Im hayreni Nike qaghaqum aprum er mi mard, vorin kochum ein Phoqrik Muq։ Tepet ayn zhamanak es der erexa ei, bayc shat lav em hishum nran, manavand, vor mi angam nra pattcharov horics mi lav cec kera։ Ayn zhamanak phoqrik Muqn arden cer mard er, bayc shat kartch hasak uner։ Ev tesqn el, yndhanrapes, shat cicagheli er, phoqrik, baralik marmni vra tnkvac er ahagin gluxy, vor shat aveli mec er, qan sovorakan mardkancy։

Phoqrik Muqn aprum er hin, mec tan mej, bolorovin men֊menak։ Nuynisk ir tchashn inqn er patrastum։ Amen or kesorin nra tan glxin tandzr cux er bardzranum։ Ete ayd cuxy chliner, harevannery chein imana: voghj֊aroghj e tzuky, te merel e arden։ Phoqrik Muqy phoghoc er durs galis amsakan miayn mek angam, ayn el amsva arajin ory։ Bayc hatchax erekonery mardik tesnum ein, te inchpes na zbosnum e ir tan taphak kturin։ Nerqevic aynpes er tvum, te tan kturin henc miayn mi ahagin glux e et u araj sharzhvum։

Es u im ynkernery char tghaner einq ev sirum einq mardkanc caghrel u jghaynacnel, dra hamar el, erb Phoqrik Muqy durs er galis tanic, mez hamar iskakan ton er linum։ Ayd ory menq havaqvum einq Muqi tan araj ev spasum nra durs galun։ Aha zgushutyamb bacvum e dury։ Aynteghic durs e ccvum Phoqrik Muqi gluxy: ahagin chalmayi mej։ Layn gotuc kaxvac er linum xanchaly: aynqan erkar, vor dzhvar er asel: xanchaln e kaxvac Muqic, te Muqn e kaxvac xanchalic։

Verjapes, erb Muqy phoghoc er durs galis, menq voghjunum einq nran urax aghaghaknerov ev parum, catkotum einq nra shurjy gzhvaci pes։ Phoqrik Muqy hpart֊hpart glxov voghjunum er mez ev mashiknery shrxkacnelov handart qaylum phoghocov։ Nra mashiknern el shat xoshor ein, aydpisi mashikner voch voq voch mi tegh cher tesel։ Menq, tghaners, vazum einq nra hetevic u gorum․ «Phoqrik Muq, Phoqrik Muq» ։ Nra masin nuynisk ayspisi mi erg einq horinel․

Ayspes menq hatchax einq caghrum xeghtch tzukin, ev, tepet amot e indz hamar, bayc stipvac em xostovanel, vor es amenic shat ei neghacnum nran։ Amen angam qashqshum ei Muqi xalati pheshic, isk mi angam el ditmamb votqs dri nra mashiki krnkin aynpes, vor xeghtchy vayr ynkav։ Ays bann indz shat cicagheli tvac, bayc henc vor Phoqrik Muqy dzhvarutyamb ver kacav ev qaylec ughigh depi mer tun, im cicaghy ktrvec։ Erkar zhamanak na mer tanic durs cher galis։ Es dran hetevy taq ei kacel ev anhamber spasum ei, te inch e linelu։

Verjapes dury bacvec, ev tzuky durs ekav։ Hayriks harganqov nra tevy brnac: tchanaparhec minchev shemqy ev vorpes hrazhesht: xonarh glux tvec։ Es zgum ei, vor im bany lav chi ev erkar zhamanak sirt chei anum tun gnal։ Verjapes qaghcy vaxin haghtec, ev es vaxvxelov tun mta, bayc sirt chei anum gluxs bardzracnel։

― Lsel em, vor du Phoqrik Muqin neghacnum es, ― xstutyamb asac hayrs։ ― Es qez kpatmem nra arkacnery, ev du erevi aylevs ches caghri ayd xeghtch tzukin։ Bayc minchev ayd du kstanas ayn, inch qez hasnum e։

Isk aydpisi baneri hamar indz mi lav cec er hasnum։ Petq eghac tvov harvacnery taluc heto hayrs asac․

― Hima lsir ushadir։

Ev na indz patmec Phoqrik Muqi patmutyuny։

Muqi hayry (asenq nra iskakan anuny Muq chi eghel, ayl eghel e Muqra) aprum er Nikeum ev hargarzhan mard er, bayc harust cher։ Na el Muqi pes sharunak nstum er tany ev qich er patahum, vor phoghoc durs ga։ Muqin amenevin cher sirum u vochinch cher sovorecnum, vorovhetev sa tzuk er։

― Du vaghuc arden erexa ches, ― asum er na Muqin, ― bayc der charutyunner es anum u parap֊sarap man gali։

Mi angam el Muqi hayry phoghocum vayr ynkav u canr vnasvacq stacav։ Dranic heto na hivandacav ev shutov merav։ Phoqrik Muqy mnac bolorovin menak, aranc mi grosh phoghi։ Hor azgakannery nran tanic durs arin u asacin․

― Gna ashxarh֊ashxarh man ari․ guce te qo baxty gtnes։

Muqy xndrec miayn horic mnacac hin shalvary ev batchkony։ Nra hayry bardzrahasak u hastamarmin mard er, bayc Muqy aranc erkar mtacelu shalvarn el kartchacrec, batchkonn el u hagav։ Tchisht e, dranq shat layn ein, bayc tzuky dra dem vochinch cher karogh anel։ Na chalmayi phoxaren mi srbich phatatec glxin, xanchaly kaxec gotuc, mi gavazan dzerqn arav u tchampha ynkav: inqn el chimanalov te ur։

Shutov qaghaqic durs ekav ev erku or sharunak tchampha er gnum։ Shat er hognel u sovel։ Hety voch mi uteliq chuner ev snvum er armateghenov u zanazan hatiknerov։ Isk gishernery parkum er dashtum, bac erknqi tak։

Errord orva aravotyan mi blri glxic na tesav mi mec, geghecik qaghaq: zardarvac droshnerov u droshaknerov։ Verjin uzhery havaqelov: Phoqrik Muqy qaylec depi ayd qaghaqy։

«Guce te henc ays qaghaqum gtnem im baxty», ― asum er na inqn iren։

Teev qaghaqy motik er tvum, bayc Muqy eli erkar tchanparh gnac։ Verjapes kesorin na hasav qaghaqi darbasin։ Qaghaqi tnery shat geghecik ein։ Layn phoghocnery liqn ein zhoghovrdov։ Phoqrik Muqy shat qaghcac er, bayc voch voq nra araj dury cher bacum u cher hravirum ners mtnel, hangstanal։

Muqy haziv votqery qarsh talov vhat tapharum er phoghocnerum։ Na ancnum er mi bardzr, geghecik tan motov, mek el hankarc ayd tan lusamutneric meky layn bacvec, ev mi inch֊or parav gluxy durs hanelov kanchec․

Ev iskuyn ayd tan dury bacvec u sksecin ners mtnel shner u katuner, shat katuner u shner։ Muqy mtacec, u inqn el ners mtav։ Henc ayd zhamanak nra arjevic gnum ein erku katu, ev tzuky mtacec et chmnal drancic, ays katunery erevi giten, te ur piti gnal։

Ayspes Muqy sandughqov bardzracav ev tesav ayn paravin, vor kanchum er lusamutic։

― Inch es uzum, ― barkutyamb harcrec paravy։

― Du kanchum eir tchash utelu, ― asac Muqy, ― es el shat qaghcac em։ Ev aha ekel em tchash utelu։

Paravy bardzr֊bardzr cicaghec u asac․

― Du ayd vorteghic es luys ynkel, ay tgha։ Qaghaqum bolory giten, vor es tchash em patrastum im sireli katuneri hamar։ Ev vorpeszi nranc hamar txur chlini, es harevannerin el em hravirum։

― Indz el kerakrir nranc het, ― xndrec Muqy։

Ev na paravin patmec, te inch canr orer e qashel hor mahic heto։ Paravy nran xghtchac ev kusht kerakrec։ Erb Phoqrik Muqy kusht kerel ev hangstacel er, paravn asac․

― Gites inch, Muq։ Ari du mna indz mot carayir։ Ashxatanqd tetev klini ev lav kapres im tany։

Katuneri tchashy Muqin dur er ekel, ev na hamadzaynec։ Ahavzi xanumy (aydpes ein kochum paravin) vec katu uner։ Amen aravot Muqy sanrum er ayd katunerin ev apa ocum tankagin ocaneliqov։ Tchashin uteliq er matucum nranc, isk erekoyan qnelu er parkecnum phaphuk nerqnakneri vra u cackum tavshya vermaknerov։

Baci katuneric ayd tany chors shun el kar։ Muqy nranc el er xnamum, bayc shnern aveli qich ein charcharum nran, qan katunery։ Paravy katunerin sirum er inchpes harazat erexaneri։

Phoqrik Muqi hamar paravi mot nuynqan txur er, vorqan ir hor tany։ Baci katuneric u shneric na urish ban cher tesnum։

Skzbum kyanqy bavakan lav er yntanum․ ashxatanqy qich er, snundy: lav, paravn el shat goh er nranic։ Bayc heto katunery eres aran։ Henc vor paravy votqy durs er dnum tanic, sksum ein gzhi pes vazvzel senyakum։ Eghac֊cheghacy taphtphum ein, tankarzheq amannery kotratum։ Bayc henc vor lsum ein, vor paravy bardzranum e sandughqov, iskuyn catkum, parkum ein irenc nerqnakneri vra, kuch galis, pochnery qashum irenc, vorpes te irenq vochinch chen arel։ Paravy tesnum er, vor senyaky taknuvra e arvac, sksum er gorgoral Phoqrik Muqi vra։ Vorqan el Muqy phordzer ardaranal, paravn aveli shat ir katunerin er havatum, qan carayin։ Katunerin nayelov iskuyn hamozvum er, vor nranq voch mi meghq chunen։

Xeghtch Muqy sra hamar shat er dard anum ev verj i verjo voroshec paravi motic heranal։ Ahavzi xanumy xostacel er carayutyan hamar phogh vtcharel nran, bayc sharunak hetadzgum er u cher vtcharum։

«Henc vor phoghy staca, ― mtacum er Phoqrik Muqy, ― iskuyn kheranam։ Ete imanayi, te paravy vortegh e phoghy pahum, es vaghuc vercrac klinei vorqan hasnum e indz» ։

Paravi tany kar mi phoqrik senyak, vori dury misht phak er linum։ Muqy shat er uzum imanal, te inch ka ayd senyakum pahvac։ U hankarc mi or el mtacec, te guce henc ayd senyakumn en pahvac paravi phoghery։

Mi aravot, erb Ahavzin durs er gnacel tanic, shnikneric meky vazec Muqi mot u nra pheshy brnec (paravn ayd shnikin aynqan el cher sirum, isk Muqy, yndhakaraky, hatchax er nran shoyum u phaghaqshum) ։ Shniky kamac cmralov Muqin qashec ir hetevic։ Na tzukin tarav paravi nnjarany ev kang arav mi phoqrik drnaki araj, vory minch ayd Muqy cher nkatel։

Shuny hrec dury ev mtav mi inch֊or senyak։ Muqy evs nra hetevic ners mtav ev zarmanqic qar ktrec․ sa henc ayn senyakn er, vortegh vaghuc inqn uzum er linel։

Amboghj senyaky liqn er hin shorerov ev zarmanali hnadaryan amaneghenov։ Muqin arandznapes dur ekav mi byureghapakya saphor, vori vra voskeguyn naxsher kayin։ Na ayd saphory dzerqn arav u sksec znnel։ Hankarc xuphn ynkav ― Muqy cher el nkatel, vor saphory xuph uni ― ev kotrvec։

Xeghtch Muqy shat vaxecav։ El mtacelu tegh cher, harkavor er shut phaxchel, te che, paravy vor gar u tesner saphori xuphy kotrel e, aynqan kcecer, kisamer kaner։

Muqy mi angam el achq acec senyaky ev hankarc mi ankyunum tesav mi zuyg mashik։ Tchisht e, dranq shat mec ein u tgegh, bayc Muqi koshiknern el bolorovin qrqrvac ein։ Na nuynisk urax er, vor mashiknern aydpes mec en, vorovhetev ete dranq hagner, bolory ktesnein, vor na aylevs erexa chi։

Tanic durs galov: na vazec aranc et nayelu, minchev vor qaghaqic durs ekav dasht։ Aystegh Muqy uzec mi phoqr hangstanal, bayc hankarc zgac, vor kang arnel chi karoghanum․ votqern irenq֊irenc vazum ein u sran el qashum։ Muqy phordzec vayr ynknel, phordzec et darnal, bayc cheghav u cheghav։ Verjapes na haskacav, vor gaghtniqy ir nor mashikneri mej e, nranq ein, vor Muqin araj ein qshum ev chein toghnum kang arnel։

Muqn arden bolorovin uzhaspar er eghel ev cher imanum, te inch ani։ Na husahatvac dzerqery taphaharec ev saylapani pes gorac․

― Tpru․․․ Tpru․․․ Kangnir։

Ev hankarc mashiknery kang aran, u xeghtch tzukn amboghj taphov ynkav getnin։

Na aynqan er hognel, vor iskuyn qun mtav։ Ev mi zarmanali eraz tesav։ Erazum tesav, vor ayn phoqrik shniky, vory nran tarel er gaghtni senyaky, motecav iren u asac․

― Sireli Muq, du der chgites, te inchpisi hrashq mashikner en qo mashiknery։ Bavakan e, vor du ayd mashiknery hagnes, ereq angam krnkid vra shur gas, ev nranq qez ktanen vortegh cankanas։ Isk ayd gavazany karogh e gandz voronel qez hamar։ Vortegh voski lini taghvac, ayntegh gavazany ereq angam qity kxphi getnin, isk vortegh arcat lini taghvac, erku angam kxphi։

Erb Muqn artnacav, iskuyn uzec phordzel, te tchisht e asel phoqrik shniky։ Na dzax votqy bardzracrec ev phordzec ptuyt gal aj krnki vra, bayc ynkav u qity xphec getnin։ Noric u noric phordzec ev verjapes sovorec ptuyt gal krnki vra aranc ynknelu։ Ayn zhamanak na gotin pndacrec, ereq angam arag ptuyt ekav mi krnki vra u asac․

― Iskuyn tareq indz harevan qaghaqy։

Ev hankarc mashiknery nran od bardzracrin ev qamu pes arag slacan amperi mijov։ Der Phoqrik Muqy ushqi cher ekel, mek el tesav kangnac e mi qaghaqi shukayum։

Na nstec mi xanuti araj, hoghatmbi vra u sksec mtacel, te inchpes ani, vor mi qich phogh tchari։ Tchisht e, na kaxardakan gavazan uner, bayc inch imanar, te vortegh e voski kam arcat pahvac, vor gnar gtner։ Tchary vor ktrver, na karogh er phoghov cuyc tal iren, bayc hpartutyuny tuyl cher talis ayd։

Ev hankarc Phoqrik Muqy hishec, vor hima inqy karoghanum e shat arag vazel։

«Guce te im mashiknern ogut ktan indz, ― mtacec na։ ― Gnam tagavori mot, xndrem, vor indz surhandak vercni» ։

Xanuti tirojy harcrec, te vor tchanaparhov karogh e gnal palat, ev mi hing rope heto arden palati darbasi mot er։ Barapany harcrec nran, te inch e uzum, ev imanalov, vor tzukn uzum e cara vardzvel tagavori mot, nran tarav strukneri verakacui mot։ Muqy verakacuin xonarh glux tvec ev asac․

― Vov ter, es karogh em amenaaragavaz marduc el arag vazel։ Tagavori surhandak dardzreq indz։

Strukneri verakacun arhamarhanqov nayec tzukin ev qah֊qah cicaghelov asac․

― Qo votqery barak en chophi pes ev uzum es surhandak vardzvel։ Gna korir aysteghic։ Es nra hamar chem strukneri pet kargvel, vor amen mi himar cicaghi indz vra։

― Vov ter, ― asac Phoqrik Muqy, ― es chem cicaghum dzez vra։ Ekeq graz ganq, vor es dzer amenaaragavaz surhandakic el arag kvazem։

Strukneri verakacun aveli bardzr qrqjac։ Tzuky nran aynqan hetaqrqir tvac, vor na voroshec chqshel nran, ayl nra masin patmel tagavorin։

― De lav, ― asac na, ― togh aydpes lini, es qez kvardzem։ Gna xohanoc ev patrastvir mrcutyan։ Ayntegh qez uteliq u xmeliq ktan։

Heto strukneri verakacun gnac tagavori mot ev nran patmec zarmanali tzuki masin։ Tagavory zvartchanalu cankutyun uner։ Na govec strukneri verakacuin, vor na bac chi toghel Phoqrik Muqin, ev hramayec erekoyan mrcutyun sarqel mec dashtum, vorpeszi bolor palatakannery karoghanan gal u tesnel։

Ishxannern u ishxanuhinern hmacan, te erekoyan inch hetaqrqir tesaran e linelu ev patmecin irenc spasavornerin, isk sranq el lury taracecin amboghj palatum։ Ev aha erekoyan bolory, um votqy brnum er, durs ekan dasht: tesnelu, te inchpes e vazelu parcenkot tzuky։

Erb tagavorn u taguhin irenc teghy nstecin, Phoqrik Muqy durs ekav dashti mejteghy ev xonarh glux tvec։ Bolor koghmeric bardzr qrqij lsvec։ Axr ayd tzuky shat er cicagheli ir layn shalvarov u erkar, shat erkar mashiknerov։ Bayc Phoqrik Muqn amenevin chshphotvec։ Na hpart֊hpart henvec ir gavazanin, dzerqery kantec ev spasum er aragavaz surhandakin։

Verjapes erevac surhandaky։ Strukneri verakacun jokel er amenaaragavaz surhandakin։ Che vor Phoqrik Muqn inqn er aydpes cankacel։

Surhandaky arhamarhanqov nayec Muqin ev nra koghqin kangnec, spaselov mrcutyunn skselu nshanin։

― Mek, erku, ereq, ― gochec tagavori mec dustry: Amarzan ev tashkinaky taph tvec։

Mrcoghnery teghneric pokvecin u neti pes slacan։ Skzbum surhandaky tzukic mi qich araj ynkav, bayc shutov Muqy nra hetevic hasav u ancav։ Na arden vaghuc hasel er nshanakvac teghy ev ir chalmayi cayrn er taphaharum, ayninch tagavori surhandaky der shat heru er։ Verjapes na el tegh hasav ev meraci pes getin ynkav։ Tagavorn u taguhin caph zarkecin, ev bolor palatakannery miaberan gochecin․

― Kecce haghtoghy, Phoqrik Muqy։

Phoqrik Muqin taran tagavori mot։ Tzuky xonarh glux tvec nran ev asac․

― O, hzor arqa, es ayzhm qez cuyc tvi im arvesti mi masy miayn։ Carayutyan vercru indz qez mot։

― Lav, ― asac tagavory։ ― Es qez dardznum em im andznakan surhandaky։ Du misht indz mot klines ev kkatares im patvernery։

Phoqrik Muqy shat uraxacav․ verjapes na gtel er ir baxty։ Ayzhm na karogh er aprel hangist u apahov։

Tagavory shat er gnahatum Muqin ev misht el voghormac er nra handep։ Na tzukin tegh er ugharkum miayn amenakarevor handznararutyunnerov, ev voch voq Muqic lav cher katarum handznararutyuny։ Bayc tagavori myus caranery dzhgoh ein dranic։ Nranc amenevin dur cher galis, vor tagavorin amenamot mardy dardzel e ayd tzuky, vory baci vazeluc urish ban chgite։ Nranq hatchax Muqin bambasum ein tagavori mot, bayc tagavory nranc lsel cher uzum։ Na aveli u aveli shat er vstahum Muqin ev shutov nran nshanakec glxavor surhandak։

Phoqrik Muqy shat er vshtanum, vor palatakannern aydpes naxandzum en iren։ Erkar zhamanak mtacum er aynpisi mi ban hnarel, vor bolory siren iren։ Verjapes hishec ir gavazany, vor hamarya moracutyan er tvel։

«Ete indz hajoghvi gandz gtnel, ― mtacum er na, ― ays goroz mardik erevi kdadaren indz atel։ Asum en, te arajva tagavory, ays tagavori hayry, ir aygum mec harstutyun e taghel, erb tshnamin motecac e eghel qaghaqin։ Ev karcem na merel e u voch voqi chi asel, te vortegh e taghvac ayd gandzy» ։

Phoqrik Muqy henc miayn sra masin er mtacum։ Amboghj orerov na ir gavazany dzerqin man er galis aygum ev voronum tagavori gandzy։

Mi or el na zbosnum er aygu mi heravor ankyunum։ Hankarc gavazany nra dzerqum doghdoghac u ereq angam zarkvec getnin։ Phoqrik Muqy huzmunqic doghac։ Na vazec aygepani mot, mi mec bah vercrec nranic ev palat veradarnalov spasec mutn ynknelun։ Henc vor erekon vra hasav, tzuky gnac aygi ev sksec phorel ayntegh, vortegh xphel er gavazany։ Tzuki tuyl dzerqeri hamar bahy shat canr er, ev mi zhamum na haziv mi kes arshin xorutyamb phos phorec։

Eli erkar charcharvec Phoqrik Muqy ev verjapes nra bahy zarkvec mi inch֊or pind bani։ Tzuky kracav phosi vra ev hoghi mej mi erkate xuph tesav։ Na ayd xuphy bardzracrec ev zarmanqic qar ktrec․ lusni luysi tak nra araj shoghshoghum er voskin։ Phosum mi mec ktchutch kar, vor berneberan liqn er voske dramov։

Phoqrik Muqn uzec ktchutchy hanel phosic, bayc chkaroghacav, uzhy cher patum։ Ayn zhamanak na grpannern u pheshy voskov lcrec ev sus u phus veradardzav palat։ Phoghy taqcrec ir nerqnaki tak ev urax, goh srtov parkec qnelu։

Myus ory phoqrik Muqn artnacav: u mtacec․ «Ayzhm amen inch kphoxvi, ev im tshnaminery ksksen indz sirel» ։

Na sksec ir voskin aj u dzax bazhanel։ Bayc palatakannern sksecin aveli shat naxandzel nran։ Glxavor xoharar Axulin charutyamb phsphsum er․

― Teseq, Muqy keghc phogh e ktrum։

Strukneri verakacu Ahmedn asum er․

― Na tagavoric e stacel ayd phoghery։

Isk gandzapah Arxazy, vor tzuki amenatund tshnamin er ev inqn el vaghuc er arden ir dzerqy cacuk tagavori gandzarany koxum, palatov mek gorum er․

― Tzukn ayd voskin tagavori gandzaranic e goghacel։

Vorpeszi hastat imanan, te voskin vorteghic e Muqin, nra tshnaminery xorhrdakcecin ev mi plan mshakecin։

Tagavorn uner mi sireli cara, anuny: Korxuz։ Sa misht tagavorin uteliq er matucum ev gini er lcnum nra gavaty։ Ev aha mi or ays Korxuzy tagavori mot ekav txur u trtum։ Tagavorn iskuyn nkatec ayd ev harcrec․

― Inch e patahel qez, Korxuz, aysor du inchu aydpes txur es։

― Vov arqa, ― patasxanec Korxuzy, ― txur em, vorovhetev du indz zrkel es qo voghormacutyunic։

― Incher es asum, im bari Korxuz, ― asac tagavory։ ― Ayd vor orvanic es es qez zrkel im voghomacutyunic։

― Ayn orvanic, mec arqa, erb qez mot carayutyan mtav qo glxavor surhandaky, ― patasxanec Korxuzy։ ― Du nran vosku mej es taghum, isk mez, qo havatarim caranerin vochinch ches talis։

Ev na tagavorin patmec, vor Phoqrik Muqy, chgites vorteghic, anhashiv voski e dzerq berel ev aj u dzax bazhanum e bolor palatakannerin։ Tagavory shat zarmacav, hramayec ir mot kanchel ir gandzapet Arxazin ev strukneri verakacu Ahmedin։ Sranq Korxuzi asacy hastatecin։ Ayn zhamanak tagavorn ir lrtesnerin hramayec gaghtagoghi hetevel ev imanal, te tzuky vorteghic e phogh vercnum։

Phoqrik Muqi baxtic henc ayd ory nra dzerqi phoghy verjacel er, ev na voroshec gnal ir gandzarany։ Bahy vercrec, gnac aygi։ Lrtesnery, iharke, gnum ein nra hetevic։ Nranc het el: Korxuzn u Arxazy։

Ayn ropein, erb Phoqrik Muqy mi phesh liqy voski er vercrel ev uzum er et gnal, nranq hardzakvecin nra vra, dzerqery kapkpecin u taran tagavori mot։

Isk ayd tagavory shat er barkanum, erb kesgisherin artnacnum ein iren։ Na ir glxavor surhandakin dimavorec char u anbavakan ev lrtesnerin harcrec․

― Vortegh brneciq duq ays anazniv tzukin։

― Dzerd mecutyun, ― asac Arxazy, ― menq nran brnecinq henc ayn ropein, erb na voskin taghum er getni tak։

― Tchisht en asum sranq, ― harcrec tagavory tzukin։ ― Vorteghic e qez aydqan phoghy։

― Voghormac arqa, ― ankeghcoren patasxanec tzuky, ― es voch mi meghq chunem։ Erb dzer mardik indz brnecin ev dzerqers kapkpecin, es ays voskin voch te taghum ei hoghum, ayl hanum ei aynteghic։

Tagavory mtacec, vor Phoqrik Muqy sut e asum ev xist zayracav։

― Tshvarakan, ― gorac na։ ― Du nax goghacel es im voskin ev hima el uzum es xabel indz aydpisi himar sterov։ Gandzapet, tchisht e, vor aystegh isk ev isk aynqan voski ka, vorqan pakasel e im gandzaranic։

― Dzer gandzatany, voghormac tagavor, shat aveli e pakasum, ― patasxanec gandzapety։ ― Karogh em erdvel, vor ays voskin goghacvac e tagavorakan gandzaranic։

― Shghtayakap anel ayd tzukin ev zndan netel, ― gorac tagavory։ ― Isk du, gandzapet, gna aygi, vercru amboghj voskin, vorqan kgtnes, ev noric ber im gandzarany։

Gandzapety katarec tagavori hramany ev vosku ktchutchy berec gandzatun։ Na sksec hashvel phaylun voskinery ev lcnel topraknery։ Verjapes ktchutchy datarkvec։ Gandzapety mi verjin angam nayec ktchutchi mej ev ayntegh tesav mi tught, vori vra grvac er․

«Tshnaminery hardzakvecin im erkri vra, usti es im gandzeri mi masy taghum em aystegh։ Vov ays voskin gtni ev im vordun anhapagh chhandzni, ir tagavori nzovqy taphvi nra glxin

tagavor Sadi» ։

Xoramank gandzapety tughty patarotec ev voroshec voch voqi vochinch chasel nra masin։

Isk Phoqrik Muqy zndanum nstac mtacum er, te inchpes azatvi։ Na giter, vor tagavori phoghy goghanalu hamar iren glxatelu en, bayc ev aynpes cher uzum kaxardakan gavazani gaghtniqn asel tagavorin, giter, vor tagavorn iskuyn gavazany kxli, nra het el guce naev mashiknery։ Tchisht e, mashiknery der tzuki votqerin ein, bayc dranic inch ogut։ Phoqrik Muqy erkate kartch shghtayov kapvac er patic ev voch mi kerp krnki vra pttvel cher karogh։

Aravotyan dahitchy ekav zndan ev tzukin hramayec patrastvel mahapatzhi։ Phoqrik Muqy haskacav, vor el mtacelu zhamanak chka, harkavor e ir gaghtniqy tagavorin haytnel։ Che vor aveli lav e aprel aranc kaxardakan gavazani ev nuynisk aranc aragavaz mashikneri, qan te glxatvel։

Na tagavorin xndrec mi arandzin tegh lsel iren ev amen inch patmec nran։ Skzbum tagavory chhavatac, karcum er, te tzukn ayd ameny hnarum e։

― Vov mec arqa, ― asac Phoqrik Muqy, ― xostaceq xnayel im kyanqy, ev es kapacucem, vor tchshmarit em asum։

Tagavori hamar hetaqrqir er stugel: xabum e iren Muqy, te voch։ Na hramayec ir aygum mi qani voski taghel ev Muqin hramayec gtnel ayd voskinery։ Tzuky shat el erkar choronec․ henc vor na motecav ayn teghin, vortegh voskinern ein taghvac, gavazany ereq angam harvacec getnin։ Tagavory haskacav, vor gandzapety iren xabel e, ev hramayec Muqi phoxaren nran glxatel։ Isk Muqin kanchec ir mot ev asac․

― Es xostacel em qez chspanel ev im xosqic et chem kangni։ Miayn te du erevi qo bolor gaghtniqnery ches asel indz։ Du knstes zndanum, minchev indz ases, te inchpes es karoghanum aynqan arag vazel։

Xeghtch Muqn amenevin cher uzum veradarnal mut u curt zndany։ Na tagavorin patmec ir hrashq mashikneri masin, bayc chasac amenaglxavory, te inchpes piti kangnecnel nranc։ Tagavory voroshec phordzel mashikneri zorutyuny։ Mashiknery hagav, durs ekav aygi ev sksec vazel kataghaci pes։ Shutov na uzec kang arnel, bayc chkaroghacav։ Izur er careric u tpheric brnum․ mashiknery nran qashum ein araj u araj։ Isk tzuky kangnel u cicaghum er։ Nra hamar shat hatcheli er gone mi phoqr vrezh arnel tagavoric։

Verjapes tagavorn uzhaspar eghav ev ynkav getnin։ Phoqr֊inch ushqi galuc heto na kataghac hardzakvec tzuki vra։

― Uremn du aydpes es varvum qo tagavori het, ― gorac na։ ― Es qez kyanq u azatutyun em xostacel, bayc ete tasnerku zhamic heto qez im hoghum gtnem, kbrnem ev ayn zhamanak aylevs voghormacutyun chspases։ Isk mashiknern u gavazany es indz em vercnum։

Xeghtch tzukn el urish tchar chuner։ Shtap durs ekav palatic ev txur֊trtum heracav qaghaqic։ Ayzhm na nuynqan aghqat er u anbaxt, inchpes araj ev dary֊darn anicum er ir baxty։

Barebaxtabar ayd tagavori hoghn aynqan el mec cher, aynpes vor ut zhamic heto Muqy hasav sahmanin u ancav։ Ayzhm arden nran vtang cher sparnum ev mtacec mi qich hangstanal։ Na mec tchanaparhic durs ekav u mtav mi xit antar։ Aystegh na mi ltchaki mot mi lav tegh gtav ev terevaxit careri tak parkec hangstanalu։

Phoqrik Muqn aynqan er hognel, vor iskuyn el qnec։ Ayspes na shat erkar qnec ev erb artnacav, zgac, vor qaghcac e։ Nra glxaverevy careric kaxvac ein hasun, hyutali tzer։ Tzuky bardzracav cary mi qani tuz pokec, bavakanutyamb kerav։ Heto na caravec։ Motecav ltchakin, kracav, vor jur xmi, bayc sarsaphic qar ktrec․ jri mijic nran er nayum mi ahagin glux: ishi akanjnerov ev erkar, shat erkar qtov։

Phoqrik Muqy soskumov shoshaphec ir akanjnery։ Dranq iskapes erkar ein inchpes ishi akanjner։

― Henc im teghn e, ― gorac xeghtch Muqy։ ― Baxty ekel, im dzerqn er ynkel, isk es ishi pes dzerqic phaxcri։

Erkar zhamanak na man er galis careri tak ev sharunak ir akanjnern er shoshaphum։ Verjapes noric qaghcacacav։ Stipvac er noric tuz utel։ Che vor urish ban chkar utelu։

Bayc ayd zhamanak Muqy mi urish cari tak er։ Tuz qagheluc ev kusht uteluc heto na, yst sovorutyan, dzerqy tarav depi akanjnery ev uraxutyan tchich ardzakec․ erkar akanjneri phoxaren eli ir sovorakan akanjnern ein։ Na iskuyn vazec ltchaki mot, nayec jri hayelun։ Qitn el er phoqracel, dardzel er arajva qity։

«Ays inchpes patahec», ― mtacum er tzuky։ Ev hankarc glxi ynkav․ arajin cari tzern uteluc mardu qitn u akanjnery erkarum en, isk erkrordi tzern uteluc kartchanum։

Phoqrik Muqn iskuyn haskacav, vor ir baxty noric banel e։ Na erku caric el aynqan tuz qaghec, vorqan karogh er tanel ev veradardzav dazhan tagavori erkiry։

Ayd zhamanak garun er, ev ptughy hazvagyut ban er։

Veradarnalov tagavoranist qaghaqy: Phoqrik Muqy shorery phoxec, vorpeszi voch voq iren chtchanachi, arajin cari tzeric mi zambyugh tuz vercrec ev gnac tagavori palati mot։ Aravot er, ev palati darbasi araj shat mardik kayin nstac, voronq zanazan baner ein caxum։ Muqy evs nstec nranc sharqum։ Shutov palatic durs ekav glxavor xoharary ev sksec vatcharvogh mterqnery ditel։ Motenalov Phoqrik Muqin: xoharary tuzy tesav ev shat uraxacav։

― O, ― asac na, ― ay iskakan qaghcraveni mer tagavori hamar։ Inch arzhi ays zambyughy։

Phoqrik Muqy tank chgnahatec, ev glxavor xoharary amboghj zambyughy gnec u gnac։ Der nor er na tzern skuteghi mej dasavorel, erb tagavory naxatchash pahanjec։ Naxatchashy matucvec։ Tagavorn utum er mec bavakanutyamb ev shut֊shut govum er glxavor xohararin։ Isk xoharary zhptum er ir beghi tak u asum․

― Spaseceq, dzerd mecutyun, amenahamegh uteliqy der heto piti matucen։

Bolory, vovqer nstac ein seghani shurjy ― palatakannery, ishxannern u ishxanuhinery ― izur ein phordzum glxi ynknel, te aysor inch anush ban e patrastel irenc hamar glxavor xoharary։ Ev erb, verjapes matucecin hyutali tuzy, bolory miaberan hiacmunqi tchich ardzakecin ev nuynisk caph zarkecin։

Tagavorn inqn sksec ptughnery bazhanel։ Ishxannern u ishxanuhinery stacan erku֊erku hat, palatakannery: mek֊mek hat, isk mnacacy tagavory toghec iren․ na shat agah mard er ev qaghcr baner shat er sirum։ Tagavorn ir bazhiny drec aphseum ev bavakanutyamb utel sksec։

― Hayrik, hayrik, ― hankarc gorac tagavori aghjik Amarzan, ― ayd inch en eghel qo akanjnery։

Tagavorn ir akanjnery shoshaphec ev sarsaphic tchich ardzakec։ Nra akanjnery erkarel ein ishi akanjneri pes։ Hankarc qitn el erkarec, hasav moruqin։ Ishxannery, ishxanuhinern u palatakannery mi qich aveli lav ein, teev nranc glxin el nuynpisi zardaranq er busel։

― Bzhishk, shut, bzhishk kancheceq, ― gorac tagavory։

Iskuyn mard ugharkecin bzhishkner kanchelu։ Bzhishkneri mi amboghj bazmutyun ekav։ Zanazan degher grecin tagavori hamar, bayc vochinch chognec։ Ishxanneric meki akanjnery nuynisk ktrecin, bayc nranq noric busan, erkarecin։

Ayd zhamanak Phoqrik Muqy taqnvac er mi tegh։ Mi erku oric heto na mtacec, vor arden gorcelu zhamanakn e։ Tzi hamar stacac phoghov ir hamar mi sev tiknoc arav ev mi sev, erkaragagat tasak։ Vorpeszi chtchanachvi, na mi erkar, spitak moruq kpcrec kzakin։ Apa erkrord caric qaghac tuzy zambyughi mej dasavorelov gnac palat u asac, vor inqy karogh e tagavorin bzhshkel։ Skzbum voch voq nran cher havatum։ Ayn zhamanak Muqy ishxanneric mekin arajarkec phordzel ir buzhumy։ Ishxany mi qani ptugh kerav, ev iskuyn nra erkar qitn u ishi akanjnery kartchacan։ Ev aha bolor palatakannery havaqvecin hrashagorc bzhshki glxin։ Bayc tagavory bolori arajn ynkav։ Na lur brnec tzuki dzerqy, nran tarav ir gandzarany ev asac․

― Aha qo araj e im amboghj harstutyuny։ Vercru inch uzum es, miayn te indz buzhir ays xaytarak hivandutyunic։

Phoqrik Muqn iskuyn senyaki ankyunum tesav ir kaxardakan gavazann u aragavaz mashiknery։ Na sksec et u araj qaylel, vorpes te tagavori harstutyunn e ditum ev annkateli motecav mashiknerin։ Mek el hankarc vayrkenapes mashiknery hagav, gavazany vercrec ev eresi moruqy pokec։ Tagavorn ir glxavor surhandaki canot demqy tesnelov: qich mnac piti vayr ynkner zarmanqic։

― Char tagavor, ― gochec phoqrik Muqy։ ― Ayspes vardzatrecir du im havatarim carayutyuny։ De uremn amboghj kyanqumd mna aydpes erkarakanj aylandak ev misht hishir Phoqrik Muqin։

Na arag ereq angam ptuyt ekav krnki vra, ev minch tagavory mi xosq kaser, na arden heracel er։

Ayd zhamanakic Phoqrik Muqn aprum e mer qaghaqum։ Tesnum es, te inchqan arkacneri mej e ynkel na։ Harkavor e hargel nran, tekuz ev artaqinov cicagheli e։

Aha te inchpisi ban patmec indz hayrs։ Ays nuyny es patmeci myus erexanerin, ev mezanic voch meky aylevs cher cicaghum tzuki vra։ Yndhakaraky, menq shat einq hargum nran ev phoghocum handipelis aynpes xonarh glux einq talis, ases na qaghaqapety liner kam glxavor datavory։