Forbes-ի ցուցակի անդամ Ռուբեն Վարդանյանը հայտարարել է Ռուսաստանի քաղաքացիությունից հրաժարվելու և Լեռնային Ղարաբաղ (Արցախ) տեղափոխվելու մասին։ Forbes-ին տված հարցազրույցում նա պատմել է, թե ինչու է փոխել անձնագիրը և ինչով է զբաղվելու իր պատմական հայրենիքում:

Ռուբեն Վարդանյանը Ռուսաստանում ներդրումային բանկային բիզնեսի առաջամարտիկներից է, «Տրոյկա Դիալոգ» ներդրումային ընկերության հիմնադիրը։ Նա առաջին անգամ ներառվել է ռուսական Forbes-ի ցուցակ 2007 թվականին, 2021 թվականին նրա կարողությունը գնահատվում էր 1 միլիարդ դոլար։ Այսօր նա Ռուսաստանում «Ռոմանով Դվոր» բիզնես կենտրոնի սեփականատերն է, բաժնետոմսեր ունի «Կամազ» ավտոարտադրողում, մինչև 2022 թվականի փետրվարը բաժնետոմսեր ուներ BaltTransService երկաթուղային օպերատորում։ Սեպտեմբերի 1-ին Վարդանյանը հայտարարեց, որ հրաժարվում է Ռուսաստանի քաղաքացիությունից և տեղափոխվում Արցախ, այսպես են Հայաստանում անվանում չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը։ Տարածքի նկատմամբ հավակնություններ ունեն Հայաստանն ու Ադրբեջանը։

2020 թվականի աշնանը տարածաշրջանում վերսկսվեցին լայնածավալ ռազմական գործողությունները, 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին երկու երկրների ղեկավարները և նախագահ Վլադիմիր Պուտինը ստորագրեցին համատեղ հայտարարություն Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում հրադադարի և բոլոր ռազմական գործողությունների մասին։ Հայտարարվել է նաև, որ Ռուսաստանը Լեռնային Ղարաբաղ է ուղարկում խաղաղապահների կոնտինգենտ։

- Ինչպե՞ս որոշեցիք տեղափոխվել Արցախ:
- 2020 թվականին սկսվեց Արցախյան երկրորդ մեծ պատերազմը։ 2020 թվականի հոկտեմբերի 5-ին ես դիմեցի Ռուսաստանի և այլ երկրների ղեկավարությանը` կանխատեսելով ողբերգության խորությունը, որը կարող էր տեղի ունենալ (հակամարտությունը դարձավ ամենաարյունալին 1994-ի ղարաբաղյան պատերազմի ավարտից ի վեր - Forbes): Այս ընթացքում շատ եմ վերաիմաստավորել, կյանքը բաժանվել է պատերազմից առաջ և հետո։

Ռուսականից բացի այլ անձնագիր երբեք չեմ ունեցել, իսկ անցյալ տարվա հունիսին Հայաստանի քաղաքացու անձնագիր եմ ստացել։ Երկու տարվա ընթացքում իրավիճակը չի բարելավվել. Արցախում ապրում է ավելի քան 120 հազար մարդ, և ինձ համար շատ կարևոր է, որ նրանք ազդանշան ստանան, որ մենակ չեն։ Որպեսզի նրանք ոչ միայն հասկանան, որ իրենց կարելի է գումար փոխանցել, այլ իսկապես կարողանան ապրել իրենց հայրենիքում, որ կան մարդիկ, ովքեր պատրաստ են իրենց հետ շատ դժվար ճանապարհ անցնել։
Տեղափոխվելու որոշումը հեշտ չէր ինձ և ընտանիքիս համար, քանի որ ես նրանց տեղափոխում եմ ծանոթ ու հարմարավետ կյանքից։ Բայց ես նաև հիանալի հասկանում էի, որ ինչ-որ ժամանակ դա պետք է ընդունել, անցնել Ռուբիկոնը։ Որոշել՝ ես պատրա՞ստ եմ դա անել հանուն իմ Հայրենիքի, թե՞ ոչ։

- Ռուսաստանում դուք դեռ ունեք բիզնես, ազդեցիկ նախագծեր։ Ի՞նչ է լինելու դրանց հետ։

— Բոլոր նախագծերում ունեմ գործընկերներ, որոնք ղեկավարում են բիզնեսը։ Հայաստանը շատ լավ հարաբերություններ ունի Ռուսաստանի հետ, ուստի անհրաժեշտության դեպքում ես կարող եմ թռչել ցանկացած պահի։ Իսկ տնօրենների խորհրդի նիստի համար, օրինակ, կարող եմ առցանց միանալ։ Հարցն այն է, թե որքան ժամանակ կարող եմ տրամադրել նախագծերին։ Բայց դրանցից ոչ մեկի կասեցման անհրաժեշտություն չեմ տեսնում։

-Ասացիք, որ Ռուսաստանում ձեր ունեցվածքը փոխանցելու եք ընտանեկան հիմնադրամին։ Ո՞վ է կառավարելու դրանք։

— Իմ ակտիվները տնօրինում է family office-ը։ Հասկացեք, ես քաղաքացիությունը փոխում եմ ոչ այն պատճառով, որ շատ բաներ չեմ կարողանա անել։ Բայց կարող է իրավիճակ ստեղծվել, երբ ինձ ստիպեն ու ճիշտ համարեմ հանրային դիրքորոշում ընդունելը։ Հայաստանում օրենքն արգելում է պետական ​​ծառայողներին երկքաղաքացիություն ունենալ և ունեցվածք ունենալ արտերկրում։ Բացի այդ, պետական ​​պաշտոն զբաղեցնելու համար դուք պետք է որոշ ժամանակ ապրեք երկրում և այս ընթացքում չունենաք այլ քաղաքացիություն:

-Նախատեսու՞մ եք պետական ​​պաշտոն ստանձնել:

-Ոչ: Ուզում եմ գործելու լիակատար ազատություն ունենալ, այդ թվում՝ բարոյական տեսանկյունից։ Այնուամենայնիվ, Արցախը մի տարածք է, որը դեռևս չունի լիարժեք որոշակի կարգավիճակ, և այս հակամարտության պատմության մեջ ես չեմ ուզում վնասել Ռուսաստանին։

- Կարո՞ղ ենք ասել, որ այդ տեղափոխությունը ձեր քաղաքական կարիերայի սկիզբն է։
-Ռուսաստանի համար շատ ցավոտ թեմա է այն, ինչ կատարվում է Ուկրաինայում։ Հայերի համար Արցախն ավելի շատ ցավ է. նման ճգնաժամի պայմաններում և՛ քաղաքականությունը, և՛ պաշտոնները երկրորդական են, հիմա, առաջին հերթին, անհրաժեշտ է կոնսոլիդացնել հասարակությունը, կանխել մի իրավիճակ, երբ մենք կարող ենք կորցնել ամեն ինչ։

Մենք ապրում ենք մի աշխարհում, որտեղ տեղի են ունենում կարդինալ փոփոխություններ. հին աշխարհը փլուզվում է, և ոչ թե մեկ տարածաշրջանում, այլ ամենուր և բոլոր ուղղություններով՝ քաղաքական, տեխնոլոգիական և հոգեբանական: Համաճարակ, տեխնոլոգիական նորարարություններ, քաղաքական կատակլիզմներ, պատերազմներ... Սա հանգեցնում է նրան, որ մարդկանց մոտ աճում է անհանգստության և անվստահության մակարդակը։ Ապագայի անկանխատեսելիությունը շատ վտանգավոր է։ Իսկ ես նախընտրում եմ լինել այնտեղ, որտեղ ամենադժվարն է իրավիճակը։
-Ի՞նչն եք տեսնում Արցախում Ձեր գլխավոր խնդիրը:

– Պայմանների ստեղծում Արցախում հաջողակ հասարակություն կառուցելու համար, որը կունենա հզոր տնտեսություն և սոցիալական ինստիտուտներ, որոնք կբարձրացնեն երկրի և տարածաշրջանի անվտանգությունը։ Եվ այս առումով իմ հիմնական գործառույթն է օգտագործել իմ փորձը (և՛ կառավարչական, և՛ ֆինանսական) և իմ կապերը՝ զուգորդված իմ հնարավորությունների հետ՝ որպես բանակցել գիտելիք: Ամեն ինչ արեք, որ երկարաժամկետ խորը հակամարտության ծայրահեղ ծանր իրավիճակի պայմաններում Արցախը պահպանի: