Amenahaytni steghcagorcutyunnern en «Mona Lizan» («Jokonda», Luvr, Phariz) ev «Xorhrdavor yntriqy» ։ Leonardon arajinn e naxagcel zhamanakakic hrasayli naxatipy, jrayin kostyumy, tarber zenqer, trchogh sarqer ev ayln։ Naxagcel e naev Konstandnupolsum Bosfori neghuci kamurjy։

I cne trvac anuny «Leonardo di ser Piero da Vinchi» e, vory nshanakum e «Leonardon: paron Pieroyi tghan Vinchiic» ։

Cnvel e Florenciayic voch heru gtnvogh Vinchi qaghaqi motaka Ankavino gyughakum։ Leonardoyi hayry 25-amya notar Pieron er, isk mayry: Katerinan, geghjkuhi er, vori masin grete vochinch haytni che: voch azganuny, voch tariqy ev voch el artaqin tesqy։ Leonardo da Vinchin cnvel e 1452 t. aprili 15-in։

Florenciayum 1476 t. sksac ashakertel e Andrea del Verokqioyin։ Hetagayum lqelov Florencian Leonardon: vorpes tchartarapet, hidravlikayi, pashtpanakan shinutyunneri ev meqenaneri masnaget carayel e Milani duqs Ludoviko Moroyin։ Chnayac Leonardon aporini cnvac erexa er, sakayn Pieron anmijapes tchanachel e hayrutyuny ev nuynisk nerka gtnvel ir vordu knqman araroghutyany։ Cnndic heto Leonardoyin mor het miasin ugharkum en Anxiano gyugh, vortegh verjins bnakvum e shurj 4 tari, vori yntacqum Pieron amusnanum e ir chors kanancic arajini het։ 16 tarekan ayd aghjnaky socialapes aveli bardzr dirq er gravum, qan Leonardoyi mayry, sakayn, dzhbaxtabar, verjins anptugh er։ Havanabar henc ayd pattcharov el Pieron yndunum e vordun ir tany, vortegh Leonardon sksum e aprel mecaqanak harazatneri het miasin։ Ayd shrjani het e kapvac Leonardo-geghankarchi steghcagorcutyan caghkumy։

1503 t.-in na steghcel e ir amenanshanavor gorceric meky: «Mona Lizan» ( «Jokonda» ) ։ Eritasard knoj erazkot, xohun, areghcvacayin, phoqr-inch taxcot tetevaki zhpity bacahaytum e bnorduhu nerashxarhy։ Mona Lizan patkervac e bnapatkeri mej. heravor sarery, erkinqy, gety, carern ases taracvac en mshushum։

Nkarchi hamar bnutyunn u mardn anbazhaneli en։ Dra vkayutyunn e naev «Astvacamayry qarandzavum» (1483–94 tt.) ktavy, vori kerparnery nuynpes bnapatkeri mej en ev steghcum en yurahatuk huzakan mijavayr։ Leonardo da Vinchii dzeragrerum haytnaberel en trchogh aparati, suzanavi, avtomat julhakahastoci ev ughghatiri gcagrer, jrancqneri, metaghahalman vararanneri u glocahastonneri, tpagrakan hoghaphor meqenaneri naxagcer։ Leonardon mahic heto toghel e 7000 dzeragir ej, voronq minchev ors liovin chen usumnasirvel։