Noyi tapany, yst Astvacashnchi, eghel e, inchpes giteq, navi nmanvogh mi yndardzak shinutyun, ory karucel e Noyy, orpeszi, Astco hramani hamadzayn, jrhegheghic phrki kendanineri tarber tesaknerin: Mer tvakanutyan erkrordic minchev 18-rd dareri evropaci, arab bnagetnery astvacabannern u verlucabannery bazum hetazotutyunner en katarel u erevakayel en, te inchpisin karogh er linel Noyi navy, phordzel en parzel, te ayn inch dzev e unecel, inch mecutyan u taroghutyan e eghel, inch nyuteric e karucvel ev jrery qashveluc heto vortegh e hangrvanel: Yst huyn qristonya astvacaban Voroginesi (185 – 254 tt.) hashvumneri: Noyn ir tapany karucel e 100 tarum, babelonci patmich, Bel astco babelonyan tatchari qurm Berososy (m.t.a. 350/340 – 280/270) pndel e, te Noyy tapany sksel e karucel jrhegheghic 78 tari araj: Ebrayeren hin dzeragreri «Tanshuma» zhoghovacuum asvum e, te Tapany karucvel e 50 tarum, isk mahmedakan astvacabanneri karciqov Noyy tapany karucel e erku tarum: Cnndoc girqn asum e, te jrhegheghn sksvel e ayn zhamanak, erb Noyy 600 tarekan e eghel, bayc mek ayl teghum el asvum e, te Noyy 500 tarekan er, erb unecav Semin, Qamin ev Habetin: 18-rd dari fransiaci lusavorichnern aravel havanakan en hamarel Berosi karciqy: 1643 tvakanin Fransiayum hratarakvac «Hidrografia» ashxatutyan heghinak G. Furnien ayn karciqin e eghel, te, Noyn ir tapany karucel e ir ereq vordineri ognutyamb ev vor ays chors andzy bavakan ein aydpisi mi nav karucelu hamar: Ays karciqy na phordzel e himnavorel kisaaraspelakan Arqias Korntacu orinakov, vory 300 banvori ognutyamb mek tarum Sirakuza qaghaqi brnapet Hieroni hamar mi mec nav e karucel: Ete menq entadrenq, te navy shat aveli mec e eghel u karucvel e 78 tarum, harkavor klini nkati arnel vaghemi zhamanakneri mardkanc uzhy: Ar aysor kan mardik, vor ayn karciqin en, te hnum mardik zhamanakakicnerics anhamemat uzhegh en eghel: Mijnadari vorosh astvacaban-gitnakanner pndel en, te Noyi vordineric avagy cnvel e ayn zhamanak, erb Tapani karucumy nor e sksvel, isk amenakrtsern ashxarh e ekel ayn zhamanak, erb Tapani karucumy der cher avartvel: Uremn petq e nshanakali zhamanak ancner, vorpeszi nranq karoghanayin ognel irenc hory: Qary qari vra chi mnum ayn pndumic, te ereq kam chors mardy karogh en karucel mi aynpisi vitxari nav, vori hamar anhamar qanakutyan carer u dranq teghaphoxogh hazaravor banvorner ein harkavor: Tapani karucmany carayogh phayty Hin ktakaranum anvanvel e «xezhaber cari phayt»: Mijnadari astvacabanner Onqelosni, Jonatani, inchpes naev ayloc karciqov da mayrin e eghel: Peletie dy Ruany evs ays karciqin e eghel u nshel e, te Asiayum ays caratesakic shat ka, qani vor, yst Herodotosi u Aristofanesi, Egiptosi u Asorestani tagavornern irenc navatormnery karucelis en voch te eghevnaphaytov, ayl ays mayru phaytov, ev vor ays cari phaytov naver karucely avandakan e eghel arevelqum, ev vor Tapann ar aysor amboghjutyamb pahpanvac e Ararat leran vra: Isk fransiaci banaser-gitnakan, boghoqakan qarozich Samuil Boshary, yndhakaraky, karcum e, te tapany notchu phaytov e karucvel, vorovhetev Hayastanum kam Asorestanum, vortegh entadrvum e, te karucvel e Tapany, atchum e ayn notchin, vorov kareli e Tapani nman erkar nav karucel: Sa apacucum en Arianosy (girq 7-rd) ev Strabony (girq 16-rd), voronq patmum en, vor Babelonum gtnvogh Aleqsandr Mecy, cankanalov navatorm karucel, kargadrum e Asorestanic notchiner berel: Ays verjin karciqy mijnadaryan Evropayi astvacaban-gitnakannerin aynqan himnavor e tvacel, vor nranq shat havanakan en hamarel, vor Noyy miayn ir erexaneri ognutyamb u kartch zhamanakum bavakanachaph yndardzak nav karucac lini: Mahmedakannery pndum en, te Tapany karucvel e hndkakan cari phaytic, vorn Astvac e Noyin cuyc tvel. na ayn ir dzerqov e tnkel, ev vory hrashapharoren 20 tarum atchel e: (sharunakeli) |