Aleqsandr Yakubovich anunov mi dekabrist e eghel, vory zinvorakan carayutyan mej iren aynqan lav koghmerov e drsevorel, vor yunkeric hasel e kapitani astitchani, isk 1923 tvakanin pargevatrvel e «Surb Vladimir» shqanshanov Daghstanum yntacogh martakan gorcoghutyunneri zhamanak cucaberac xizaxutyan hamar: Na Kovkasum hanrahayt e dardzel lernakanneri vra handugn arshavneri shnorhiv: 1823 tvakanin Kubani hamar mghvogh marti zhamanak glxic canr viravorvel e, vori pattcharov hetagayum mshtapes glxin phatatan e unecel: Na aynpisi sarsaph e taracel lernakanneri shrjanum, vor, patahel e, nranq xutchapi en matnvel henc miayn ayn lureric, vor Yakubovichy shutov haytnvelu e: Isk inqy: Yakubovichy, aynqan e harazatacel lernakanneri sovoruytnerin, vor nranc nman e hagel u nranc pes misht zenqov e eghel u qich e tarbervel lernakanneric: Cherqezneri het amen handipelis na arajinn e marti netvel ev sephakan dzerqerov e kotorel yuraqanchyur tshnamu: 1925 tvakanin na karachaevnerin u cherqeznerin nvirvac mi hodvac e tpagrel Sankt Peterburgum luys tesnogh «Severnaya Pchyola» tertum, vortegh karachaevneri masin hiacmunqov eartahaytvel. «Karachaevnery, - grel e na, - azataser zhoghovurd en…Bnutyunn inqy ir gegheckutyunnerov u sarsaphnerov vehacnum e ays lernakanneri vogin, nershnchum e ser pharqi, arhamarhanq: kyanqi nkatmamb, ev cnum e aznvaguyn krqer»: 1824 tvakani verjum Yakubovichin ardzakurd en tvel, vorpeszi virahatvi Sankt Peterburgi bzhshka-virahatakan akademiayi klinikayum: 1825 tvakanin na ekel e Peterburg, vortegh shutov mtermacel e dekabristneri Hyusisayin ynkerutyan andamneri het: Hamadzayn dekabristneri cragri: apstambutyan ory Yakubovichy, ghekavarelov Izmailyan gndi leyb gvardian u Covayin andznakazmi leyb gvardian, piti graver Dzmerayin palaty ev dzerbakaler kayserakan yntaniqi andamnerin: Bayc apstambutyan ory: 1825 tvakani dektemberi 14-in, aravotyan zhamy 6-in Yakubovichy hrazharvel e katarel ir arajadranqy: Pattchar brnelov glxacavy: na anhetacel e Senati hraparakic, heto noric haytnvel e, bavakanin erkar kangnel e Nikolay 1-ini koghqin, apa ir ynkernerin skzbum arajarkel e zenqery var dnel, heto nranc xorhurd e tvel amur mnal: Mi xosqov, erkdimutyun e drsevorel: Apstambutyan tchnshumic heto datarany nran meghadrel e carin spanelu mtadrutyun unenalu ev xrovutyany masnakcelu mej: Na hamarvel e arajin kargi hancagorc ev datapartvel e mahapatzhi, bayc heto mahapatizhy phoxvel e yndmisht tazhanakir ashxatanqi, isk aveli ush tazhanakir ashxatanqi tevoghutyuny sahmanvel e 20 tari, apa: 15 tari: Patizhy krel e Petrovski gorcaranum, Narchinski hanqavayrum, isk 1939 tvakanin Irkutski merdzaka Malaya Razvodnaya gyughum: Zhandarmeriayi gndapet Ya. Kazimirsku zekucagri hamadzayn: Yakubovichy canr hivandutyamb e tarapel, zrkvel e votqov qaylelu karoghutyunic, isk qani vor glxi verqy chi phakvel, sharunak haytnvel e xelaheghutyan vitchakum, vori hetevanqov Eniseyi naxangapety kargadrel e nran teghaphoxel Eniseysk qaghaqi hivandanoc: Yakubovichin ayd hivandanoc en hascrel 1845-i septemberi 14-in, isk hajord ory na mahacel e «krcqavandaki jrgoghutyun» hivandutyunic: |