«Aylyntranqayin naxagcer xmbi» andam Elinar Vardanyany: «Anverj dzgdzgvogh datavarutyunneri shrjan» vertarutyamb hodvac e hraparakel.

Datarany verjapes voroshec phoxel Manvel Grigoryani xaphanman mijocy։ Hivand, kisamer mardu kalanqy amisner sharunak cher phoxvum։ Nran ayd vitchakov tanum ein dataran, cucadrabar, vor myusnery tesnen։

Havanabar ishxanutyunnery haskacan, vor hashvehardar hishecnogh ays motecman pattcharov karogh en unenal «Nor» Hayastani arajin zohy, vor verakendanacman bazhnum gtnvogh andzi nkatmamb vorpes xaphanman mijoc kalanqy toghnely mardu iravunqneri koptaguyn xaxtum e, vori hamar voghj patasxanatvutyuny krelu e henc ishxanutyuny։

Xaphanman mijoci phophoxutyuny i cuyc drec naev erkri iravakan hamakargi lurj xndirnery։ Kalanqy chphoxvec pashtpanneri mijnordutyamb, teev phastabanneri koghmic naxkinum aydpisi bazmativ mijnordutyunner ein nerkayacvel։ Datarany bavararec dataxazi mijnordutyuny: hertakan angam handes galov vorpes meghadrogh koghmi mijnordutyuny dakogh։

Mek u kes tari sharunakvogh mardu iravunqneri ays bacahayt xaxtumy chtesnelu ein talis iravapashtpanneric shatery։ Nranq nuynqan hamaroren chen ardzanagrum mnacyal qreakan gorceri het kapvac xaxtumnery, chen ardzanagrum, vor «Nor» Hayastanum anverjanali datavarutyunneri shrjan e, vortegh mardkanc meghadranq e arajadrvum, sakayn meghqn apacucel chi hajoghvum, xaxtvum en mardkanc iravunqnery, isk datakan verjnakan akt der voch mi gorcov chi kayacvum։

Isk aydpisi gorcery bazmativ en, ev datelov HQC ev QK haghordagrutyunneric: ays sharqy der avelanalu e։ Bayc ays anverj dzgdzgvogh ev voch mi kerp chhimnavorvogh gorcern arnchvum en mardkanc, vovqer mec avand unen erkri kayacman ev zargacman gorcum, mec nerdrum en unecel irenc vstahvac volortum: Seryan Ohanyan, Yuri Xachaturov, Armen Gevorgyan, Ara Babloyan... ays sharqy kareli e sharunakel։ Vorn e nranc azat teghasharzhi sahmanaphakman imasty։ I verjo nranq bazmativ gorcer ev lurj kaper unecogh mardik en, ev ayd neruzhy karogh e ir npastn unenanal erkri zargacman hamar։ Minchder varuytn irakanacnogh marminy hamaroren merzhum e Ara Babloyani xaphanman mijocy veracnelu mijnordutyuny, teev vstah em , vor irenq el giten, vor Babloyann aveli shat kyanq e phrkel ev phrkum, qan irenq qreakan gorc en harucum։ Chi bacarvum naev, vor ayd phrkvacneric shatery henc naev irenc shrjapatic en։

Yst amenayni ays gorceri qnnutyuny der erkar ksharunakvi, qani vor iravapah marminneric hskayakan janqer e pahanjvelu dranq inch-or kerp himnavorelu hamar։ Teev aknhayt e, vor varuytn irakanacnoghnery aydpisi janqeri veraberyal bavakanin layn patkeracum unen։

Aravel hatchax kirarvogh mexanizmy andzi, nra het azgakcakan kap unecoghneri, yndhup minchev sanikneri nkatmamb qreakan gorceri harucumn e։ Ays tramabanutyamb kalanavorvac Norayr Phanosyanin, vov Hrayr Tovmasyani sanikn e, naxaqnnutyan marminy yst eutyan arajarkel e sut cucmunq tal Tovmasyani dem: kalanqic azatvelu dimac։ Sa represiv mexanizmi antuylatreli gorciq e, voric voreve kerp chen hrazharvum iravapah marminnery, sa kalanqi sparnaliqov mardkancic cucmunqner korzelu, mardkanc patzhelu, kamqy kotrelu anynduneli mijoc e։ Sa iravakan amenatoghutyan vtangavor tchanaparh e, vory canakacac pahi karogh e darnal ankaravareli, sahun u anspaseli kerpov yndgrkel mardkanc, vovqer karcum en, vor ays amenn irenc het voreve arnchutyun unenal chi karogh: Isk ayd paragayum huyser kapel datakan hamakargi het animast e linelu, qani vor ayn gnalov darnum e aveli u aveli karavareli։

Ayd datakan hamakargy, bacarutyamb arandzin datavorneri, arden mek u kes tari e apacucum e ir ankaroghutyuny։ Marti 1-i gorcy dra var apacuycn e, vortegh tpavorutyun e, vor datavory ashxatum e «chshtapel»: minchev tesni, te inch e linum։ Datarany, yst amenayni chi karoghanum, kam chi uzum apahovel datavarutyan bnakanon yntacqy, kargy ev havasar mrcakcutyuny ։ Pashtpanneri nkatmamb hnchecvum en sparnaliqner, isk datavory «teghum che»։ Ete daty sharunakvi yntanal ays yntacakargov, apa ayn tevelu e arnvazn 4-5 tari։ Karcum em imast chka bacatrel, te inch e nshanakum sa...

Qreakan gorceri ays manipulyacian, vor arvum e populistakan ev hasarakutyan vorosh sherteri hatchoyanalu npatakov, ishxanutyunneri hamar kartchatev efekt unecogh qayl e, vory sakayn erkaratev ktrvacqov shat mec vtangner e parunakum erkri anvtangutyan hamar։ Chi kareli ayspisi ezhan tchanaparhov amboghjutyamb varkabekel, heghinakazrkel datairavakan hamakargy, ayn shat heshtutyamb kareli e qandel, bayc karucelu hamar mec janqer en pahanjvelu։ Chi kareli anverj karavarel datery, manavand, vor dranc elqy voreve lav ban chi xostanum։