ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+22 °C, +15 °C ... +27 °C Vaghy:+27 °C
KVoMUNIKACIANERI BACUMY ChKAPEL DEMARKACIAYI ev DELIMITACIAYI HET
21:41, 09.12.2021
2069 | 0

KVoMUNIKACIANERI BACUMY ChKAPEL DEMARKACIAYI ev DELIMITACIAYI HET
Ev aha hasanq tegh․
HIMA HIMNAVVoREM BUN ASELIQS DEMARKACIAYI ev DELIMITACIAYI HET KAPVAC․QANZI NIKVoLI GLXIN Putiny hertakan sadranqy sarqec ir shahi hamar Nikolin hordorec, hamozec haykakan zorqery tanel Ghazaxstan, gitakcabar, lav imanalov, vor zhoghovurdy Nikoli ayd qayly chi neri, isk mijazgayin asparezum ughigh harvac e hascnelu Nikoli imijin, vorpes zhoghovrdavari nra heghinakutyany stverelu hamar․ hima, erb arden ir missian avartvac e hamarum Ghazaxstanum, hertakan saadranqn e matucvum․․․ Adrbejany krakum e haykakan dirqeri vra ev dardzyal zoher unecanq, ays ameni heghinaky Putinn e, vor Nikoli shnchi vra nstac pahy bac chtoghnelov, dardzyal mer varchapetin stipum e aragacvac dzernarkel demarkaciayi ev delimitaciayi gorcyntacy․․․Tesnes inch qartezner e dem talu,

parzabanem, Putini, ultimatumneri pndumneri tak inch e taqnvac․ayo, indz tchisht haskacaq, sa Putini ultimatumn e, ughghaki Arcaxum mer krac partutyuny Putinn ogtagorcec, vor iren kargi drutyan tery ev ir stor xaghn e xaghum mer glxin․ays sadranqnery, ultimatumnery mitvac e mez aynpes xeghtchacnel, neghy gcel, steghcel anelaneli vitchak, vor menq xndrenq, aghachenq, asenq mez tirutyun ara gaspadin Putin․․․inchpes «Ktormy erknq» kinoyum, Aselu e «orbin tirutyun kenem» angam 44 orya paterazmin, erb Putiny berany srbec mi koghm qashvec, handurzhec turqiayi nerkayutyunn ayd paterazmin ev siriaci ahabekichnerin, ays ameny naxoroq lav paymanavorvac cughak e Putin, Qoch, Aliev, Erdoghan qaryaki koghmic ev yuraqanchyurn Hayastanin neghy gcelu hamar irnc bazhin phayy petq e stanan ev ays gorcarqi aryuci bazhinn hasnelu e Turqiayin․ xosqs Arevmtyan Hayastani masin e, vor mez zrkelu en pahanjatirutyan iravunqic ev Turqian haverzh vayelelu e mer patmakan hayreniqy․․․Henc dra hamar el Putinn aysqan sadranqneric heto, erb tesav Nikolin chi karoghanum cnki berel, hastatakam merzhec Moghru mijancqy, Putiny gndaky Erdoghani dashty shprtec․․․ hima tesnenq Rubeb Rubinyann inchqanov kdimana turqeri xardavanqnerin, , ,
VERJAPES INCh VTANG E IRENIC NERKAYACNUM SAHMANAZATUMY HAYASTANI PARAGAYUM

«Inch e nshanakum demarkacia ev delimitacia: aysinqn sahmannery tchshtelu gorcyntac, ev der harc e, te Putiny iren dzerntu vor tvakani qarteznery dem kta․ voric heto ashxarhy ktchanachi Hayastani aysorva «Tchshtvac taracqayin amboghjakanutyuny» ․ Putini hamar Hayastan aselov aysorva Hayastann i nkati uni, moranum e ev phordzum e moracutyan matnenq, vor Rusastani tetev dzerqov 1921t․ knqvec Rus turqakan Moskovyan paymanagrery ev Rusastany mer ancayracir Arevmtyan Hayastany nvirec Turqiayin․ isk stalinyan brnakcman hetevanqov Arcaxn u Naxijevany Adrbejanin, isk Javaxqn el Vrastanin․․․Putiny nax togh mer taracqayin vetchery harti, heto sahmanagcman u sahmanazatman gorcyntacy partadri․․․ ays qartezagrman gorcyntacy parz e, vor dzerntu e henc turqiayin, vor Tchanachi MAK-ov hastatvogh aysorva Hayastani taracqayin amboghjakanutyuny, u aylevs partq u pahanj chi unena Hayastani het․․․nax asem, vor dra het petq e hamadzaynecvi mer 3 harevanneri: vrastani, Adrbejani, Irani het, bayc ardyoq Vrastany ktchanachi Hayastani taracqayin amboghjakanutyuny sahmanagcumic heto, tekuz inch qartez el Putiny asparez hani․ iharke: voch, qanzi Vrastani het el taracqayin vetcher unenq․
heto el ayd sahmanagcumov hrazharvum enq Javaxqic, isk amenakarevory, vor Arcaxn otarvum e Hayastanic ev arandzin miavor e darnum․ inchin dzgtum en Gharabaghyan klani paragluxnery, ete cheq moracel Vitali Balasanyani haytni haytararutyuny․ «Vov Arcaxy Hayastani marz e hamarum, togh chhati Arcaxi sahmany» ․․․ ayd depqum menq chenq karogh handes gal vorpes Arcaxi zhoghovrdi anvtangutyan erashxavory, inchpes eghel enq u kanq 1990-i ankaxutyunic ar aysor․․․ aydpes Arcaxy mexanikoren darnum e arandzin miavor․ rusastani kazmi mej, te Adrbejani․ der chgitenq Putini u Qochi mtqin inch ka․․․ heto mi hretorakan harc Putinin․ ardyoq Rusastani aysorva sahmannery entarkvel en demarkaciayi ev delimitaciayi, che vor Rusastann el taracqayin vetcher uni ir harevanneri het, Nuynn el Turqian u Adrbejany, , , Putinin hishecnem, vor menq vaghuc enq ankaxacel rusastanic ev inqy che mer erkri ghekavary, vor mez cucumner ta․․․
AYSQANN I MIJAYLVoC
Hima bun aseliqs․
Der 2008-i Serzhi naxagahman arajin tarin rusastany ibrev hashtarar, Hay-turqakan barekamutyan kamurj hastatelu qoghi tak ogtagorcec Turqia-Hayastan futbolayin xaghy ev hordorec, vor Serzhy Abdula Gyulin hraviri Hayastan futbol ditelu, vory mec hncheghutyun unecav ev ayd futbolayin divanagitutyuny veracvec siraxaghi, ev 2009-i aprili 22-i kesgisherin Hayastani ev Turqiayi artgorcnaxararner Nalbandyani - Ali Babajani koghmic Shveycariayum knqvec «Tchanaparhayin qartez» y, isk nuyn: 2009-i hoktemberi 10-in dardzyal Shveycariayum teghi unecav gerterutyunneri artgorcnaxararneri masnakcutyamb «Hay turqakan barekamutyan kamurji» ardzanagrutyunneri araroghutyuny, aveli tchisht bemadrutyuny, vorin nerka ein AMN petqartughar Hilari Qlintony, Fransiayi artgorcnaxarar Bernar Kushnery, Rusastani artgorcnaxarar Sergey Lavrovy, Shveycariayi artgorcnaxarar Mishelin, Qalmi-Reyy, Sloveniayi artgorcnaxarar Samuel Zhbogary, Evramiutyan xorhrdi glxavorqartughar Xavier Solanan․․․ nranq
«Hay-turqakan barekamutyan kamurji» qoghi tak taqnvac bolorn el irenc carayutyunn ein matucum Turqiayin, vor kockver Hayoc ceghaspanutyuny ev Turqian azatver Hayoc pahanjatirutyunic․․․ ev nranc hajoghvec korzel ayd charabastik ardzanagrutyunnery, knqelov «Hay turqakan» protokolnery, vortegh amragrvac ein․ «Hayastany tchanachum e aysorva turqiayi taracqayin amboghjakanutyuny, isk Turqian el Hayastani» aysinqn: menq pahanjater chenq ev izur enq 100 tari payqarel mer patmakan Arevmtyan Hayastani hamar․ ays protokolnerov zrkvelu einq hogh pahanjelu iravunqic․ phastoren voch ceghaspanutyun er eghel, voch el Turqian mez hogh er partq․․․De qani vor turqern angerazanceli divanagetner en, Gyuyly turq lragroghnerin harcazruyc talov asum er «Ays aycov drakan nkaragir steghcecinq, drakan varkanish dzerq berecinq ashxarhum: Im ays aycy drvatanqi e arzhananalu ev ditvelu e ibrev handgnutyan ev handurzhoghakanutyan drsevorum: Turqiayi hamar anardar e bacasakan varkanish unenaly, isk es mec karevorutyun em talis Turqiayi varkanishin» Gyuli aycy Erevan ev ayd protokolneri phasty gerterutyunneri arajin demqerin drec molorutyan mej, te hayn u turqy hashtvel en ev da er pattchary, vor gerterutyunneri arajin demqery: hatkapes AMN-ny xusaphum ein aprilqsanchorsyan irenc cavakcakan ugherdznerum artaberel GENVoCID terminy․ ayd azgadav ardzanagrutyunnery 10-y tari sarecvac vitchakum mnacin Shveycariayum, chvaveracvecin, bayc vor voch legitim Serzhi naxagahi atory amur pahecin, da hastat e․․․ Ughigh 10-y tari payqarel em Serzhi dem ayd ardzanagrutyunneri hamar, pharq astco ir naxagahman avartin Shveycariayic het kanchvec․․․
HIMA HIMNAVVoREM BUN ASELIQS KAPVAC DEMARKACIAYI ev DELIMITACIAYI HET KAPVAC․
Aghves Putiny henc aynpes che, vor 2 votqy mi koshiki mej mtcrac sahmanagcum e pahanjum, voric heto Hayastany voch mi partq u pahanj chi unena turqiayic, inchpes 2009-i «hay turqakan ardzanagrutyunnery» sa nuynpes cughak e, u mec carayutyun, vor voroshel e irakanacnel turqamet Putinn Erdoghanin, inchpes 1921-i Moskovyan paymanagrern e pind-pind pahum, vor Turqiayi pochn ir votqi tak lini․․․inchqan gitenq voch mi ban henc aynpes chi linum․ guce yntercoghis hamar nor bacahaytum arac linem, vor 44 orya Arcaxyan paterazmy sarqvac er Putini koghmic, vor Qochn u Serzhn irenc caxac Arcaxi azatagrvac taracqneri partqery phakvein, u anpayman partveinq, vorn el kogner, vor Qochy zhoghovrdin votqi khaner ev heghashrjum kirakanacner, bayc ayd cragiry chgorcec․ partveluc het baci phoghov caxvacneric zhoghovurdi gitakic massan durs chekav Nikoli dem, aynuhetev sadranqneri martavarutyuny phoxvec․ mart amsic annkar adrbejanakan zinvornerov lcvec suveren Hayastani: Sev Ltchi taracqy, ev voch miayn․ menq patasxan chtvecinq, mtacecinq mer razmavarakan gorcynkery: Putinn u HAPK-y mer tikunqin en, kmijamten, durs kshprten, bayc avagh․․․ Putiny, erb tesav zhoghovurdy dardzyal votqi chi kangnum Nikoli dem, araj qashec Meghric mijancq bacelu harcy, vorin hetevec ultimatumy: demarkaciayi ev delimitaciayi pahanjy ev ays amenn anum e Putiny taqnvelov Alievi tikunqum, ibrev Alievi pahanjn e․․․, bayc da voch te adrbejanakan pahanj e, ayl: henc rusakan, ayd sadranqn el inchpes 44 orya sarqac paterazmy, sharunakutyunn er zhoghovrdin Nikoli dem hanelu, angam patand pahvac gerinern azat chen ardzakvum ayd npatakov․․․Putiny, vor zhamanakin mez 1 milioni dimac koghoptel er, hankarc 1 miliardi nerdrumi xostum tvec, vor Phashinyani vstahutyuny shahi u erb tesav ir sarqac shilashphotic aylevs glux chi hanum, tesav Phashinyany chi gaytakghvum, Zhoghovurdn el andrdveli e, xaghi mej mtcrec Erdoghanin․․․ ibrev hashtarar ev horinec, te nerkayanum en ibrev taracashrjanum haratev xaghaghutyan hastatoghner․ vor Kovkasy darna xaghaghutyan platform․ mtacum em․tesnes irenq irenc asacin havatum en․ vor mer varchapetin en dzgtum hamozel․ aystegh en asel․ ephac havi cicaghn e galis․․․ev ays sadranqneri hanragumary eghav ayn, vor Hayastany anpayman petq e anckacni demarkaciayi ev delimitaciayi gorcyntacy, voric heto MAK-i makardakov petq e amragrven Hayastani sahmannery ev menq, mer harevanneri het partq u pahanj chenq unenalu․․․ba vor asum em cughak e, cheq havatum․․․inchpes 2009-i hoktemberi 10-in Shveycariayum knqvac azgadav protokolnery, aynpes el ays sahmanagcumy turqiayin arji carayutyun e matucum aghves Putiny, vor ashxarhy tchanachi Hayastani taracqayin amboghjakanutyuny ev aydzham Turqian nuynpes ktchanachi ev aysuhet voch mi pahanj chenq karogh unenal Turqiayic, vory Turqiayi tchakatic kmaqri ceghaspani: dahitchi xarany ev moracutyan ktrvi covic cov mer patmakan hayreniqi pahanjy․․․
Inchu e Putinin tvum, vor ir xoramank qayleric miayn inqn e glux hanum ev berelu e mez kangnecni phasti araj․ ay epesi baner Phashinyan jan, vor asum em Putini zhpitin, voghjagurumnerin, keghcavorutyany mi havataceq, na giti inch e anum․ arcate skuteghi vra mer arevmtyan Hayastany nvirelu e Turqiayin, isk Erdoghann el Putinic partq u pahanj chi unena Ghrimi, Dombasi, Batumii pahov․․․ phastoren phoxanakum en katarum․ ba vor asum em cughak e vomanq chen havatum, aysqanic heto Putinin mer razmavarakan gorcynkern enq hamarum․․․ ete shat e uzum taracashrjany zargana, hzorana tntesapes u komunikacianery bacven, el inchu en mejtegh berum Meghriic mijancq bacelu harcy, kam ayd depqum inch partadir e demarkaciayi ev delimitaciayi anckacumy․․․
Ayspes davadrabar, phordzum en MAK-um orinakanacnacnel Hayastani sahmannery, vor
Turqian orenqi uzhov tchanachi mer aysorva sahmannery ev mez asi․ dzez partq u pahanj chunenq․․․ 1990-ic Hayastann ankaxacac e u inchqan hishum em Rusastany mer razmavarakan gorcynkern e eghel voch barov, ayd inchpes e, vor ays 44 orya paterazmic anmijapes heto rusastany karevorec mer sahmanneri demarkacia ev delimitacia xndirnery․․․ Karcem 1990-ic ankax petutyun enq, bayc hima aynpisi tpavorutyun e, vor voch el ankaxacel enq, ayl mnacel enq soveti kazmum․․․ Putiny mez het anum e ayn, inch xelqy phchum e, inchn iren harmar e cragrery kyanqi kochelu hamar․Nax paterazm sarqec, vor Qochn u Serzhn, Alievin caxac azatagrvac taracqneri partqery phakven, ognec vor partvenq, 44 or mi koghm qashvec, bayc erb herty Shushiin hasav, hankarc mijamtec, moranalov, vor minch ayd cher mijamtum, pattcharabanelov, vor Arcaxi het chuni razmavarakan gorcynkerutyan paymanagir․․․
Putiny giti te hay zhoghovurdy xot e utum ev chi krahum, vor ays bolor sadranqnery, ultimatumnery, vor sarqum e mer glxin, ev Alievi vra e gcum, chgitenq qamin vorteghic e phchum․․․mez harifi tegh e drel u der chgiti, vor ir aysqan xardavanqnery, sadranqnery, vor mitvac e Hayastany gaghutacnelun, bacahaytvac e, u mer varchapety tuyl chi ta, inchqan el Qochi het dzgten zigzag tchanaparhnerov Nikolin tapalen, vor hasnen irenc erazanqin, erkusi murazn el phorum e mnalu․․․Putiny ir sarqac ays shilashphotic xaytarakvac u datarkadzern e durs galu․․․ayn, vor iren nerkayacnum e vorpes hashtarar ev mer varchapetin hamozum e, vor sahmanagcumy, komunikacionneri bacumy hnaravorutyun kta xtanelu taracashrjanum tntesakan hzoracmann u xaghaghutyan hastatmany, teev inqn el lav giti, vor Arcaxi 75 tokos hoghery korcneluc heto hay mardy chi xaghaghvelu ev vagh te ush ayd hoghery het enq vercnelu․ lini divanagitoren: Minski xmbi mijamtutyamb, kam el te paterazmelov, , , aynpes vor, Putini taracashrjanum xaghaghutyun hastatelu ir horinac blefnerov karogh e mijazgayin karuycnerin xaphel, bayc mayisic azeri zinvory suveren Hayastani taracq: Sev Ltchum hastatveluc heto, erb Putinn u HABK-y maty-matin chtvecin, ayd pahic sksvac Rusastann u HABK-n irenc bacahaytecin, vor Astvac voch ani uzhegh paterazmi depqum erkusn el Hayastanin ter chen kangnelu․ aystegh en asel․ «anuny ka, amanumy chka»
Ba nman pashtpannery mer inchin en petq․ phastoren Gyumrum teghakayvac rusakan 102-rd bazan dzevakan bnuyt e krum, inchpes 2 iskandernery, ev suery vor 44 orya paterazmin chkrakecin․․․ shat chcavalvem ․․․ ch

***
Inch sahmanagcman masin xosq karogh e linel, erb der angam Vrastani het sahmanayin xndirner unenq, unenq xndir mek dar araj anorinakan kerpov Arevmtyan Hayastani mer patmakan taracqneri brnazavtman, vor rusastani anmijakan ognutyamb Turqian ar aysor ter e kangnel mer hogherin․․․ete voch covic cov Hayastanin, gone menq petq e petakan makardakov: mijazgayin Haagayi dataranov ter kangnenq 1922 tvakanin gcvac, 18 petutyunneri masnakcutyamb storagrvac AMN 28-rd naxagah Vudro Tovmas Vilsoni «Iravarar vtchrin», vory knqvac e AMN-i mec kniqov, ev chuni vaghemutyan zhamket ev aysor el uzhi mej e aynqan, inchpes storagrman pahin, , , «Iravarar vtchri» vernagirn e.
«Amerikayi Miacyal Nahangneri naxagahi voroshumy Turqiayi ev Hayastani mijev sahmani, Hayastani depi cov elqi ev haykakan sahmanin harakic turqakan taracqi aparazmakanacman veraberyal»
Kan bolor himqern u tchanaparhnery, vor linenq hetevoghakan, ogtagorcenq amboghj gitakan neruzhy, qnnarkenq inchpes "Sevri dashnagri" druytnery, aynpes el 1920t. noyemberi 22-in 18 petutyunneri koghmic hastatvac, Amerikayi miacyal Nahangneri 28-rd naxagah Vudro Tomas Vilsoni koghmic AMN mec kniqov vaveracvac "Iravarar vtchiry" kyanqi kochelu, verahastatelu Hayastanin hatkacvac taracqneri vra ir titghosn u iravunqnery: Hayastany linelov M.A.K.-i liirav andam, ogtvelov iren verapahvac iravunqneric, M.A.K.-i mijazgayin datarani mijocov (Mijazgayin datarani kanonadrutyan 36-rd hodvaci 2 keti a/ ev b/ entaketeri himan vra) havastel Vilsoni iravarar vtchri vaverakanutyuny ev dranov isk verahastatel titghosy Hayastanin hatkacvac Vani, Bitlisi, Erzrumi ev Trapizoni nahangneri vra: yndhanur armamb 103, 599 qar. km taracqi vra:
***
PARVoN PUTIN, ERB LINI HAYKAKAN NYURNBERGI HAGhTANAKY, DRANIC HETVo MER ERKRI ARAJNVoRDY TANTIRVoJ IRAVUNQVoV KShTAPI DEMARKACIAYI ev DELIMITACIA MIJVoCVoV MAK-I MANDATI NERQVo HASTATEL MER TARACQAYIN AMBVoGhJAKANUTYUNY, ARAYZhM DUQ ShTAPEQ ChEGhARKEL 1921-I MARTIN TURQIAYI HET KNQVAC MVoSKVoVYAN PAYMANAGRERY, QANZI DRANQ ANVAVER EN, VoRVoVHETev AYD ZhAMANAK ev RUSASTANY, ev TURQIAN MIJAZGAYNVoREN ChTchANAChVAC PETUTYUNNER EIN, , ,
SVoNA ARShUNECI
Grogh -hraparakaxos



Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Sona Arshuneci Arshuneci
depi ver