Armen Ashotyanic araj, 1990t. ogostosin, erb Xorhrdayin Hayastani Geraguyn xorhrdum qnnarkvum er Hayastani ankaxutyan masin hrchakagri bovandakutyuny, patgamavor Seyran Baghdasaryann ayd harcy bardzracrec: nuyn himnavorumov։ Ayn zhamanakva GX mecamasnutyuny merzhec ayd arajarky. ardyunqum: unenq 1990t. ogostosi 23-in vordegrvac Hayastani ankaxutyan masin hrchakagiry։ Ayd hrchakagiry himqn e handisanum HH Sahmanadrutyan. HH Sahmanadrutyuny kareli e barephoxel, Ankaxutyan masin hrchakagiry: voch։
Ayspisov, ankax petakanutyan hastatman gorcyntaci skizby hrchakac Hayastani Hanrapetutyuny handzn e arel «hamayn hayutyan ighdzeri irakanacman ev patmakan ardarutyan verakangnman gorcum» «ir patasxanatvutyuny»։
Hetevabar, prn Ashotyani arajarky karogh e entadrel u meknabanvel vorpes ayd patasxanatvutyunic Hayastani Hanrapetutyan xusaphum։ Ete prn Ashotyani npataky «patmakan ardarutyan verakagnman, hayrenatirutyan ev pahanjatirutyan» harcern en, apa minchev Sahmanadrakan barephoxumnery, da kareli e drsevorel Hayastan-Turqia ardzanagrutyunneric HH koghmic storagrutyunnery het kanchelov, Hayastan-Turqia sahmani masin AMN naxagah Vudro Vilsoni 1920t. noyemberi 22-i iravarar vtchiry hrchakelov vorpes HH-Turqia iravakan sahman. ayd vtchri iragorcumy dardznelov petakan npatak, ev ayln։ Isk sahmanadrakan barephoxumnerum, kareli e Sahmanadrutyan neracakan parberutyunum katarel hetevyal havelumy. «apahovelu hamar serundneri azatutyuny, yndhanur barekecutyuny, qaghaqaciakan hamerashxutyuny, ibrev iravazharangordy 1918t. mayisi 28-in hrchakvac Hayastani Hanrapetutyan: verakangnelu hamar 1920t. noyemberi 22-i iravarar vtchrov tchshtvac ir taracqayin amboghjakanutyuny, havastelov havatarmutyuny hamamardkayin arzheqnerin, yndunum e Hayastani Hanrapetutyan Sahmanadrutyuny»:
Petutyan anvanaphoxutyamb «patmakan ardarutyan verakagnman, hayrenatirutyan ev pahanjatirutyan» kecvacq drsevorelu motecumy zhamanakavrep e. hatkapes, erb arka e naev patmakan Arevelyan Hayastanin mas kazmac Arcaxi ankax Hanrapetutyuny։