BARERI KENSAGRUTYAN XAChUGhINERUM Bareri hetaqrqir, erbemn el tarorinak imastaphoxutyunneri masin grvum e hatchax։ Nkati unenalov temayi nkatmamb yntercoghneri hetaqrqrutyuny: aysor menq nuynpes kxosenq ayd masin։
Nax asenq, vor imastaphoxutyan erevuytnern unen irenc «tesaknery» ։ Mi depqum katarvum e barimasti yndlaynum, mi depqum: neghacum, mi depqum: shrjum, veraimastavorum։
Inchpes hushum e henc anvanumy, imasti yndlaynumn ayn erevuytn e, erb bari imasti shrjanaky laynanum, mecanum e։ Iharke, da chi katarvum mek-erku orum kam tarum։ Hatchax barin «hajoghvum e» ir sahmannern yndardzakel bazum tarineri, dareri yntacqum։
Aysor shaterin guce zarmanali tva, vor «kaysr» barn arajacel e Hromi miapet Hulios Kesari anunic։ Hatuk anunner en eghel naev «boykot» ev «nikotin» barery։ Mi depqum, darnalov «hasarak», anmahacel e angliaci harkahavaq-gorcakal Charlz Boykoty, vorin irlandaci harkatunery, vorpes boghoq, antesum ein, boykotum, myusum: arajin angam Fransia cxaxot nermucac Zhan Nikon։
Zhamanakin Parskastanum kar mi gavar: anuny Xuzhastan (Xuzhistan) ։ Asum en, te aysteghi bnakichnery haytni en eghel irenc ankirt, vayreni varqov, ev ayd hangamanqy dardzel e pattchar, vor ays hatuk anunn el Xuligan-i pes lini pashtonank u darna «hasarak» bar: «xuzhan» ։
Aha evs mi orinak, te inchpes bareri tchakatagri u heghinakutyan het karogh en xaghal sovorakan mahkanacunery։
Ayspes: barerin irenc tchisht ughuc «sheghel» : nor imast en tvel naev Qaj Nazary, Vergon, Hudan...
Hishenq naev zinvorakannerin։ Vov chgiti, vor marshaly bardzr kochum e։ Aynqan bardzr, vor shat erkrnerum zinvorakanneri phoqr tvakazmy tuyl chi talis unenal aydpisi kochum։ Isk inch e ayn nshanakel naxkinum։ Entadreln angam dzhvar e. yndameny: dziapan...
Mi zhamanak ir «hamest» teghn e unecel naev latineren «ministr» bary, vor nshanakel e cara, carayogh։ Iharke, ayzhm nuynpes ministrnery (naxararnery) carayum en, bayc arden ayl kargavitchakov․․․
Cara e nshanakel naev hatchax gorcacakan «arbanyak» bary, vorn ayzhm ayd dery katarum e phoxaberakan imastov։
Vortegh: dzi, ayntegh: karq։ Isk vortegh ka dzi u karq, ayntegh petq e lini naev karapan, vorpeszi ayn vari։ Aha ayspes el, karq varelov, asel e: karavarelov cnvel en karavarichnery, voronq zhamanaki yntacqum sksel en voch te karq varel, ayl himnarkner u petutyunner։ Apa karavaroghnern el miacel u steghcel en karavarutyun, ev arden dzhvar e hishel, vor ays amboghjn sksvel e yndameny sovorakan karq vareluc։
Teghaphoxvelov kaysreri, dziapanneri u karqeri darashrjan: mtaberenq naev tvyal zhamanakneri zinanocy: net, nizak, parsatik, teg...
Apa steghcvec naev mi aynpisi zenq, vory barak u hatu er, ktrogh։ Ayn shat sur er, vori pattcharov aydpes el kochvec: sur։ Ayspes: «sur» bary, vor cuyc er talis hatkanish, imastn yndlaynec, stacav nor nshanakutyun ev da pahec minch ors։
Inch kaseq shampayn-i masin։ Inch karogh er ayn nshanakel. xaghoghi tesak, hyut, te...
Ays depqum terevs shatery giten, vor gorc unenq fransiakan Shampayn teghanvan het, vory dardzel e tvyal xmichqi anuny։ Ev vaghuc arden goyutyun uni voch miayn fransiakan shampayn, aylev haykakan, rusakan...
Fransiakan qaghaqi: Konyaki anunn e vercrel mek ayl xmichq: konyaky, vory hima haytni e amboghj ashxarhum։ Nuyn kerp ispanakan Xeres de la Frontera teghanvan arajin baghadrichy «dardzel e» gini ev taracvel naev Hayastanum։
Darnanq naev limonad-in։ Baracioren ayn nshanakum e limoni hyut։ Bayc ays bary evs aynqan e yndlaynel imasty, vor limonad e dardzrel angam tandzi, xndzori, zanazan ayl mrgeri u hataptughneri, ayd tvum: tarxuni hyuty։
Qani vor amen xmichq unenum e ir guyny, hishenq naev mi taracvac guyni anun: bordo... Sa el fransiakan «Bordo» ginu guynn e։ Ays ginin el, ir hertin, vercrel e ayn teghanqi anuny, vortegh artadrvel e։
Hakarak imastn yndlaynelu erevuyti: barimasti neghacman depqum bari gorcacutyan sahmannery phoqranum en, seghmvum։
Derevs naxord dari skzbnerin mer mecery mtacum ein, te inch bar steghcen: targmanelu hamar palto-n։ Ev vov giti, te um mtqov ancnum e nor kyanq, nor imast tal grabaryan mi bari: verarku-in։ Teev shatern ynddimanum en, bayc barn irenn anum e. mi phoqr neghacnum, phoxum e imasty ev vran gcvogh inch-or shoric, cackocic «darnum» dzmerayin hagust...
Veradarnanq ympeliqnerin։ Inchu che։ Manavand vor dranq linum en voch miayn vogelic, aylev zovacnogh։
Ete hima menq patvirenq seghanin dnel xmichq, arajin hertin nkati kunenanq vogelicy։ Bayc da: hima։ Isk araj...
Ayspes patvirelis naxkinum menq seghanin ktesneinq te gini, te garejur, te tan, te kat...
Inchu։ Vorovhetev mi zhamanak xmichq-y uner aveli layn imast։ Mer naxninery xmichq asum ein ayn amenin, inch xmelu er։ Ev nranq chein sxalvum, vorovhetev bary henc ayd imastn el uner։
Aydpes: layn imast uner naev «grogh» bary, vor nshanakum er arhasarak voreve ban grogh։ Sakayn ays barn el voroshec dzerq berel aveli mec heghinakutyun, aveli «aznvanal» ev qich-qich stacav ayn imasty, vorn uni ayzhm։ Aysinqn: grov steghcagorcogh: ardzakagir, tateragir, banasteghc...
Grchutyan arvestov zbaghvogh, steghcagorcogh imastn e unecel naev «grich» bary։ Hishenq mijnadaryan mer grichnerin, voronq incher ases chen grel. asq u arak, matyan u tagh, saghmos u sharakan...
Xosecinq ayn masin, vor hatuk anunnery karogh en darnal hasarak։ Ev qani vor hishecinq «aznvanalu» masin, berenq naev hakarak orinaky։
Azniv, aznavur...
Karcum eq: verjin bary phoqratarov grvec sxalmamb։ Voch։ Ays «hasarak» barn e, vor dardzel e mer mec hayrenakci azganuny (Aznavuryan / Aznavur), ev hima AZNAVUR-y menq nax ev araj ynkalum enq vorpes hatuk anun։ Sakayn eghel e zhamanak, vor ays «aznvakan» bary hamarvel e gavarakan։ Havatali che։ Bararannern en vkayum...
Azniv,
Inch hetevutyan enq hangum։ Barern el karogh en voch miayn hnanal, hiravi kam haniravi kerpov hamarvel apardi u voch hargi, aylev stanal nor kyanq, nor aryun։
Guce mi qich el zbaghvenq trchnabanutyamb։
Phordzenq, qani vor, inchpes hamozvecinq, amen gitutyun sksvum e barov ev chuni kyanq: aranc bareri։
– Inch e trchuny։
– Tarorinak harc, – kaseq։
– Isk havy։
– Aveli qan tarorinak...
Aydpes eq karcum։ Ayd depqum stugabanenq։
Hav aselis hima bolors haskanum enq yntani trchun, vory, kareli e asel, amenevin el chi trchum։ Bayc, ay, naxkinum havery voch miayn trchunneri ays tesakn ein, aylev ayn bolor phetravornery, voronq karogh ein naev savarnel, ancnel ashxarhic ashxarh, erkric erkir... Sakayn oreric mi or zhamanaky char katak xaghac ays bari het. ktrec nra tevery, ev havy dardzav voch te savarnogh trchun, ayl getni vra qaylogh erkotani։ Aynpisi erkotani, vory snund gtnelu hamar piti cvarer mardu hayacqi tak ev qujuj aner hogh u darmani mej։
Ayzhm aknark netenq verevum gorcacvac barerin: «snund», «darman», «hayacq» ...
Netenq aknark։ Bayc mite aknarky netum en։ Che vor da zhanri anvanum e։
Iharke, ararkeli che. zhanri anvanum e, bayc... imastneric mekov, hima։ Ays bary, vori armatnern en akn-y ev ark-y (baracioren: achq dzgel, netel) nax ev araj nshanakel e «hayacq, nayvacq» ։ Achqov-unqov inch-or ban aseluc, haskacneluc el cnvel e aknarkel-y։ Ynd vorum, netel-n el net ardzakeln e։ Durs e galis, vor hayacqy kareli e neti pes ardzakel։ Inch ka vor. togh lini... Ev qani vor menq el yndameny trucik hayacq netelov parzecinq ays bareri gaghtniqy, ancnenq visht u cav buzhogh darman-in, vori masin grecinq qich araj։ Buzhogh, bayc dardzyal skzbnakan imastov, imastneric mekov, vorovhetev ayn degh, snund er naxkinum։ Heto imasti neghacman pattcharov qich-qich aynqan seghmvec ays bari «parunakac» snndi shrjanaky, vor darman-y nshanakec miayn hard։
Asacinq, vor darman-y nshanakum e naev degh։ Anshusht nshanakum e։ Vov chgiti։ Isk degh-y։ Erevi arden zgaciq, vor mi gaghtniq el uni verjins։
Ays barn el mi zhamanak nshanakel e buys։ Kareli e entadrel. qani vor buysery hatchax ogtagorcel en buzhman npatakov, usti dranc anvanel en degh։ Bayc heto ays bareric amen meky gnacel e ir tchanaparhov, ev bazhanvel en nranc ughinery...
«Hamemogh buys» imastn e unecel «ham» baric kazmvac «hamem» bary, vorn ayzhm gorcacum enq vorpes ayd buyseric miayn meki anun։ Hima mez hamar tarorinak e, vor zhamanakin hamem en kochvel shat buyser։ Angam: soxi manr sermy, samity։
Ayl kerp asac: hamem-y nshanakel e naev hamemunq, vorov mer naxninern irenc tchashatesaknerin tvel en ham u hot։ Anshusht parz e, vor hamem-ic kazmvac «hememel» barn el nshanakum e voch miayn hamemov, aylev hamemunqov hameghacnel uteliqn u ympeliqy։
Ayspes, ayo։ Inch ases, vor chi parzvum, erb parap ches nstum u phorphrum es bareri kensagrutyuny։ Ayl kerp asac: erb shrjum es bareri zarmanahrash ashxarhum ev parapum, asenq, patmutyun kam baragitutyun...
Parap... Parapel...
Ardyoq ays bareri mej el chka hakasutyun։ Che vor parap-y nshanakum e angorc, azat, aranc zbaghmunqi, isk nranic kazmvac parapel-y: tchisht hakaraky: uni angorc u azat chlinelu, voreve banov zbaghvelu imast։
Hakasutyunn aknhayt e, ev ays erevuyty nuynpes uni ir anuny։ Sa el kochvum e barimasti shrjum։ Tvyal depqum bareri tchakatagiry voroshel e glxivayr shrjel parap-y: phoxelov nra: angorci, anbani kargavitchaky։
Irar het nuynpisi hakasutyan mej en naev degh-n u deghel-y, vory, chgites inchu, phoxel e ir armati imastneric meky ev cankacel mardkanc cavy voch te meghmel kam buzhel, ayl hakaraky... nranc tunavorel։ Aha te vorqan «char» karogh en linel naev barery։
Nuyn kerpov bareri tchakatagiry veraimastavorel e nrancic shaterin։ Ev veraimastavorel e aynpes, vor hatchax dzhvar e havatal, te dranq eghel en vaghuc: mijnadarum, hnadarum։
Ete asenq, te hnum eghel e odaparik, terevs vomanq kaskacen։ Ev guce tchisht el anen, sakayn zarmanalioren da... phast e։
Odaparik... Aysinqn: odi mej shrjogh, tchaxrogh, parogh։
Karcum eq: xosqy trchunneri masin e։ Masnavorapes։ Bayc ays bary kapvum e naev, voch avel, voch pakas... dzieri het։ Zgaciq patkeravorutyuny...
Isk guce unecel enq naev odachuner, eghel e gnacq...
– De iharke, – arden vstahabar kasen shatery։
Hetevutyuny tchisht e, sakayn odachunern ayn zhamanak voch te varum ein inqnatir, asenq: «MIG» u «Boing», ayl parzapes odov trchum ein։ Ayl kerp asac: «odachu» nshanakum er odi mijov trchogh, chvogh, slacogh, vory karogh er linel naev... nety։ Gnacq-n el voch te nshanakum er erkatgceri vrayov yntacogh shogeqarsh, jermaqarsh, vagonneri mi amboghj sharzhakazm, ayl, masnavorapes, ert, sharzhum, teghaphoxutyun։
Qani vor hishecinq shogeqarshn u jermaqarshy, xosenq naev nranc sharzhogh uzhi: kraki, qurayi masin։ Vov karogh e quran kapel hancagorcutyan het։ Ayn el: canr: qreakan։ Dzhvar e...
Stugabanenq։ «Qreakan» bary cagel e qura-ic ev skzbnakan imastov nshanakel e hanq, hanqayin, metaghayin։ Krahum eq sharunakutyuny... Karcum em: tchisht ughu vra eq։ Ayo, qreakan, aysinqn: hanqerum kraki, qurayi het kapvac ashxatanqy dardzel er tiapartutyan pes ban։ Vorqan dzhvar er tiavarutyan gorcy, nuynqan tazhanakir er naev tezh hnoci mot ashxately։ Dzhvar er aynqan, vor ayd ashxatanqy partadrum ein vorpes patizh։ Nerkayis ymbrnumov da patizhn er qreakan hancagorcneri։
Parz e, vor ayd ashxatanqn el piti katarver voch te petutyany patkanogh dzularannerum (haskanali e, vor aydpisiq chkayin), ayl andznakan, sephakan։ Ays verjin barn el kapvum e sepuh-i het։ Sepuh kochvum ein naxararakan tohmeric servac ishxannery, aznvakan cagum unecogh andzinq։ Ayn ameny, inch patkanum er nranc, kochvum er sepuhakan (sepuh+akan) ։ Verjins hnchyunaphoxutyan hetevanqov dardzel e «sephakan», masamb phoxel naev imasty ev mtel mer zhamanakneri amenagorcacakan bareri sharqy։
Mtacum eq, te paghpaghak-y hin dareri het gorc chuni ev steghcvel e ayn zhamanak e, erb arvel e sarnarani gyuty։ Izur։ Ays bary nuynpes eghel e vaghuc։ Derevs ayn zhamanak, erb mardu mtqov el cher ancnum, te amarva tapin hnaravor e nman ban tchashakel։
Harkav arden entadreciq, vor ays depqum el paghpaghak e kochvel mek ayl ban, ev chsxalveciq։
Paghpaghak-y heto piti imastaphoxver ev darnar sarn anusheghen, isk skzbnapes ayn nshanakum er taphancik u phaylun sarnatesak qar, byureghayin kvarc, byuregh։ Bari vorqan teghin veraimastavorum: veracnund...
«Lusavor», «lusazard» . vorpes bacatrutyun: ays barern en grvac mek ayl hin bari cnndyan vkayakanum։ Mi bari, vorn amenevin arnchutyun chuner ayn erevuyti het, vory piti haytnagorcver miayn 19-rd darum։ Ays depqum el xosqy lusankar-i masin e։ Derevs chkar voch lusankarchutyuny, voch voreve lusankar, bayc kar... bary։ Aha ev bary veraimastavorelu mi hrashali orinak evs։
Qani bnakaran kgtnenq mer orerum, vori patery pastarapat chen։ Havanabar: qich։ Haskanali e, vor hnum pastar chi unecel voch mi bnakaran։ Isk lezun... Ari u tes, vor lezun ays barn unecel e։ Ayn nshanakel e shori ktor, astar, voronq amenevin kap chen unecel nerkayis pastarneri het։ Isk vorpeszi unenayin, bary piti veraimastavorver, vorn el hajoghutyamb arel e։
Ancnenq tpagrutyany։
Erb voreve ban hratarakvum e, asum enq, vor ayn luys e tesel, tpagrvel e։ Isk inch enq asum chtpagrvacneri masin։ Dra hamar nuynpes unenq harmar bar: antip։ Orinak: antip erker, antip dzeragrer։ Isk ancnum e mer mtqov, vor ays antip-i naxnakan imasty tpagrutyan het voreve kap chuni (nshanakum e andzev, ankerparan) ։ Dzhvar te։ Bayc da karevor che, vorovhetev menq hima durs enq galu tparanic, vorpeszi mtnenq... astvacneri srbavayr (kacaran) ։ Sakayn ayd srbavayrum menq kgtnenq voch te Tirin u Vahagnin, Zevsin u Amurin, ayl Komitasin, Phaphazyanin, Saryanin...
Haskanali e, vor ays depqum el xosqy panteoni masin e։ Hromeacinern ayspes ein kochum irenc astvacnerin nvirvac tatchary։ Ays anunn aynuhetev trvec ayn vayrerin, vortegh taghvum ein mec, erknashnorh andzinq, arvesti, gitutyan «astvacnery» ։
Aha ayspes, sireli yntercogh։ Ayspes: amen bari tak taqnvac e mi kyanq, amen bar uni ir gaghtniqnern u cnndyan vkayakany, kensagrutyuny։ Ays pattcharov en asum, vor lezun naev gitutyun e u patmutyun։
