ԱԺ մեկնարկած վերջին նիստում «Հանրակրթության մասին» օրենքում լրացումներ ու փոփոխություններ կատարելու օրենքի նախագծի շուրջ բուռն քննարկումներից հետո որոշվեց 9-ամյա կրթության փոխարեն 12-ամյա կրթությունը դարձնել պարտադիր: Ըստ նախագծի՝ եթե աշակերտը չի ցանկանա 9-րդ դասարանից հետո շարունակել ուսումը, ապա այդ հնարավորությունը քննարկվելու է Կառավարության մակարդակով:
Իսկ ի՞նչ է արդյոք, փոխվելու աշակերտի ուսումը երկարաձգելու հետևանքով: Արդյոք դա կնպաստի՞ կրթության որակի բարելավմանը, ի՞նչ կստանան, այս դեպքում թե՛ ծնողը, թե՛ աշակերտը։
ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության հանրակրթության վարչության պետ Նարինե Հովհաննիսյանը ՄԱՄՈՒԼ.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ընդգծեց, որ պարտադիր կրթության տևողությունը երկարաձգելու անհրաժեշտությունն իսկապես կա: «Կարևոր է, որ ինչպես զարգացած այլ երկրներում, այնպես էլ Հայաստանում, մեր երեխան ունենա որակյալ, բարձր գիտելիքներ: 9-ամյա կրթությունն, այդ առումով, բնականաբար, չի բավարարում: Այսօր երեխան ստանա 9-ամյա կրթության վկայական, հետո ի՞նչ անի: Պետք է նաև հաշվի առնենք, որ 9-ամյա վկայականը մրցունակ չէ»,- բացատրեց Ն. Հովհաննիսյանն՝ ընդգծելով, որ «պարտադրել», բառը, որը որպես պարտադիր պայման, նշված է օրենքում, աշակերտի որակյալ կրթության, ինտելեկտի համար ունի շատ կարևոր նշանակություն:
Թեև ԿԳՆ պատասխանատուները պնդում են, որ վերոնշյալ օրենքում «պարտադիր» նախապայմանով փոփոխություններ կատարելը բխում է հենց աշակերտի շահերից, որի արդյունքում, նախևառաջ, բարձրանալու է նրա ինտելեկտը, այդուհանդերձ, բոլորովին այլ կարծիքի են այդ «պարտադրվող» աշակերտների ծնողներն ու գիտության ոլորտի որոշ ներկայացուցիչներ: Վերջինները, միանշանակ, բացասական վերաբերմունք ունեն ոչ միայն 12-ամյա կրթության, այլև օրենքում կատարված փոփոխությունների նկատմամբ:
«Օրինակ՝ ի՞նչ չի կարող անել 9-ամյա կրթությունը, որ պետք է անի 12-ամյան: Ինչո՞ւ են զուր տեղը բարդացնում ամեն ինչ, երեխային և նրա ծնողներին կանգնեցնում փակուղու առաջ… Բացի այդ, այսօր կրթության ոլորտում բազմաթիվ չլուծված, կարևոր հարցեր ունենք՝ սկսած մատուցվող, անընդհատ կրկնվող ծրագրերից, նրանց պրիմիտիվ բովանդակությունից, դպրոցներում տիրող կոռուպցիոն երևույթներից և այլն»,-ՄԱՄՈՒԼ.am-ի թղթակցի հետ զրույցում դժգոհում էին նրանք՝ չմոռանալով նաև «չարիք դարձած» 12-ամյա կրթության, «անհարկի» ավագ դպրոցների, այս կամ այն խնդիրների մասին:
«Յոթ տարի առաջ նախարարի որոշմամբ դպրոցները դարձան 12-ամյա, ի՞նչ շահեցին երեխաները դրանից, կարելի է ասել՝ ավելի բթացան. թեմաները կա՛մ անհասկանալի են, կա՛մ պրիմիտիվ, կա՛մ չափազանց բարդ ձևակերպումներով և խճճված…»,- տարակուսում էին ծնողները, որոնց խոսքով՝ «խղճահարությամբ են լցվում» սեփական երեխաների հանդեպ, երբ վերջինները ձեռքներն են վերցնում դասագրքերը և անօգնական դիմում իրենց օգնությանը:
Օրենքում ներառված «պարտադիր» բաղադրիչը շատ վիճահարույց է, և մեր զրուցակիցները նույնպես նշեցին, որ այն որոշ չափով կասկածելի տարրեր է պարունակում:
Երևանի «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի ղեկավար Աշոտ Բլեյանը ՄԱՄՈՒԼ.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց, որ իր համար նույնպես շատ բաներ անհասկանալի են: «Ես, ճիշտն ասած, չեմ հասկանում՝ ինչու այդպես արեցին: Միջնակարգ կրթությունը սահմանված է օրենքով և սահմանադրությամբ. երեխայի իրավունքն է դպրոց գնալը և ուսում ստանալը: Այսօր թափուր են մեր կրթօջախները, քոլեջները: Դրա վրա պետք է կենտրոնանալ: Պետք է այնպես անել, որ սովորողն ինքն ուզենա շարունակել ուսումը, ոչ թե պարտադրել ինչ-որ բան, որը դեմ է նրա ցանկությանը: Ես կարծում եմ՝ լավ բան չի տալու այս փոփոխությունը. նախ՝ կեղծիքը կբազմապատկվի…Աշխատուժի պակաս, ծուլություն, համատարած աղքատություն, հասարակության տրամադրության անկում, երբ հատկապես պետությունը որևէ հարց լուծելու ջանքեր չի ներդնում: Ես կողմ եմ, որ մարդիկ «սև աշխատանքով» հոգան իրենց ապրուստը, այսօրվա պայմաններում դա է մնում… Եթե երեխան չի ուզում, ինչո՞ւ ես ստիպում. այս գործելաոճը Խորհրդային Միության մտածողություն է հիշեցնում»,- ասաց Բլեյանը՝ նշելով, որ թեև լուրջ չի վերաբերվում այդ որոշմանը, սակայն պետությունը պետք է ընտրությունը թողնի սովորողին, ոչ թե նրա փոխարեն որոշում կայացնի:
Ըստ Աշոտ Բլեյանի՝ պետությունը պետք է հնարավորություն տա 9-րդ դասարանն ավարտածին՝ մասնագիտություն սովորելու և աշխատանք գտնելու: Նա այսպիսի հռետորական հարց է ուղղում Կառավարությանը. «Եթե երեխան չուզենա շարունակել, չուզենա անիմաստ այդ երեք տարին գնալ դպրոց, վարչական տույժի՞ ես ենթարկելու, պատասխանատվությա՞ն ես կանչելու ծնողին, պատժելո՞ւ ես: Նրա համար, որ կեղծիքի չի՞ ուզում գնալ 16 տարեկան երեխան»:
Ավելին՝ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի տնօրենը գտնում է, որ Հայաստանի բոլոր մարզերում, ենթաշրջաններում՝ Եղեգնաձորում, Սիսիանում, Կապանում, Վայքում և այլուր, պետք է դպրոցներ բացել, որ 9-րդ դասարանավարտներն այդ դպրոցներում գյուղատնտեսություն և այդ կարգի այլ մասնագիտություններ սովորեն:
Հարցին, թե ըստ նրա՝ մի՞թե այսօր կրթության ոլորտում ավելի կարևոր և առաջնային հարցեր չկան, որ սա են դրել ԱԺ-ում քննարկման, Ա. Բլեյանն ասաց. «Բազմաթիվ խնդիրներ ունենք, որոնք հրատապ լուծում են պահանջում: Ես կարող եմ 20-25 կարևոր խնդիրներ նշել, որոնցից ոչ մեկը դրան չի վերաբերում»:
Հիշեցնենք՝ օրերս Ազգային ժողովը ձայների՝ 85 կողմ, 0 դեմ և 27 ձեռնպահ հարաբերակցությամբ, ընդունեց «Կրթության մասին» օրենքում լրացումներ ու փոփոխություններ անելու մասին նախագիծը, որով 2017-ից պարտադիր միջնակարգ կրթությունը կդառնա 12-ամյա: