«Kangneceq», gochec vyrdziny dzerqin Hovh. Tumanyan. «Ayvazovsku nkari arjev» «Covn im kyanqn e»,- asum er mecanun hay covankarich Hovhannes Ayvazovskin: Aysor: hulisi 29-in lranum e Hovhannes Ayvazovsku 202-amyaky: Na cnvel e Moldovayic gaghtac hay manr arevtrakan Gevorg Ayvazi (Hayvaz, apa: Kostandin Hayvazovski) yntaniqum: Sovorel e Teodosiayi haykakan cxakan dprocum, 1830–33 tt-in: Simferopoli rusakan gimnaziayum, 1833–37 tt-in: Sankt Peterburgi Gegharvesti akademiayum: «9-rd aliqy». 1850t. Usumnarutyan tarinerin «Andorr» ktavi hamar arzhanacel e akademiayi arajin kargi Voske medali ev gorcughvel Ghrim, vortegh steghcac nkarnern achqi en ynknum inqnatiputyamb, tesarani havasti patkermamb: 1840 t-in akademian nran gorcughel e artasahman: katarelagorcvelu. eghel e Italiayum (naev Sb Ghazar kghzum), Ispaniayum, Fransiayum, Angliayum, Holandiayum, masnakcel e cucahandesneri, arzhanacel hamyndhanur tchanachman: «Qaos». 1841t. 1844 t-in Ayvazovskin veradardzel e Rusastan, nshanakvel Covayin glxavor shtabi covankarich: 1845 t-ic mshtapes bnakvel e Teodosiayum, steghcel e 1853–56 tt-i Ghrimi paterazmin nvirvac martankarner («Covamart», 1855 t., «Sevastopoli pashtpanutyuny», 1859 t.), pasharvac Sevastopolum bacel e cucahandes, vogevorel ev ognel qaghaqi pashtpannerin: «Noyn ijnum e Araratic». 1889t. Ayvazovskin shrjagayel e naev Merdzavor Arevelqi, Afrikayi erkrnerum, AMN-um, 1868 t-in ughevorvel e Kovkas. steghcel e lernayin bnankarner: «Gunib leran amrocy», «Dariali kirtchy», «Tiflisi tesaran» ev ayl gorcer: 1869 t-in Tiflisum bacel e hay irakanutyan mej arajin cucahandesy: 1873 t-in Florenciayi akademiayi patverov Pitti palati patkerasrahi hamar, vorpes otarerkrya mec nkarich, steghcel e ir «Inqnankary»: Nyutapes ozhandakel e huyneri u italacineri azgayin-azatagrakan payqarin, Gegharvesti akademiayi sanerin, belorus usanoghnerin: 1900 t-in Sankt Peterburgi Gegharvesti akademian sahmanel e Ayvazovsku anvan krtatoshak: «Kostandnupolsi ev Bosfori coci tesaran» 1890-akan tvakannerin: hayeri kotoracneri canr orerin, Ayvazovskin «Hayeri jardy Trapizonum 1895 tvin», «Naveri bernumy», «Turqakan navery Marmara covn en taphum hayerin» ktavnerov ir casumn e artahaytel ynddem turq jardararneri: Na nyutapes ozhandakel e Ghrim phaxac hay gaghtakannerin: Teodosiayum bacel e patkerasrah (ayzhm: nra anvan), gegharvesti dproc, hnagitakan tangaran, gradaran, hamergayin dahlitch, ozhandakel navahangsti, erkatughu karucmany ev ayln: Ayvazovskin steghcel e shurj 6000 ktav. ashxatel e arag: tesoghakan vitxari hishoghutyamb: «Neapoli covacocy» Ir gluxgorcocnerov: «Innerord aliq» (1850 t.), «Sev covy» (1881 t.), «Photorik Nisi apherin» (1885 t.), «Aliqneri mej» (1898 t.), «Photorik Azovi covum» (1889 t.) ev ayl ktavnerov hasel e irakanutyan zarmanali kendani ev huzakan ynkalman, steghcel patkeri gunagcayin karucman yurorinak, ankrkneli artahaytich lezu: Ayvazovsku covankarnery voroshaki xorhrdanshakan imast unen. nra steghcagorcakan elakety naxnineric zharangac bnutyan banasteghcakan, heqiatayin ynkalumnern en: Nra arvestum luysy kyanqi, huysi u havati xorhrdanishn e: Hayastani nkatmamb nkarchi sern artahaytvel e «Ararat» (1868, 1887 tt.), «Ararat leran hovity» (1882 t.), «Noyn ijnum e Araratic» (1889 t.), «Hay martiki erdumy» (1891 t.), «Hay zhoghovrdi mkrtutyuny» (1892 t.), «Xrimyan Hayriky Ejmiacni shrjakayqum» (1895 t.) ev ayl ktavnerum: Covankarchutyan bnagavarum nra xorhurdnerov en arajnordvel nkarichner Mkrtich Tchivanyany, Manuk Mahtesyany, Vardan Maxoxyany, Ayvazovskin voroshaki azdecutyun e toghel Gevorg Bashinjaghyani steghcagorcutyan vra: «Ciacan» «Turqakan navi paytyuny» (1900 t.) ktavy nkarchi verjin anavart gorcn e: Ayvazovsku gorceric pahvum en ashxarhi nshanavor tangarannerum, Hayastani azgayin patkerasrahum ev Martiros Saryani tun-tangaranum: |