Holandahay arvestaget Alik Asatryanin bazmics e andradardzel haykakan mamuly: Ays angam nra masin, mez het hamagorcakcogh HETQUM

Alik Asatryani masin mer arxivayin ayl nyutern aystegh

Anush Qocharyan

«Kanach tornadoyi» shrjanum Alikin amragrelu kariq kar։ Aystegh ktesneq ir bnoroshmamb kartchatev «hoghic pokvac» vitchaknery, guyni azdecutyuny, simvolikayi phoxakerpumy, performansnery, voronc hetevanqov hascrel e tuganvel vostikanutyan koghmic, vorovhetev arvestayin akt irakanacnelu hamar voreve mekic tuyltvutyun chi stacel։

«Erku kilogram niharel em, vorovhetev gisher-cerek ashxatum em u ory mek angam em snvum, shat arag․․․ 24 zhamva yntacqum qnum em 2-3 zham։ Energias hazar e», - grum e Aliky: Holandiayic։

Ayd inch «mogakan» kanach e։ Vonc pokvecir hoghic, hoghaguynic։

Guynn indz hamar areghcvac e․ der Hayastanum erkar zhamanak gunayin haraberutyunner ei phntrum, hamadrum dranq, vorpeszi tesnem, te vor guyny vori het e «ergum», vor guynn e vori het huzum, vorn e vori het dzgum։ Aydpes xoraca guyneri mej։ Erb eka Holandia, kyanqi arajin 5 tarin sev ev spitaki etap er․ erevi nkatel es, vor bolor guyners mug sevin ein dzgtum։ Aydpes heto amen guyn ogtagorcum ei baci kanachic, voric mi tesak vaxenum ei։

Guynic vaxenalu pattchary vorn e։

Kanachi hamadrutyunn ayl guyneri het bard e, ev qich nkarichner en karoghacel anel da։ Meky Van Gogn er, myusy Gogeny: 2002 tvakann er, vorosheci usumnasirel kanach guyny, kardaci։ Skseci inqs xarnurdner patrastel ev naev gneci kanachi tarber erangnery։ Skzbic phordzarkum ei zgacoghutyuny, tghti vra dnum ei ayd kanachy ev urish guyner։

Phastoren arajin «kanach tornadon», inchpes du es bnutagrum kanachi het haraberutyuny, der 2002-in er։

Ayo, minchev voskorners tataxveci kanachi mej, vorovhetev xndir unei kanachi het mek ayl guyni mogakan hamadrutyun gtnelu։ Ev gta․․․ manushakaguyni het։ Heto: sev-kanach, spitak-kanach, ciranaguyn-kanach․ sranq bolory mogakan haraberutyunner ein։

Tpavorutyuns mec er, erb tesa «masure akanjoghov aghjkan kanach amperi mej» ։

Hima dra masin kasem, bayc hertov gam, hasnem։ 2002 tvakanin, erb tataxveci kanachi mej, erku tari xrveci u mnaci, steghcvecin bazmativ gorcer․․․ Kanach er u kanach։ Aynqan ei xoracel, vor teghaci ynkerners sksecin indz «kanach» anvanel։

Ayd ashxatanqnery cucadrvecin, ynkerners hatuk kanach hagnvac ekan cucahandesin․․․Arden 2003 tvakann er։

Erb Hayastanum eir, darchnaguynn u shaganakaguyny gerakshrum ein․ tegh-tegh var karmir element er mtnum։ 2017 tvakani simpoziumi zhamanak qo ashxatanqayin taracqn u baky lriv ayd erangneri mej er․ patkeracnum em, vor kanachi zhamanak shurjd lriv kanachi es veraphoxum։

Mi gisher, erb meronq qnac ein, achqs ynkav aghjkas koshiknerin, patkeracri: kanach inch sirun klinen։ Vercreci u nerkeci։ Aravotyan aghjiks tesav koshiknery, chjokec, vor ir koshiknern en, asec: inch sirun en, ham el nman ir koshiknerin․․․ Aseci: Sona jan, henc qo koshikner en, vor kan։ Jghaynacav, vor aranc iren teghyak pahelu nerkel em u aydpes el chhagav ayd koshiknery։ Kins el zayracav ayn astitchani, vor Sonayin asac․ «Es tnic gnal a petq, qani mez el kanach chi nerkel» ։

Kanachn aydpisi uzh uni․ ktrum e hoghic u tanum tiezerq։ Erb arden haskaca, vor shat em «bardzracel» u hogebanakan vtang ka, vorosheci «ijnel» ։ Phaphuk vayrejqi hamar anca kanachi urish erangnerin: «xaki» kanachin, «pashtpanakan» kanachin։ Ayd vayrejqi zhamanak el cnvecin gorcer։ Mi xosqov hajogh vayrejq eghav, haskaca, vor hoghaguynin ancnelu zhamanakn e, vor amur kangnelu shans lini։ Ev voroshums tchisht er։ Aydpes erku tari tevec hoghn u hoghaguyny, hajord erku tarin: phiruzaguynn er (orn ayl mogakanutyun uni․ 80-ic aveli gorc henc ayd shrjanum em steghcel) ։

Gunayin yntrutyuny voch mi depqum patahakanutyun chi, phastoren։

Che, chi karogh aydpes linel․ hamn em tesnum, qsum em marmnis, ughnucucov lriv zgum em, usumnasirum em hamadrutyunn ayl guynneri het, xarnum em aynqan, minchev mi goyutyun chunecogh ban durs ga։ Aydpes inc canot nerkeri koghqin haytnvum en minch ayd indz ancanot nor erangner։

Ayspes, vor xosum es lriv ayl ashxarh e erevum, bayc du shat es haghordakcvum․ es nkatum em: inchpes en mardik grum irenc mtahogutyunnery, inchpes en veraberum gorcuneutyand, erbemn irenc patmutyunnery kapum qo phordzin։

Ayo, ushadir hetevum em: inch e katarvum Hayastanum ev phordzum em mijamtel im lezvov։ Aydpes Feysbuqi 5000 ynkerneris mijev «ushadir» bazhanumner em anckacnum, chem hognum ayd «ashxatanqic», ev avelin: da indz uraxacnum e, vorovhetev hajoghvum e mardkanc geghecik zgacum pargevel։ Depqery bazmativ en։


Shat en grum indz ev kanayq, ev tghamardik․․․ Grum en irenc vaxeri masin, grum en irenc patmutyunnery։ Bolori hamar zhamanak em gtnum: tekuz im qni hashvin։

Harcnum es qez: inchu։ Patasxanatvutyan harc e, mardun sirelu dzevn e։ Inch e։

Kartch, ete asem, ha, sirum em mardkanc։ Uzum em: hnaravorins qich hogekan cav apren, uzum em: erjanik linen։ Es aydpes em dastiarakvel․ paps aydpisinn er, tats el, hers el, mers el․․․․ quyrs el, eghbayrs el։ Vazel ev ognel urishin, ete karogh es․ es da em tesel im yntaniqum։

Aydqan zrucel enq, bayc aysor shat patkerayin e․ tesnum em qez․․․ Meghrin u Aliky, Holandian u Aliky, Alikn u hayy, Alikn u Aliky: irenc aranqum phoghocner, guyner, «cunaminer», serer։

Hima shat huzakan procesneri mej em․ amen geghecik banic em huzvum։ Amen or grelu u nkarelu nor heqiat e haytnvum glxums։ Erb mardu mitqy lrum e, hrashqnery sksum en cnvel inqnuruyn․ ayd arumov es miayn kataroghy, tghtin handznoghn em darnum։

Erku amsva yntacqum vatsunic aveli nor gorc em arel։ Ayd gorcery tany sphrvac en։ Linum e aynpes, vor nuynisk moranum em inch-or gorci masin, heto tesnum, zarmanum em։ Qsanin mot ashxatanq el der kisat e, qani vor, der meky chavartac: urish patker em tesnum u ancnum em norin։ Aydpes chem korcnum tesacs patkery։

«Masure akanjoghov aghjikn» ayd patkerneric er։

Guyni het shat sert shphumy tanum e nran, vor sksum es haskanal ir lezun․ inqn e qez sksum shat zarmanali baner patmel։ Henc aydpes cnvec «Masure akanjoghov aghjiky» dimankary։ Ev shat arag cnvec, amen inch miangamic e arvac, miayn shrtunqneri vra em shat ashxatel, vor taqnvac, im uzac zhpity stanam։ Karces stacvec։ Masuri pes karmir e, masuri pes el zhptum e․․․ Masurn el e zhptum։


Masury maqur ban e, naev im mankutyunn e: Tany shat einq ogtagorcum․ ev mayrs, ev tats sareric u dashteric vayri masur ein havaqum, es el irenc het։ Masurov tchash ein ephum, u, erb hivandanum einq, henc ayd tchashn er aroghjacnoghy։ U irenq ein asum: masury maqur ban e։ Aydpes indz hamar el ayn mnac maqrutyan xorhrdanish։

Dadar

Karcum em: kanach guyny ktevi mot mek amis ev kijnem getnin։ Ays angam hastat erku tari chem dzgi, qani vor tariqi het aveli zgayun em dardzel ev huzvum em angam mi nor kanach erang stanaluc։ Mi tesak alqimiayi pes ban e․ nuynisk mek-mek gishern artnanum em im dzaynic, vor kanach guyni het em xosum։ Aravotyan artnanum em, haskanum em, vor glxis mej heqiat ka։ Voch bolor heqiatnern em grum, bayc erkusy gone petq e grem nkarneri het։ Kartch asac: cncughi tak, vor kangnum es, jurn inch aratutyamb e lcvum glxid, aydpes el mtqern en lcvum glxis mej։ Ughghaki gzhvel kareli e․ mek-mek corakn uzum em phakel։ Fizikapes hnaravor che dimanal ays photorikin․ dra hamar kes katak, kes lurj asum em: «steghcagorcakan tornado» e, vorn indz vercnum u pttum e odum։

Tarineri yntacqum dimankarnery veraphoxvecin vitchakneri ev iravitchakneri, Alik։ Araj dimankary gerakshrum er․․․ Hima, ete nuynisk demqy ka, irakanutyunic es ktrum, tanum urish tegh։

Arvestum krknvel chem sirum․ev ete gitutyuny krknutyunov e paymanavorvac, arvestum hakarakn e․ krknutyuny arvesti mahn e։ Erku-ereq tarin mek indz mot nor etap e sksvum։

Hnaravor e: dirq phoxvi, iradrutyun phoxvi, getnin kpac lines kam voch, bayc, mievnuyn e, veradardzi gaghaphary tesnum em։

Nkati unes Hayastan veradarnaly։ Ete ayo, apa voroshums kayacrel em։

Da nkati chunei, bayc hetaqrqir e: inch es voroshel։

Veradarnalu em, mianshanak։ Texnikakan xangarogh harcer kan, voronq klucven erku tarva yntacqum։ Isk arvestum «veradarnaly» lriv urish patmutyun e․ vorqan el motenam naxnakan ketin, ayn aylevs nuyny chi linelu․․․ Uremn nuyn teghin ches veradarnum։ Mghvelu ev het galu tatanumnery dra het kap chunen․ ete es imanam: inch e indz spasvum inch-or tegh, aylevs hetaqrqrutyun chem unena։

Stacvum e, vor Hayastan veradarnaln el kareli e ays konteqstum teghavorel․ veradarnum es ayl Hayastan։

Veradarnalu voroshums kayacrel em, erb «Machanenc» simpoziumin masnakceci։


Vostikannery dzerbakalecin, taran։ Mot hing haryur evroyi chaphov tuganveci hasarakakan kargy xangarelu ev phoghocy keghtotelu hamar։

Alik, steghcagorcakan tarineri, Holandiayum erkarazhamket bnakutyun hastatelu phordzarutyunn inchi e hangecrel, inchn es arzhevorum hima։

Henc kyanqn e, vor ka ev steghcagorcelu hnaravorutyunn u zhamanaky։ Erb aravotyan bacum em achqers, nax zarmanum em, vor chem merel, qani vor im kyanqov aprogh mardy amen or guce ev merni, heto uraxanum em, vor mek or el unem steghcagorcelu hamar ev vazum em nkarelu։ Aydpes gnahatum u sirum em indz trvac amen ropen։

Hima uzum em veradarnal im erkir, heriq e։ Shat ban unem anelu Hayastanum․ uzum em tarineri phordzarutyuny «imonc» tal․ da vorosh chaphov heravorutyan vra el phordzum em anel։ Unem filmi gaghaphar, uzum em iragorcel Hayastanum, ev verjin: karevor erazanqs arvesti kentron steghceln e։ Ete sa el hajogheci, uremn kyanqs stacvac e։

Chem vaxenum asel, vor es indz zohaberum em arvesti hamar, vorovhetev arvesty indz hamar miak maqur bann e erkri vra․․․Dra hamar arzhe qez zohaberel, aydpes kap steghcel voch erkrayini het։