ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+30 °C, +16 °C ... +30 °C Vaghy:+29 °C
Phiter Balaqyan/ Arcanc cucadrutyun Azgayin gradarani feysbuqyan ejum
09:17, 14.06.2021
1748 | 0
«Mardkanc ardzaganqy aghetnerin tarber e linum: Hay arvestagetneri patasxany Mec eghernin steghcagorceln er», -
asel e banasteghc, ardzakagir, grakanaget, patmaban, Qolgeyti hamalsarani profesor Phiter Balaqyany: - «Aynpes, inchpes Saroyany, Aznavury, Arshil Gorkin, Mayql Arleny ev urishnery: Erevi te es el, ete aydpes chcncvei, chgrei ayd gorcery»:
Aysor banasteghc, hushagir ev gitnakan Phiter Balaqyani cnndyan orn e։ 2004 tvakanin, ays orerin Balaqyany Hayastanum er: ir «Tchakatagri sev shuny» vepi hayeren hratarakutyan aritov: «Tchakatagri sev shuny» -y groghi: bazmativ heghinakavor mijazgayin grakan mrcanakneri arzhanacac steghcagorcutyunneric arajinn e, vor drvec hay yntercoghi seghanin:
Banasteghc, hushagir ev gitnakan Phiter Balaqyany banasteghcutyunneri yot hatori, chors grqi ev mi qani hamategh targmanutyan heghinak e։ 1997t. tpagrvac nra «Tchakatagri sev shuny» (Black Dog of Fate) bestsellern arzhanacel e hushagrutyan asparezum «PEN/Albrand» mrcanaki։
Hushagri grqery arka en Hayastani azgayin gradaranum ev spasarkvum en yntercasrahnerum։ Karogh eq patvirel naev arcanc tarberakov։ https://is.gd/oZaOT1։
«Luysi txur orery» https://is.gd/IzyVHy
«Tchakatagri sev shuny» https://is.gd/aHDw9N
«Ozone journal» https://is.gd/4Fz8gu
«Vise and shadow» https://is.gd/eTEDY1
«Armenian Gol***ha» https://is.gd/fFPAzS
«Ziggurat» https://is.gd/pO2Upr
«Black dog of fate» https://is.gd/1Ptm5N
«Kaderin kara köpegi» https://is.gd/ZnIHnG
«The burning Tigris» https://is.gd/Che7VR
«June-tree» https://is.gd/YPRV9O
«Bloody news from my friend» https://is.gd/CvwPn0
«Sad days of light» https://is.gd/Ew6zvb

Balaqyani morakan taty: Nafina Sheqerlemejyany (hetagayum: Arusyan), diarbeqirci unevor yntaniqic er ev 1915-i haykakan teghahanutyunneri zhamanak hajoghel er phrkvel mahic։ Nafinayi voghj yntaniqy, amusnuc u phoqrik erexaneric baci, spanvel e 1915-i ogostosi arajin shabatva yntacqum։ Voghj mnacac hamerkraci hayeri het Nafinayin evs stipum en haryuravor kilometrer qaylel haravarevelyan Anatoliayi chor taracqnerov։ Kizich arevn er depi Siriayi arevelqi Der Zori anapat nranc harkadrvac erti ughekicy։ Nafinayi amusiny mahanum e tchanaparhin։

Der Zorum sovic u hivandutyunic mahacav kam parzapes spanvec 400 hazar mard։

Sakayn nuyn ayd Siriayum er, vor mi sharq hay nviryal hogevorakanneri ev amerikyan u evropakan mi qani divanageti ev misioneri koghmic bacvac vorbanocneri shnorhiv bazmativ hayer karoghacan goyatevel։ Halepy misht eghel er sphyurqi karevor kentronneric meky, ev ayntegh bazmativ hayer ein aprum։ Erb 25 tarekan Nafinan dustreri: Gledisi ev Elisi het hasav Halep, Siriayi amenamec qaghaqn arden li er 100 hazar hay gaghtakannerov, voronc mec masy mahanum er sovic, tific kam malariayic։ Halep zhamaneluc shat chancac: Nafinan evs hivandacav tifov u teghi hivandanocneric mekum haytnvec mahvan shemin։ Nra dustrern anognakan hetevum ein, sakayn Nafinan, tvum er, aprelu gerbnakan kamq uner։ Apaqinvelov ev ashxatelov vorpes derdzak: na sharunakec xnamel u mecacnel dustrerin։ Vorosh zhamanak anc na miacav Srboc Qarasnic Mankanc Mayr Ekeghecun kic haykakan dproci aghjiknerin։ «Ays hay hogevorakannery, – asum e Balaqyany, – mec herosutyun katarecin: voghj mnacac erexaneri hamar vorbanocner bacelov։ Inch-or imastov nranq, kareli e asel, vtchrorosh der katarecin hayeri mi amboghj serund phrkelu gorcum» ։

Nafinan Merdzavor Arevelqum aylevs yntaniq chuner, isk Siriayum kyanqi paymannery gnalov vattaranum ein։ Vor koghmy pttvum er: sosk mah er u korcanum. yntaniqner u gerdastanner ein kotorvel, hazaramya gyugher srbvel ein erkri eresic։ Tifn u malarian hndzum ein mnacac hay kananc u erexanerin։ Inchpes karogh er ir yntaniqy durs gal Halepic։

Nafinan imacav, vor Jessi Jeqsony: amerikyan hyupatosy, vory haytni er ir mardkayin ev baroyakan bardzr nkaragrov, ognum e hayerin։ Mi qani angam na heragrer er ugharkel AMN despan Henri Morgentauin: nran irazekelov zangvacayin spanutyunneri ev ayl votchragorcutyunneri masin։ Na Miacyal Nahangnerin hordorum er mijamtel ev finansakan kam ayl ognutyun tramadrel voghj mnacacnerin. «Es phordzum em voghj pahel shrjaka qaghaqnerum apastanacnerin, bayc da sarsapheli dzhvar gorc e, qani vor ognutyan mijocnery bashxogh shat mardkanc (turq zhandarmnery) cecelov spanel en, shaterin: kaxaghan hanel kam gndakaharel», – Jessi Jeqsoni xosqern e mejberum Balaqyann ir «Tchakatagri sev shuny» grqum։

1916t. septemberi 11-i namakum Jeqsony grum e Boston: Nafinayi tegrojy: Frenk Basmajyanin.

«Hargeli paron,

Dzer quyry: Nafina Sheqerlemejyany, Halepum e ev kariqi mej linelov: dimel e indz, or Dzez grem ev xndrem iren mi qich phogh ugharkel, inchy kareli e anel Kostandnupolsum amerikyan despanatan ev dra hyupatosarani mijocov: heragrov։

Harganqov:
J. B. Jeqson, hyupatos»

Jeqsoni mijamtutyan shnorhiv Nafinan hnaravorutyun stacav kap hastatelu ir hangucyal amusnu harazatneri: Basmajyanneri het, voronq bnakvum ein Miacyal Nahangnerum։ Shutov Nyu Jersium aprogh nra eghboric (horakan koghmic) : Tovmas Sheqerlemejyanic phogh stacvec, inchy Nafinayin tuyl tvec goyatevel vataguyn paymannerum։ Tepet 1920t. garnanic andznagir dzerq berely dzhvaracel er, na sksec cragrel Amerika ir meknumy։ Tovmasin ugharkvac namakum Nafinan grel e. «Xndirs shat bard e, qani vor minchev ush gisher stipvac em desuden gnal andznagir stanalu hamar։ Ur gnum em: miayn phogh en uzum։ Araj shat hesht er andznagir stanaly, bayc hima es amenamec bardutyunneri em baxvum u der chgitem: kkaroghanam ver kenal gnal։ Sahmanneri phakveluc heto amen tegh vax e։ Miayn Beyruti tchanaparhn e derevs bac, ev angam da kaskaceli e» ։

Canr ashxatanqi ev erkatya kamqi shnorhiv Nafinan zhamanum e Amerika, vortegh, verjapes, barorutyan e hasnum ev steghcum haykakan sphyurqi amenaakanavor yntaniqneric meky։

«Indz hamar tatis pargevn angnahateli e։ Nax, hakarak ameni: na mez hascrec aystegh։ Heto, indz hamar: vorpes groghi, nra phoxancacy arancqayin e eghel im kyanqum, - asum e Balaqyany, - na indz phoxancel e ir hetcncumayin mtqi u phordzarutyan voghj gunapnaky, zhoghovrdakan heqiatneri, erazneri u cackagrvac xorhrdanishneri mijocov phoxancel e veraprumi ir phordzarutyuny: Ev nra anverapah sery eghel e im kyanqi henqy։ Bayc aranc ognutyan ev inch-or arumov: hajoghutyan, na ayd amenin hasac cher lini» ։

AMN hyupatos Jessi Jeqsoni mardasirutyuny bacarik nshanakutyun e unecel tatis phrkutyan harcum։ «Nra mijnordutyamb e hnaravor dardzel tatis ughin depi Arevmutq: Amerika։ Sa cuyc e talis, vor koghmnaki andzinq karogh en eapes npastel drakan phophoxutyany, vor kyanqer en phrkum irenc baroyakan bnazdnerov arajnordvogh anhatnery», – asum e Balaqyany։

Hima: 100 tari anc, erb rumbern andzrevi pes taphvum en Halepi vra: korcanelov Siriayi erbemni 150 hazaranoc caghkun hay hamaynqy, inchpes ev mnacyal Sirian, karevor e hishel, vor 1915-1923tt. Halepy mek ayl arhavirqi taterabem e eghel։ Ev terevs henc hima teghin e hishel bolor ayn xizax mardkanc, voronq ognecin hayutyan mi amboghj serndi veraprel ceghaspanutyunn u pahpanel Arevmtyan Hayastani mi bekory: ir 2.500 tarekan mshakuytov։ Baroyakanutyan ays vogin er, vor 1915t. phrkec Nafina Sheqerlemejyanin։ Ayd nuyn vogu kariqn e zgacvum aysor: aravel, qan erbeve։

«Meronq» Phiter Balaqyan-«Meronq» Peter Balakyan-Petr Balakyan Haykakan ashxarhagrakan asociacia
Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Armine Vardanyan
20:09, 05.11.2022
1153 | 0
14:45, 02.09.2022
1260 | 0
15:41, 18.07.2022
1427 | 0
12:57, 10.06.2022
1482 | 0
17:01, 13.04.2022
1567 | 0
10:55, 06.04.2022
2133 | 0
16:04, 18.03.2022
1706 | 0
depi ver