LGBT iravunqnery Hayastanum[xmbagrel | xmbagrel kody] Viqipediayic: azat hanragitaranic Jump to navigationJump to search
Hayastani Hanrapetutyunum lesbi (uhi), gey, biseqsual ev transgender (LGBT) hamaynqi iravunqnery orinakan ev socialakan bnagavarnerum orensdroren chen kargavorvum։ Nuynaserakanutyuny Hayastanum 2003 tvakanic i ver orinakan e։ Aynuamenayniv, chnayac ayn apaqreakanacvec, teghi lesbi, gey, biseqsual ev transgender (LGBT) qaghaqacineri iravitchaky zgalioren chphoxvec։ LGBT hamaynqi shat hayer vaxenum en, vor nranq irenc ynkerneri, yntaniqneri, hasarakutyan koghmic kqarkocven ev kvtarven, vori pattchary: serakan koghmnoroshumy kam genderayin inqnutyunn e։ Verjers Hayastanum LGBT hamaynqy dardzel e aveli lav kapakcvac socialakan lratvamijocneri shnorhiv, teev vaxi zgacumy ev ananunutyan cankutyuny mnum en azgayin pahpanoghakan mshakuyti shnorhiv։ Homoseqsualutyuny mnum e tabu tema: hay hasarakutyan shat maserum։ 2012 tvakani usumnasirutyan zhamanak hayastanci lragroghneri 55%-y haytararel e, vor nranq kdadarecnen irenc haraberutyunnery ynkeroj kam barekamneri het, ete nranq parzven vor gey en։ Baci ayd, ays usumnasirutyuny parzel e, vor hayastancineri 70%-y gtnum e, vor LGBT hamaynqy «tarorinak» e։ Avelin, chka voch mi iravakan pashtpanutyun LGBT andzanc hamar, voronc iravunqnery xaxtvum en parberabar։ Hayeri eritasard serundy derevs annkateli e LGBT-i bazmativ xndirneri shurj։ LGBT hamaynqi shat mardik pndum en, vor irenc ashxatavayrum kam irenc yntaniqic brnutyan kocher en hnchum, ev hetevabar, asum en, vor chen boghoqarkel mardu iravunqneri votnaharman kam qreakan hancagorcutyunneri masin boghoqi։ Aynuamenayniv, 2017 tvakanic Hayastanum tchanachvum en nuynaser amusnutyunnery, voronq knqvel en erkri sahmanneric durs։ Baci ayd, 2011 tvakanin, Hayastany storagrel e «hamategh haytararutyun brnararqner ev harakic mardu iravunqneri xaxtumneri himan vra serakan koghmnoroshman ev genderayin inqnutyan» Miavorvac azgeri orensdrutyuny, datapartelov brnutyan ev xtrakanutyan LGBT andzanc dem։ Bovandakutyun
Nuyn seri serakan gorcuneutyan orinakanutyuny[xmbagrel | xmbagrel kody] 1920-1936 tvakannerin Sovetakan Hayastani Qreakan orensgrqov miaserakanutyuny chi patzhvum։ Sakayn 1936 tvakanin HH orensgrqum[phast] avelacvum e arvamolutyuny datapartogh 116-rd hodvacy (ays hodvacov erku angam: 1948 tvakanin ev 1974 tvakanin datapartvel e kinorezhisor Sergey Pharajanovy) ։ Miayn 2003 tvakani aprili 18-in, hashvi arnelov mardu iravunqneri evropakan konvenciayi pahanjnery, HH qreakan orensgrqi tvyal hodvacy apaqreakanacvum e։ Ete naxkinum nuynaserakan serakan haraberutyan hamar andzy qreakan patasxanatvutyan er entarkvum, apa hima hancagorcutyun e hamarvum miayn: erb koghmeric meki kamqin hakarak e eghel tvyal akty (HH qreakan orensgrqi Hodvac 139. Seqsual bnuyti brni gorcoghutyunner) ։ 1920-1991 tvakanneri yntacqum Hayastany Xorhrdayin Miutyan masn er kazmum: Mincheev 2003 tvakany Hayastani orensdrutyuny hetevec naxkin Sovetakan Miutyan Qreakan orensgrqi 121-rd bazhinin, vory miayn qreakanacrel e tghamardkanc mijev shphumnery: Lesbi ev voch nerdashnak geyeri sery hamadzaynecogh mecahasakneri mijev orenqum hstak nshvac che vorpes qreakan hancagorcutyun: Qreakan orensgrqi hatuk hodvacy eghel e nuynaserakanneri veraberyal 116, 1936 tvakany, isk aravelaguyn tuganqy: 5 tari: 2002 tvakani dektemberin, isk Azgayin zhoghovy hastatel e erkri nor Qreakan orensgirqy, vortegh hakagey nyuty hanvel e: 2003 tvakani ogostosi 1-in Hayastani naxagah Robert Qocharyany vaveracrec ayn, verjacrec haravkovkasyan erkrnerum geyeri dem brnutyunneri tasnamyaknery: 1996 tvakanin 7 datakan gorc e harucvel ev 1997 tvakanin 4-y orenqov (Amnesty International- i 1999 tvakani Hayastani masin zekuyc) ; ev 1999 tvakani hunisi 4-in (Evropayi xorhrdi Mardu iravunqneri ev iravakan harceri handznazhoghovi karciqy, Hayastan-Dok., 8756 - 2000 tvakani hunisi 6): 2001 tvakanin Teghakan iravapashtpan Helsinkyan Asociacian ir kayqum teghadrec 20-amya patmutyuny: 1999 t.-or eritasardy datapartvel e 3 amsva azatazrkman seqsov mek ayl mardu: Na verjin datapartvac e 116-rd hodvacov: Ir cucmunqnerum na datapartel er bantapahneri charashahman ev vat verabermunqy, inchpes naev korumpacvac datavory, vov kartchec ir 1000 dolari kasharqy: Ir gorci mijnordutyuny storagrec Hayastanum arajin geyeri durs galy: Hamadzaynutyan tariqy 16 e, ankax seric ev serakan koghmnoroshumic: Nuyn amusnutyan tchanachum[xmbagrel | xmbagrel kody] Nuyn amusnutyuny ev qaghaqaciakan miutyunnery Hayastanum orinakan chen ev Sahmanadrutyuny sahmanaphakum e amusnutyuny hakarak seri zuygeri mijev miayn: 2017 tvakani hulisi 3-in Ardaradatutyan naxararutyuny haytararec, vor arterkrum irakanacvac bolor amusnutyunnery gorcum en Hayastanum, ayd tvum, nuyn seri mardkanc mijev amusnutyunnery: Sa Hayastanin dardzrec Estoniayic heto naxkin Sovetakan Miutyan erkrord erkiry, vory tchanachum e artasahmanum katarvac nuynaser amusnutyunnery: Ynduneliutyun ev cnoghazrkum[xmbagrel | xmbagrel kody] 2017 tvakanic Hayastany tuyl chi talis nuynaser zuygerin yndunel erexaner, ev nman orensdrutyan shurj haytni banavetch chka: Xtrakanutyan pashtpanutyun[xmbagrel | xmbagrel kody] Teev Hayastany taracashrjani arajin azgy vory yndunum e 2008 t. Dektemberin MAK-i serakan koghmnoroshman ev genderayin inqnutyan masin hrchakagiry, hamadzayn 2017 tvakanic, LGBT andzanc xtrakanutyunic pashtpanogh orensdrutyun chka: Hetazotutyunnery cuyc en talis, vor Hayastanum mardkanc 50 tokosy «antarber kgna», ete nranq brnutyun en gorcel LGBT andzanc dem, yndgcelov uzhegh nerdrvac mshakutayin homofobian: Razmakan carayutyun[xmbagrel | xmbagrel kody] Yst Helsinkyan Iravunqneri komitei, 2004 tvakanin nerqin pashtpanutyan naxararutyan hramanagiry ardyunavet kerpov argelum e geyerin tghamardkanc carayel zinvac uzherum: Kensapaymanner[xmbagrel | xmbagrel kody] Hakahaykakan genderayin orenqi veracman ardyunqum Hayastanum haytnabervel e zargacogh LGBT iravunqneri sharzhman mi sharq nshanner։ 2003 tvakani hoktemberin Erevanum havaqvec 15 LGBT-i mi xumb, vory steghcec kazmakerputyun, vory skzbum mkrtvec GLAG-i (Gay ev Lesbian Armenian Group): Sakayn mi qani handipumic heto masnakicnery chkaroghacan hasnel irenc npatakin: 1998 tvakanin Nyu Yorqi hay gitnakanneri ev lesbineri haykakan asociacian himnadrvel e LGBT sphyurqahayerin ajakcelu hamar: I ashnany 2004 t., Hushum e ayn haytararutyamb Armen Avetisyany, himnadir HAM (Hay Ariakan Miabanutyan arajnord), cayrahegh aj xmbi, vor vorosh hay bardzrastitchan pashtonyaner en eghel gey, tarber patgamavornery naxadzernel burn banavetcher, voronq herardzakel Hanrayin herustaaliqi . Xorhrdarani andamnery haytararecin, vor cankacac andam, vory gtnum e gey linely, petq e hrazharakan ta, Azgayin zhoghovi naxagahi xorhrdakan Garnik Isagulyani karciqy: 2007 tvakanin, Pink Armenia, mek ayl HK, i hayt e xtanel hanrayin irazekutyuny MIAV-i ev ayl seravarakneri (serakan tchanaparhov phoxancvogh varakneri) kanxargelumy aylev payqarel himan vra xtrakanutyuny serakan koghmnoroshman: Pink- y hetazotutyun e irakanacnum Hayastanum LGBT andzanc kargavitchaki veraberyal, hamagorcakcelov homofobiayi dem payqarelu ayl HK-neri het: 2012 t. Mayisin kaskacyal «Nea nacistnery» erku hrdeh e brnkvel Erevւani kentronum: gtnvogh pandokum: Haykakan lratvamijocnery haghordel en, vor mayisi 15-in teghi unecac erkrord hardzakman zhamanak mi xumb eritasardner zhamy 6-i sahmannerum zhamanel ein gey DIY roq-pandari mot, vortegh ayrecin bary «Voch fashizmy» pastari vra ev qandec nacistakan svastikan paterin: Sa aragoren hetevec arajin hardzakmany mayisi 8-in, erb roq buqy netvec Rock Pub- i patuhanov: Xosqi azatutyun[xmbagrel | xmbagrel kody] 2013 t. Hayastani vostikanutyuny arajarkec «och avandakan serakan haraberutyunner» ev «LGBT» «qarozchutyun» irakanacnely eritasardnerin orenqov nmanorinak orenqum, vory nman er rusakan gisherayin orenqin: Vostikanutyan mamuli qartughar Ashot Aharonyany haytararec, vor orinagicy arajarkel e hanrutyan koghmic miaserakanutyan taracman vaxi pattcharov: Baci ayd, HK-nery, ayd tvum: «Pink Armenia» -n, pndum ein, vor da hanrutyan shrjanum tarber hasarakakan-qaghaqakan harceric sheghelu phordz er: Orinagicy verjapes chkaroghacav ancnel: Iravunq terti mijadepy[xmbagrel | xmbagrel kody] 2014 t. Mayisi 17-in «Iravunq» terty luys e tesel mi hodvac, vortegh nshvum er tasnyak mardkanc feysbuqyan hashivneri canky Hayastani LGBT hamaynqic: kochelov nranc «zombies» ev meghadrec nranc mijazgayin homoseqsual lobbii shahagrgrvacutyuny: Ayd terti dati en tvel ev teghaphoxvel haykakan veraqnnich dataranin, vortegh datavornery gtel e, vor ayd terty chi viravorel, voreve mekin, ev hramayel e haycvornerin vtcharel 50.000 dram, vorpes phoxhatucum terti ev nra xmbagir Hovhannes Galajyani. Shatery tesnum en sa hamahunch Hayastani qayl heru Evropakan Miutyan, qani vor ayn koghm e qvearkel e mianal Evrasiakan tntesakan miutyany himnakanum gerakshrum e himnakanum homofobik Rusastani: LGBT tematik pastarneri het kapvac skandal[xmbagrel | xmbagrel kody] 2017 tvakani mayisi 25-in Erevani kentronum: Karapi ltchi ev Fransiayi hraparaki motakayqum LGBT andzanc temanerov socialakan govazdi pastarner ein haytnvel, sakayn Erevani qaghaqapetarany haytararel er, vor ayd pastarnery aporini en ev apamontazhel e dranq[2]։ 2017 tvakani mayisi 30-in Hanrayin teghekatvutyan ev giteliqi kariq ir hertin haytararel e, vor ayd pastarnery teghadrvel en ayd kazmakerputyan patverov: 2017 tvakani mayisi 24-in knqvac paymanagri himan vra, hamadzayn vori pastarnery petq e govazdayin vahanakneri vra pahpanvein minchev 2017 tvakani hunisi 24-y: Kazmakerputyuny nshum e, vor pastarneri hraparakumic 2 or anc: mayisi 27-in, pastarnery heracvel en govazdnery teghadrogh kazmakerputyan koghmic: aranc patviratuin teghyak pahelu: 2017 tvakani mayisi 27-in: Erevani qaghaqapetarani ashxatakazmi artaqin dzevavorman ev govazdi varchutyan pet Araz Baghdasaryany ir feysbuqyan ejum nshel e, vor ayd pastarnery teghadrvac en eghel «aporini» [3]: Hanrayin teghekatvutyan ev giteliqi kariq HK-n haytararel e, vor «Erevani qaghaqapetarani gorcuneutyun gnahatum enq vorpes kamayakanutyun, vorov verjins votnaharel e kazmakerputyan ev LGBT andzanc xosqi azatutyan iravunqy, drsevorel e xtrakan verabermunq: paymanavorvac pastarneri bovandakutyamb» [3]: Cucanishner amboghj Evropayi himan vra[xmbagrel | xmbagrel kody] 2018 tvakani tvyalnerov, voronq amphophvel en 2019-in, Hayastany: evropakan 49 erkrneri mej zbaghecnum e 47-rd horizonakany, araj ancnelov miayn harevan 2 erkrneric: Turqiayic ev Adrbejanic, voronc cucanishnery amenavatn en evropakan erkrneri sharqerum, isk hyusisayin harevan Vrastanum hakarak patkern e, na gtnvum e 25-rd horizonakanum: Inchpes naev 2017 tvakani Hulisi 3-in yndunvec voroshvum vorov Hayastanic durc amusnutyunnery kndunven erkrum nerarelov naev geyeri amusnutyuny, ayspisov Hayastany dardzav Xorhrdayin Miutyan 2-rd erkiry Estoniayic heto, vorn yndunec da: Yst Rainbow Europe i tvyalneri 2016/17 Mayis Yst Rainbow Europe - i usumnasirutyunneri 2016 tvakani verji patkery, vorum cucadrvum e bnakchutyan verabermunqy LGBT mardkanc masin, amenavat cucanishnery Hayastani, Rusastani ev Adrbejani verabermunqn e.
|