Բերգեն-Բելզենը նացիստական համակենտրոնացման ճամբար է եղել՝ տեղակայված Հանովերում՝ Բելզեն և Բերգեն գյուղերի միջև ընկած տարածքում (այսօրվա Ներքին Սաքսոնիայի տարածքում): Այս ճամբարում գազային խցիկ չի եղել, սակայն 1943-46 թվականներին այստեղ մահացել է ավելի քան 50 հազար բանտարկյալ: Նրանցից 35 հազարը մահացել է ճամբարն ազատագրելուց հետո՝ տիֆ հիվանդության պատճառով: Զոհերի թվում են եղել նաև չեխ գրող ու նկարիչ Յոզեֆ Չապեկն, Աննա Ֆրանկը (հրեա 15-ամյա աղջիկ, ում օրագիրը դարձավ միլիոնավոր մարդկանց տառապանքների ամբողջացումն) ու նրա քույրը: Մահացած և մահացող գերիները Բերգեն-Բելզենն ստեղծվել է 1940 թվականին Բելգիայից և Ֆրանսիայից բերված ռազմագերիների համար: Այնտեղ նախապես բանտարկված է եղել 600 մարդ: 1941-ի հուլիսին այստեղ են բերվել մոտ 20 հազար գերիներ ԽՍՀՄ տարածքից: Արդեն 1942-ի գարնանը նրանցից մոտ 18 հազարը մահացած է եղել սովից, ցրտից ու հիվանդություններից: Ողջ է մնացել 2097 մարդ: Գերմանական բանակի՝ էսէսի նախկին օբերշտուրմֆյուրեր Ֆրանց Հյուսլերը՝ գերիների դիերով բեռնված բեռնատարի մոտ՝ բարձրախոսի առջև Նախկին գերիները ճաշում են դիերի կույտի կողքին 1945-ի ապրիլին Բերգեն-Բելզենը գերմանացիների կողմից կամավոր հանձնվել է բրիտանական զինված ուժերի սպա Դերիք Սինգթոնին, ով հետագայում այդ մասին գիրք է գրել՝ «Belsen Uncovered»: Չնայած բրիտանացի զինվորականների ջանքերին՝ մոտ 13 հազար գերի զոհվել է ճամբարն ազատագրելուց շատ կարճ ժամանակ անց: Նախկին գերիները հավաքում են իրերն ախտահանման համար Բրիտանացի զինվորը դիերի կույտը տեղափոխում է բուլդոզերով Երբ բրիտանացիներն ազատագրել են ճամբարը, պարտադրել են հարակից բոլոր բնակավայրերի գերմանացի բնակիչներին՝ մաքրել տարածքը ցիրուցան եղած 13 հազար դիերից: 3 նախկին գերիները դժվարությամբ տանում են մահացածի դին Տիֆով վարակված գերին ազատագրվելուց հետո Ազատագրված գերիները |