Արյան բաղադրության և հատկությունների հաստատուն լինելը կարգավորվում է կենտրոնական նյարդային համակարգի և ներզատիչ գեղձերի միջոցով:

Արյան հիմանակն ֆունկցիաները

Արյան քանակը

Մեծահասակներիարյան քանակըկազմում է քաշի մոտ 7-8 %-ը, ուստի տարբեր քաշի մարդիկ ունեն տարբեր քաբակի արյուն: 70կգ -ոց մարդն ունի մոտավորապես 5-6լ. արյուն: Երեխաների մոտ արյան քանակը հարաբերորեն ավելի շատ է, քան մեծերինը` կազմում է քաշի մոտ 11%-ը: Նորմալ պայմաններում ոչ բոլոր արյունն է շրջանառում արյունատար անոթներով: Դրա մի մասը պահեստվում` արյան դեպոներում` փայծաղ, մաշկ, լյարդ: Դեպոյացված արյունն արյունահոսությունների ժամանակ դուրս է գալիս դեպոներից և շրջանառում է:

Արյան կազմը և օսմոտիկ ճնշումը

Եթե արյունը թողենք փորձանոթում և կանխենք մակարդումը, ապա կառաջանան իրարից խիստ տարբերվող երկու շերտեր` վերին (բաց դեղնավուն, կիսաթափանցիկ լուծույթ` պլազմա) և ստորին (մուգ գույնի կարմիր նստվածք` ձևավոր տարրեր): Այսպիսով, արյունը հեղուկ հյուսվածք է, որը կազմված է հեղուկ մասից` պլազմայից, և ձևավոր տարրերից: Պլազման կազմում է արյան 55-60% -ը, իսկ ձևավոր տեսակարար կշիռը 1020-1023 է: Պլազման կազմված է օրգանական միացություններից, անօրգանական աղերից և ջրից: 90-92 % -ը ջուրն է, իսկ 8-10%-ը չոր մնացորդը: Չոր մնացորդն իր հերթին կազմված է սպիտակուցներից, օրգանական միացություններից և հանքային աղերից: Սպիտակուցները կազմում են 7.2% -ը (շիճուկային ալբումին, գլոբուլին և ֆիբրինոգին): Օրգանական նյութերը (գլյուկոզա, ամինաթթուներ, միզաթթու) կազմում են 0.17% և անօրգանական աղերը 0.9-1%: Սպիտակուցներից կարևոր է հատկապես ֆիբրինոգենը, որը մեծ դեր է խաղում մակարդման գործում: Հանքային նյութերից են դրական լիցքավորված կատիոնները` Na+, Ca++, Mg++, Fe++ և բացասական լիցքավորված անիոնները Cl-, l-, S–, P—: Այսպիսով, նորմալ ֆիզիոլոգիական պայմաններում պլազմայի կազմը հարաբերոն հաստատուն է: