Երազիկ Գրիգորյանը մասնագիտությամբ բանասեր է: 90-ականներին խմբագրել է Հայաստանի Հանրապետության առաջին անկախ թերթը՝ «Անկախությունը»: Օրեցօր բազմապատկվող տպագրական տիրաժի ու նորացվող համակարգչային տեխնոլոգիայի կիրառման շնորհիվ աճեց թերթի հեղինակությունը: Այլ թերթերում նույնպես լրագրողական աշխատանք կատարելուց հետո Երազիկ Գրիգորյանը կտրուկ շրջադարձ է կատարել դեպի... ՄԱՆՈՒԿՆԵՐԻ անհավանական ու զարմանահրաշ աշխարհը: ___________________________________ ՕԴԱՊԱՐՈՒԿՆ ՈՒ ԿԱՉԱՂԱԿԸ Օդապարուկը պարելով բարձրանում է երկինք, բարձրանում, հասնում է իր նման գունզգույն կաչաղակին ու սկսում է պոչի պես թափահարել իր սիրուն ժապավենները: -Վա՛յ, էս ի՞նչ թռչուն է, -վեր է թռչում կաչաղակը: - Հե՜յ, ձայն հանիր, դու ո՞վ ես: Օդապարուկը չի պատասխանում, հանգիստ օրորվում է օդում: Կաչաղակը բարկանում է. -Լսի՛ր, քեզ հետ եմ, դու ի՞նչ իրավունքով ես բարձրացել երկինք: Որտեղից եկել ես, էնտեղ էլ գնա: Երկնքում առանց էն էլ նեղվածք է: Մենք էստեղ աչքաչափով հազիվ ենք պահում մեր տարածքը: Տես, մոտավորապես չորս թիզ էս կողմից, մե՜կ… երկո՜ւ… էս է` հինգուկես էլ էն կողմից: Այ էսքանը իմ տարածքն է, եղա՞վ: Չմոտենաս: Հե՜յ, քեզ հետ եմ… Այսպես չաչանակում է կաչաղակը, իսկ օդապարուկը հանգիստ պարում է օդում ու պոչի պես թափահարում է իր սիրուն ժապավենները: -Հե՜յ, էդ ո՞ւր ես գնում: Լսի՛ր, իմ կողքի տարածքը ծիծեռնակինն է: Քանի չի եկել, այ էդպես բերանդ փակ թող ու գնա, -բղավում է կաչաղակը օդապարուկի վրա, իսկ օդապարուկը էլի պարում է ու պարում: Կաչաղակը թռչում-գնում է ծիծեռնակի մոտ: -Լսիր, դու քո մկրատե պոչով օդում չափուձև ես անում, իսկ էնտեղ մի անկոչ եկել, ուզում է քո տարածքը գրավել: Ծիծեռնակը երկինքը կլոր-կլոր կտրատելով թռչում-գնում է: Կաչաղակը ծիծեռնակի հետևից թևը թափ է տալիս, գնում, տեսնում է օդապարուկը ավելի է բարձրացել: -Հե՜յ, - ինքնաթիռ տեսնելուն պես բղավում է կաչաղակը, - էդ ներկած հիմարին բան հասկացրու, վերևներում իրեն տեր է զգում: Շուտով քեզ երկնքից կվտարի: Ես նրան ասում եմ…. Ինքնաթիռը սպիտակ ամպ արձակելով թռչում-գնում է: Կաչաղակը ինքնաթիռի հետևից թևը թափ է տալիս, գնում, տեսնում է օդապարուկը մի քիչ ներքև է իջել: -Հե՜յ, գոնե դո՛ւք ինձ լսեք, - մլակներին է բողոքում կաչաղակը, - էդ ներկածը ձեր տարածք է մտել: Լա՜վ, բան չեմ ասում, եկել, եկել է, բայց ո՛չ աչքաչափ ունի, ո՛չ էլ հետը մի պարան է բերել, որ գոնե դրանով իր սահմանը նշի: Բա չե՞ք տեսնում` վերև, ներքև, ամբողջ երկինքն իրենով է արել: Մլակները չլսելու են տալիս: Կաչաղակը մլակների վրա թևը թափ է տալիս, գնում, տեսնում է` օդապարուկն ավելի է իջել: -Տեսնես սրա մտքին ի՞նչ կա, - ասում է կաչաղակը ու սուսուփուս թռչում-իջնում է օդապարուկի հետևից: Իջնում, տեսնում է` շենքերից մեկի բակում մի տղա պարանը ձեռքին վազում է, օդապարուկն էլ օրորվելով թռչում է նրա հետևից, ո՜նց է թռչում: -Հե՜յ, ներկած հիմար, -ձայն է տալիս կաչաղակը, - պարանի պատճառով մի գնա էդ տղայի հետևից: Մի բան էր` ասացի: Լսի՛ր, դու ոնց որ թե իմ ազգականն ես, հա՞: Արի, քեզ իմ տարածքում տեղ կտամ: Հիշում ես, չէ՞, չորս թիզ մի կողմից, հինգուկես էլ… Այսպես չաչանակում էր կաչաղակը, իսկ օդապարուկը պարելով վազում էր պարանով տղայի հետևից ու պոչի պես թափահարում էր իր սիրուն, գույնզգույն ժապավենները: ____________ ՉԱՐԱՃՃԻ ԳՆԱՑՔԸ Լինում է, չի լինում, մի չարաճճի գնացք է լինում: Կայարանը գնացքին ասում է. -Այս ու այս ճանապարհով կգնաս քաղաք: Շանը, աքլորին ու մողեսին էլ հետդ կտանես: Ահա՛ տոմսերը: Բայց գնացքը քաղաք գնալ չի ուզում: Ուզում է գյուղ գնա, որ տրակտորի նման հողերի հետ խաղա: Կայարանից դուրս է գալիս գնացքը ու գնում է դեպի գյուղ: -Վա՜յ, դու մեզ այս ո՞ւր ես տանում, -հարցնում են շունը, աքլորն ու մողեսը: - Մենք քաղաք պիտի գնանք: -Քաղաքում միայն շենքեր ու փողոցներ են, -պատասխանում է գնացքը: - Իսկ գյուղում շատ լավ է: Գնանք գյուղ, տրակտորի հետ կընկերանանք ու հողերի հետ կխաղանք: Շունը, աքլորն ու մողեսը կռվում, գոռգոռում են, տոմսերը հետ են վերցնում ու թողնում-գնում են: Գնացքը մենակ գնում է գյուղ, մտնում է ցանած հողերի մեջ, տրորում է ու գոռում է` ուուո՜ւ… Տրակտորը գնացքի վրա բարկանում է ու ասում է նրան. -Դու քո կայարանը գնա: Ինձ խանգարում ես: Գնացքը վերադառնում է կայարան: Կայարանը նրան ասում է. -Այս ու այս ճանապարհով կգնաս քաղաք: Շանը, աքլորին ու մողեսին էլ հետդ կտանես: Ահա՛ տոմսերը: Բայց գնացքը էլի քաղաք գնալ չի ուզում: Ուզում է լիճ գնա ու նավակի նման ջրի հետ խաղա: Կայարանից դուրս է գալիս գնացքը ու գնում է դեպի լիճը: -Վա՜յ, դու մեզ այս ո՞ւր ես տանում, -հարցնում են շունը, աքլորն ու մողեսը: - Մենք քաղաք պիտի գնանք: -Քաղաքում միայն շենքեր ու փողոցներ են, -պատասխանում է գնացքը: - Իսկ լճի մեջ շատ լավ է: Գնանք լիճ, նավակի հետ կընկերանանք ու ջրերի հետ կխաղանք: Շունը, աքլորն ու մողեսը կռվում, գոռգոռում են, տոմսերը հետ են վերցնում ու թողնում-գնում են: Գնացքը մենակ գնում է լիճ, մոտենում է ափին, բայց ջուրը շատ սառն էր: Հենց առջևի անիվը մտնում է լճի մեջ, գնացքը գոռում է` ուուո՜ւ, ու ձկներին վախեցնում է: Նավակը գնացքի վրա բարկանում ու ասում է նրան. -Դու քո կայարանը գնա: Ինձ խանգարում ես: Գնացքը վերադառնում է կայարան: Կայարանը ռելսեր է սարքում, գնացքին կանգնեցնում է ռելսերի վրա ու ասում է նրան. -Դու շատ չարաճճի ես: Վերջ, սրանից հետո միայն այս ու այս ճանապարհով կգնաս: Շանը, աքլորին ու մողեսին էլ հետդ կտանես: Ահա՛ տոմսերը: Այդ օրվանից գնացքը միայն ռելսերի վրայով է գնում: Ու հենց որ հեռվից ազատ դաշտում կամ լճում տրակտոր կամ նավակ է տեսնում, ձայն է տալիս` ուուո՜ւ, ու էլի ռելսերի վրայով իր ճանապարն է շարունակում: ՄՈԼՈՐՎԱԾ ԼՈՒՍԻՆԸ Լինում է, չի լինում, մութ գիշեր է լինում ու գիշերից մթնած երկինք է լինում: Մութ երկնքում դեղին ու կլոր լուսին է լինում: Դուրս է գալիս լուսինն իր տնից, երկնքի ճանապարհով գլորվում-գնում, մթի մեջ մոլորվում է ու իր տունն էլ չի գտնում: Հարցնում է լուսինը երկնքի աստղերին, թե որտեղ է իր տունը: Աստղերը լուսնին ուշադիր լսում, թարթում են աչքերն ու նրան ասում. -Սիրո'ւն լուսին, կլո'ր լուսին, Մենք էլ` բոլորս միասին, Մոլորվել ենք մութ երկնքում, Չգիտենք, թե ուր ենք գնում: Հենց որ դու քո տունը գտնես, Մի՛ մոռացիր, իմաց տուր մեզ: Լողում է լուսինը մութ երկնքում, լողում է, իր տունը փնտրում: Նայում է լուսինը ներքև ու տեսնում է` գետակը ցածում քչքչում-խոսում, մութ ճանապարհով չգիտես ուր է վազելով հոսում: Ու ասում է լուսինը գետակին. -Երևում է` դու լավ ճանապարհորդ ես: Իմ տան ճանապարհը չգիտե՞ս: Աղմկում է գետակը գիշերվա լռության մեջ, փայլփլում է գետակը գիշերվա մթության մեջ, լուսնի երեսին նայում ու այսպես է ասում. -Լսի՛ր, լուսին, ծնված օրից Վազում եմ ինքս իմ հետևից: Թե ուզում ես տունդ գտնել, Դու սովորիր ինձ պես անել. Արագ վազիր երկնի ճամփով Ու վաղ թե ուշ կհասնես ծով: Գետակի խոսքերից լուսինն ավելի է մոլորվում: Լողում է լուսինը մութ երկնքում, լողում է, իր տունը փնտրում: Նայում է լուսինը ներքև ու տեսնում է` անտառի ծառերը խշշում են ցածում: Քամին ծառերի քունը փախցրել ու տերևների հետ գիշերվա երկար զրույցն էր անում: Ու ասում է լուսինը ծառերին. -Անտառի ծառեր, դուք ինչքան շատ բա՜ն գիտեք: Իմ տան տեղն ինձ չե՞ք ասի: Ծառերը խշշում են միասին ու ասում են նրանք լուսնին. -Ահա թե մենք ինչ կասենք քեզ, կլորերե՛ս, Երևում է` դու անգետ չես, բայց կներես, Տուն հասնելու մի ճամփա կա, լավ իմանաս. Դու էլ պիտի բոլորիս պես տեղում մնաս: Ավելի է մոլորվում լուսինը: Քիչ է մնում` հույսը կորցնի: Գլորվում, գնում է անտուն լուսինը, ներքև նայելով գնում է, գնում, մեկ էլ այգու ցանկապատի մոտ քարին նստած մի ծերունու է տեսնում: Ու հարցնում է լուսինը ծերունուն. -Այս ուշ գիշերին ինչո՞ւ ես դրսում: Դու է՞լ ես ինձ պես տունդ կորցրել: Ծերունին նայում է լուսնին, հոգոց է հանում ու պատասխանում. -Աշխարհի չափ երկար ապրես, Էս ի՜նչ սիրուն բոլորել ես: Չեմ կորցրել ես իմ տունը, Բայց չեմ գտնում աչքիս քունը: Ծովի պես խա՜ռն են մտքերս, Լույսդ է գիշերվա ընկերս: Լուսինը ծերունու խոսքերից տխրում, ամպի քուլայով իր դեմքը ծածկում է ու արցունք թափում: Լուսնի արցունքները` նրա պես կլոր ու փայլուն, կաթ-կաթ թափվում են ցած: Հետո նրանք թևեր են առնում, դառնում են լուսատտիկներ ու սկսում են թռչկոտել ծերունու այգում: Փայլփլում ու թռչկոտում են, հետո իրար ականջի փսփսում, նայում են լուսնին ու նրան ասում. -Ամբողջ գիշեր մոլոր, արթուն, Թափառեցիր, լուսի՛ն, անտուն, Բայց արևը զարթնում է, տե՛ս, Շուտով տունը քո կգտնես: Չմոռանաս, աստղերի՛ն էլ Խոստացել ես իմաց անել: Այդ օրվանից մինչև օրս լուսատտիկները գիշերները շրջում են` իրենց փոքրիկ լույսն արձակելով: Նրանք առաջինն են զգում, որ արևը սկսում է արթնանալ ու այդ մասին իմաց են տալիս բոլոր նրանց, ովքեր մոլորված լուսնի պես անտուն են ու այն ծերունու պես անքուն: Ու երբ առավ արևը իր անուշ քունը, Հենց այդ պահին գտավ լուսինը իր տունը: Ու որպեսզի կարողանա նա լավ հիշել, Կրկնում է ճամփան իր տան ամեն գիշեր: ՄԿՐԱՏԸ Կար-չկար, սուր ու փայլուն ոտքերով, մեծ ու կլոր աչքերով մի ժիր մկրատ կար: Առավոտից երեկո վարսավիրի ձեռքի տակ աշխատում էր մկրատը, իսկ երեկոյից մինչև առավոտ հանգստանում էր վարսավիրի դարակում: Դե, չէր կարելի ասել, թե մկրատի կյանքը լավ էր դասավորվել: Վարսավիրը նրան անընդհատ նույն բանն էր անել տալիս. ամբողջ օրը չը'խկ, հա, չը'խկ, չը'խկ, հա, չը'խկ` մազ էր կտրում մկրատը: Դեռ շնորհակալությունն էլ ոչ թե իրեն էին հայտնում, այլ վարսավիրին: Մի օր էլ վարպետը, մտքերով ընկած, մոռանում է մկրատը դարակը դնել, թողնում է սեղանի վրա, փակում է վարսավիրանոցի դուռն ու գնում: Մկրատի համար տարբերություն չկար, թե որտեղ կքնի: Բայց երբ առավոտյան արթնանում է ու տեսնում է, որ իր մութ դարակում չէ, մտքով մի բան է անցնում. որոշում է մինչև վարպետի աշխատանքի գալը վարսավիրանոցից փախչել: Ի՞նչ կա որ: Զույգ աչքեր ունի, սուր ոտքեր ունի, այնքան գլուխ է տեսել, որ մի քիչ էլ խելք ունի: Մնում էր միայն, որ ոտքերն արագ շարժի, քանի դեռ վարսավիրը չի եկել ու չը'խկ, հա, չը'խկ` էլի նույն բանը, չը'խկ, հա, չը'խկ` դարձյալ նույն բանը: Ու մեր ժիր մկրատը իր փայլուն ոտիկները շարժելով սեղանից իջնում է ցած, իջնում, մոտենում է վարսավիրանոցի դռանը: Դուռը փակ էր: Բայց դե մկրատը հնար գտնել գիտեր: Պառկում է գետնին ու ոտիկները շարժելով կամաց-կամաց, կամաց-կամաց դուրս է գալիս դռան տակից: Դուրս է գալիս ու` այ քեզ հրաշք. ի~նչ լավ բան է ազատությունը: Պառկած տեղից վեր է կենում, կանգնում է մկրատը ու քանի որ կտրելու գործը լավ գիտեր, գնում է` ուր աչքը կտրի: Փողոցն անցնում է մկրատը, իր մեծ ու կլոր աչերով նայում, մի երկար ճանապարհ է տեսնում: Ոտքերը` աջ, ձախ, աջ, ձախ` սկսում է քայլել չխկչխկանը: Բայց մկրատի ոտքերը` կարճ, ճանապարհը` երկար: Ո՞նց պիտի անցներ: Տխրում է մկրատը, բայց դե հո ինքն իր հույսը չէ՞ր կտրի: Ու մկրատն էլի հնար է գտնում: Խոր շունչ է քաշում մեր կտրելու վարպետը ու` չը'խկ, չը'խկ, արագ-արագ կտրում-անցնում է երկար ճանապարհը: Չը'խկ, չը'խկ` գնում է մկրատը մի նեղ փողոցով ու տեսնում է` մի փոքրիկ շնիկ պատի տակ նստած վնգստում է ու թաթը լիզում: Մկրատը խղճում է շնիկին ու, չը'խկ, չը'խկ, կտրում է նրա թաթի ցավը: Հետո էլ մի պստիկ չը'խկ, ու կտրվում է շնիկի վնգստոցը: Ուրախանում է մկրատը ու ոտիկները փայլեցնելով շարունակում է իր ճանապարհը: Ա'ջ, ձա'խ, ա'ջ, ձա'խ` գնում, գնում է մկրատը, գնում-հասնում է առվին: Առվի ջուրը վարարել էր, ու մկրատը վախենում է մյուս ափն անցնել: Բայց դե մեր մկրատը, որ իսկական կտրելու վարպետ էր, մի երկու չը'խկ է անում ու կտրում է առվի ջուրը: Առվի ջուրը կտրում, ցամաք հունով անցնում է, գնում: Գնում է մկրատը, հասնում է դաշտին: Դաշտում բարձր խոտ էր աճել: Հողի մազերը շատ էին երկարել: Մկրատն իր վարսավիրանոցն է հիշում ու սկսում է հավասար, սիրուն կտրել խոտը: Չը'խկ, չը'խկ, կտրում է ու իր համար ճանապարհ բացում, ճանապարհը բացում ու դաշտի միջով գնում է, անցնում: Գնում է մկրատը, չը'խկ, չը'խկ, գնում-գնում, իր մեծ ու կլոր աչքերով նայում է ու մի տուն է տեսնում: Մկրատը մոտենում է, ուզում է ներս մտնել: Տան դուռը փակ էր: Բայց դե մեր մկրատն արդեն դռան տակից անցնելու վարպետ էր: Պառկում է մկրատը գետնին ու ոտիկները շարժելով կամաց-կամաց, կամաց-կամաց ներս է մտնում դռան տակից: Տես, է~. տունը ամենևին նման չէր վարսավիրանոցին: Մկրատը դրսում մի քիչ սառել էր, իսկ տանը տաք վառարան էր վառվում: Վառարանի մոտ տատիկը նստած` թոռների համար գուլպա էր գործում ու հեքիաթ պատմում: Մկրատը շատ կամաց, չը~խկ…, չը~խկ…, մոտենում է նրանց: Հետո խելոք նստում է թոռների կողքին ու լսում է տատի հեքիաթը: Տատի հեքիաթը մկրատին շատ է դուր գալիս: Լսում է, լսում, բայց ախր մեր մկրատը շատ ժիր էր: Տեղը տիտիկ չէր տա: Անընդհատ պիտի չխկչխկար ու մի բան կտրեր: Պատմում է տատիկը հեքիաթը, պատմում, հասնում է ամենահետաքրքիր տեղին, բայց մեկ էլ հենց այդ պահին… հենց այդ պահին մկրատը, չը'խկ, կտրում է տատի մտքի թելը ու տատի հեքիաթը կիսատ է մնում: Տատի հեքիաթը կիսատ է մնում, իսկ մեր հեքիաթն, ահա, ավարտվում է: Երկնքից երեք խնձոր է ընկնում: Տատը խնձորները թոռներին է բաժանում, իսկ մկրատը… մկրատն էլ իրեն է պահում: ԵՐԵՔ ՓՈՔՐ ՔԱՅԼ, ԵՐԿՈՒ ՄԵԾ ՔԱՅԼ Նկարները՝ Նառառա Մուրադյանի Դիպլոդո անունով դինոզավրը բացատում պարի էր գնում: Դինոզավրենց պարի դասատուն երկու ոտքից կաղ էր: Նրա սաներից միայն Դիպլոդոն էր պարի շարժումնեը ճիշտ անում: Մյուսները նույնությամբ կրկնում էին դասատուի ցույց տված ձևով: -Երե՛ք, չո՛րս, գնացի՜նք…, -ամեն պարապմունքին դասատուն իր սաներին տասներկու անգամ կրկնել էր տալիս պարը: - Երեք փոքր քայլ, երկու մեծ քայլ, առջևի թաթերը բարձրացնում ենք գլխից վերև, ծա՛փ, տեղում կիսապտույտ… ապրե՜ք… թաթերն իջեցնում ենք, երեք փոքր քայլ, երկու մեծ քայլ: Վե՛րջ: Նորից ենք սկսում: Մարմինը ձիգ, քայլերը գեղեցիկ: Երե՛ք, չո՛րս, գնացի՜նք… Ամեն անգամ «մարմինը ձիգ, քայլը գեղեցիկ» հրահանգի ժամանակ Դիպլոդոն սպասում էր, որ պարի դասատուն իրեն օրինակ կբերի, մյուսներն էլ կնայեն ու իրենց քայլերը ճիշտ կանեն: Բայց դասատուն այդ մասին ոչինչ չէր ասում: Իսկ պարապմունքից հետո նա միշտ ասում էր դինոզավրին. -Դու շատ պիտի աշխատես, Դիպլոդո: Բնությունից օժտված լինելը քիչ է: -Բնությունի՞ց, -հարցնում էր Դիպլոդոն: Նա ոչ մի կերպ չէր հասկանում, թե իրենց պարի բացատը, բացատը բոլորած ծառերը, ներքևում հոսող գետն ու բլրաձորակային անհարթություններն ինչ կապ ունեն իր պարելու հետ: Բայց ամեն անգամ դինոզավրի հարցին պատասխանելու փոխարեն պարի դասատուն կիսագաղտնի շշնջում էր. -Պոչդ որ չլիներ, է՜, աշխարհում քեզ նման պարող չէր լինի: Ասում էր դինոզավրենց պարի դասատուն ու գնում էր երկու ոտքից կաղալու: -Պո՞չս, - հարցնում էր դինոզավրը` արդեն գնացած պարի դասատուին: Իհարկե, չի կարելի ասել, թե դինոզավր Դիպլոդոյի պոչը պարելիս չէր խանգարում: Բայց դա ի՞նչ պատճառ էր, որ Դիպլոդոյի պոչը չլիներ: Պոչով, թե անպոչ` աշխարհում Դիպլոդոյի նման պարող չկար, որովհետև մյուս բոլոր պարողները նույնությամբ կրկնում էին դասատուի շարժումները: Պարապմունքից հետո Դիպլոդոն իր պարի դասատուի ասածն էր անում` շատ էր աշխատում: Կրկնում ու կրկնում էր պարային շարժումները: Տասներկու անգամ: Հետո էլի տասներկու անգամ: Չէ՞ որ շուտով իրենց պարի խումբը համերգ էր տալու: Ովքեր ասես, որ չէին գալու: Պարի դասատուն այդ համերգի մասին ասում էր «շատ պատասխանատու համերգ»: Մի քանի պարապմունք անց կենդանիներն ամեն տեղից հավաքվել էին բացատում` պարի խմբին դիտելու: Օձը, դեռ համերգը չսկսած` ֆշշացնում էր, կոկորդիլոսը, դեռ համերգը չսկսած` հուզվել, լաց էր լինում: Կրիան էլ, դեռ համերգը չսկսած` բոլորին ասում էր. «Դե, վերջապես մի տեղ գտեք, նստեք: Բան չի երևում»: Իսկ պարի խումբը լարված-կանգնած էր պարի բացատի եզրով շուրջպար բռնած մեծ-մեծ ծառերի հետևում: Դասատուն երկու ոտքից կաղալով վազվզում էր ու խորհուրդներ տալիս իր սաներին. -Մարմինը ձիգ, քայլերը գեղեցիկ: Երե՛ք, չո՛րս, գնացի՜ք… Եվ ահա խումբը պարային շարժումներ անելով մտավ բացատ: Դիպլոդոն իր անտեղի կաղացող ընկերների համար շատ էր անհանգստանում, բայց հույս ուներ, որ հավաքվածներն առանձնապես չեն նկատի: Ու կարծես այդպես էլ եղավ: Ամեն ինչ շատ լավ էր ընթանում: Դասատուն մի մեծ թփի հետևից կիսաձայն հուշում, հրահանգներ էր տալիս. -Երեք փոքր քա՛յլ, երկու մեծ քա՛յլ, առջևի թաթերը բարձրացնում ենք գլխից վերև, ծա՛փ… տեղում կիսապտո՛ւյտ… Ու կիսապտույտ տված պարի խումբը մեջքով դեպի հանդիսատեսը շրջված` շարունակում էր պարել ու շարժել` ով պոչ ուներ` պոչը, ով պոչ չուներ` պոչի տեղը: Մեկ էլ մի ահավոր աղմուկ բարձրացավ: Դիպլոդոն կեսից հասկացավ, որ նստածները ոչ թե հիացած բղավում, այլ ծիծաղից մեռնում են: Ինչ ուզում ես ասա, երկու ոտքից կաղալով կիսապտույտ անելն, իրոք, շատ ծիծաղելի է: Խումբը մի անգամ էլ տեղում կիսապտույտ արեց, դեմքով շրջվեց դեպի հանդիսատեսը, ու Դիպլոդոն նայեց քահ-քահ ծիծաղողներին: Բայց նրանք կարծես ինչ-որ պոչի վրա էին ծիծաղում… Դա ինչ-որ պոչ չէր: Դիպլոդոյի պոչն էր: Որը գուցե պարելիս մի քիչ խանգարում էր, բայց Դիպլոդոյի՛ն էր խանգարում: Խումբը շարունակում էր երկու ոտքից կաղալով պարել: Բայց Դիպլոդոյի` հետևում մնացած պոչը հանդիսատեսին հանգիստ չէր տալիս: Ծիծաղում ու ծիծաղում էին: Ահա և քեզ` շատ պատասխանատու համերգ: Դիպլոդոն թողեց պարելը, շրջվեց, նայեց իր պոչին, նայեց պարողներին, նայեց ծիծաղողներին, ինչ-որ անհասկանալի բաներ քրթմնջաց, պոչը քաշեց ու գնաց: Բնությունից օժտված Դիպլոդոն երեք փոքր քայլ, երկու մեծ քայլ անելով գնաց բլուրների կողմը: Դա բոլո՛րը տեսան: Բայց դինոզավր Դիպլոդոյին էլ երբեք ոչ ոք չտեսավ: Եր-բե՛ք: |