ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+21 °C, +14 °C ... +27 °C Vaghy:+28 °C
STEFAN CVAYG, Andarnali akntarty
16:19, 07.01.2018
3499 | 0

Vaterloo, 1815 tvakani hunisi 18

Tchakatagiry hakum uni depi mecazornern u tirasernery։ Tarinerov na hlu-hnazand hovanavorum e ir yntryalnerin: Kesarin, Aleqsandrin, Napoleonin, qani vor sirum e tarerayin xarnvacqnery, nman henc iren: tchakatagrin, vor nuynpes tarerayin e: anymbrneli u anverahasu։

Bayc erbemn, teev bolor darashrjannerum hazvadep miayn, na tarorinak mi qmahatchuyqov netvum e mijakutyan girky։ Erbemn, ev dranq hamashxarhayin patmutyan amenazarmanali akntartnern en, baxti sandzery mi miak ererun pahi ynknum en vochnchutyan dzerqy։ Ev ays mardik sovorabar voch te hrtchvanq, ayl vax en aprum ayn patasxanatvutyan araj, vor irenc nerqashum e hamashxarhayin xaghi heroikayi mej, ev nranq grete misht irenc doghdojun dzerqic bac en toghnum akamayoren irenc bazhin ynkac baxty։ Nrancic shat qcherin e trvum erjanik patahakanutyunic brnelu ev dra het miasin sephakan andzy pancacnelu kamqy։ Qani vor miayn mi akntart e mecutyunn ijnum vochnchutyan mot, ev na, vov dzerqic bac e toghnum ayd akntarty: korcnum e andarnalioren։

Grushi

Viennakan kongresi daveri u hakatcharutyunneri, parahandesneri ev sirayin intrigneri amenatezh zhamanak tndanoti hradzgutyan nman paytum e ayn lury, te Napoleony: gervac aryucy, durs e prcel Elba kghzu ir vandakic։ Ev aha trchum e estafet estafeti etevic. Napoleony gravec Liony, artaqsec tagavorin, gndery phoghphoghacogh droshnerov ancnum en nra koghmy, na arden Pharizumn e, henc Tyuilrium, zur ancav Laypcigi moti haghtanaky, zur ancan qsanamya aryunali krivnery։

Qich araj mimyanc hakatcharac ev gzhtvac ministrnerin ases inch-or tchanker i mi en berum, angliakan, prusakan, avstriakan, rusakan zorqery kentronanum en shutaphuyt, vorpeszi erkrord angam ev verjnakanapes xortaken brnapetin։

Zharangakan tagavorneri u kaysrneri Evropan der erbeq chi eghel aynqan miasnakan u miakam, vorqan mahacu erkyughi ayd zhamin։ Hyusisic Fransiayi vra e galis Velingtony, nran ognutyan e gnum prusakan banaky: Blyuxeri glxavorutyamb, Hrenosum arshavanqi e patrastvum Shvarcenbergy[1], isk ibrev rezerv Germaniayi mijov canr u dandaghoren yntanum en rusakan gndery։

Napoleony mi hayacqov yndgrkum e iren sparnacogh vtangy։ Na gite, vor chi kareli spasel minchev vor havaqvi amboghj vohmaky։ Na petq e bazhan-bazhan ani nranc, hardzakvi prusacineri, angliacineri, avstriacineri vra arandzin-arandzin, hardzakvi aveli vagh, qan nranq kdarnan hamaevropakan banak ev kjaxjaxen ir kaysrutyund։ Na petq e shtapi, qani der erkri nersum dzhgohutyan trtunj chi bardzracel, petq e haghtanaki hasni aveli vagh, qan hanrapetakannery khascnen amranal ev mianal miapetakanneri het, aveli vagh, qan erkeresani ev anorsali Fushen, ir erkvoryakneri u tshnamu: Taleyrani het dashn knqelov, danakn ir tikunqy kxri։

Na petq e, ogut qaghelov banakin hamakac vogeshnchumic, mi sryntac hardzakumov jaxjaxi tshnaminerin։ Amen mi bac toghac ory nshanakum e korust, amen mi zhamy xoracnum e vtangy։

Ev na aranc hapaghelu paterazmi vitchak e netum Evropayi amenaaryunali razmadashty: Belgia։ Hunisi 15֊i aravotyan ereqin Napoleoni mec ev ayzhm miak banaki arajapahn ancnum e sahmany։ Dzerbazatvac aryuci tati ayd arajin harvacy xortakich e, bayc voch mahacu։ Partvac, bayc chochnchacvac prusakan banaky nahanjum e depi Bryusel։

Napoleony naxapatrastum e erkrord harvacy, ays angam Velingtoni dem։ Shunch qashelu mi rope isk chi karogh na tuyl tal voch iren, voch tshnaminerin, qani vor or ori atchum en nranc uzhery, isk ir tikunqum gtnvogh erkiry, arnaqam, trtnjacogh fransiakan zhoghovurdy petq e shshmecvi haghtanaki lureri hashishov։

Hunisi 17-in arden na ir amboghj banakov motenum e Katr-Brayin, ur amracel e sarnaryun, hashvenkat vosoxy: Velingtony։ Erbeq Napoleoni kargadrutyunnery chen eghel aveli shrjahayac, razmi hramannery: aveli hstak, qan ayd ory։ Na voch miayn grohi e patrastvum, aylev kanxatesum e dra vtangy։ Jaxjaxvac, bayc chochnchacvac Blyuxeri banaky karogh e mianal Velingtoni banakin։ Ayd vtangy kanxelu hamar na ir banaki mi masn arandznacnum e, vorpeszi sa krnkakox hetevi prusakan banakin ev xangari nran mianalu angliacinerin։

Ir banaki ayd arandznacvac masi hramanatarutyuny na vstahum e marshal Grushiin։ Sa mi sovorakan mard e, bayc qajari, azniv, vstaheli, hecelazori phordzaru hramanatar, bayc voch avelin, qan hecelazori hramanatar։ Sa hecelazori anveher u taqaryun arajnord che, inchpes Myuraty, voch el strateg, inchpes Sen֊Siry ev Bertyen, ev voch el heros, inchpes Neyy։ Nra kurcqy lanjapanak chi zardarum, nra anuny psakvac che araspelov, na chuni gone mi yurahatkutyun, vor iren pharq berer ev orinakan tegh tar napoleonyan darashrjani herosakan mitosi mej. miayn ir dzaxordutyamb, anhajoghak linelov e haytni Grushin։ Qsan tari martnchel e bolor tchakatamarterum, Ispaniayic minchev Rusastan, Niderlandneric minchev Italia, dandaghoren bardzranalov astitchan ar astitchan, minchev vor hasel e marshali kochman: voch aranc vastaki, bayc ev aranc sxranqneri։ Avstriacineri gndaknery, Egiptosi arevy, arabakan dashuynnery, Rusastani sarnamaniqy nra tchanaparhic durs en berel naxordnerin, Dezein: Marengoyi mot, Kleberin: Kahireum, Lanin: Vagramum[2]։ Verin titghosi ughin Grushin inqy cher hartel, paterazmi qsan tarinern ein bacel nra hamar։

Vor Grushin heros che u voch el strateg, ayl miayn vstaheli, nvirvac, qaj u datogh hramanatar: Napoleony lav gite։ Bayc ir marshalneri mi kesy gerezmannerum e, myusnery chen kamenum lqel irenc kalvacqnery, qani vor aveli qan kusht en krivneric, ev na stipvac e vtchrakan u patasxanatu gorcy mijak zoravarin vstahel։

Hunisi 17-i aravotyan tasnmekin, Linyii mot tarac haghtanaki hajord ev Vaterlooyi naxord ory, Napoleonn arajin angam marshal Grushiin inqnuruyn hramanatarutyun e vstahum։ Mi akntart, mi hatik or hamestaphayl Grushin lqum e ir teghy razmi hierarxiayi mej: hamashxarhayin patmutyan mej mutq gorcelu hamar։ Miayn mi akntart, bayc inchpisi akntart։

Napoleoni hramany parz e։ Ayn zhamanak, erb inqy hardzakum kgorci angliacineri vra, Grushin zorqi mi errordov petq e hetapndi prusacinerin։ Arajin hayacqic voch mi bardutyun chnerkayacnogh arajadranq, hstak ev ughghagic, bayc miazhamanak ev aradzgakan u erksayri, inchpes sury։ Qani vor Grushin partavorvac e gorcoghutyan yntacqum partadir kap pahpanel banaki glxavor uzheri het։

Marshaln arajadranqn yndunum e anvtchrakanoren։ Na sovor che inqnuruynabar gorcel․ zgushavor, naxadzernutyunic zurk mard: na vstahutyun e dzerq berum ayn depqerum miayn, erb kayser hantcharegh mitqy nran matnacuyc e anum npataky։ Baci ayd, tikunqum na zgum e ir generalneri dzhgohutyuny ev, vov imana, guceev vra hasnogh tchakatagri charagushak tevabaxman aghmuky։ Banaki glxavor kacarani motikutyunn e miayn, vor mi qich hangstacnum e nran․ yndameny ereq zhamva aragacvac qaylert e bazhanum nran kayserakan banakic։

Teghataraph andzrevi tak Grushin durs e galis arshavi։ Nra zinvornery kavahoghi kpchun tchanaparhov dandaghoren qaylum en prusacineri hetqerov, hamenayn deps ayn ughghutyamb, ur entadrum en gtnel Blyuxeri zorabanaky։

Kayui gishery

Hyusisayin andzrevy taphvum e andadar։ Trjvac naxiri nman motenum en Napoleoni zinvornery irenc koshikneri vra erkuakan funt cex krelov․ voch mi apastan, voch tun, voch taniq։ Cghotn aynpes e xonavacel, vor voch mi tegh parkelu hnar chkar, ev zinvornery teghataraph andzrevi tak qnum en nstac, mejq mejqi talov, tasy-tasnhing mard arandzinarandzin։ Kaysrn el hangist chuni։ Tendagin borboqumy nran qshum e mi teghic myusy․ hakarakordi dirqeri hetaxuzmany xangarum e antaphanc txpot eghanaky, hetaxuyzneri beracy xarnashphot tvyalner ein miayn։ Na derevs chgite: Velingtony tchakatamart kynduni ardyoq, Grushii koghmic el lur chka prusakan banaki masin։

Ev gisherva mekin, bani tegh chdnelov mtrakogh teghataraph andzrevy, na inqn e qaylum arajapah dirqeri erkaynqov, tndanoti hradzgutyan chaph motenalov angliakan bivolaknerin, ur mek aystegh, mek ayntegh mtutyan mej arkaycum en aghot luysery, ev mtqum vorotchum e tchakatamarti cragiry։ Lusademin miayn na veradarnum e Kayu, ir aghqatik shtab-kacarany, ur gtnum e Grushii arajin haghordumnery․ aghot tvyalner: nahanjogh prusacineri masin, bayc dranc het miasin hetapndumy sharunakelu hangstacnogh xostum։ Andzrevn astitchanabar meghmanum e։ Kaysrn anhamber qaylum e mi ankyunic myusy: hayacqy dardznelov lusamutin, depi deghnin tvogh herunery: chi parzum, verjapes, horizony, chi ekel vtchir yndunelu pahy։

Aravotyan hingin andzrevy ktrvum e, bolor kaskacnery pharatvum en։ Na hraman e talis: innin mot amboghj banaky sharvi ev patrast lini grohi։ Handznakatarnery surum en bolor ughghutyunnerov։ Tmbuknern arden havaqi nshan en talis։ Ev dranic heto miayn Napoleony netvum e sharzhakan mahtchakalin erku zhamva qun arnelu hamar։

Vaterlooyi aravoty

Aravotyan inn e։ Bayc der bolor gndery che, vor dirqavorvel en։ Ereq orva andzrevic kakghac getiny dzhvaracnum e teghasharzhy ev kasecnum hretanu motenaly։ Sary qami e phchum, dandaghoren durs e galis arevy, bayc da Austerlici arevy che: var, tcharagogh, erjankutyun gushakogh arevy, ayl dra trtmali arkaycogh hyusisayin artaphaylumy miayn։

Verjapes gndery sharvac en, ev martic araj Napoleony ir tchermak zambikov shrjum e tchakatov mek։ Droshneri arcivnery xonarhvum en, hecyalnery martakanoren taphaharum en srery, hetevakayinnern i nshan voghjuyni irenc hracanneri vra bardzracnum en arjenu glxarknery։ Kataghi taphov tndum en tmbuknery, molegin hrtchvanqov zoravarin gimavorum en shephornery, bayc ays amboghj hravarutyuny cackum e yotanasunhazaranoc banaki hamerashx, cncagin, aliq tvogh kanchy․ «Vive l’Empreur!», «Kecce kaysry» ։

Napoleoni qsanamya tirapetutyan yntacqum voch mi shqahandes chi eghel aveli handisavor u vsemashuq, qan ays verjin stugatesy։

Haziv en dadarum kanchery, erb Zhamy tasnmekin, erku zhamva ushacumov (tchakatagrakan eghav ays ushacumy) hretadzignerin hraman trvec manragndak arker teghal blri karmir hamazgestneri vra։ Ev aha Neyy: «qajac qajy», araj tarav hetevaky։ Hasav Napoleoni vtchrakan Zhamy։ Anhamar angam nkaragrvel e ays tchakatamarty, ev ayduamenayniv, aranc hognutyan u dzandzruyti verstin hetevum es dra haraphophox yntacqin, bolor peripetianerin: noric kardalov Valter Skoti patmvacqy kam arandzin drvagneri Stendali nkaragrutyunnery։ Da havasarapes nshanakali e u bazmazan: inch ditaketic el nayelu lines: motikic te hervic, generalakan blri te kirasirakan tambi vrayic։ Dramatikakan ahagnataph larum gluxgorcoc e ays tchakatamarty: vaxi u huyseri anyndmej phophoxutyunnerov u mi aynpisi hangucalucumov, vori mej amen inch avartvum e verjnakan korcanumov. tchshmarit voghbergutyan mi nmush, qani vor aystegh herosi tchakatagiry kanxoroshec Evropayi tchakatagiry, ev napoleonyan darashrjani fantastikakan hravarutyunn yndmisht mareluc araj gahavizhec bardzunqic: mi angam, mi verjin angam evs hrtiri pes erkinq mxrtchvelov։

Tasnmekic minchev meky fransiakan gndery grohum en bardzunqnery, gravum gyugher u dirqer, noric en nahanjum ev noric grohi netvum։ Arden tasy hazar diak patel en blrashat teghanqi xonav kavahoghy, bayc uzhasparumic baci derevs vochinch dzerq chi bervel voch mek, voch myus koghmic։ Erku banakn el hognel en, erku glxavor zorapetn el anhangist vitchak en aprum։ Erkusn el giten, vor khaghti na, vov arajiny hamalrum kstana: Velingtony Blyuxeric, Napoleony: Grushiic։

Napoleony step-step dzerqn e arnum heraditaky, surhandakner araqum. ete ir marshaly vra hasni zhamanakin Fransiayi vra verstin kshogha Austerlici arevy։

Grushii sxaly

Grushin, Napoleoni tchakatagri akama tnoreny, nra hramanov naxord ereko arshavi elav nshvac ughghutyamb։ Andzrevy dadarec։ Anhog, ases xaghagh zhamanak, qaylum en vashtery, vor arajin angam erek ein arel varodi hoty։ Hakarakordy chka u chka, jaxjaxvac prusakan banaki hetqn el chi erevum։

Hankarc, ayn zhamanak, erb marshaly shtap֊shtap naxatchash e anum mi fermeri tany, hoghy tetevaki cncvum e votqi tak։ Bolorn akanj en dnum։ Noric u noric, xladzayn ev apa marelov, aliq e talis tndyuny. da heravor hranotayin hamazarki dzaynn e, asenq, voch aynqan heravor, amenashaty: ereqzhamanoc arshavayin taracutyun։ Spaneric mi qanisy hndkacineri nman akanjnery hpum en getnin: ughghutyuny vorsalu hamar։ Anyndmej heravor tndyun e lsvum։ Mon-Sen-zhani mot sksvac tndanotadzgutyan dzaynn e da, Vaterlooyi skizby։ Grushin xorhurd e hravirum։ Zherary: nra ognakany, taq-taq, krak ktrac pahanjum e․ «Il failt marcher au Canon» — haraj, depi kraki vayry։ Mek urish spa pashtpanum e nra arajarky: ayntegh, anhapagh ayntegh։ Bolory haskanum en, vor kaysry baxvel e angliacineri het ev kataghi kovi tezh pahn e։

Grushin tatanvum e։ Entarkvelu varzhvac mard, na erkchotabar hakvum e depi kayser kanxagcmany hetevelu ughin: hetapnghel nahanjogh prusacinerin։ Tesnelov marshali anvtchrakanutyuny, Zherary hamberutyunic durs e galis: «Marchez au Canon!» — gnaceq depi kraki vayry։ Ibrev hraman ev voch ibrev xndranq e hnchum entakayi ays pahanjy qsan mardu: zinvorakanneri ev voch zinvorakanneri nerkayutyamb։ Grushin dzhgoh e։ Na aveli ktruk u xstoren krknum e, vor partavor e tchshtoren katarel ir partqy, qani der kaysrn inqy chi phoxel hramany։ Spanery hiastaphvac en, isk tndanotnery vorotum en casumnali lrutyan mej։

Zherary mi verjin husahat phordz e anum, na xndrum e, aghachum e tuyl tal iren tekuzev mi diviziayov u mi bur hecelazorov sharzhvel depi razmadasht ev partavorvum e zhamanakin linel teghum։ Grushin mitq e anum։ na mtacum e miayn mi vayrkyan։

Hamashxarhayin patmutyan vtchrakan akntarty

Mi vayrkyan e mtacum Grushin, ev ayd mi vayrkyany vtchrum e ir baxty, Napoleoni baxty ev amboghj ashxarhi։ Da, ayd mi miak vayrkyany Valhaymi fermayum, kanxoroshum e 19-rd dari amboghj yntacqy, ev aha anmahutyan erashxiqy: ayd vayrkyany dandaghum e shat azniv ev nuynqan sovorakan mardu shurterin, isk kayser charabastik hramany parz u aknerev trtrum e tughty nyardaynoren tchmrtogh nra dzerqerum։

Ete Grushin qajutyun unenar, ete na handgner hramany xaxtel, ete na havat yncayer iren ev bacahayt, hratap anhrazheshtutyany: Fransian phrkvac kliner։ Bayc entaka, storadrryal mardy misht el kargadrutyann e hetevum ev akanj chi dnum tchakatagri kanchin։

Grushin erandov merzhum e Zherari arajarky։ Voch, aysqan phoqr banaky masnatel chi kareli։ Ir xndirn e hetapndel prusacinerin, ev aydqany miayn։ Na hrazharvum e gorcel stacac hramanin hakarak։ Anbavakan spanery dzayn chen hanum։ Grushii shurjy lrutyun e tirum։ Ev ayd lrutyan mej anveradardz chqanum e ayn, inch aylevs chi kareli et berel voch xosqov, voch gorcov. chqanum e vtchrakan akntarty։ Haghtanaky mnac Velingtonin։

Isk Grushii gndery sharunakum en arshavy։ Zherary, Vangamy casumov seghmum en bruncqnery։ Grushin anhangstanum e: prusacinery chen erevum, parz e, vor nranq sheghvel en Bryuseli tchanaparhic։ Shutov hetaxuyznery kaskac harucogh lurer en berum․ amenayn havanakanutyamb, prusacineri nahanjy dardzel e sheghumneri qaylert depi razmadashty։ Der zhamanak ka kaysrin ognutyan hasnelu hamar, ev aveli u aveli anhamberutyamb Grushin spasum e veradardzi hramani։ Bayc hramany chka։ Miayn aveli u aveli xladzayn e lsvum heravor tndanotadzgutyuny: Vaterlooyi erkate vitchakahanutyuny։

Kesoric heto

Minchder zhamy mekn e arden։ Chors groh et e mghvel, bayc dranq nkatelioren tulacrel en Velingtoni tchakati kentrony։ Napoleony patrastvum e vtchrakan grohi։ Na hramayum e uzheghacnel Bel-Alyansi mot gtnvogh hretanin ev, naxqan hranotneri cuxy kvaraguri blramijyan taracutyuny: na mi verjin hayacq e netum razmadashti vra։

Ev aha hyusis-arevelqum Napoleony inch-or stver e nkatum, vor ases durs en soghum antari mijic tarm zorqer։ Heraditaknern anmijapes ayn koghmn en darnum. Grushin e, ardyoq, vor hamardzakoren zanc e arel hramany ev hrashqov ognutyan ekel amenavtchrakan pahin։

Voch, gerin haytnum e, vor da general Blyuxeri arajapahn e, dranq prusakan gndern en։ Kaysrn iskuyn krahum e, vor prusacineri partvac banaky xusaphel e hetapndumic ev galis e mianalu angliacinerin, isk ir sephakan banaki mek errordn annpatak u apardyun etuaraj e anum datark taracutyan mej։ Na iskuynevet Grushiin erktogh e grum, hramayelov inch gnov el lini kap pahpanel ev xangarel prusacinerin mtnelu marti mej։

Nuyn zhamanak marshal Neyy grohelu hraman e stanum։ Velingtonin petq e tapalel aveli vagh, qan prusacinery kmotenan, henc hima, erb hankarc u miangamic nvazel en haghtanaki hnaravorutyunnery: petq e aranc tatanvelu amen inch dnel xaghatghtin։ Ev aha mi qani zhamva yntacqum irar en hetevum kataghi grohnery, noranor hetevakayin zoramaser en mtnum krvi mej։ Nranq gravum en mi qani avervac gyugher, apa et en qashvum, ev verstin mardkayin zangvacy kataghoren netvum e tshnamu arden bzktvac karei (qarankyun dasavorutyun) vra։

Bayc Velingtony der dimanum e, isk Grushiic voch mi lur։ «Ur e Grushin, vortegh e dem arel Grushin», — tagnapov shshnjum e kaysry: nayelov prusacineri motecogh arajapahin։ Kayser generalnern el sksum en korcnel hamberutyuny։ Npatak dnelov uzhov vtchrel tchakatamarti elqy, marshal Neyy, gorcelov nuynqan handgnabar u anveher, vorqan anvstah gorcum er Grushin (ereq dzi arden spanvel en Neyi tak), na kraki eraxn e netum fransiakan voghj hecelazory։ Tasy hazar kirasirner ev dragunner surum en mahvan yndaraj, sepi pes xrvum karei mej, tchzmum tshnamakan sharqery, hndzum hretanavornerin։

Tchisht e, nranc et en mghum, bayc angliakan banaki uzhern sparvum en, amracvac blurneri mej xrvac bruncqy sksum e bacvel։ U erb fransiakan norasteghc hecelazory nahanjum e rmbagnderi taraphi tak, Napoleoni verjin rezervy, hin gvardian, hastatun ev dandagh qaylqov grohum e ayn bardzunqnery, voronc nvatchumy karogh er voroshel Evropayi tchakatagiry։

Hanguyci lucumy

Amboghj ory chors haryur tndanot e vorotum mek ev myus koghmeric։ Razmadashtum dzieri dophyuny miahyusvum e hranotneri hamazarkerin, xlacucich harvacum en tmbuknery, getiny cncvum e dghrdyunic u tndyunic։ Bayc bardzunqneri: erku blri vra, erku zoravarn el marti zhxori mej ushi֊ushov vorsum en aveli cacr hnchyunner։

Zhamanakachaphery haziv lseli, trchuni srti pes, tktkum en kayser dzerqin ev Velingtoni dzerqin։ Erkusn el step֊step nayum en zhamacuycin ev hashvum ropenern u vayrkyannery, spaselov verjin, vtchrakan ognutyan։ Velingtony gite, vor Blyuxery motenum e, Napoleony huys e kapum Grushii het։ Erkusn el sparel en irenc uzhery, ev khaghti na, vov arajiny kstana hamalrum։ Erkusn el heraditakov nayum en antari pheshin, ur, inchpes tetev amp, nshmarvum e prusakan arajapahy։ Arajapahn e miayn, te bun banaky, vor xusaphel e Grushii hetapndumic։

Arden tulanum e angliacineri dimadrutyuny, bayc fransiacinern el uzhahatvel en։ Canr shnchelov, inchpes erku ymbish, hakarakordnery kangnel en dem dimac, uzh havaqelov verjin gotemarti hamar, vory ev kvtchri payqari elqy։

Ev aha verjapes antari koghmic hamazark e lsvum: krakum en hracannern u hranotnery. «Enfin Grouchy!» — verjapes Grushin։ Napoleony tetevacac shunch e qashum։ Vstah, vor ir tevin hima vochinch chi sparnum, na banaki mnacordnery et e qashum tevic ev noric grohum Velingtoni kentrony, vor xortaki Bryuseli tchanaparhy phakogh britanakan phakanqy, xortaki Evropayi darpasy։

Bayc hamazarky tyurimacutyun er, prusacinery, vor molorutyan mej ein ynkel voch angliakan hamazgesti pattcharov, krak ein bacel hanovercineri vra։ Krakocnery dadarum en, ev anargel layn u hzor hosanqov antaric durs en taphvum prusakan zorqery։ Voch, sa Grushin che ir gnderov, ayl Blyuxery ev nra het miasin: andarnali hangucalucumy։

Lurn aragoren taracvum e kayserakan zoragnderi mej, nranq sksum en nahanjel derevs taneli kargov։ Bayc Velingtony zgum e, vor ekel e tchakatagrakan pahy։ Na dzin qshum e depi aynqan kataghoren pashtpanvogh blri gagaty, hanum e glxarky ev pttum gxaverevy: cuyc talov hakarakordi nahanjy։ Nra zorqern iskuyn krahum en ayd haghtakan sharzhman imasty։ Angliakan gnderi mnacordnery elnum en miasnabar u netvum fransiacineri vra։ Nuyn ayd zhamanak prusakan hecelazory myus tevic e vra talis uzhahat u nosracac banaki vra։

Lsvum e «Phrkveceq vov inchpes karogh e» korcanarar tchichy։ Evs mi qani rope: ev mec banaky, darnalov vaxic halacvac mi ankaseli heghegh, vor amen inch ev amenqin, nuynisk Napoleonin ir mej arac, tanum e et։ Dimadrutyan chhandipelov, hakarakordi hecelazory netvum e ayd aragoren et qashvogh ev laynoren taracvogh hegheghi, inchpes dyurateq jrahosqi mesh։ Xutchapahar aghaghakneri phrphuri mijic haziv durs en korzum Napoleoni karqy, zinvorakan gandzarany ev amboghj hertanin, vra hasac mutn e miayn, vor phrkum e kayser kyanqn u azatutyuny։ Bayc ayn mardy, vor gisherva kesin, cexotvac, uzhahat, phul e galis gyughakan aghqatik pandoki atorin: kaysr che aylevs։

Verj kaysrutyany, nra dinastiayin, nra tchakatagrin. phoqr, sahmanaphak mardu anvtchrakanutyuny xortakec ayn, inch mardkancic amenaqajarin, amenaxorataphancy steghcel er herosakan qsan tarva yntacqum։

Veradardz depi aroreakanutyun

Angliakan grohy cher hascrel jaxjaxel Napoleoni banaky, erb inch֊or mard, minch ayd grete ananun, phostayin aragyntac karqov arden surum er Bryuselic depi covaph, ur nran nav er spasum։ Na London e hasnum karavarakan lraberneric araj ev, ogut qaghelov ayn hangamanqic, vor lury der mayraqaghaq chi hasel, taracioren paytecnum e borsan. ayd hantcharegh qaylov Rotshildy himnum e nor kaysrutyun, mi nor dinastia։

Vaghn evet voghj Anglian kimana haghtanaki masin, isk Pharizum, inqn iren havatarim davatchan Fushen: partutyan masin․ Bryuseli ev Germaniayi vra ktaracvi haghtakan zangaharutyuny։

Mi mard ka miayn, vor hajord aravotyan der vochinch chgite Vaterlooyi masin, chnayac nran yndameny chorszhamya ancum e bazhanum voghbergutyan vayric: tarabaxt Grushin, vor ansheghoren katarum e hramany: hetapndel prusacinerin։ Bayc vorqan el zarmanali e: prusacinery chkan u chkan, ev da anhangstacnum e nran։ Aveli u aveli bardzr en vorotum tndanotnery, ases ognutyun agherselov։ Bolorn zgum en, te hoghn inchpes e doghum votqi tak, ev amen mi tndyun ardzaganq e talis nranc srtum։ Bolory giten, vor da sovorakan hradzgutyun che ev vor vitxari, vtchrakan tchakatamarty brnkvel e։ Mrayl u anxos: araj e sharzhvum Grushin, shrjapatvac ir spanerov։ Nranq aylevs vetchi mej chen mtnum marshali het․ che vor na chansac irenc xorhrdin։

Verj i verjo Vavri mot nranq baxvum en prusakan jokatin։ Da Blyuxeri banaki verjapahn e, ev ayd handipumy nranc tetevacum e berum։ Nranq molegnutyamb netvum en tshnamu xramatneri vra։ Amenqic araj surum e zherary. karogh e patahel, mrayl kanxazgacmamb tochorvelov, na mah e phntrum։ Gndaky hasnum e zherarin, na ynknum e viravor, na, vov boghoqi dzayn er bardzracnum, lrec։ Erekoyan dem nranq gravum en gyughy, bayc bolory krahum en, vor ayd phoqrik haghtanakn izur e arden, qani vor ayntegh, myus koghmum, ur razmi dashtn e, hankarc lrutyun tirec։

Tirec ahegh, soskalioren hamr merelayin lrutyun։ Ev amenqy hamozvum en, vor hranotneri vorotn eli aveli lav er, qan ays tanjali anoroshutyuny։ Tchakatamartn, yst erevuytin, avartvel e, Vaterlooyi tchakatamarty, vori masin Grushin verjapes (avagh, chaphazanc ush) lur e stanum: ognutyan hasnelu Napoleoni pahanji het miasin։

Bayc vov e haghtel ayd vitxari tchakatamartum։ Nranq spasum en voghj gishery։ Izur։ Lur chka, ases mec banaky moracel e irenc ev irenq, voch voqi petq chgalov, anmtoren kang en arel aystegh, ays antaphanc xavarum։ Aravotyan nranq noric elnum en erti, verstin qaylum en tchamphanerov, mahu chaph hognac ev, havanoren, gitenalov arden, vor irenc teghasharzhery korcrel en amen mi imast։ Verjapes, aravotyan tasin nranc yndaraj e galis glxavor shtabi mi spa։ Nran ognum en ijnel tambic ev harcer en teghum vran։ Spayi demqn aghavaghvac e husahatutyunic, qrtnamxac mazery kpel en qunqeric, mardy ororvum e mahacu hognutyunic, haziv i vitchaki e aselu mi qani anorosh xosq, bayc ayd xosqery voch voq chi haskanum, chi karogh, chi uzum haskanal։ Spayin xelagari, harbaci tegh en dnum, qani vor na asum e, te chka aylevs kaysr, chka kayserakan banak, Fransian korcanvac e։ Bayc qich-qich nranic karoghanum en manramasn teghekutyunner stanal, ev amenqn imanum en xortakich, spanich tchshmartutyuny։

Grushin, gunat u doghdojun, kangnac e trin henvac. na gite, vor ir hamar sksvum e nahataki kyanq։ Bayc na hastatakamoren ir vra e arnum meghqi voghj canrutyuny։ Anvtchrakan u erkchot storadryaly, vor chkaroghacav ayn nshanakali akntartum krahel mec baxty, hima, ays sparnaliqi het eres ar eres darnum e qajari zorapet, grete heros։

Na anhapagh havaqum e bolor spanerin ev, casman u trtmutyan arcunqn achqerin, mi kartcharot xosqov ardaracnum e ir patanumnery ev miazhamanak darnoren zghjum aracy։ Anxos lsum en marshalin ayn mardik, vor der erek zayruytov ein lcvac nra handep։ Nrancic amen meky karogh er meghadrel marshalin, parcenal, te inqy urish, aveli lav elq er arajarkum։ Bayc voch voq sirt chi anum, voch voq chi uzum ayd anel։ Nranq lrum en ev lrum։ Anchapheli vishty phakanq e drel nranc shurterin։

Ev aha ayd zhamin Grushin ushacumov handes e berum zoravari artasovor taghand։ Marshali bolor arzhaniqnery: xelamtutyun, janasirutyun, zspvacutyun, partatchanachutyun, erevan en galis ayn ropeic, erb na dardzyal vstahum e inqn iren ev voch te hramani tarin։ Shrjapatvac vosoxi hngapatik gerazancogh uzherov, na phaylun taktikakan manevrov ir gndery durs e berum tshnamakan hoc zorqeri mijov: chkorcnelov voch mi tndanot, voch mi zinvor, ev Fransiayi hamar, kaysrutyan hamar phrkum e nra banaki mnacordy։ Bayc chka kaysry, vor shnorhakal lini nran։ Grushin ushacel e, ushacel arhavet։ U teev ir hetaga kyanqum na shat e bardzranum, stanum glxavor hramanatari ev Fransiayi peri titghos, amen mi pashtonum ir hastatakam ev banimac gorcuneutyan hamar vayelum hamyndhanur harganq: vochinch aylevs chi karogh nran phoxhatucel ayn vayrkyany, vor iren tchakatagri tnoren er kargel ev vorin na chkaroghacav ter kangnel։

Ayspes ahavor kerpov vrezhxndir e linum mec, ankrkneli akntarty, vor erbemn miayn bazhin e ynknum mahkanacuin, ete na, vorin sxalmamb e vitchakvel akntarty, eres e dardznum nranic։

Bolor qaghqeniakan araqinutyunnery husali vahan en xaghagh yntacogh arorya pahanjneri handep, zgushavorutyun, janasirutyun, voghjaxohutyun։ Ays nuyn hatkanishnern anognakan u anharkavor en darnum, halvum, aneanum en ayn mi miak vtchrakan vayrkyani mej, vor bacahaytvum e miayn hantchari araj ev nra mej e voronum ir marmnacumy։ Argahatanqov na heru e vanum phoqrogi mardun, ev miayn anveherin e bardzracnum erkinq ir hreghen ajov u nran herosneri katchary dasum։

  1. Jump up↑ Shvarcenberg Karl Filip (1771—1820) — avstriakan feldmarshal, Napoleoni dem mghvac paterazmneri verjin shrjanum dashnakicneri miacyal zorqeri glxavor hramanatary։
  2. Jump up↑ 1800 t. hunisi 14֊in, Marengoyi mot teghi unecac tchakatamartum Napoleony jaxjaxec avstriakan banaky, vori hramanatarn er Melasy։ Ayd haghtanaki mej vtchrakan der er xaghacel general Dezen, vori divizian hamardzak manevrov anspaseli harvac er hascrel avstriakan razmasharqerin։
    Kleber Zhan Batist (1753—1800) — fransiakan zoravar, hetevoghabar carayel e Konventin, Direktoriayin ev Napoleonin։ Bonaparti egiptakan arshavanqi tapalumic ev Phariz veradarnaluc heto na, glxavor hramanatar nshanakvelov, karoghacel er kargi berel fransiakan eqspedicion korpusi vitchaky, Bayc spanvel er Kahireum: evakuaciayin veraberogh banakcutyunneri yntacqum։
    Lan Zhan, duqs de Montebelo (1769—1809) — Napoleoni banaki marshal։ Mahacu viravorvel er Eslingi (Cvaygy sxalmamb nshum e: Vadrami) mot kayacac tchakatamartum 1809 t. hunisi 5-in։
Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Armenak Avetisyan
21:16, 07.01.2018
13660 | 0
21:11, 07.01.2018
18257 | 0
21:02, 07.01.2018
8608 | 0
20:49, 07.01.2018
13161 | 0
18:57, 07.01.2018
18412 | 0
18:54, 07.01.2018
19262 | 0
18:51, 07.01.2018
12048 | 0
18:48, 07.01.2018
10446 | 0
18:42, 07.01.2018
9365 | 0
18:34, 07.01.2018
7109 | 0
18:32, 07.01.2018
11593 | 0
18:31, 07.01.2018
7146 | 0
18:27, 07.01.2018
13270 | 0
18:22, 07.01.2018
7265 | 0
18:20, 07.01.2018
7809 | 0
17:38, 07.01.2018
7720 | 0
17:34, 07.01.2018
12508 | 0
depi ver