, hraparakvel ein mi sharq ughecuycner, ughevorutyunneri ev tonavatcharneri Turini qaghaqi nkarazardvac qartezner, shenqeri, tchartarapetakan karuycneri, tesarzhan vayreri nkarner:
Masnakic erkrneri tvum ein Argentinan, Avstrio-Hungarian, Belgian, Bolivian, Brazilian, Bulgharian, Chilin, Chinastany, Kolumbian, Danian, Ekvadory, Fransian, Germanian, Hunastany, Hungarian, Italian, Tchaponian, Meqsikan, Niderlandnery, Nikaraguan, Perun, Rusakan kaysrutyuny, Serbiayi tagavorutyuny, Siamy, Ispanian, Shveycarian, Turqian, Mec Britaniayi ev Irlandiayi Miacyal Tagavorutyuny, AMN-y ev Urugvayy: Taghavarnery teghakayvelu ein Po geti erkaynqov Valentino haytni aygum: Cucahandesi kazmakerpakan caxsery kazmum ein 7, 409, 145mln. dollar: Ayn ayceluneri hamar bac er linelu 1911t aprili 29-ic minchev noyemberi 19-y:

Rusastani taghavary

Rusastani taghavary teghakayvac er Po geti dzax aphin : anmijapes mijnadaryan amroci ev gyughi hetevum: Taghavary karucvel e neoklasikakan xstutyamb : hetevelov Rusakan kaysrutyan ev nra noraguyn ardi tchartarapetutyan arajarkac votchi: Vorpes zhamanakashrjani ardzaganq : rusakan taghavary karg u havasarakshrutyun er artahaytum, 1905 tvakani arajin heghaphoxutyunic heto xorhrdanshum er veradardzy depi xaghaghutyun ev orinapahutyun:
Ayn naxagcvel e Vladimir A. Shchukoyi koghmic (1878-1938), vov sovorum er Sankt Peterburgi akademiayum, vorn achqi er ynknum modernizmi bolor hetqeri merzhmamb: Shchukon tchanaparhordac linelov Italiayum ev Hunastanum, qaj canot linelov dasakan ev italakan veracnndi mshakuytin, linelov nra hetevordy, vorosh hnarqner er kirarel: Iskapes, nra taghavarum nerkayacvac ein dasakan tarrer ev zardanaxsher, dzevi maqrutyun u hamamasnutyunner: Doriakan kargy yntrvac votchn er, parzutyan ev elegantutyan xorhrdanish:

Karuycn uner tasnerku cucahandesayin senyak, vortegh Rusastany karogh er cucadrel sephakan avandakan ev ardyunaberakan artadranqnery, ardzanneri ev bronzneri hskayakan havaqacun, inchpes naev dasakan votchov patrastvac kahuyq, vor bervel ein Peterburgi Tagavorakan palatic: Cucahandesi (avandakan ev azgayin apranqner) bacumn arvec 1911 tvakani mayis amsva yntacqum: Grand Dqs Borisi ev Grand Dqsuhi Maria Pavlovnayi koghmic: Hromi papi kronakan araroghakargic heto:

Turin 1911 tvakany nshanakum er texnologia ev arajyntac: Cucahandesy artacolum er qsanerord dari skzbi norarar vogin ev socialakan sharzhunakutyuny: Tonavatchari tchartarapetutyuny ays vogu hiasqanch ardyunqn er, nranum nerkayacvac ein dari noramucutyunnery: erkate konstrukcianer, «Art Nuvo» caghkayin motivner, elektrakan lusavorutyun:
Shat erkrner irenc taghavarnery dzevavorelis hashvi aran teghakan turinakan barokkoyi veracnndi votchy: hastatelu hamar italakan tchartarapetutyan vehutyuny: Tchartarapetakan ays yntrutyuny npatak uner «ogeshnchel patmakan sharunakakanutyan ev socialakan kayunutyan gaghapharner» (Dela Koleta): nerkan kapelov ancyali het:
Ayd pattcharov ays erkrnery irenc shinararutyuny handznecin cucahandesneri shenqeri hamar patasxanatu italaci ereq himnakan inzhenernerin: Moliin, Fenoglioyin ev Salvadoriin: Rusastany arandznacav, Shchukoyi karciqov na havatarim mnac burzhuakan arzheqnerin: rusakan taghavari neoklasikakan votchy, tchartarapeti karciqov, npatak uner artahaytel kargukanon ev simetria: Ayn harganqi turq matucec rusakan aristokratiayi arzheqnerin ev kochvac er artahaytelu rusakan inqnutyuny:
Teghin e erku xosq asel Turqiayi taghavari masin, vory nuynpes achqi ynkav ir votchi mej: Osmanyan taghavary naxagcel er hay tchartarapet, nkarich, banasteghc Leon Gyurekyany (Léon Gurekian, Levon kyureghyan) Na cnvel e 26 aprili 1871t Kostandnupolisum ev mahacel 1950t. septemberi 2-in Azoloyum, Italia:
Osmanyan taghavary naxagcel er hay tchartarapet, nkarich, banasteghc Leon Gyurekyany (Léon Gurekian, Levon kyureghyan)

Aknaru er Turini cucahandesum Rusastani unecac hajoghutyuny: Cucahandesic anmijapes heto ishxan Nikodimos Amatunin petakan pargevi arzhananaluc baci araj qashvec 4-rd dasi petakan iskakan xorhrdakani astitchani:
1911 tvakanin Amatunin arden, vorpes petakan iskakan xorhrdakani astitchan stacac pashtonya gorcughvec Danub ev Prut geterin harogh Bulghariayi, Serbiayi ev Ruminiayi navahangistner: bacahaytelu rusakan danubyan shogenaveri nerkayutyan makardaky, teghum havaqagrelu phaster u teghekutyunner: Rusastani ev merdzdanubyan erkrneri mijev arevtrayin phoxharaberutyunneri makardaky barelavelu ev terutyunnery shtkelu hamar:
Nuyn npatakov aveli ush gorcughvum e Merdzavor Arevelqi navahangistner, ayd erkrneri arevtrayin shukayin canotanalu, usumnasirelu ev rusakan shukayin hamadrelu npatakov:

Vorpes ays hodvaci amphophum uzum em zeteghel rus zhamanakakic lragrogh, odesaci Nikolay Vazhgovsku nyuty, vory verabervum er rusakan navagnacutyany, vori mi hatvacy verabervum e Amatunun.

«Aphsosum em, vor cucahandesi ghekavar u anmijakan kazmakerpich ishxan Amatunu masin bavakan qich teghekutyunneri hajoghvec handipel, bacarutyamb, vor na «cucahandesi ghekavarn» er։ Minchder 1946t. Sent-Zhenevyev-de-Bua gerezmanatany hangchogh petakan gorcich Nikodim Isaevich Amatunin hrashali er voch miayn hin haykakan armatnerov, ir naxninerov: um ishxanakan cagumy hastatvel er vrac tagavor Irakli 2-rdi ev kaysr Nikolay Arajini koghmic։
Arevtrayin navarkutyunneri ev navahangistneri glxavor ghekavar Mec ishxan Aleqsandr Mixaylovichi oroq 45-amya gorcichy, vorn irakanacnum er hatuk arajadranqner (handznararutyunner), uner «arevtrakan gaghtni arshavanqneri» arandznahatuk u bacarik phordz, vor dzerq er berel Merdzavor ev Mijin Arevelqum unecac arshavanqneri zhamanak:
S. Peterburgi hamalsarani iravabanakan fakulteti shrjanavarti janqerov hamalrvum er voch miayn rusakan tangarani azgagrakan havaqacun։ Rusakan apranqneri xtanman hamar usumnasirvum ein teghakan shukaneri arandznahatkutyunnery, parzvum er mrcakcayin mijavayry։
Gorcynkerneri ev lragroghneri shat qich pahpanvac vkayutyunnery zarmanali miakarcutyun en cucaberum ishxani gorcnakan ev mardkayin voraknery gnahatelis. iskakan arevelyan mard: hmut divanaget, vov misht hetevum er ir tvac xostumy irakanacnelun։ Gerazancapes nshvum er nra krtvacutyuny, janasirutyuny, tntesakan u iravabanakan gerazancutyuny։
N. I. Amatunu 1904-1907tt Parsic coc katarac arshavanqnery tuyl tvecin havaqel Kentronakan Rusastani cucahandesnerum nerkayacnelu hamar anhrazhesht apranqneri nmushnery, voronq sparvum ein Parskastani shukanerum: inchn el npastec 1908t. Rusakan arevtrayin «Vostok» miutyan steghcmany, isk rusakan apranqneri «loghacogh cucahandesi» (1909-1910) mtahaghacumn u gaghaphary, Turini mijazgayin cucahandesum Rusastani dzerq berac mec nvatchumnery xosum en Amatunu, hrashq andznavorutyan taghandi masin:
Noraguyn patmutyan yntacqy cuyc e talis, vor artahanvogh avandakan apranqneri giny ev voraky (havasar chaphov mec qanaknerov artahanum) mrcakcutyan arumov hatchax ver en acvum arevtrayin paterazmi (ov aveli shat qanak, vorak ev gin kapahovvi): Arevtrayin paterazmnerum parkutchnern u bombery chen haghtum:
Ays arumov ishxan Amatunin ayd tchakati generaln er ev amenayn manramasnutyamb nra kazmakerpvac cucahandesnery, masnakicneri ev hyureri nerkayacucchakan kazmy anmijakanoren nra dzerqberumn er (arzhaniqy): Arzhani rus petakan gorcchi veraberyal manramasn patmutyuny der spasum e ir heghinakin» ։

Arden patmel enq Nikodimos Amatunu Hayastanyan gorcuneutyan masin, ayn miayn hamalrelu enq nor phasterov:
Hajord hodvacum Nikodimos Amatunun khandipenq lriv ayl ashxatanqayin tchakatum, kandradzarnanq 1914t. u dranic heto nra unecac ashxatanqayin gorcuneutyan masin:
Arajin ashxarhamarti tarinerin Nikodimos Amatunin Karmir Xachi glxavor tnorinutyan hramanov nshanakvum e hyusis arevmtyan Tchakati dashtayin Pahesti patasxanatu ghekavar:

---------------
Aghbyurner:
1. http://kruiznik.ru/forum/viewtopic.php?f=13&p=4495&t=786
2. http://izhig.ru/badges/znak-uchastnika-spaseniya-parokhoda-ilich-1932-god.php
http://www.odin.tc/books/steam/VIII.asp
https://gazetacrimea.ru/news/chto-vozili-po-chernomy-moru-parohodi-ropit-30590 "Krimskaya gazeta"
V.V.Basevicha «Skazanie o paroxodax Rossii» [1], s.127-144, («Kak «Imperator Nikolay II» stal «Ilichem»)
https://rgia.su/old/start.do
https://gazetacrimea.ru/news/chto-vozili-po-chernomy-moru-parohodi-ropit-30590
http://www.italyworldsfairs.org/exist/worldsfairs/basic/ES/Exposition_PublicFigures
https://ru.bidspirit.com/ui/lotPage/source/catalog/auction
Azgagraget Sergey Dmitrievy ev Ishxan Nikodimos Amatunu masin nra ashxatutyuny
https://www.nidoragir.com/2020/03/blog-post.html
Prezidentskaya biblioteka, 2020
«Plovuchaya vistavka» . zhurnala «Iskri» №50, 1910 g., s.394-395
RGIA, f. 40, op. 1, ed.xr. 60b, l. 27–27ob.
RGIA, f. 565, op. 4, ed.xr. 14565, l. 50–50ob
«Yaltayi lraber» 1909t. dektemberi 2-i hamarum
-------------------
Amatunineri ishxanakan tohmi masin «Niderlandakan oragri» naxagci ayl hodvacnery
https://www.nidoragir.com/2018/12/blog-post_49.html
https://www.nidoragir.com/2018/08/blog-post_9.html
https://www.nidoragir.com/2019/05/blog-post.html
https://www.nidoragir.com/2020/03/blog-post.html
https://www.nidoragir.com/2019/04/blog-post_22.html
https://www.nidoragir.com/2019/01/blog-post_97.html
https://www.nidoragir.com/2019/06/blog-post_6.html
https://www.nidoragir.com/2020/01/blog-post_28.html
https://www.nidoragir.com/2019/06/blog-post_18.html


Temayin arnchvogh ayl nyuter:
https://www.nidoragir.com/2018/09/blog-post_21.html
https://www.nidoragir.com/2019/04/blog-post_23.html
https://www.nidoragir.com/2019/03/blog-post_4.html

Hodvaci ayl hghumner.

ZhAM (rus.)
Mamuli xosnak: Niderlandakan Oragir
Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Niderlandakan Oragir
14:07, 16.04.2024
211 | 0
19:04, 09.04.2024
295 | 0
21:54, 04.04.2024
271 | 0
21:03, 04.04.2024
327 | 0
00:56, 04.04.2024
288 | 0
14:58, 02.04.2024
301 | 0
15:26, 09.03.2024
398 | 0
00:09, 09.03.2024
855 | 0
depi ver