Կարթագենի դեմ մղվող Պյունիկյան Երկրորդ պատերազմի ժամանակ Հռոմն Իսպանիա է ուղարկում Մարկուս Պորսիուս Կատոնին (մ.թ.ա. 234 – 149 թթ.) ՝ իբերների ապստամբությունը ճնշելու համար: Կատոնը հաջողությամբ կատարում է առաջադրանքը, բայց համոզված լինելով, որ ապստամբած քաղաքները, երբ իր զորքերն հեռանան, նորից են զենք վերցնելու Հռոմի դեմ, հետևյալ խորամանկությանն է դիմում:
Այս Կատոնը նաև քաղաքական գործիչ է եղել և մեծ ավանդ է ներդրել Հռոմի հզորացման գործում: Նա պայքարել է պետության հիմքերի խարխլմանն արդեն իսկ սպառնացող շվայտության առաջին դրսևորումների դեմ, արստահայտվել է պետության կենսական հյութերը քամող տզրուկների դեմ: Նա դառնությամբ գրել է. «Մասնավոր անձանց թալանած գողերն ամբողջ կյանքը շղթայակապ են ապրում, իսկ պետությունը թալանող գողերը ոսկու և ծիրանի հագուստների մեջ են լողում»: |