ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+21 °C, +17 °C ... +29 °C Vaghy:+28 °C
Franc Kafka, Kerparanaphoxutyun
18:51, 07.01.2018
11783 | 0

Erb Gregor Zamzan mi aravot anhangist erazneric artnacav, tesav, vor ankoghnum sarsapheli utitchi e veraphoxvel։ Na parkac er zrahanman, kosht mejqi vra ev erb gluxy mi phoqr bardzracrec, tesav gorsh, artakorvac, kamaradzev shertavorumnerov erizvac phory, vori urucikutyan vra der mi kerp pahvum er nerqev sahelu patrast vermaky, isk bazmativ, arajva chaphseri het hamematac xghtchaharutyun harucelu astitchan barak votiknery anognakan tartaphum ein achqeri araj։

«Inch e patahel indz», ― mtacec na։ Eraz cher bnav։ Qaj canot chors patery irenc mej ein arel nra phoqr, bayc harmaravet senyaky։ Brdya gorcvacqneri nmushneri qandvac havaqacuov cackvac seghani verevum (Zamzan shrjik gorcakal er) mi nkar er kaxvac, vor na er verjers amsagreric mekic ktrel-hanel ev drel er geghecik, voskezoc shrjanaki mej։ Mortya glxarkov, vzamorti gcac, dzerqy minchev armunky parurogh morte canr dzernamushtaky nayoghnerin parzac, ughigh nstac mi kin er patkervac nkarum։

Heto Gregori hayacqy sahec patuhani koghmy, ev mrayl eghanaky (lsvum er patuhani titeghnerin baxvogh andzrevi katilneri dzayny) nran verjnakanapes melamaghdzot dardzrec։

«Ay te mi qich el qnei u ays bolor himarutyunnery moranayi», ― mtacec na, sakayn hnaravor cher da anel, vorovhetev na sovor er qnelis aj koghqi vra parkel, isk ayzhmyan vitchakov cher karoghanum aj shrjvel։ Na inch uzhov el vor aj er netvum, krkin mejqi vra er shur galis։ Aydpes havanabar haryur angam phordzec, phakec achqery, vor stipvac chlini tesnel anognakan tprtacogh votqery ev dadarec miayn, erb but, iren minchev ayzhm bolorovin xort cavy sksec tetevaki cakel koghy։

«Ax, astvac, mtacec na, inch hognecucich masnagitutyun em yntrel։ Or u gisher ughevorutyan mej em։ Gorci het kapvac anhangstutyunnern indz hamar aveli shat en, qan tany varvogh sovorakan arevtri zhamanak, u der mi ban el indz vra e drvac tchanaparhordelu voghj charcharanqy, gnacqneri chvacucaknern hamadzaynecnelu hogsery, vat u ankanon snundy, mshtaphophox, kartchatev canotutyunnery, vor erbeq srtagin chen daonum։ Groghy tani ays ameny» ։

Zamzayi phory tetevaki qor ekav, ev na, gluxy lav bardzracnelu hamar, mejqi vra dandagh hrvec depi mahtchakali verin glxakaly. tesav, vor qor ekogh teghy spitak puterov e cackvac, bayc drancic vochinch chhaskacav։ Uzec mi votqov shoshaphel ayn u anmijapes et qashec votqy, vorovhetev dran dipchelis sary sarsur er ancnum marmnov։ Na noric sahec nerqev u parkec ir naxkin dirqov։

«Aravot shut ver kenaluc mard himaranum e, ― mtacec Zamzan, ― qunn arnel petq e։ Myus shrjik gorcakalnery sultani kananc pes en aprum։ Erb es, orinak, minchkesornery hyuranoc em veradarnum, vor dzerq berac paymanagrery makagrem, ayd paronnery nor naxatchashi en nstum։ Harkavor er shefis moa asel ayd bany։ Erevi teghics trchei։ Teev inch imanas, ardyoq indz hamar aveli lav cher lini։ Ete cnoghners pattchar chhandisanayin u es stipvac chlinei zspel indz, vaghuc haytararac klinei ashxatanqic heranalu masin։ Kkangnei shefi dem u kasei srtis xorqum unecacs karciqy։ Na hastat var kynkner nstac teghic։ Tarorinak dzev uni, nstum e ir karavaraketum ev verevic nerqev e xosum pashtonyayi het, vor nra canr lselu pattcharov mi ban el lav mot petq e kangni։ Sakayn im huysy der lriv korac che։ Mi or phogh khavaqem u cnoghneris partqy kmarem։ Da amenashaty guce hing, vec tari tevi։ Anpayman kanem։ Heto kogtvenq։ Arayzhm, sakayn, ver kenal e petq, vorovhetev gnacqs zhamy hingin e meknum։— Na nayec snduki vra tktkacnogh zartucichin։— Erknayin hayr», ― mtacec na։ Vecn anc kes er, slaqnery hangist araj ein gnum։ Nuynisk kesn er ancel, mec slaqy qarord pakasin er motenum։ Karogh e zartucichy cher artnacrel։

Ankoghnic erevum er, vor zartucichi slaqy ughigh zhamy chorsi vra er drvac ev iharke zangac el kliner։ Ayo, bayc ardyoq hnaravor er qnov ancnel mi zngoci tak, vor nuynisk kahuyqn er cncum։ Tchisht e, na teev anhangist, bayc, hnaravor e, vor shat xor er qnel։ Isk inch petq e aner ayzhm։ Hajord gnacqy zhamy yotin er sharzhvum, ev dran hasnelu hamar shtapely miangamayn avelord kliner, vorovhetev havaqacun der kapac cher, inqn el bnav voch aynqan tarm u sharzhunak er zgum iren։ Ete nuynisk hasner el gnacqin, mievnuyn e, anhnar kliner shefi zayruytic xusaphel, vorovhetev firmayi carayoghy spasel er zhamy hingi gnacqi meknelun ev arden zekuyc nerkayacrel gnacqi: nra bactoghman masin։ Shefi mtahghacumn er da. anxelq-anoghnashar։ Isk inch, ete inqy hankarc hivand dzevanar։ Sakayn da chaphic durs anharmar kliner u kaskac kharucer, vorovhetev Gregorn ir hing tarva carayutyan yntacqum voch mi angam hivand cher eghel։ Shefy kgar, iharke, hivandanocayin dramarkghi bzhshkin kberer hety, cuyl tghayi pattcharov knaxater cnoghnerin ev nranc bolor ararkutyunnerin kpatasxaner himq yndunelov bzhshki asacnery, um hamar, i dep, mardik yndhanrapes miangamayn aroghj ein, miayn ashxatanqic ein vaxenum։ Imijiayloc, ardyoq na ays depqum iravaci cher lini։ Chnayac erkar qneluc heto iskapes avelord qnkotutyany, Gregorn irakanum shat lav er zgum iren ev lav sovac er nuynisk։

Chkaroghanalov ankoghnuc ver elnelu veraberyal voroshum yndunel: Gregory phutkot mtacum er ays ev nman baneri masin (nuyn pahin zartucichi zangy hishecrec, vor yotic qarord e pakas), erb mahtchakali glxi koghmi dury zguysh baxecin։

― Gregor, ― kanchecin, mayrn er, ― yotic qarord e pakas։ Du cheir uzum meknel։

Meghm dzayn։ Gregory patasxanec ev ir dzayny lselov: sarsaphec։ Ayn, anshusht, arajvann er, sakayn nersic, chlrecvogh, cavagin cvcvoc er karces xarnvum dzaynin, xosqery miayn arajin akntartin er irenc parzutyany toghnum, vor ardzaganqum aynpes aghavagher, vor mard chhaskanar: ardyoq tchisht e lsel։ Na uzum er hangamanoren patasxanel, bacatrel amen inch, sakayn miayn asac.

― Ayo, ayo, mayrik։ Shnorhakalutyun, arden ver em kenum։

Guce phayte dury pattchar dardzav, ev senyakic durs chnkatecin Gregori dzayni phophoxutyuny։ Stacac bacatrutyuny hangstacrec mory, ev na qstqstacnelov heracav։ Sakayn kartchatev zruycy yntaniqi myus andamneri ushadrutyuny ayn bani vra er hravirel, vor Gregory hakarak spasaci, der tann er, ev drneric meky tuyl, bayc bruncqov arden baxec hayry։

― Gregor, Gregor, ― kanchec na, ― inch e eghel։ Gregor, ― qich anc xul dzaynov hishecrec na։

― Gregor, lav ches zgum։ Inch-or bani kariq unes, ― myus dran mot cacradzayn trtnjum er quyry։

— Arden patrast em, ― erku koghmerin patasxanec Gregory ev janq gorcadrec phutajan aroganutyamb, arandzin xosqeri mijev tevakan yndmijumner mtcnelov veracnel dzayni mej achqi ynknogh amen inch։ Ev iroq, hayry noric shrjvec depi ir naxatchashy, sakayn quyry shshnjac.

— Gregor, bac dury, xndrum em։

Gregory bnav mtadir cher bacel, nuynisk govum er gishery bolor drnery tann el phakelu: tchanaparhordeluc mnacac sovorutyuny։ Arajin hertin na cankacav hangist, anxrov ver kenal, hagnvel, naxatchashel u heto miayn mnacac baneri masin mtacel, vorovhetev zgac, vor ankoghnum parkac mtacelov voch mi tramabanakan avarti cher hangi։

Na hishec, vor ankoghnum, guce dirqi anharmarutyan pattcharov, shat hatchax e tetev caver zgacel, ev heto: ver kenalis, parzvel e, vor dranq zut erevakayutyan cnund en eghel, u hima anhamber spasum er, te inchpes petq e aysorva patkeracumnery astitchanabar pharatvein։ Isk vor dzayni phophoxutyuny voch ayl inch er, qan shrjik gorcakalneri masnagitakan hivandutyan: lav mrselu naxanshan, mazachaph kaskac isk cher karogh linel։

Vermaky netely shat hesht er. harkavor er miayn mi phoqr phqvel, ev ayn inqniren ynkav։ Bayc hetagayum gorcy dzhvaracav, ev arajin hertin ayn pattcharov, vor na chaphazanc layn er։ Ughghvel karoghanalu hamar Gregorin dzerqer ein petq, bayc nra unecacy chkaravarvogh, andadar tarber sharzhumner anogh votiknern ein miayn։ Ete uzum er meky calel, asenq te arajin votqy, vor dzgvum er, ev nran verjapes hajoghvum er ir uzacn anel, apa myus votiknery karces azat ardzakvac linein, cayrahegh aragutyamb, cavagnoren kuchudzig ein linum։

― Miayn te izur teghy ankoghnum chmnam, ― xosec Gregory։

Na uzec skzbum marmni nerqevi masy durs hanel ankoghnic, bayc parzvec, vor nerqnamasy, vor na, i dep, der cher tesel ev cher karogh voreve tchisht patkeracum unenal, dzhvarasharzh er։ Aynqan dandagh er yntanum։ Erb kataghutyan astitchan hasac Gregory amboghj taphov, anzgushoren araj netvec (nra hashivnery sxal ein), taphov xphvec mahtchakali nerqnamasin, ev ayrogh cavy xratec nran, vor ayd vitchakum marmni terevs amenazgayun teghy nerqnamasn er։ Dranic heto na phordzec marmni verevi masov durs gal ankoghnic ev gluxy zgushoren shrjec depi mahtchakali ezry։ Chnayac laynqin u canrutyany, da nran hesht hajoghvec, marminy hnazand hetevec glxi ptuytin։ Mahtchakalic durs hrveluc heto, erb gluxy odi mej kaxvec, Gregory vaxecav aydpes araj sharzhvel, vorovhetev ynkneluc ughghaki hrashq kliner, ete gluxy chvnaser, minchder henc nerka drutyan mej na voch mi depqum iravunq chuner gitakcutyuny korcnel։ Aveli lav e ankoghnum mnar։

Erb apardyun charcharanqneric heto na harachelov parkec noric, tesav aveli mec kataghutyamb irar ekogh votiknern, u ayd kamayakanutyan mej kargukanon mtcnelu voch mi hnaravorutyun chgtav, inqniren asac noric, vor ankarogh e ankoghnum parkel-mnal, aveli xelamit klini amenaphoqr huysi arkayutyan depqum amen inch zohel ev ankoghnuc azatvel։ Imijiayloc, miazhamanak na chmoracav erbemn-erbemn hishecnel iren, vor shat aveli geradaseli e amen inch hangist, anvrdov kshradately, qan husahat voroshumner yndunely։ Ayd paherin na tesoghutyuny hnaravorin chaph larelov nayum er patuhanin, sakayn negh phoghoci nuynisk myus koghmy parurac aravotyan maraxughic, cavoq, qich vstahutyun u aruygutyun er kareli aknkalel։

― Arden zhamy yotn e, — xosec na zartucichi nor zarki het։— Arden zhamy yotn e, bayc arajva pes maraxlapat e։

Tuyl shnchelov na mi phoqr evs parkec. karces kataryal lrutyunic irakan u inqnin haskanali drutyan veradardzin er spasum։

― Der naxqan yotn anc qarord linely petq e verjapes elac linem ankoghnuc, vorovhetev firman aveli shut e bacvum, ev minch ayd meknumeky kga indznov hetaqrqrvelu, ― asac na։

Gregory patrastvec voghj erkarutyamb, havasarapes tchotchvelov durs gal ankoghnuc։ Ete aydpes ynkner, gluxy, vor ynkneluc ktruk bardzracnel er uzum, hnaravor e anvnas mnar։ Mejqy pind er tvum, gorgin baxveluc chpetq e vochinch pataher։ Amenic shat na anhangstanum er, erb patkeracnum er ayn bardzr aghmuky, vor kliner anshusht ev drneri hetevum mardkanc ete voch sarsaph, apa mtahogutyun kpattchaoer hastat։ Inch uzum e liner, bayc phordzel petq er։

Ays nor metody aveli shut xagh er, qan charcharanq, mejqi vra anyndhat tchotchvel er petq։ Erb na kisov chaph durs er ccvel ankoghnuc, mtacec, te ognutyan hasnelu depqum inchqan hesht kliner ir gorcy․ erku uzhegh mardu nerkayutyuny lriv bavakan er։ Na mtacec hor ev aghaxni masin։ Nranc gorcy miayn dzerqern urac mejqi tak mtcnel-ankoghnuc hanely, bery hetnery kranaln u dimanaly kliner, minchev vor Gregory hatakin catker։ Ayd depqum arden votqery, erevi, voreve imast stanayin։ Ayzhm, ankax ayn hangamanqic, vor drnery phak ein, iskapes petq er ognutyun kanchel։ Chnayac bolor dzhvarutyunnerin, ayd masin mtacelis Gregory chkaroghacav zhpity zspel։

Na ankoghnuc aynqan er durs ccvel, vor aveli uzhegh tchotchvelis haziv te karoghanar havasarakshrutyuny pahel, ev petq e arden verjnakanapes vorosher: ynknel, te mnal, vorovhetev hing ropeic yotn anc qarord kliner։ Nuyn pahin dran zangy tvecin։

Firmayic e, mtacec Gregorn u hamarya qaracav։ Yntacqum nra votiknern aveli arag ein parum։ Mi pah vochinch cher lsvum։

— Chen bacum, ― animast huysov brnkvac asac na։ Heto, iharke, aghaxiny sovorakani pes vstah qaylvacqov gnac depi durn u bacec։ Harkavor er voghjuyni miayn arajin barery lsel, u Gregorn arden giter, te vov e ayd aycelun․ andzamb havatarmatary։ Inchu er na datapartvac aynpisi mi firmayum carayelu, ur amenaphoqr teracman zhamanak angam pashtonyayin iskuyn amenamec kaskacn er bazhin ynknum։ Ardyoq bolor ashxatakicnern ein, aranc bacarutyan srikaner։ Ardyoq nranc mej meky chkar, vor aravotva mi qani zhamy firmayi hamar chogtagorcelu depqum xghtchi xaytic xelqy trcner u parzapes chkaroghanar elnel ankoghnuc։ Iroq, inch kliner, vor teghekanaly, ete, iharke, anhrazhesht er, ashakertneric mekin handznararein; Petq e havatarmatarn andzamb gar, ev dranov voghj anmegh yntaniqin i cuyc drver, vor tvyal kaskaceli depqi usumnasirutyuny sosk nra xelqin er karogh vstahvel։

Ev aveli shut ays mtqeri hamakac huzmunqy, qan hastat voroshum yndunely pattchar dardzav, vor na amboghj uzhov durs trcher ankoghnuc։ Bardzr shrmphoc lsvec, sakayn da der heru er iskakan aghmuk lineluc։ Dzayny vorosh chaphov xlacrec gorgy, baci ayd, mejqn aveli tchkun er, qan inqn er karcum, ev dranic er, vor voch shat uzhegh, xul harvac stacvec։ Gregory miayn gluxy bavakan zguysh cher pahel, inch-or bani er xphel, ayzhm cavic u barkutyunic shurumur er talis, shphum er gorgin։

— Nersum inch-or ban ynkav, ― dzax koghmi senyakum lsvec havatarmatari dzayny։

Gregory phordzec patkeracnel, ardyoq aysor ir het katarvac depqi nman ban erbevice cher karogh havatarmatarin patahel։ Dra hnaravorutyan het, axr, petq er hamadzaynel։ Arajadrvac harcin vorpes kopit patasxan: havatarmatary koghqi senyakum mi qani vstah qayl arec u tchrtchracrec laqe koshiknery։

— Gregor, ― aj koghmic shshnjac quyry, ― havatarmatarn e aystegh։

― Gitem, ― inqniren xosec Gregory, bayc vor asacy qrojy lseli liner, chhamardzakvec aydasaitchan bardzr xosel։

— Gregor, — dzax koghmic xosec hayry, ― paron havatarmatarn e ekel։ Harcnum e, te du inchu aravotyan gnacqov ches gnacel։ Chgitenq inch patasxanenq։ I dep, na uzum e qez het andzamb xosel։ Uremn bac ara dury, xndrum em։ Na aynqan bari klini, vor kneri senyakum tirogh ankargutyuny։

— Bari luys, paron Zamza, ― barekamabar kanchec havatarmatary։

— Na iren lav chi zgum, ― ayn pahin, erb hayry doan mot kangnac xosum er, havatarmatarin dimec mayry։― Paron havatarmatar, havataceq indz, na iren lav chi zgum։ Urish el inch pattchar karogh e liner, vor na gnacqic ushanar։ Tghayi glxum firmayic baci urish mitq chka։ Es nuynisk zayranum em hamarya, vor na erekonery voch mi angam zbosnelu chi gnum։ Ays angam ut or qaghaqum er, bayc misht tann er linum։ Mez het nstum er seghani mot, lur tert er kardum kam gnacqneri chvacucaknery usumnasirum։ Isk nrbasghocov ashxateln arden zbaghmunq er nra hamar։ Ancac angam, orinak, erku-ereq erekoyi yntacqum mi phoqr shrjanak ktrec։ Kzarmanaq, aynqan vor geghecik e։ Nersi senyakum e kaxvac։ Minchev Gregory dury baci, es kberem, cuyc ktam։ Imijiayloc, paron havatarmatar, es erjanik em, vor Duq aystegh eq։ Paron havatarmatar, menq menak cheinq karoghana stipel nran, vor dury bacer։ Na aynpes irasaci e u chnayac aravotyan xabec, hastat lav chi zgum iren։

― Galis em iskuyn, dandagh u zguysh asac Gregory ev xosakcutyunic voch mi bar bac chtoghnelu hamar teghic chsharzhvec։

― Ayl kerp, voghormac tikin, es chem el karogh bacatrel indz։ Havanabar lurj ban chka, asac havatarmatary։ Myus koghmic, ete kareli e, petq e asem, vor menq: gorcarar mardiks, inchpes kuzeq: barebaxtabar, te dzhbaxtabar, gorcnakan hashvarkneric elnelov shat hatchax petq e tetev tkarutyuny haghtaharenq։

― De inch, paron havatarmatarn arden karogh e ners gal, ― anhamber harcrec hayrn u krkin baxec dury։

Dzaxakoghmyan senyakum thatch lrutyun tirec, aj koghmum sksec heckltal quyry։ Inchu na myusneri mot cher gnum։ Na erevi ankoghnuc nor er elel u der cher hagnvel։ Isk inchn er nra laci pattchary․ vor Gregory ver cher kenum u ners cher toghnum havatarmatarin, vor ashxatanqy korcnelu vtangn er sparnum nran, vor shefn el ir hin pahanjnerov noric kskser hetapndel cnoghnerin։ Dranq arayzhm avelord hogser ein։ Gregory der aystegh er u amenevin mtadir cher lqel ir yntaniqy։ Tvyal pahin na parkac er hatakin, ev voch voq, ete teghyak liner, lrjoren cher pahanji, vor na ners toghner havatarmatarin։ Isk ayd phoqr anqaghaqavarutyan pattcharov, vori hamar na mi bacatrutyun kgtner, Gregorin, inch xosq, chein karogh iskuyn heracnel ashxatanqic։ Nran tvac, te lacov u xorhurdnerov xangarelu phoxaren shat aveli xelaci kliner, ete ayzhm hangist toghnein iren։ Sakayn henc nra vitchaki anoroshutyunn er myusnerin drdum u nereli dardznum nranc varqy։

― Paron Zamza, ― arden dzayny bardzracnelov, harcrec havatarmatary։― Ays inch ban e։ Duq barikadavorvel eq Dzer senyakum, miayn «ayo» u «och» eq patasxanum։ Dzer cnoghnerin avelord hogser eq pattcharum ev, imijiayloc asem, mi iskapes chlsvac dzevov teranum eq Dzer partakanutyunnerum։ Es aystegh Dzer cnoghneri u Dzer shefi anunic em xosum ev anhapagh parz u lurj bacatrutyun em pahanjum։ Zarmanum em, zarmanum։ Es karcum ei, te havasarakshrvac, xelaci mard eq, minchder ayzhm Duq tarorinak kamakorutyunnerov ptchnazardvelu cankutyun eq i hayt berum։ Tepet Dzer aysorva vagh aravotyan teracman kapakcutyamb shefy mi hnaravor bacatrutyun nshec (verjers Dzez vstahvac gandzmann er veraberum), bayc es: tchshmarity, azniv xosq tveci, vor ayd bacatrutyuny chi karogh tchisht linel։ Ayzhm tesnelov Dzer anhaskanali hamarutyuny, es yndhanrapes korcnum em Dzez: tekuz nvazaguyns pashtpanelu amen mi cankutyun։ Dzer dirqoroshumn el, anpayman, amenakayuny che։ Skzbum es mtadir ei Dzez het arandzin xosel, bayc vorovhetev indz stipum eq aystegh anogut zhamanak vatnel, chgitem, te inchu naev Dzer paronayq cnoghnery chpetq e amen inch imanan։ Uremn, verjin zhamanakneri Dzer vastaknery bolorovin gohacucich chein։ Menq yndunum enq, vor arandznahatuk gorcarqner knqelu hamar tarva ayd zhamanaky che, bayc, paron Zamza, aynpisi zhamanak goyutyun chuni, erb voch mi gorcarq charvi։ Yndhanrapes chi karogh linel։

— Bayc, paron havatarmatar, — gluxy korcnelov, kanchec Gregorn u huzmunqic moracav amen inch, — es anmijapes, iskuyn kbacem։ Tetev tkarutyuny, glxaptuyti nopan e im ver chkenalu pattchary։ Es der parkac em ankoghnum, sakayn ayzhm arden arajva pes aruyg em zgum indz։ Henc hima ver kkenam, miayn mi rope hamberutyun։ Der aynqan lav chem, inchpes karcum ei։ Sakayn arden lav em zgum։ Inchpes karogh e nman ban patahel mardu։ Axr erek erekoyan lav ei, cnoghners giten։ Kam aveli tchisht, arden erek erekoyan annshan naxazgacum unei։ Tanecinery petq e vor nkatac linein։ Te inchu chteghekacri firmayin։ Bayc es misht mtacum ei, te kareli e aranc tany mnalu el hivandutyuny haghtaharel։ Paron havatamatar, xnayeq cnoghneris։ Qich arajva Dzer naxatinqneri hamar voch mi himq chka, dranc masin indz axr vochinch chen asel։ Guce Duq cheq kardacel im ugharkac verjin patvernery։ Imijiayloc, henc zhamy uti gnacqov es kmeknem։ Mi qani zhamva hangisty kazdurec indz։ Paron havatarmatar, Duq zhamanak mi vatneq։ Es evs anmijapes firma kgam։ Bari egheq im asacnery haytnel shefin u erashxavorel indz hamar։

Ays xosqery phutov artaberelu yntacqum (na haziv er haskanum ir asacy) Gregory heshtoren, erevi ankoghnum dzerq bervac varzhvacutyan shnorhiv, motecel er sndukin ev phordzum er dran henvelov ughghvel։ Na iroq uzum er dury bacel, ereval myusnerin u havatarmatari het xosel, na dzgtum er imanal, te ayd pahin iren tesnel cankacoghnery inch kasein։ Ete vaxenayin, apa Gregorin hark cher lini voreve bani hamar patasxan tal, ev karogh er hangist linel, isk ete hangist yndunein, apa inqn el anhangstanalu voch mi pattchar cher unena ev ete shtaper, zhamy utin iskapes kkaroghanar kayaranum linel։ Na skzbum mi qani angam sahec snduki hart makerevuyti vrayic, heto verjin angam taph arav u aranc marmni nerqnamasi caverin: tekuz inchqan el vor ayrum ein, ushadrutyun dardznelu, ughigh kangnec, heto ynkav motaka atori tiknakin, votiknerov amur brnec ezreric, ayd dirqov tirapetec iren u lrec, qani vor hima karogh er lsel havatarmatarin։

― Tekuz mi bar haskacaq, ― cnoghnerin harcrec havatarmatary։― Ardyoq mez himari tegh chi dnum։

― Astco sirun, — lacakumac kanchec mayry, ― na erevi canr hivand e, isk menq tanjum enq nran։ Greta, Greta, dzayn tvec na։

― Mayr, ― myus koghmic xosec quyry։ Nranq Gregori senyaki mi koghmic myusn ein irar het xosum։

― Anmijapes bzhishk kanchir։ Gregory hivand e։ Arag vazir bzhshki hetevic։ Qich araj lsecir nra xosely։

― Kendanu dzayn er, ― mor tchchalu het hamemat meghm asac havatarmatary։

― Anna, Anna, ― naxasenyakov depi xohanoc kanchec hayrn u irar xphec dzerqery, ― anmijapes kanchir phakanagorcin։

Erku aghjiknery shrjazgestnery xshxshacnelov vazecin naxasenyaki mijov, quyrn inch arag hagnvec։ Dury bacecin, phakvelu dzayny chlsvec։ Aydpes e yndunvac, ayn bnakarannerum, ur mec dzhbaxtutyun e patahum, dury bac en toghnum։

Isk Gregorn iren aveli hangist er zgum։ Chnayac nra xosqern aylevs chein haskanum, bayc guce akanjy varzhvelu pattcharov barery nran parz ein tvum, anhamemat aveli parz, qan naxkinum։ Hima tanecinern, aynuamenayniv, mtacum ein, te nra het inch-or ban kargin che, ev patrast ein ognel։ Tchakatn u vstahutyuny, vor zgacvum ein arajin kargadrutyunneri mej, hatcheli ein Gregorin, na iren noric nerqashvac er zgum mardkanc shrjapati mej ev erkusic el: bzhshkic u phakanagorcic, aranc nranc hstak tarberakelu, mec u anaknkal ardyunqner er aknkalum։ Verahas vtchrakan qnnarkumneri zhamanak hnaravorin chaph haskacvac xoselu hamar na tetevaki hazac, zspvac hazalu hamar, aynuamenayniv, janq gorcadrec, vorovhetev hnaravor er, vor naev ays aghmukn er ayl kerp hnchum, qan mardkayin hazy, mi ban, vory tarberelu hamar na aylevs inqniren cher vstahum։

Ayd yntacqum koghqi senyakum qar lrutyun er tirum։ Cnoghnery havatarmatari het erevi nstel ein seghani mot u phsphsalov ein xosum kam hpvel ein drany ev akanj ein dnum։ Gregory bazkatori het mektegh dandagh dzgvec depi dury, bavakanachaph motenalov bac toghec ayn u ynkav pheghkeric meki vra, henvec (otikneri bardziknery kpchun nyutov ein patvac), ughigh pahec iren u hangstacav larvacutyunic։ Heto na patrastvec beranov pttel koghpeqi banalin։ Cavoq, parzvec, vor na irakanum voch mi atam chuni (el inchpes petq e brner banalin), bayc phoxareny cnotnern ein bavakan uzhegh ev henc dranc ognutyamb el na banalin sharzhman mej drec ev ushadrutyun chdardzrec, vor vnas pattchsaec iren․ beranic gorsh hyut corac, corac banalu vrayov u katec hatakin։

― Lseq hapa, na banalin e pttum, ― havatarmatari: senyakic lsvogh xosqery bavakan qajalerecin Gregorin, bayc bolory petq e dzayn tayin nran, cnoghnery nuynpes։

— Hamardzak, Gregor։ Aveli mot ari, kip motecir koghpeqin, — petq e asein nranq։

Ev entadrelov, te bolory larvac hetevum en ir tqnanqnerin, na voghj uzhov (inchqan karogh er drsevorel) atamnerov seghmec banalin ev dra pttvelun zugyntac inqn el er pttvum koghpeqi shurjy։ Aydpes na miayn cnotnerov er pahum iren ev, yst anhrazheshtutyan kam kaxvum er banaluc, kam marmni voghj canrutyamb nerqev er seghmum ayn։ Phakany verjapes het gnac, ev dra zrngun dzayny iskapes staphecrec Gregorin։

— Uremn, es phakanagorci kariqy chei zgum, ― shunch qashec na u drnery lriv bacelu hamar gluxy drec brnakin։

Qani vor pheghkern aydpes ein bacvum (durn irakanum layn bacvac er), Gregory der cher erevum։ Ete na cher uzum minchev senyak mtnely anshnorhqoren phrvel mejqi vra, petq e dran pheghkeric meki shurjy dandagh ev shat zguysh pttver։ Na der ayd canr gorcoghutyamb er zbaghvac ev urish bani vra ushadrutyun dardznelu zhamanak chuner, erb nuyn pahin lsec havatarmatari bardzr dzayny։

— Oh, ― kanchec havatarmatary, ev ayn hnchec, inchpes erb qamin e phchum։ Qich anc na arden tesav havatarmatarin, vor boloric mot er kangnac drany։ Dzerqy layn bacvac beranin drac, na dandagh ynkrkum er, nra vra karces havasarachaph heru qashogh, antesaneli mi uzh er azdum։ Mayry, vor chnayac havatarmatari nerkayutyany kangnel er der gishervanic azat ardzakvac, dezi pes ccvac mazerov, skzbum dzerqery calac nayec hory, erku qayl arec depi Gregory ev demqy krcqi vra angtnelioren kaxac, ynkav shurjy phrvac zgestneri mej։ Hayrn aynpisi tshnamanqov seghmec bruncqy, karces uzum er Gregorin et shprtel ir senyaky, anvstah shurjy nayec u dzerqy achqerin pahac, hzor kurcqy cncelov, lac eghav։

Gregory senyak chmtav, ayl nersic aynpes henvec amur phakvac pheghkin, vor nra marmni miayn kesn er erevum, u gluxy koghqi teqac, myusnerin er nayum։

Orn arden bavakan parzvel er, phoghoci handipakac koghmum hstak gcagrvum er ughghankyun u mrayl patuhannerov tchakatamasy tcheghqvac hivandanoci anverjanali, sevagorsh shenqi mi hatvacy, andzrevy sharunakum er teghal, bayc hima katilnery xoshor ein, hatik-hatik erevum ein ev, iroq, karces mekik-mekik getin ein shprtvum։ Seghani vra ansovor mec qanakutyamb spasq kar drvac, vorovhetev hor hamar naxatchashn er snvelu orva amenakarevor zhamy, ev na, tarber terter yntercelov: zhamerov dzgum er ayn։ Henc dimaci patic mi lusankar er kaxvac, vor Gregori zinvorakan carayutyunic er mnacel։ Leytenanti shorer hagac, dzerqy dashuynin drac, na anhog zhpitov ir kecvacqi u hamazgesti handep harganq er pahanjum։ Naxasenyak tanogh dury bac er, ev, vorovhetev bnakarani durn el er bac, erevum ein bnakarani dimaci hartakn u aynteghic nerqev tanogh teq astitchannery։

― De, ― asac Gregory։ Na vstah er, vor nerka gtnvoghneri mej miayn inqn er, vor hangist er։― Es anmijapes khagnvem, khavaqem havaqacun u kmeknem։ Tuylatrum eq, uzum Eq tuyl tal, vor es gnam։ De inch, paron havatarmatar, tesnum Eq, vor es pndatchakat chem ev hatchuyqov em ashxatum։ Shrjik gorcakali ashxatanqn, inch xosq, hognecucich e, bayc es chem karoghana aranc dra aprel։ Ur eq gnum, paron havatarmatar։ Firma։ Ayo։ Irakanutyany hamapatasxan eq amen inch nerkayacnelu։ Hnaravor e, vor mard mi pah ashxatanqi anyndunak lini, bayc henc ayd pahin petq e naxkin vastakneri masin hishel ev mtacel, vor dzhvarutyunneri haghtaharumic heto, mard, iharke, aveli janaser u kentronacvac kashxati։ Axr Duq el shat lav giteq, vor es shefin shat em partakan, bayc myus koghmic el es cnoghneris u qrojs hamar em anhangstanum։ Aysor es neghutyan mej Em, sakayn durs kgam ays vitchakic, miayn te Duq indz hamar aveli mi dzhvaracreq ayd bany, qan e arden։ Paron havatarmatar, firmayum indz pashtpaneq։ Shrjik gorcakalnerin chen sirum, gitem։ Karcum en, te nranq ahreli gumarner en vastakum ev geghecik kyanq varum։ Hphma ayd naxapasharmunqy aveli lav qnnelu arandznaki voch mi pattchar chka, sakayn Duq, paron havatarmatar, Duq ireri drutyan veraberyal aveli lav patkeracum uneq, qan mnacac andznakazmy։ Ayo։ Mer mej asac, nuynisk aveli lav, qan paron shefn andzamb։ Dzernarkater linelov, na heshtuhangist karogh e sxal vtchir yndunel u dranov vnasel ashxatakcin։ Duq naev shat lav giteq, vor hamarya voghj tarin firmayic durs gtnvogh shrjik gorcakaly hesht karogh e zoh darnal bambasanqnerin, patahakanutyunnerin u anhaghtahareli dzhvarutyunnerin, ev drancic pashtpanvely anhnar e bnav, vorovhetev dranc masin na mec masamb vochinch chi imanum ev gorcughumy hognac verjacneluc heto tany, vorpes nver, sEphakan kashvi vra ayn hetevanqnern e zgum, voronc pattcharneri mej taphanceln aylevs anhnar e։ Paron havatarmatar, aranc indz mi ban aselu ev cuyc talu, vor Duq tekuz annshan chaphov ardaracnum eq indz, mi heraceq։

Sakayn Gregori henc arajin xosqeric heto havatarmatarn arden shur er ekel ev cncvogh usi vrayov, berany bac, et er nayum։ Gregori xoselu zhamanak evs na voch mi vayrkyan hangist chkangnec, ayl, aranc nran achqic bac toghnelu, dandagh, karces senyakic heranaln argelogh gaghtni argelq kar, dzgvec depi dury։ Na arden naxasenyakum er, ev ktruk sharzhumic heto, inchpes hyurasenyakic votqy qashec, kareli er entadrel, te na ir nerbann el e ayrel։ Naxasenyakum na aj dzerqn aynpisi tesqov parzec depi astitchany, vor karces astitchanneri vra henc ayd e: vererkrayin phrkutyun er spasum nran։ Gregory haskacav, vor iravunq chuni tuyl tal havatarmatarin nman tramadrutyamb heranal, ete chi uzum anughgheli vnas hascnel firmayum unecac ir dirqin։ Minchder cnoghnern aynqan el lav chpatkeracrin iradrutyuny։ Erkar tarineri yntacqum nranq ayn hamozmann ein hangel, te Gregorn ir kyanqy firmayum apahovel e, ev, dranic baci, pahi hogserov canrabernvac, nranq aynqan aneliq unein, vor kanxagushakelu amen mi karoghutyun korel er ispar։ Sakayn Gregory herates er. havatarmatarin anhrazhesht er et pahel, hangstacnel, hamozel u, i verjo, ir koghmy tramadrel, dranic er kaxvac Gregori u voghj yntaniqi apagan։ Ay, ete quyrn aystegh liner։ Na xelaci er, na lalis er, erb Gregory der parkac er mejqi vra։ Havatarmatary: ayd knamoly, iharke, hnazandoren kentarkver qroj kamqin, quyry kphaker bnakarani durn u naxasenyakum kpharater nra sarsaphy։ Bayc Gretan tany cher, harkavor er andzamb gorcel։

Aranc mtacelu, vor der bolorovin ancanot e sharzhvelu ir ayzhmyan hnaravorutyunnerin, ev vor ir xosqery, hnaravor e, shat havanakan e, noric voch voq cher haskacel, na toghec dran pheghkn u hrvec bacvacqi mijov, uzec gnal havatarmatari koghmy, vor cicagheli kecvacqov, erku dzerqov brnel er hartaki bazriqic, bayc henaran phntrelov kartch tchich ardzakec u ynkav bazmativ votikneri vra։ Haziv votikneri vra ynkac, na ayd aravotvanic arajin angam marmnakan lav inqanzgacum unecav, votikneri tak amur getinn er, ev, inchpes Gregory huraxutyun iren Nkatec, dranq lriv entarkvum ein, nuynisk dzgtum ein araj tanel: ur uzer։ Gregory nuynisk mtacec, te ir bolor cavery ur vor e: anhapagh u verjnakanapes kbuzhven։ Nuyn pahin, erb na zspvac sharzhumic tchotchvelov, moric voch shat heru, nran ughigh dem֊handiman parkel er hatakin, sa, vor aydqan xorasuzvac er tvum, dzerqery layn taracelov verev catkec miangamic u matnery chrelov tchchac.

— Ogneq, astco sirun, ogneq։

Heto na gluxy kax gcec, karces uzum er aveli lav znnel Gregorin, bayc, i hakasutyun ayd ameni, xelakoruys et vazec։ Na erevi moracel er, vor tikunqum naxatchashi seghann e, motenalun pes cnorvaci nman nstec seghanin, u tvac, te nuynisk chnkatec, vor koghqi shur tvac srtchamanic surtchy voghj shitov mek gogin taphvec։

― Mayrik, mayrik, ― kamac asac Gregorn u ver nayec, na mi pah moracav havatarmatarin, baycevaynpes chkaroghacav zspel iren ev, tesnelov taphvogh surtchy, mi qani angam bacuxuph arec cnotnery։ Nra tesqic vaxecac mayry noric tchchac, phaxav seghanic u ynkav yndaraj shtapogh hor dzerqeri mej։ Sakayn ayzhm Gregory cnoghneri masin mtacelu voch mi rope zhamanak chuner, astitchanneri vra kangnac havatarmatary dunchy bazriqin er henel u verjin angamn er ays koghmy nayum։ Nran hasnelu hastat mtadrutyamb Gregory taph arav։ Havatarmatary erevi mi ban kaskacel er. catkec bazmativ sandghakneri vrayov u anhetacav։

— Huu, ― bghavec na, ev nra dzayny tndac sandghatan mej։

Cavoq, havatarmatari phaxusty minch ayd iren hamematabar zusp pahac horn el, erevi, liovin shphotecrec, vorovhetev phoxanak inqy havatarmatari hetevic vazer kam gone hetapndelu yntacqum Gregorin chxangarer, na aj dzerqn arav havatarmatari dzernaphayty, vor verjins glxarki u verarkui het bazkatorin er toghel, dzax dzerqov mi mec tert vercrec seghanic ev, votqery tphtphacnelun zugaher: dzoghn u terty tchotchelov, sksec Gregorin qshel ir senyaky։ Voch mi xndranq chognec, voch mi xndranq chhaskacvec. Gregorn inchqan uzum e hnazandoren crer gluxy, hayrn aveli uzhegh er dophum։

Chnayac sary eghanakin, mayry bacel er senyaki patuhanneric meky ev bavakan araj teqvac: demqy seghmel er apheri mej։ Nrbancqi u sandghatan mijev uzhegh mijancik qami arajacav, patuhani varaguyrnery ver tchaxrecin, seghani tertery xshxshacin, arandzin tghter tran hatakin։ Hayrn anxna qshum er Gregorin u vayrenu nman sulakan hnchyunner er ardzakum։ Etyntac sharzhvely Gregori hamar ansovor er, shat dandagh er et gnum։ Ete na karoghanar shrjvel, anmijapes khaytnver ir senyakum, bayc vaxenum er zhamanak vatnogh shrjaptuytov hory hamberutyunic hanel, vorovhetev amen rope spasum er, te nra dzerqi dzoghy ur-or e mahacu harvac khascni mejqin kam glxin։

I verjo Gregorin urish aneliq chmnac։ Na zarmacac nkatec, vor etyntac gnalov cher karoghanum nuynisk sharzhman ughghutyuny pahel ev hor koghmy anyndhat, vaxecac hayacqner netelov, sksec hnaravorin chaph arag, irakanum sakayn, shat dandagh shrjvel։ Hayry erevi haskacav vordu bari mtadrutyuny ev yntacqum arden cher xangarum nran, ayl dzoghi cayrov nuynisk aysuaynkoghm er cuyc talis, ghekavarum er nra shrjvelu sharzhumnery։ Ete hor antaneli sulocy chliner։ Dra pattcharov Gregorn yndhanrapes korcrec gluxy։ Na hamarya shur er ekel, bayc sharunak hor sulocin akanj dnelov sxalvec u hakarak ughghutyamb shur ekav։ Erb na verjapes barehajogh kerpov depi dran bacvacqy shrjvec, parzvec, vor aranc aylevayli ners ancnelu hamar nra marminy shat layn e։ Hayrn ir ayzhmyan tamadrutyan mej, inch xosq, nuynisk cher el mtacum myus pheghkn el bacel u Gregorin ancnelu hamar bavakan taracutyun tramadrel։ Nra miak cankutyunn ayn er, vor Gregory hnaravorin chaph shut gnar ir senyaky։ Voroshaki dzhvarutyunneri het kapvac naxapatrastutyun, vor terevs anhrazhesht er Gregorin ughghvelu ev aydpes senyak ancnelu hamar, hayry erbeq tuyl cher ta։ Na aynpes er araj qshum Gregorin, karces nra dimac voch mi xochyndot chkar, isk ughekcogh aghmuky, vor Gregori tikunqum er hnchum, aylevs cnogh hor dzayny cher։

Ayzhm el inch katak karogh er linel։

— Togh lini, inch linelu e, ― mtacec Gregorn u xckvec dran mej, marminy mi koghmov bardzracav, teq parkec bacvacqi mej. koghqy lriv qervel er, verqotvel, spitak dran vra zzveli hetqer mnacin։ Shutov na amur lrvec u aylevs cher karogh inqnuruyn sharzhvel, vorovhetev odi mej kaxvac verevi votiknery kuchudzig ein linum, nerqevinnery: cavagnoren seghmvel ein hatakin։ Hayrn ayd vitchaki hamar iskapes phrkarar qaci hascrec, u na: uzhegh aryunotvelov, senyak trav։


* * *


Gregory miayn erekoyan mtnshaghin artnacav ushataphutyan nman canr qnic։ Ete nran chxangarein el, na shat ush cher artnana, vorovhetev qunn arel er u hima bavakan hangist er zgum iren։ Sakayn nran tvac, te artnanalu pattchary inch-or meki tetev votnadzaynn er u depi naxasenyak tanogh dran zguysh phakvely։ Phoghoci elektrakan lamperi gunat luysy aysuayntegh er ynkel arastaghi u kahuyqi verin maseri vra, isk nerqevum: Gregori mot, mut er։ Na nor er sovorum shoshaphukneric ogtvel ev drancov anvarzh shoshaphelov, hrvec depi dury: nayelu, te inch er patahel ayntegh։ Nran tvum er, te marmni dzax koghmum thatchoren dzgvac erkar spi ka, isk votqeri erku sharqov, iroq, stipvac er inchpes harkn e kaghal։ Tchashic araj katarvac depqeri yntacqum mi votqn, i dep, canr vnasvel er u hima ankyanq qarsh er galis, hrashq er, vor mi votqn er vnasvel։

Miayn drneri mot na nkatec, te inchn er iren ays koghmy gaytakghel. uteliqi hot er galis։ Qaghcr katov li mi tas er drvac ayntegh, mejy spitak haci phoqr ktorner ein loghum։ Uraxutyunic na qich er mnum cicagher, vorovhetev hima aveli sovac er, qan aravotyan, ev gluxy anmijapes, hamarya minchev honqery suzec kati mej, sakayn shutov hisataphvac et qashvec voch sosk ayn pattcharov, vor nrbazgac dzax koghmy dzhvaracnum er utely, isk na karogh er snvel, erb voghj marminn er fnchalov hetn ashxatum, ayl: vor katy, vor aranc ayd el nra amenasirac ympeliqn er ev hastat quyrn er drel, dur cher galis։ Ayo, grete zzvanqov na shur ekav tasic u soghac depi senyaki kentrony։

Dran tcheghqic nayelis Gregory tesav, vor hyurasenyakum gazy varvac er, u teev hayry tchashic heto luys tesnogh tertery mor, erbemn naev qroj hamar bardzradzayn kardalu sovorutyun uner orva ayd zhamin, ayzhm voch mi dzayn cher lsvum։ Entadrenq yntercanutyuny, vori masin quyrn er misht grum u patmum, verjers durs er ekel kirarutyunic, bayc axr shurjn el er chaphic durs lur, teev tunn, hastat, datark cher։

― Isk inch xaghagh er aprum mer yntaniqy, asac Gregory ev, antart achqery mtutyany harac, hpartutyan mec zgacum unecav, vor karoghacel er cnoghneri u qroj hamar nman mi geghecik bnakaranum kyanqi apahov paymanner steghcel։ Isk ete hankarc voghj hangisty, barekecutyunn u gohunakutyuny sarsapheli avart unenar։ Nmanatip mtorumneri mej chxtchoghvelu hamar Gregorn anyndhat sharzhvum er, senyakum etuaraj er soghum ev aydpes aveli lav er zgum iren։

Voghj erekoyi yntacqum mi angam senyaki drneric meky, heto el myusy phoqr tcheghqi chaphov bacvec u arag phakvec noric, erevi inch-or mekn uzum er ners gal, bayc chaphic durs shat er erkmtum։ Varanogh ayceluin inch-or dzevov ners berelu kam gone nra vov linely imanalu mtadrutyamb Gregory anmijapes hyurasenyaki dran mot kangnec, sakayn durn aylevs chbacvec, minchder Gregorn spasum er izur։ Aravotyan, erb drnery phak ein, bolorn uzum ein ners gal, ayzhm na bacel er mi dury, myusnern, yst erevuytin, orva yntacqum ein bacel, sakayn voch voq cher galis, isk banalinery drsi koghmic ein mtcvac phakani mej։

Hyurasenyakum luysn ush anjatecin: miayn gishery, ev hima hangist kareli er krahel, vor cnoghnern u quyry minchev ays pahy artun ein mnacel, vorovhetev parz lsvum er, te inchpes en ereqn irar het heranum votnatateri vra։ Minchev aravot Gregori mot hastat arden voch voq ners cher ga, ev hima na bavakan zhamanak kunenar, vorpeszi anargel mtacel, te inchpes petq e kargavorer ir nor kyanqy։ Sakayn bardzr, yndardzak senyaky, ur inqn er arden hing tari bnakvel ev ur hima stipvac er taphak parkel hatakin, sarsaph er azdum nra vra, ev chkaroghanalov ir hamar parzel vaxi pattchary, na: grete chgitakcvac sharzhumov, bayc voch aranc tetev amoti, shtap xckvec hnaotch bazmoci tak, u teev ayntegh cher karoghanum gluxy bardzracnel, isk bazmocy seghmum er mejqy, anmijapes shat harmar zgac iren u aphsosac, vor chi karogh amboghjutyamb ayntegh teghavorel chaphic durs layn marminy։ Kisaqun (sovacutyunic sharunak artnanum er), hogserin u anorosh huyserin trvac, na ayntegh anckacrec voghj gishern u hangec ayn hetevutyany, vor arayzhm petq e iren hangist pahi, hargalic u hamberatar verabermunqov taneli dardzni ir nerkayi vitchakov yntaniqin pattcharac thatchutyunnery։

Arden vagh aravotyan: der luysy chbacvac, Gregorn hnaravorutyun unecav stugel qich araj yndunac voroshumneri uzhy, quyry: hamarya lriv hagnvac, hyurasenyaki koghmic bacec durn u larvac hayacqov nayec ners։ Na eghborn iskuyn chtesav, bayc erb nkatec nran bazmoci tak (astvac im, na, axr, petq e inch-or mi tegh lini, ho cher karogh phaxchel), aynpes sarsaphec, vor aranc iren tirapetelu, dury krkin vra xphec։ Heto erevi ir ararqy zghjalov, na iskuyn bacec durn u votnatateri vra aynpes ners mtav, vor kareli er mtacel, te canr hivandi kam otari mot e galis։ Gregory gluxy durs er xckel hamarya minchev bazmoci ezrn u nayum er։ Ardyoq quyry knkater, vor inqy: teev bnav voch sovacutyan pakasutyunic, katin dzerq cher tvel, ev ardyoq aveli dur ekogh mi urish ban kberer։ Chnayac sovacutyuny irakanum stipum er nran bazmoci takic durs netvel, qroj votqern ynknel u voreve ban xndrel, bayc ete quyry chnkater, u inqy voreve ban chberer, Gregory sovamah linely kgeradaser qroj ushadrutyuny dra vra hravireluc։

Quyry zarmanqov anmijapes nkatec der liqy tasy, voric miayn mi qich kat er taphvel shurjy, voch merk dzerqerov, ayl qrji ktorov shtap vercrec tasy ev durs tarav։ Gregorin shat er ietaqrqrum, te quyry dra phoxaren hima inch kberer, ev tarber baner entadrec, sakayn dzhvar te erbeve karoghanar krahel, te inch e anelu quyry ir barutyamb։ Eghbor qimqy phordzelu npatakov na hin terti vra dasavorvac kerakurneri mi amboghj sharan berec, kisahotac banjareghen, yntriqic mnacac, grete pndacac sousov patvac voskorner, mi qich chamich u nush, panir, vor erku or araj Gregorn er anham anvanel, chor hac, karagov hac u karag qsac u vran agh canac hac։ Ayd amenic baci, drec naev erevi mekyndmisht Gregorin hatkacrac jrov li tasy։ Gretan giter, vor eghbayrn ir nerkayutyamb cher uti ev nrbankatoren, arag heracav senyakic, nuynisk banalin pttecrec, vor cuyc tar, te na karogh e nersum ir uzaci pes harmarvel։ Erb bann utelun hasav, Gregori votiknern aghmykecin։ I dep, verqern arden petq e vor apaqinvac linein, na voch mi kashkandvacutyun cher zgum։ Da zarmacrec nran, u na hishec, te inchpes mi amis araj tetevaki ktrel er maty ev inchpes verqy der verjin erku ory bavakan cav er pattcharum։

«Guce hima es pakas nrbazgac em dardzel», ― mtacec na u agahabar cckec paniry, eghac kerakurneri sharqum arajin hertin depi ayn mghvec։ Meky myusic arag, gohunakutyunic artasvakalogh achqerov, na xphshtec paniry, banjaregheny ev sousy, minchder tarm kerakurnery, yndhakaraky, bolorovin dur chekan, bacardzak cher karogh dranc hotin dimanal ev vor banern utel er uzum, nuynisk mi phoqr heru qashec myusneric։

Na vaghuc verjacrel er uteln u yndarmacac parkel nuyn teghum, erb quyry kamac pttecrec banalin։ Da nshanakum er, vor Gregory petq e et qashver։ Teev na arden nirhum er, cncvelov artnacav u shtapec bazmoci tak։ Tekuz kartch zhamanak, vori yntacqum quyry senyakum er, bazmoci tak mnaly Gregori hamar mec inqnahaghtaharum arzher, vorovhetev kushtukur uteluc heto nra marminy mi phoqr kloracel er, ev na haziv er karoghanum ayd negh teghum shnchel։ Shnchaheghdzutyan kartchatev nopaneric tetevaki durs prcac achqerov hetevum er, te inchpes vochinch chpatkeracnogh quyry voch miayn kerakurneri avelcukn avlec, ayl naev dzerq chtvac uteliqnery: karces dranq aylevs pitani chein ogtagorcman hamar, arag lcrec mi amani mej, phayte kapharichy shur tvec vran u durs tarav։ Quyrn haziv shur ekac, Gregory bazmoci takic durs elav, dzgvec u shunch qashec։

Hima arden na amen or aydpes er stanum ir uteliqy, mi angam aravotyan, erb cnoghnern u aghaxiny der qnac ein, erkrord angam: yntaniqi tchasheluc heto, erb cnoghnery mi phoqr qnum ein noric, isk quyry: voreve ban hogalu patrvakov aghaxnin tegh er ugharkum։ Cnoghnern, inch xosq, chein uzum, vor Gregory qaghcer, bayc nranq guce tanel chkaroghanayin Gregori snvelu masin dstern harcuphordz aneluc baci ayl kerp teghekanaly, isk quyry, erevi, ir hertin er kamenum hnaravorin chaph tetevacnel aranc ayn el bavakanachaph tarapac cnoghneri vishty։

Te arajin ory tanecinern inch patrvakov ein tchanaparh drel bzhshkin u phakanagorcin, Gregory bnav cher karogh imanal, vorovhetev, qani vor nra xosqy chein haskanum, voch voq: nuynisk quyry, cher mtacum, te na karogh e myusnerin haskanal, ev ayd er pattchary, vor qroj senyakum eghac zhamanak, Gregory petq e bavararver nra harachanqnern u ertemn-erbemn hayr srberin ughghvac kanchery lselov։ Miayn aveli ush, erb quyry phoqr-inch hamakerpvel er phophoxutyan het (lriv hamakerpvelu masin xosq linel, iharke, yndhanrapes cher karogh), Gregory erbemn artahaytutyunner er vorsum, vor kam qnqush imast unein, kam el kareli er aydpes meknabanel։

— Aysor durn ekel e, lav, ― asum er quyry, ete Gregory kerakuri taky kargin maqrac er linum, ayn zhamanak, erb aveli hatchax krknvogh hakarak depqerum sovorutyun uner hamarya darnacac asel.

― Noric voch mi bani dzerq chi tvel։

Gregorn anmijakan voch mi norutyun cher karogh imanal, u vorosh baner akanj er dnum koghqi senyakneric, vor koghmic dzayner er lsum, shtap depi ayn durn er vazum u voghj marmnov seghmvum-kpchum er։ Hatkapes arajin orerin voch mi zruyc chkar, ur inch-or dzevov, tekuz gaghtni, nra masin chxosein։ Seghani shurjy amboghj erku or xosakcutyunner ein lsvum ayn masin, te inchpes petq e varvein ayzhm, naxatchashic tchash, tchashic yntriq ynkac zhamerin el ein nuyn temayov xosum, vorovhetev yntaniqi arnvazn erku andam tann ein misht. Erevi voch voq cher uzum tany menak mnal, minchder voch mi depqum cher kareli bolorovin lqel bnakarany։ Aynqan el parz cher, te inch u inchqanov er aghaxiny katarvacic teghyak, bayc na henc arajin ory cnkachoq xndrel er mory anmijapes azatel iren, u erb dranic qarord zham anc hrazhesht er tvel yntaniqin, arcunqn achqerin shnorhakalutyun er haytnel, karces dranov shat mec baregorcutyun ein arel nra hamar ev chnayac chein pahanjel, sarsapheli erdum er tvel, vor voch voqi mot beranbacutyun chi ani։ Quyrn ayzhm petq e mor het mektegh xohanoci gorcern el hogar։ I dep, da mec charcharanqi het kapvac cher, vorovhetev hima hamarya vochinch chein utum։ Gregory sharunak lsum er, te inchpes ein mekmeku izur hordorum utel ev urish patasxan cher lsvum, qan.

― Shnorhakal em, kusht em։— Kam nman mi ban։

Erevi xmichqi het el er nuyn bany katarvum։ Quyrn hatchaxaki hetaqrqrvum er, te hayry garejur uzum e, ev i srte patrastakamutyun er haytnum andzamb berel։ Erb hayry lrum er, nra mtqery crelu hamar quyrn asum er, te karogh e naev drnapani knojn ugharkel, bayc heto hayry taphov «och» er asum, u ayd temayov aylevs chein xosum։

Arden arajin orva yntacqum hayrn inchpes mory, aynpes el qrojy nerkayacrec irenc unecvacqi iskakan vitchaky ev nkaragrec herankarnery։ Erbemn-erbemn na elnum er seghani motic u ir: hing tari araj anhajoghutyan matnvac gorcic phrkac drami yntanekan phoqr dramarkghic inch-or hastatum kam grarumneri grquyk er hanum։ Lsvum er, te inchpes e na bard koghpeqy bacum u phntracy vercneluc heto krkin phakum։ Hor bacatrutyunnery erevi arajin uraxacucich lurern ein, vor Gregorn ir gerutyan orvanic sksac imacav։ Na sharunak ayn karciqn er unecel, te hayrn ir gorcic vochinch et chi gcel, hayry hakasogh voch mi ban cher asel, Gregorn el, i dep, cher harcrel vochinch։ Ayn zhamanak nra hogsy bolorin anhusali drutyan mej gcac gorci dzaxoghumy hnaravorin chaph shut moracutyan matnelu hamar ir voghj unakutyuny nerdneln er։ Na arandznaki erandov er sksel ashxatel ev hamarya mi gisherva yntacqum firmayi phoqr gorcavaric dardzel er phogh vastakelu, iharke, lriv urish hnaravorutyun unecogh shrjik gorcakal, ev nra ashxatanqayin hajoghutyunnery, mijnordadramic anmijapes kanxik drami veracvac: drvel ein zarmacac u erjankacac yntaniqi seghanin։ Iroq, lav zhamanakner ein, ev heto, tekuz irenc shqeghutyamb, dranq aylevs chein krknvel, teev Gregorn hetagayum el aynqan phogh er vastakum, vor i vitchaki er yntaniqi voghj caxsern hogal ev hogum er։ Inchpes Gregory, aynpes el yntaniqy, sovorel ein arden, nranq eraxtagitutyamb ein yndunum phoghy, na hatchuyqov er tramadrum, bayc aylevs arandznahatuk jermutyun cher zgacvum։ Menak quyry Gregorin mot mnac, ev nra het kapvac: Gregory mi gaghtni npatak uner, qrojy, vor, i tarberutyun iren, erazhshtutyun er sirum ev karogh er jutaki nvagov huzel unkndirnerin, hajord tari: aranc pattchareliq vardzin ushadrutyun dardznelu, konservatoria ugharkel։

Vardzn ayl kerp er mucvelu։ Qaghaqum kartchatev ijevanumneri zhamanak qroj het unecac xosakcutyunnerum konservatorian hatchaxaki er hishatakvum, bayc sharunak vorpes geghecik eraz, vori irakanacumy bnav voch mi kaskac cher harucelu, ev cnoghnery mi angam che, vor hatchuyqov ein lsel ayd anmegh hishatakumnery։ Sakayn Gregory voroshaki mtadrutyun uner qrojy erazhshtakan krtutyan ugharkel ev naxatesel er cnndyan toneri erekoyan handisavor kerpov haytararel ayd masin։

Ayzhmyan vitchaki hamar bacardzak anogut nman baner ein ancnum Gregori mtqov, erb na kpchum er drann u akanj dnum։ Erbemn, aylevs chkaroghanalov dimanal hognacutyany, Gregory gluxn anphutoren xphum er drann u staphvelov ughghvum er anmijapes, vorovhetev koghqi senyakum nuynisk erb annshan aghmuk ein lsum, lrum ein anmijapes։

― Hima inch e anum, bacahaytoren depi dury shrjvac, harcnum er hayry, ev miayn vorosh zhamanak anc er astitchanabar sharunakvum yndhatvac zruycy։

Masamb, vorovhetev inqn arden vaghuc nman gorcerov cher zbaghvum, masamb: vor mayrn er voch amen inch henc arajin angamic haskanum, hayry sovorutyun uner hatchaxaki krknel ir bacatrutyunnery, ev dra shnorhiv Gregorn hima bavakanin lav teghyak er, vor chnayac arka bolor dzhvarutyunnerin, mi chnchin karoghutyun, hamenayndeps, der kar, vor ayd gumary naxord tarineric er mnacel, u vorovhetev yntacqum dzerq chein tvel, vra ekac tokosnery mi phoqr mecacrel ein ayn։ Dranic baci, phoghy, vor Gregorn er tun berum amen amis (ir caxseri hamar na yndameny mi qani gulden er pahum), lriv cher caxsvel ev hima mi phoqr dramaglux er kazmel։ Anaknkal zgushavorutyunn u xnayoghutyuny uraxacrin Gregorin, ev na drneri hetevum kangnac, janasirabar glxov er anum։ Ayd phogherov na, iharke, vaghuc karogh er phakel hor partqery ev ayn ory, erb inqy kkaroghanar azatvel pashtonic, shat mot kliner, sakayn ayzhm aveli lav er aynpes, inchpes hayrn er kargavorum։ Miayn te phoghy cher bavakanacni, vor yntaniqy karoghanar tokosnerov aprel։ Guce hnaravor liner dranov mi, amenashaty erku tari yola gnal։ Ayd gumarin, uremn, cher kareli dzerq tal, ayn anhrazhesht er cayrahegh kariqneri hamar et gcel, isk aprelu, phoghy vastakel er petq։ Hayry teev aroghj, bayc arden cer mard er, amboghj hing tari cher ashxatel ev iren ashxatanqi shat yndunak hamarelu iravunq chuner։ Ayd hing tarineri yntacqum, vor nra charcharanqov li anhajogh kyanqi arajin ardzakurdnern ein, na xist tcharpakalel ev bavakan canrasharzh er dardzel։ Ayzhm erevi astmayov tarapogh mayrn el stipvac liner phogh vastakel, bnakaranum mi ptuyt taln arden dzhvarutyun er pattcharum nran, ev na amen erkrord orn anc er kacnum shnchaheghdzutyan mej, bac patuhani dimacy drvac bazmocin nstac։ Quyrn el petq e phogh vastaker։ Ir tasnyot tarekan hasakum na der erexa er, isk minchayzhmyan kyanqy geghecik hagnveluc, erkar qneluc, tntesutyan mej morn ogneluc, mi qani hamest xnjuyqneri masnakceluc ev, amenic araj, jutak nvazeluc baghkacac tramadreliq aynqan ban uner nran։

Erb sksum ein xosel phogh vastakelu arajnahert anhrazheshtutyan masin, Gregorn anmijapes heranum er drnic u netvum motik drvac kashepat sary bazmocin, vorovhetev shat er huzvum u txrum։ Na gishernern hatchax ayntegh er anckacnum u, aranc achq kpcnelu, zhamerov nayum er bazmoci kashve pastarin kam charcharanqic chvaxenalov bazkatory qashum er patuhani mot, maglcum ezrapati vra u bazkatori mej kangnac, naxkinum iren hogeharazat, hangstacnogh inch-or ban hishelov, patuhanic durs er nayum։ Na nuynisk mi phoqr heru ynkac irern er orystore aveli xavar tesnum։ Tan dimaci hivandanocy, vori chaphazanc hatchax erevacogh tesqn er anicum, aylevs cher tesnum ev, ete hastat hamozvac chliner, te aprum e xaghagh, bayc xist qaghaqatip Sharlottenshtrase phoghocum, erevi mtacer, te patuhanic depi amayutyun e nayum, ur gorsh erkirn u erkinqn ein aranc tarbervelu miadzulvum irar։ Ushadir quyrn yndameny erku angam tesav patuhani mot drac bazkatory u dranic heto, amen angam senyakn havaqelis ayn motecnum er patuhanin, nuynisk nersi pheghkn er bac toghnum։

Ete Gregory xosel u, ayn ameni hamar, inch quyrn er stipvac anum, shnorhakalutyun haytnel karoghanar, nra carayutyunnery shat aveli hesht kynduner, aydpes, sakayn, tarapum er։ Quyrn, inch xosq, phordzum er hnaravorin chaph tetevacnel arka bolor thatchutyunnery, ev inchqan shat zhamanak er ancnum, aynqan, iharke, aveli er hajoghvum nran, sakayn ayd yntacqum Gregorn el er amen inch tchshgrtoren znnum։ Qroj ners mtneln arden sarsapheli er Gregori hamar։ Haziv ners mtac, na, sovorabar, inchqan el dzgtum er xnayel myusnerin u tuyl cher talis tesnel eghbor senyaky, aranc drnery phakelu vra zhamanak vatnelu: ughigh depi patuhann er netvum u arag sharzhumnerov, karces shnchaheghdz er linum, bacum er, u, tekuz drsum ansovor curt el liner, mi phoqr mnum patuhani mot kangnac u shnchum er xory։ Vazelov u aghmkelov na ory erku angam vaxecnum er eghbory, isk Gregorn ayd amboghj zhamanak doghum er bazmoci tak u hamozvac er, vor quyrn, anshusht, aveli kxnayer iren, ete mnar patuhannery phak senyakum։

Mot mi amis ancel er Gregori kerparanaphoxutyunic, u eghbor tesqic shphotvelu hamar Gretayin aylevs voch mi arandznaki himq petq cher, erb na mi angam sovorakanic shut mtav senyak u tesav ansharzh kangnac, patuhanic durs nayogh Gregorin։ Gregori dirqn, iroq, vaxecnogh er, nra hamar anspaseli cher lini, ete quyry ners chmtner, vorovhetev ir dirqov xangarum er arajin hertin patuhany bacelun, minchder quyry voch miayn ners chmtav, ayl ynkrkec nuynisk u phakec dury։ Ancanot meky karogh er mtacel, te Gregory daranakalel e qrojn u kcel e uzum։ Na, inch xosq, anmijapes taqnvec bazmoci tak u stipvac er minchev tchash spasel qroj galun, isk erb na ekav, sovorakanic shat aveli anhangist er tvum։ Gregorn haskacav, vor ir tesqn arajva pes antaneli er qroj hamar, vor hetagayum el er antaneli mnalu, ev quyry haghtaharelu shat ban uner, minchev vor bazmoci tsskic durs ccvac eghbor marmni phoqr masi tesqic angam durs chphaxcher։ Nran ayd tesaranic el xnayelu hamar Gregory chors zham charcharvec, savany mejqin gcelov teghaphoxec bazmoci vra, aynpes dasavorec, vor ayzhm lriv cackvac er, ev quyry tekuz kranar el, cher karoghana tesnel nran։ Ete ayd savany petq chliner, aydpes er mtacum quyry, inqy karogh er vercnel, vorovhetev ayn, vor savany chpetq e eghbor: amboghjovin mekusanalu hatchuyqin carayer, haskanali er inqnin, sakayn na amen inch toghec aynpes, inchpes kar, ev Gregory: erb mi angam glxov et tarav savany, vor tesner, te quyrn inchpes yndunec nor dasavorutyuny, nran nuynisk tvac, te eraxtalic hayacq vorsac։

Arajin Erku shabaty cnoghnery chein karoghanum irenc stipel nra senyaky mtnel, ev Gregorn hatchax er lsum, te inchpes ein nranq drvatum qroj ayzhmyan ashxatanqy, minchder naxkinum aveli hatchax ein zayranum qroj vra, nran anogtakar u anpetq aghjik ein anvanum։ Hima hayrn u mayry mec masamb spasum ein Gregori senyaki mot, Gretan kargi er berum nersy ev, haziv durs ekac, petq e mek ar mek patmer, te inchpisin e senyaki tesqy, inch er kerel Gregory, ays angam inchpes er pahum iren ev ardyoq voreve barephoxum cher nkatvum։ Mayrn, i dep, aveli shut er uzum aycelel Gregorin, sakayn hayrn u quyry tramabanakan phastarknerov et ein pahum nran. Gregorn ushadir lsum er ev liovin hamamit er horn u qrojy։ Hetaga orerin hayrn u quyry stipvac ein uzhov et pahel mory, isk erb na gochec.

― Togheq indz Gregori mot gnam։ Axr na im dzhbaxt vordin e։ Cheq haskanum, vor petq e nra mot gnam, ― Gregory mtacec, vor erevi lav klini, ete mayriky ners ga։ Iharke, voch amen or, gone shabaty mek angam։ Che vor na amen inch aveli lav er haskanum, qan quyry, vor chnayac ir xizaxutyany, der erexa er u, verjiverjo, miayn erexayakan tetevamtutyan pattcharov er nman canr arajadranq standznel։

Gregori: mory tesnelu cankutyuny shutov irakanacav։ Cnoghnerin hargelov, na orva yntacqum cher uzum patuhani mot ereval, mi qani qarakusi metr hataki vra erkar soghal nuynpes cher karogh, hangist parkelun der gishervanic er dzhvarutyamb dimanum, utely nvazaguyn hatchuyq cher pattcharum, ev na sovorutyun dardzrec zbaghvelu hamar pateri u arastaghi vrayov aysuaynkoghm soghaly։ Na hatkapes arastaghic er hatchuyqov karchum։ Da lriv tarbervum er hatakin parkeluc, shncheln aveli hesht er, tetev tchotchq er ancnum marmnov։ Verevum nran patac hamarya erjanik crvacutyan mej karogh er patahel, vor, i anaknkal iren, pokver u xphver hatakin, sakayn ayzhm na bolorovin ayl kerp er ishxum ir marmnin ev ete ynkner el, cher vnasvi։

Quyrn iskuyn nkatec eghbor hnarac nor pahvacqy (soghalu zhamanak Gregori tateri kpchun nyuti hetqery mnum ein aysuayntegh) ev henc ayd zhamanak gluxy mtcrec hnaravorin chaph mecacnel eghbor: soghalu taracutyuny, heracnel xangarogh kahuyqy: amenic araj sndukn u graseghany։ Menak na i vitchaki cher lini ir mtahghacumn irakanacnel, ognutyan hamar hory dimel cher hamardzakvum, aghaxiny, inqnin haskanali e, cher ogni, vorovhetev ays tasnvecamya aghjnaky naxkin xohararuhu azatveluc heto hamarya xizaxabar er dimanum ev men mi zijum er xndrel, iravunq unenal xohanocy phak pahel u partavorvel er miayn cayrahegh anhrazheshtutyan depqerum bacel ayn։

I verjo, qrojy vochinch cher mnum, qan hor bacakayutyan zhamanak mi angam mory berel։ Huzvac mayry uraxutyan bacakanchutyunnerov motecav senyakin, bayc dran mot hamracav։ Quyrn, iharke, nax stugec, ardyoq senyakum amen inch kargin e, heto miayn mory toghec ners mtnel։ Gregory savany haptcheporen nerqev er dzgel u calqavorel, yndhanur tesqic kareli er ezrakacnel, te savann, iroq, patahabar en bazmocin gcel։ Ays angam Gregory chuzec bazmoci takic lrtesel, hrazharvec mory tesnel, bayc goh er, vor na ekel e verjapes։

― Chi erevum, ners ari, ― asac quyry, zgacvum er, vor na mor dzerqic brnac er shrjum senyakum։ Gregory lsec, te inchpes erku tuyl kanayq aynuamenayniv teghic sharzhecin hin snduky, ev inchpes quyry: ushadrutyun chdardznelov mor: gercanrabeonvacutyan veraberyal naxazgushacumnerin, ashxatanqi mec masy sharunak ir vra er vercnum։ Ireri teghaphoxumy shat erkar tevec։ Arden mot qarord zhamva charcharanqic heto mayrn asac, te aveli lav klini sndukn aystegh toghnen, vorovhetev arajin hertin ayn shat e canr, minchev hor galy chen teghaphoxi, isk ete senyaki mejteghy toghnen, kphaken Gregori bolor tchanaparhnery, ev erkrordy, aynqan el hamozvac chen, vor kahuyqy heracnelov Gregorin lavutyun en anum։ Na hakarak karciqn er pashtpanum, datark pati tesaranic ir sirtn er tchmlvum, inchu chpetq e Gregory nuyn zgacumn unenar։ Na vaghuc i ver varzhvel er kahuyqin ev datark senyakum iren hastat lqvac kzgar։

— Ev heto, inch es karcum, — ir phastarky hamarya shshukov avartec mayry, vor teev voroshaki chgiter, te vortegh e Gregory, sakayn, grete hamozvac linelov, vor vordin voch mi bar chi haskanum, karces uzum er xusaphel naev, vor na ir dzayny lser, — ev heto qez chi tvum, vor kahuyqn aysteghic hanelov cuyc ktanq, te vitchaki lavacman het kapvac bolor huysery korcrel enq, u hima anoghoq kerpov anushadrutyan enq matnum nran։ Karcum em, vor aveli lav klini, ete phordzenq senyaky tchisht naxkin kahavoranqov pahel, vor erb Gregory veradarna, senyaki mej voch mi phophoxutyun chnkati u aveli hesht karoghana moranal ays zhamanakahatvacy։

Mor xosqery lselis Gregorn zgac, vor neryntanekan miapaghagh kyanqi het kapvac mardkayin anmijakan haraberutyunneri pakasy erku amisneri yntacqum petq e vor xelagarecrac liner iren, vorovhetev ayl kerp na i vitchaki cher bacatrel, te inchpes karogh er inqy lrjoren pahanjel, vor ir senyaky datarkein։ Ardyoq na iskapes cankutyun uner zharangutyun stacac kahuyqov kahavorvac harmaravet u taq senyaky mi aynpisi qarandzav dardznel, ur mardkayin ancyali liakatar u arag moracman paymannerum kkaroghanar anargel soghal։ Axr na arden mot er dran: ancyaly moranalun ev miayn mor: vaghuc chlsac dzayny staphecrec nran։ Vochinch chpetq e heracver, amen inch petq e ir teghum mnar։ Aranc kahuyqi: ir vitchaki vra unecac barerar azdecutyan na cher karoghana yola gnal, isk ete kahuyqy xangarum er soghalov anmit ptuytner gcel, apa da voch te vnas er, ayl mec aravelutyun։

Dzhbaxtabar quyrn urish karciqi er։ Na, hamenayndeps, bnav voch aniravacioren, arden sovorel er Gregorin arnchvogh harceri qnnarkman zhamanak vorpes banimac mard dem handes gal cnoghneri karciqnerin, ev ayzhm mor tvac xorhurdy bavakanachaph himq carayec, vor na hamaroren pnder durs hanel voch miayn sndukn u graseghany (skzbum miayn dranq er naxatesel), ayl: i bacarutyun anphoxarineli bazmoci, naev voghj kahuyqy։ Mankakan kamakorutyunn u verjers aydpisi anspaseli dzhvarutyamb dzerq bervac inqnavstahutyuny cher nman pahanj dnelu pattchary։ Na, axr, tesel er, vor soghalu hamar eghbory mec taracutyun er petq, minchder kahuyqy, inchpes erevum er, bacardzak cher ogtagorcvum։ Senyaky daaarkelu veraberyal verjnakan voroshum yndunelu harcum guce karevor der er xaghacel naev nra tariqi aghjikneri: amen aritov bavararum phntrogh varvrun bnavorutyuny, isk ayd bnavorutyuny ayzhm Gretayin gaytakghum er eghbor vitchakn aveli sarsaphazdu dardznel, vor heto karoghanar aveli shat ognel, vorovhetev mi aynpisi senyak, ur miaynutyan mej datark paterin Gregorn er ishxum, Gretayic baci haziv te voreve meky erbeve ners mtnel hamardzakver։

Uremn quyry tuyl chtvec, vor senyakum henc miayn anhangstutyan pattcharov anvstah zgacogh mayry iren et paher yndunac voroshumneric, isk mayry shutov dzayny ktrec ev uzheri neraci chaphov nran ognec durs tanel snduky։

Anhrazheshtutyan depqum Gregory der karogh er aranc snduki yola gnal, bayc graseghany petq e mnar։ Kanayq haziv ein sndukin kpac, tnqtnqalov elel senyakic, erb Gregory bazmoci takic gluxy hanec, vor tesner, te inchpes kkaroghana zgushoren u nrbankatoren mijamtel։ Sakayn, dzhbaxtabar, arajiny mayry senyak veradardzav, isk Gretan koghqi senyakum grkel er sndukn u, iharke, aoanc teghasharzhel karoghanalu, aysuaynkoghm er qashqshum։ Mayry Gregori tesqin sovor cher, karogh er cavi ter darnal։ Ayd mtqic ahabekvac Gregory etyntac vazqov shtapec minchev bazmoci hakarak cayry, bayc cher karogh voreve ban anel, vor dimaci masum savany tetevaki chsharzhver։ Mor ushadrutyuny gravelu hamar aydqann el bavakan er։ Na sarec teghum, anxos kangnec mi pah u veradardzav Gretayi mot։

Teev Gregory sharunak mxitarum er inqniren, te artasovor voch mi ban chi katarvum, mi qani ktor kahuyq e teghaphoxvum miayn, aynuamenayniv petq e xostovaner, vor kananc desuden gnal-galy, kartch tchichery, hataki vra kahuyqi xazvely ir vra azdum ein vorpes mec, bolor koghmeric vra ekogh vazvrtuq, u inchqan el inqy vot u gluxy amur kuch berer, marminy hatakin seghmer, anararkelioren petq e xostovaner, vor ayd amenin erkar cher dimana։ Nranq datarkecin senyaky, vercrecin ayn amenn, inch sireli er։ Snduky, ur nrbasghocn er myus gorciqneri het, arden durs ein tarel, ayzhm arden teghasharzhum ein hataki mej amur xrvac graseghany, vori vra na der arevtrakan dprocum, qaghaqayin bnakchutyan ev nuynisk azgayin dprocnerum sovorelis ir tnayin arajadranqnern er grel։ Gregorn aylevs zhamanak chuner erku kananc bari mtadrutyunnery stugelu hamar, nuynisk nranc goyutyunn er moracel, vorovhetev hognac linelov, nranq andzayn ein ashxatum, ev miayn nranc votqeri canr tphtphocnern ein lsvum։

Koghqi senyakum kanayq mi phoqr shunch qashelu npatakov henvel ein graseghanin, erb Gregory durs pokvec bazmoci takic ev chors angam phoxec vazqi ughghutyuny։ Na iskapes chgiter, te nax inchy phrker, nkatec arden daph-datark pati vra achqi zarnogh, morteghen hagac knoj nkary, shtap ver soghac u taq phory hpec iren amur pahogh apakun, i dep, da nran dur ekav։ Gone ays nkary, vor Gregory cackel er marmnov, ayzhm aylevs voch voq cher vercni։ Na gluxy shrjec depi hyurasenyaki dury, vor tesni, te kanayq inchpes en veradarnalu։

Mayrn u quyry irenc tuyl chein tvel erkar hangstanal ev shut het ekan։ Gretan grkel er morn u hamarya tanum er։

― Deh, inch enq vercnum ayzhm, ― asac na u shurjy nayec։ Nra u patin kpac Gregori hayacqnery xachvecin։ Gretan erevi mor nerkayutyan pattcharov pahpanec sarnasrtutyuny, demqy shrjec nra koghmy, vor chtoghner shurjy nayel ev aranc mtacelu, doghalov asac.

― Ari, aveli lav klini mi ropeov hyurasenyak veradarnanq։

Gregorn haskacav qroj mtadrutyuny, na uzum er mory apahov tegh tanel, heto nor nerqev qshel iren։ De inch, karod er phordzel։ Na nstel er nkari vra u bac cher toghni։ Aveli mec hatchuyqov qroj demqin kcatker։

Gretssyi xosqery, sakayn, bavakan anhangstacrin mory, na mi koghm qashvec, caghkavor pastari vra nkatec hskayakan, gorsh pisakn u naxqan gitakcutyany khasner, te da Gregorn e, xrpot, tchchan dzaynov bghavec.

— Ax astvac, ax astvac։— Dzerqery taracac, ases hrazharvum er amen inchic, Na ynkav bazmocin u ansharzhacav։

— Lsir, Gregor, ― bruncqy bardzracnelov, hamar hayacq netec quyry, dranq eghbor kerparanaphoxutyunic i ver anmijapes nran ughghvac arajin xosqern ein։

Ushataphutyunic artnacnogh voreve lucuyt berelu npatakov Gretan vazec koghqi senyaky։ Nkary phrkelu zhamanak kar der, Gregorn el er uzum ognel, sakayn kip kpel er apakun u stipvac er uzhov pokvel։ Na mtacum er, te arajva nman karogh e ognel, voreve xorhurd tal ev vazec qroj hetevic, isk minch Gretan tarber shsheri mej er xrvel, na angorc kangnel er qroj tikunqum։ Erb Gretan shur ekav, der mi ban el vaxecrec nran, mi shish ynkav hatakin u jardvec, inch-or utich degh ayrec Gregori demqy, isk Gretan, aranc kang arnelu, karecaci chaph shish vercrec u depi mayry vazelov votqov vra drec dury։ Gregorn ayzhm mekusacvac er ir meghqov erevi mahamerdz vitchakum parkac moric։ Dury bacel cher kareli, cher uzum qrojy qshel, na petq e mor mot mnar։ Spaseluc baci, Gregorin urish aneliq cher mnum, ev mtqeri u inqnaxaranman mej Na sksec soghal, soghac amen inchi vrayov. pateri, arastaghi, kahuyqi, ev i verjo, erb senyaky sksec nra shurjy pttvel, husahat ynkav mec seghani mejteghy։

Kartch zhamanak ancav։ Gregorn anuzh ynkac er, shurjbolory lur er. da guce lav nshan er։ Dran zangy hnchec։ Aghaxiny, iharke, phakvac er xohanocum, ev Gretan petq e bacer։ Hayrn er ekel։

— Inch e patahel, ― sranq hor arajin barern ein։ Qroj tesqy, havanakan e, amen inch matnel er։

— Mayrikn er ushataphvel, bayc hima arden lav e։ Gregorn e durs prcel, ― xul dzaynov patasxanec Gretan. xoselis demqy hastat hpel er hor krcqin։

— Spasum ei, axr, ― asac hayry, ― es misht asum ei dzez, bayc duq: kanayqd, cheiq uzum lsel։

Gregorn haskacav, vor hayry sxal er meknabanel qroj tvac chaphazanc kartch teghekutyuny ev entadrel er, te vordin inch-or brnutyamb meghanchel e։ Gregory petq e phordzer hangstacnel hory, qani vor ayzhm bacatrelu voch zhamanak kar, voch hnaravorutyun։ Na phaxav depi ir senyakn u seghmvec drany, vor hayry naxasenyak mtnelun pes karoghanar tesnel Gregori: senyak veradarnalu amenabari cankutyuny, tesner, vor kariq chka et qshel nran, petq e miayn dury bacel, u na kanhetana։

Sakayn hayry aydpisi nrbutyunner nkatelu tramadrutyun chuner։

— Ah, ― ners mtnelov aynpes bacakanchec na, karces miazhamanak evgoh er, ev zayracac։

Gregory drnic et qashec gluxy ev achqery dardzrec hor koghmy։ Aydpes, inchpes vor hayrn er ays pahin kangnel, Gregory nran iskapes cher patkeracrel։ Soghalu nor dzevi pattcharov na verjers dadarel er tan mnacac ancudardzeri masin arajva pes mtacel ev ayzhm iroq vor stipvac er patrast linel phoxvac haraberutyunnery tchanachelun։ Chnayac, mite sa ir hayrn er, ayn nuyn mardy, vor Gregori gorcughum meknelu zhamanak hognac, parkac er linum ankoghnu mej, vor tun darnalu erekonery: bacardzak ankarogh linelov votqi kangnel, qnazgesty hagin, tiknatori mej nstac er dimavorum nran ev uraxutyuny cuyc talu hamar dzerqern er bardzracnum miayn, vor hazvadep hamategh zbosanqneri zhamanak (tarva mej mi qani kiraki orer ein dranq kam mec tonery) hin verarkui mej parurvac, yuraqanchyur qaylaphoxin cupy zgushoren dnelov, sharunak aveli dandagh qaylum er irenc hamar anshtap yntacogh Gregori u mayriki mijev, ev erb voreve ban er uzum asel, hamarya misht kangnum er lur ev ughekicnerin ir shurjn er havaqum։ Ayzhm na bavakan aruyg tesq uner, hagin bankayin hastatutyunneri carayoghneri voskephayl kotchaknerov, kapuyt, kip nstac hamazgest er, vori kiteli bardzr, oslayac odziqi vra cavalvum er zangvacegh krknakzaky, sev achqery ushadir u tarm hayacqov ein nayum macarut honqeri takic, sovorabar xtchtchvac mazery herabazhan pspghun sanrvacqov janasirabar nerqev ein sanrvac։ Hayry glxarky, vori kokardin havanabar banki vosketar miacagirn er, senyakov mek koragcov shprtec bazmocin u hamazgesti pheshery et gcac, dzerqery shalvari grpannerum, jghaynacac qaylec depi Gregory։ Hayrn inqn el chgiter ir mtadrutyuny. na votqern anyndhat ansovor kerpov ver er bardzracnum, ev Gregorin zarmacnum ein nra nerbanneri hskayakan chaphery։ Sakayn ayd ameny dranov chavartvec։ Nor kyanqi arajin isk orvanic Gregorin tvum er, te hayry ansovor mec xstutyun e drsevorum ir handep։ Na vazum er hor dimacic, qaranum er, erb hayrn er kangnum-mnum ev krkin araj er shtapum, henc hayry sharzhvum er noric։ Nranq bazmativ ptuytner gcecin senyaki shurjy, bayc yntacqum voch mi karevor ban chkatarvec, isk ptuytnery cher kareli hetapndum hamarel, vorovhetev shat dandagh ein։ Ayd pattcharov Gregorn arayzhm hataki vra er sharzhvum ev vaxenum er, te hayry karogh e mi chlsvac charutyun hamarel pateri u arastaghi vrayov vazvzocy։ Hamenayndeps, Gregory petq e xostovaner, vor nuynisk ays vazvzocin erkar cher dimana, vorovhetev hor mi qaylin i patasxan, inqn antiv-anhamar sharzhumner petq e aner։ Shnchasparutyuny sksec zgacnel iren, teev naxkinum el nra toqery mi kargin vitchakum chein։ Ir btutyan pattcharov na vazeluc baci, phrkvelu urish tchanaparh cher gtnum, hamarya moracel er, vor aysteghi patery: teev elustnerov u zhanyaknerov barexghtchoren zardanaxshvac kahuyqov ein phakvac, bayc azat ein, ev erb achqery haziv bacelov, bolor uzhery vazelu hamar kentronacrac ererum er aydpes, tetevaki netvac inch-or ban ynkav koghqi het u glorvec demy։ Xndzor er, dran hajordec erkrordy։ Gregory sarsaphic qaracav, phaxcheln anogut er, vorovhetev hayry voroshel er gndakocel։ Spasqapaharani vrayi skuteghic mirgy grpannern er lcrel ev ayzhm: aranc aynqan el tchisht nshan brnelu, netum er xndzor xndzori hetevic, phoqr karmir ptughnery licqakir marminneri nman glorvum ein hatakin u irar baxvum։ Tetevaki netvac xndzorneric meky erizec Gregori mejqy ev aranc vnaselu sahec-ynkav, minchder dran hajordac xndzorn ughghaki xrvec nra tikunqy։ Na phordzec araj soghal, karces teghy phoxelu het mektegh karogh e naev anaknkal-anhavatali cavy ancner, sakayn mexvaci pes er zgum iren ev kataryal shphotutyan mej ushataph eghav։ Verjin pahin na tesav, te inchpes layn bacvec ir senyaki dury, ev inchpes tchchacogh qroj dimacic durs netvec mayry, shapkanc, vorovhetev ushataph vitchakum hangist shnchelu hnaravorutyun yndzernelu hamar quyry hanel er mor shorery, ev nranic kaxotvac zgestnery vazelu zhamanak meky myusi hetevic sahum ein hatakin, inchpes ir zgestnery votqeri tak koxkrtelov vazec hor koghmy, inchpes er depi hayry mghvum u nran grkelov, nra het amboghjovin miadzulvac, dzerqery nra cocrakin drac xndrum er xnayel vordu kyanqy։

Aystegh Gregori tesoghutyuny teghi tvec։

* * *


Vorovhetev voch voq cher hamardzakvum heracnel xndzory, ayn vorpes aknaru hishatak mnac marmni mej ev mot mek amis tarapanq pat tcharec Gregorin, isk hory erevi hishecnum er, vor chnayac ir txur u zzveli tesqin, Gregorn evs yntaniqi andam e, vor chi kareli tshnamabar varvel nra het, ayl, yndhakaraky, yntaniqi andamneri partqn e kul tal zzvanqn u hamberel, urish vochinch, qan hamberel։ Ev ete Gregory verqi pattcharov ayzhm, havanakan e, korcrel er sharzhunakutyuny ev ir senyaki mijov ancnelu hamar, inchpes cer hashmandami: erkar zhamanak er anhrazhesht nran (arastaghi vra soghalu masin mtaceln angam avelord er), apa vitchaki vattaracman phoxaren na, ir karciqov, lriv bavararogh phoxhatucum stacav, vorovhetev erekoyan koghm hyurasenyaki dury, vor naxkinum inqy mek-erku zham ushadir znnelu sovorutyun uner, bacvum er misht, isk inqy tuyltvutyun stacav ir senyaki mtutyan mej parkac: hyurasenyaki hamar annkat, nayel lusavorvac seghani shurj nstac voghj yntaniqin ev, iharke bolori tuyltvutyamb, lsel nranc xosakcutyunnery, mi ban, vor miangamayn ayl er, qan araj։ Iharke, dranq aylevs naxkini ayn ashxuyzh zruycnery chein, voronc masin Gregory voroshaki pahanjov er mtacum, erb hyuranocayin phoqr senyaknerum hognac, stipvac er xonav ankoghiny mtnel։ Ayzhm erekonery mec masamb xaghagh ein ancnum։ Hayrn yntriqic heto shutov qnum er bazkatori mej, mayrn u quyry irar zgushacnum ein lur mnal, luysi tak xory kracac mayry noradzevutyan xanuti hamar nurb spitakeghen er karum, quyry, vor vatcharoghuhi er ashxatum, erekonery sghagrutyun u franseren er sovorum, vorpeszi erbeve karoghanar aveli lav pashtoni hasnel։ Hayry erbemn artnanum er ev, karces teghyak chlinelov, te qnac e eghel, asum er mory.

― Ays inch erkar es karum aysor։

Isk erb anmijapes noric qun er mtnum, mayrn u quyry hognac zhptum ein irar։

Inch-or anhaskanali hamarutyamb hayry hrazharvum er tany hagic hanel hamazgesty, u minch qnazgesty mnum er kaxichic kaxvac, na lriv hagnvac nirhum er ir teghum, aydpes na karces misht patrast er carayutyany ev angam tan mej spasum er veradasi dzaynin։ Da er pattchary, vor chnayac mor u qroj: maqrutyan veraberyal hogatarutyany, henc skzbic voch nor hamazgesty korcrel er ir maqur tesqy, ev Gregorn hatchax er erekonery nayum gnalov aveli shat pisaknerov cackvogh, anyndhat maqrac voskekotchaknerov phaylogh shorin, vori mej cerunin, teev voch harmar teghavorvac, bayc hangist qnov qnac er։

Henc zhamy tasn er xphum, mayry phordzum er cacradzayn xoselov artnacnel hory, hamozum er ankoghin mtnel, bazkatorin nstac, na hangist cher qnum, isk da nran, vor zhamy vecin petq e carayutyan mej liner, shat anhrazhesht er։ Sakayn bankum carayutyan ancneluc i ver iren hamakac hamarutyamb hayry dzgtum er aveli erkar mnal seghani mot, teev kanonavor qnum er ayntegh, u heto harkavor er mec janqer gorcadrel, vor karoghanayin hamozel nran bazkatory mahtchakali het phoxanakel։ Mayrn u quyry inchqan uzum e zgushacnein nran, mievnuyn e, hayry qarord zhami chaph achqery phak taphaharum er gluxy ev ver cher kenum։ Mayry qashum er teqic, qnqush barer er shshnjum akanjin, morn ognelu hamar quyry toghnum er gorcy, sakayn hor vra vochinch cher azdum։ Na miayn aveli xorn er xrvum bazkatori mej, achqery bacum er, erb kanayq nra anutneric ein bonum, hertov nayum er mek mayrikin, mek: qrojy u asum er sovorabar.

— Sa el kyanq e։ Sa e im cer oreri hangisty։— Ev erkusin henvelov, dzhvarutyamb ver er kenum (karces inqn ir hamar mecaguyn ber dardzac liner), toghnum, vor nranq minchev drnery ughekcein, heto taph er talis iren u aynteghic inqnuruyn gnum։ Hor hetevic vazelu ev nran nnjasenyakum el ognelu hamar mayry shtap mi koghm er dnum kary, quyry: grichnery։

Ashxatanqic uzhaspar u gerhognac ays yntaniqum el vov zhamanak uner Gregori masin aveli shat hog tanel, qan anhrazhesht er։ Tntesutyuny gnalov sahmanaphakvum er, hima arden aghaxnin el ein azatel, mi hska, mecoskr, mazery spitak spasuhi er aravotnern u erekonery galis, vor tan amenadzhvar gorcern aner, isk mnacac gorcy: verj chunecogh kari het mektegh, mayrn er hogum։ Nuynisk aynpes stacvec, vor yntaniqi unecac mi qani zardery, vor mayrn u quyrn ein ogtagorcum Erjanik xraxtchanqneri ev tonakatarutyunneri zhamanak, nuynpes vatcharvecin, isk Gregorn ayd masin imacav gneri veraberyal erekoyan yndhanur qnnarkumic։ Sakayn amenamec gangaty sharunak ayn er, vor hnaravor cher heranal ayzhmyan paymannerum chaphic durs mec bnakaranic, vorovhetev hnaravor cher Gregorin teghaphoxelu hnary gtnel։ Gregory shat lav haskanum er, vor teghaphoxvelun miayn inqy cher xangarum, iren kareli er mi qani odancq unecogh hamapatasxan mecutyan arkghi mej aranc dzhvarutyan nor bnakaran tanel, isk bnakarany phoxelu cankutyunic kataryal husalqutyunn er et pahum, ev ayn mitqy, te dzhbaxtutyunn irenc aveli shat e ynktchel, qan voreve mekin: barekamneri u canotneri shrjanum։ Inch vor kyanqn er pahanjum ays xeghtchukrak mardkancic, minchev verj anum ein. hayry banki nuynisk phoqr pashtonyayi hamar er naxatchash berum, mayrn ancanot mardkanc hamar spitakeghen karelov er sparum iren, quyry hatchaxordneri hramanov aysuaynkoghm er vazvzum vatcharaseghani hetevum, dranic aveli yntaniqi uzhery chein bavakanacnum։ Ev Gregori verqy sksum er nori nman mrmral, erb mayrn u quyry horn ankoghnum parkecneluc heto veradarnum ein senyak, gorcy toghac: nstum glux-glxi, u mayry Gregori senyaky cuyc talov asum er. «Ayd dury phakir, Greta», ― Erb inqy noric parkum er mtutyan mej, isk koghqi senyakum kanayq lac ein linum irar grkac kam aranc artasvelu achqery seghanin ein harum։ Gregorn orer u gisherner anckacnum er hamarya araec achq kpcnelu։ Erbemn na mtacum er, vor durn hajord angam bacvelu pahic arajva pes ir dzerqy kvercni yntaniqi gorcery, erkar zhamanak anc krkin nra mitqn ein galis shefy, havatarmatary, gorcakatarnern u ashakertnery, aynqan txmar drnapahy, tarber firmanerum ashxatogh erku-ereq ynkernery, gavarayin hyuranoci havaqararuhin (trucik, srtamot hishoghutyun), glxarkneri xanuti gandzapahuhin, vorin na uzum er lurj mtqov, bayc dandaghum er։ Nranq bolory haytnvum ein ancanot u arden moracvac mardkanc het miaxarnvac, bayc, phoxanak ognein iren u yntaniqin, anmatcheli ein yndhanrapes, ev Gregory goh er, vor nranq krkin anhetanum ein։ Heto na noric kataghum er, vor achqatogh ein arel iren, ev phoxum er mtadrutyuny, aylevs cher uzum hog tanel yntaniqi masin u teev cher el patkeracnum, te inch er uzum sirty, cragrer er mshakum, te inchpes karogh e hasnel u, tepet sovac cher, vercner ayn, inchi inqn er iren, hamenayndeps, arzhani hamarum։ Hima qrojn aynqan el cher mtahogum eghborn arandznahatuk hatchuyq pattcharely, ev na: naxqan aravotnern u cereknery xanut vazely, uteliqy: inch pataher, votqov shtap ners er hrum, vor erekoyan, aranc ushadrutyun dardznelu, ardyoq Gregory hamtesel er miayn, te bacardzak dzerq cher tvel (i dep, sa aveli hatchax er krknvum), aveli mi harvacov krkin durs shpher dranq։ Senyaky, vor Gretan arden erekonern er havaqum, aylevs hnaravor cher aveli arag maqrel, pateri erkaynqov keghti sherter ein dzgvum, aysuayntegh phoshu ev aghteghutyan kuyter ein ynkac։ Skzbnakan shrjanum, erb quyry ners er galis, Gregory: dzgtelov naxatel nran, ditavoryal ayn ankyunum er kangnum, ur hatkapes shat ein keghtn u phoshin։ Bayc na tekuz shabatnerov el mnar ayntegh, mievnuyn e, quyrn ir verabermunqy cher phoxi։ Na, inch xosq, Gregoric aveli lav er tesnum keghty u henc mitumnavor el toghnum er։ Miazhamanak quyrn ushqi er ekel ayn nor zgacumic, vor Gregori senyakn havaqely miayn ir vra e mnacel, yntaniqi myus andamnern el ein nkatel da։

Mi angam mayry mi qani tasht jur ogtagorceluc heto himnovin maqrec senyaky (arat xonavutyuny vat er andradarnum Gregori vra, ev na: darnacac u ansharzh, erkar meknvel er bazmocin), sakayn tuyzhic xusaphel chkaroghacav։ Quyrn haziv er senyaki phophoxutyuny nkatel, minchev hogu xorqy viravorvac mtav hyurasenyak ev chnayelov mor: taxandzagin parzac dzerqerin, histerik lacov heckltac։ Cnoghnery (bazkatorin nstac hayry cncvec) skzbum zarmacac u anognakan nayecin irar, heto nranq el sksecin․ hayrn aj er darnum, morn er naxatum, vor Gregori senyaky maqrely qrojy cher toghel, dzax er darnum, qroj vra er bghavum, te aylevs iravunq chi unena Gregori senyaky mtnel, mayry phordzum er nnjasenyak tanel huzmunqic aylevs iren chtchanachogh hory, heckltocic cncvogh quyry phoqr bruncqnerov seghann er tmbkaharum, isk Gregory kataghutyunic bardzr fshshacnum er, vor voch meki mtqov cher ancnum phakel durn u ayd tesaranic xnayel iren։

Ete ashxatanqic heto hognac quyry dzandzranum er arajva pes Gregori masin hogaluc, apa naev kariq chkar, vor mayrn aysuhet mijamter qroj gorcerin, isk Gregorin petq cher achqatogh arvac linel, vorovhetev hima arden aghaxin kar tany։ Ays cer ayrin, vor shnorhiv ir voskrayin amur karucvacqi havanabar aveli mec dzhvarutyunneri er dimacel, bacardzak cher vaxenum Gregoric։ Arandznapes hetaqrqraser chlinelov, na mi angam patahabar bacel er senyaki dury ev tesnelov aysuaynkoghm vazvzogh Gregorin, teev nran voch voq cher halacel, anaknkali ekac, dzerqery gogy drac, zarmanqic qaracel er։ Ayd orvanic sksac na erbeq cher moranum aravotnern u erekonery kartch zhamanakov bacel Gregori senyaki durn u nayel ners։ Arajin orerin aghaxiny nuynisk mot er kanchum nran, aynpisi xosqer er asum, voronq, ir karciqov, mtermik hnchoghutyun unein։

— Hapa mi mot ari, cer aghbabzez, ― asum er na kam.— hapa mi ays cer aghbabzezin teseq։

Aghaxni dimeladzeverin Gregory cher patasxanum, mnum er teghum parkac, karces dury cher bacvel, ays aghaxnin gone hramayac linein xangarelu phoxaren amen or senyaky maqrel։

Mi angam (andzrevn uzhegh baxum er patuhannery, motecogh garnan naxanshann er Erevi), vagh aravotyan, erb aghaxiny krkin sksec sovorakan dzevov xosel, Gregorn ayn astitchan er darnacac, vor karces hardzakvelu mtadrutyamb, bayc dandagh u tuyl, nra koghmy shur ekav։ Vaxenalu phoxaren aghaxiny parzapes dzerqn arav dran mot drvac atorn, u inchpes vor na er berany layn bacac kangnel, mtadrutyuny parz er: berany ayn zhamanak kphaker, erb dzerqi tiknatory Gregori mejqin ijner։

— Uremn sharunakutyun chi unena, ― erb Gregory ir naxkin dirqin shrjvec, hangist harcrec na u atory drec teghy։

Gregorn hima hamarya cher snvum։ Miayn, erb patahabar ancnum er uteliqi motov, zbaghvelu hamar mi patar er arnum berany, zhamerov camum er u mec masamb tqum er krkin։ Skzbum na mtacum er, te snveluc et pahoghy senyaki vitchaki pattcharac txrutyunn e, sakayn henc ayd phophoxutyunneri het na shat shut hashtvec։

Tan mej mi sovorutyun er arajacel. Gregori senyakn ein teghaphoxum ayn bolor irery, vor urish tegh hnaravor cher dnel։ Nman irer shat kayin arden, vorovhetev senyakneric meky vardzov tramadrel ein ereq kenvorneri։ Ayd lrjadem paronnery, Gregory mi angam dran tcheghqic tesel er, vor bolor ereqn el moruq unein, manraxndir ein voch miayn irenc senyaki, aylev, qani vor aystegh ein senyak vardzel, voghj tntesutyan arandznapes xohanoci maqrutyan harcum, keghtot hnoti u petq chekogh irer tanel chein karod։ Dranic baci, nranq mec masamb berel ein kahavorman irenc irery, ev ayd pattcharov shat ban avelord er dardzel, vor teev vatcharel cher kareli, baycev aphsos er den netel։ Ayd ameny haytnvum er Gregori senyakum։ Nuyn dzevov aystegh haytnvecin moxri arkghn u xohanoci aghbamany, inch arajin hayacqic anpetq er tvum, ayd harcum shat erandun aghaxiny dranq parzapes Gregori senyakn er netum։ Gregory, barebaxtabar, mec masamb tesnum er ners gcvogh irn u ayn pahogh dzerqy։ Erevi aghaxiny mtadir er zhamanak ev arit linelu depqum krkin hanel dranq kam bolory miasin miangamic den netel, sakayn irakanum amen inch mnum er ayntegh, ur haytnvel er arajin pahin, ete, iharke, nax: Gregory cher stipvac, vorovhetev soghalu hamar voreve azat tegh chuner, heto: atchogh hatchuyqov, teev nman ptuytneric heto mahu chaph hognac u txur, zhamerov ansharzh parkum er krkin, shrjum hnotineri mej u shur talis dranq։ Qani vor kenvornery erbemn naev tany: yndhanur hyurasenyakum ein yntrum, erekoner ein linum, vor Gregori senyaki dury phak er mnum։ I dep, na shat hesht hrazharvec dury bac toghneluc, vorovhetev mievnuyn e, naev bac zhamanak cher ogtvum dranic, ayl, teev yntaniqy cher nkatum, parkum er senyaki amenamut ankyunum։ Mi angam, sakayn, aghaxiny mi phoqr bac er toghel hyurasenyaki dury, ev ayn bac mnac naev, erb kenvornery erekoyan veradardzan u luysery varecin։ Nranq nstecin seghani verevi koghmum, ur naxkinum hayry, mayry ev Gregorn ein seghan nstum, bacecin andzerociknern u danak-pataraqaghnery vercrin dzerqnery։ Mi skutegh misy dzerqin: dran mej anmijapes haytnvec mayry, isk nra hetevic: quyry: aphsei mej bardzr darsac kartofilov։ Kerakurneric xit golorshi er bardzranum։ Kenvornern aynpes kracan skuteghneri vra, karces uzum ein stugel xortiknery: naxqan utely։ Ev iroq, mejteghum nstac ayn mi parony, vor erevi heghinakutyun er handisanum myus erkusi hamar, henc skuteghi vra mi ktor mis ktratec, bacahaytoren cankanalov stugel: ardyoq misy bavakan phaphuk e ev ardyoq et: xohanoc ugharkelu entaka che։ Na goh er, ev mayrn u quyry, vor larvac hetevum ein nran, tetevacac shunch qashecin u zhptacin։

Zamzanery arden xohanocum ein snvum, bayc chnayac dran, naxqan xohanoc gnaly hayry mtav senyak, gluxy tetevaki xonarhelov voghjunec u glxarky dzerqin pttvec seghani shurjy։ Kenvornery votqi elan u inch-or ban phntphntacin moruqneri mej։ Heto, erb nranq menak mnacin, utum ein hamarya liakatar lrutyan mej։ Gregori hamar zarmanalin ayn er, vor yntriqi bazmabnuyt aghmukneri mijic sharunak nranc atamneri krtchtocn er lsvum, dranov ases bacatrum ein nran, te utelu hamar atamner unenal e harkavor, u tekuz cnotnery shat geghecik el linen, bayc erb atam chka, drancov chi kareli vochnchi hasnel։

— Ay te axorzhak unem, ― mtahog inqniren asac Gregory։— Bayc ays banery chem uzum։ Inchpes en mer kenvornery snvum, isk es mernum em։

Gregory cher hishum, vor ir kerparanaphoxutyunic heto erbeve jutaki nvag lsac liner, bayc ayd erekoyan xohanocic erazhshtutyun lsvec։ Kenvornern arden avartel ein yntriqy, mejteghum nstac parony mi tert er hanel, myus erkusin mekakan ej er tvel, u ayzhm nranq atorneri tiknaknerin et ynkac kardum u cxum ein, isk erb jutaki nvagy lsvec, nranq kentronacan, ver kacan tegheric u votnatateri vra gnacin depi naxasenyaki dury, ur kangnecin irar seghmvac։ Xohanocum nstacnery erevi lsel ein nranc motenaly, vorovhetev hayry harcrec.

— Guce paronnerin dur chi galis nvagy։ Kareli e iskuyn dadarecnel։

— Yndhakaraky, — ararkec paronneric mejteghiny, — ardyoq oriordy cher kamena mez mot gal u senyakum nvagel։ Aystegh Erevi aveli harmar u hatcheli klini։

— O, xndrem, ― aynpes bacakanchec hayry, karces inqn er jutakahary։ Paronnery veradardzan senyak u spasecin։ Shutov erevac notakaly brnac hayry, mayry notanern er berum, quyry: jutaky։ Quyry hangist naxapatrastvec, cnoghnery, vor araj erbeq senyak vardzov chein tvel ev ayd pattcharov chaphazancnum ein kenvorneri handep unecac irenc siralir verabermunqy, bnav chhamardzakvecin irenc sephakan bazkatornerin nstel։ Hayry, aj dzerqy hamazgesti kotchakac batchkoni erku kotchakneri aranqy xckelov, henvec drany, mayry, sakayn, yndunec paronneric meki arajarkac bazkatorn u toghnelov ayn dirqov, inch paronn er patahabar drel, anhamardzak nstec ankyunum։

Quyrn sksec nvazel։ Hayrn u mayry: amen mekn ir ankyunic, ushadir hetevum ein nra dzerqeri sharzhumnerin։ Nvagic mghvac, Gregorn hamardzakvec mi phoqr araj gal ev gluxn arden hamarya, hyurasenyak er mtcrel։ Hima na haziv te zarmanum er, vor verjers shat qich er hashvi nstum myusneri nerkayutyan het, minchder yntaniqi andamneri handep cucaberac ushadrutyuny araj ir hpartutyunn er։ Ev henc nerka vitchakov na taqnvelu aveli shat pattchar uner, vorovhetev senyakum nstac u chnchin sharzhumic par brnogh phoshuc inqn el er amboghjovin phoshekolol, mejqin u kogheric kax ynkac telery, mazern u uteliqi avelcuknery na qarsh er talis ir het, amen inchi handep unecac antarberutyuny chaphic durs mec er, vor na, aoajva pes: orva yntacqum mi qani angam parker u mejqy gorgin qser։ Chnayac ayd vitchakin, na bolorovin chvaxecav mi phoqr araj soghal hyurasenyaki hataki vra։

Voch voq ushadrutyun chdardzrec nran, jutaki nvagy hamakel er yntaniqin, isk kenvornery, vor minch ayd dzerqnery grpannery drac shat mot ein kangnel notakali tikunqum (aynteghic nranq karod ein nayel notanerin, isk da, hastat, petq e vor xangarer qrojy), shutov gluxnery xonarhac, kisadzayn zrucelov qashvecin depi patuhany ev mtahog hor hayacqi tak kangnecin ayntegh։ Tesarany chaphic durs xosun er. nranq karces hisataphvac ein, vor entadrel ein geghecik u gravich erazhshtutyun lsel, kusht ein voghj nerkayacumic ev miayn qaghaqavarutyunic elnelov ein tuyl talis irenc hangisty xangarel։ Hatkapes nranc: sigari cuxy qit u beranic phchelu dzevic kareli er ezrakacnel, vor nranq shat ein nyardaynanum։ Minchder quyrn aynqan lav er nvagum։ Nra demqy mi koghqi er teqvac, znnogh u txur hayacqy sahum er notaneri vrayov։ Gregory mi phoqr el araj soghac, u, vorpeszi hnaravorutyun unenar brnel qroj hayacqy, gluxy hpec hatakin։ Mite na anasun er, vor aydpes hamakvel er erazhshtutyamb, tvum er, te aha tesnum e ir tenchac, ancanot uteliqi tchanaparhy։ Na hastat voroshel er yndhup minchev quyry soghal, nra shrjazgestic qashel u haskacnel, vor ete uzum e, karogh e jutaky vercnel u ir senyaky gal, vorovhetev aystegh voch voq nra nvagn aynpes cher gnahatum, inchpes petq er։ Ir senyakic na aylevs durs cher toghni qrojy, gone qani der inqy voghj er, sarsaphazdu artaqinn arajin angam kcarayer iren, na senyaki bolor drneri mot kliner miazhamanak ev kphnchacner hardzakvoghnerin i handiman, quyry voch te stipvac, ayl inqnakam kmnar moty, koghqi het knster bazmocin, akanjn ir koghmy kteqer, ev Gregory khavastiacner nran, vor konservatoria ugharkelu hastat mtadrutyun er unecel, ev ete ays dzhbaxtutyuny vra hasac chliner, inqy ancac Cnndyan tonerin (Cnndyan tonery petq e vor arden ancac linein), aranc voreve meki ararkutyan masin mtacelu, haytnac kliner ayd lury։ Eghbor bacatrutyunic azdvac quyry lac kliner, isk Gregory kbardzranar minchev nra usn u khamburer paranocy, vorin quyry: xanutum ashxateluc i ver, zhapaven kam odziq cher kapum։

― Paron Zamza։― Hory dzayn tvec mejteghi paronn u, aranc voreve bar aselu, cucamaty parzec dandagh araj soghacogh Gregori koghmy։ Jutaky lrec, mejteghi parony gluxy taphaharelov skzbum zhptac ynkernerin, heto nayec Gregorin։ Teev kenvornery bolorovie anhangstacac chein, ev Gregori artaqiny nranc karces aveli e hetaqrqrum, qan jutaki nvagy, sakayn hayry Gregorin senyak qshelu phoxaren arajnahert hamarec kenvornerin hangstacnely, shtapec nranc koghmy, phordzec taracac dzerqerov nranc et hrel senyak u miazhamanak ir marmnov phakel nranc tesadashty, zrkel Gregorin nayelu hnaravorutyunic։ Kenvorneyn ayzhm, iroq, phoqr-inch zayracan, sakayn haskanali cher: hor verabermunqn er nranc zayruyti pattchary, te krahely, vor Gregori nman harevan en unecel ev vochnchic teghyak chen eghel։ Nranq horic bacatrutyun pahanjecin, irenc hertin bardzracrin dzerqery ev moruqneri het anhangist xaghalov, dandagh ynkrkecin depi irenc senyaky։ Quyry vorosh zhamanak kangnel er jutakn u kntntocy dzerqerum pahac, aynpes er nayum notanerin, karces sharunakum er nvagel, sakayn shutov haghtaharec nvagi yndhatman paatcharac shphotmunqy, staphvec u gorciqy odi pakasutyun zgacogh, arag-arag shnchogh mor cnknerin dnelov, vazec koghqi senyaky, vorin kenvornery hor tchnshman tak aveli arag ein motenum։ Ankoghinneri vermaknern u bardzery ver-ver ein trchum u qroj varzh dzerqeri tak kargi bervum։ Der minchev paronnery senyak khasnein, na avartec mahtchakalnern hardareln u durs sahec։ Tvum er, te hayrn aynpes er hamakvel ir tarorinak hamarutyamb, vor moracel er kenvorneri handep handes berac amen mi harganq, na hrum er u hrum, minchev vor mejteghi parony senyaki dran mej aghmukov dophec votqy ev kangnecrec hory։

― Es haytararum em, ― asac na, bardzracrec dzerqy ev hayacqov phntrec morn u qrojy, ― vor ays tan mej u ays yntaniqum tirogh noghkali paymannern hashvi arnelov, aystegh na aranc erkar mtacelu tqec hatakin, ― anhapagh hrazharvum em im senyakum mnal։ Es, iharke, nuynisk nvazaguyny chem vtchari ayn oreri hamar, vor aprel em aystegh u mi ban el kmtacem der, te chem karogh ardyoq voreve pahanjov, havataceq indz, ardyoq chem karogh shat hesht himnavorvogh voreve pahanjov dzer dem handes gal։ Na lrec u erevi inch-or bani er spasum, ughigh dimacy nayec։ Ev iroq, erku ynkernery iskuyn sharunakecin nra xosqy.

— Menq evs anhapagh hrazharvum enq senyakic, ― heto mejteghi parony dzerqy meknec brnakin u aghmukov phakec dury։

Hayry xarxaphelov, tchotchvelov qaylec depi bazkatorn u ynkav mejy։ Tvum er, te na sovorakani pes nirhum e, bayc aynpes, inchpes na er uzhaspar xonarhel gluxy, erevum er, vor qnac che bolorovin։ Isk Gregory voghj zhamanak parkac er nuyn teghum, ur kenvornern ein nran nkatel։ Cragreri dzaxoghman pattcharac hiastaphutyuny, hnaravor e naev erkar sovac mnalu hetevanqov zgacvogh tulutyuny nran tuyl cher talis sharzhvel։ Na voroshaki vax er zgum, te arden hajord pahin yntaniqi andamnern el hangstanalu hamar ur vor e kportkayin։ Nuynisk jutaky, vor mor doghacogh matneri sakic sahec u zrngocov ynkav gogic, chvaxecrec nran։

― Sireli cnoghner, ― asac quyrn u vorpes naxaban dzerqov xphec seghanin, ― ayspes sharunakvel chi karogh։ Ete duq cheq zgum da, apa es zgum em։ Ays hreshi nerkayutyamb chem uzum eghbors anuny tal, kasem miayn, vor menq petq e phordzenq azatvel sranic։ Menq hnaravor amen inch arel enq sran xnamelu ev handurzhelu hamar, ev karcum em, vor voch voq chi karogh nvazaguyns naxatel mez։

― Na hazar angam tchisht e, inqniren xosec hayry։ Mayry der cher karoghanum ankashkand shnchel u xelagar artahaytutyamb achqery phaylecnelov, sksec xul hazal aphi mej։ Quyrn shtapec mor koghmn u brnec nra tchakaty։

Qroj xosqery, erevi, voroshaki mtqeri ein hangecrel hory, na ughghvel er, xaghum er kenvorneri yntriqic heto seghani vra mnacac aphseneri aranqum drvac ir glxarki het ev erbemn nayum er hangist parkac Gregorin։

― Petq e phordzenq azatvel sranic, ― quyrn ayzhm miayn hory dimec, vorovhetev hazov brnvac mayry vochinch cher lsum։― Es hamozvac em, vor sa erkusid el gerezman ktani։ Ete petq e charcharvenq aynpes, inchpes hima enq tanjvum, apa tany aylevs anhnar e dimanal ays haverzh tanjanqin։ Es aylevs chem karogh։ Quyrn sksec aynpes lac linel, vor nra arcunqnery mor demqi vrayov cac hosecin, isk mayry dzeoqi mexanikakan sharzhumnerov srbum er demqy։

― Isk inch anenq, aghjiks, ― karekcanqov ev aknerevabar haskanalov nra vitchaky, harcrec hayry։

I nshan naxkin vstahutyan phoxaren lac linelis nran pasharac anognakanutyan, quyry miayn usery totvec։

― Ay, te mez haskanar, ― xosec hayry, sharunakelov lacy, quyry uzhegh taph tvec dzerqy ev cankacav cuyc tal, vor dra vra charzhe huys dnel։― Ay, te mez haskanar, krknec hayry ev achqery phakelov, yndunec ayd mtqi anhnarinutyan veraberyal dster hamozvacutyuny, ― miguce voreve hamadzaynutyun hnaravor liner, bayc ayspes...

― Na petq e chqvi, ― bghavec quyry, ― da e miak elqy, hayr։ Du petq e sosk azatves ayn mtqic, te sa Gregorn e։ Ayn, vor menq aysqan zhamanak aydpes enq mtacel, mez hamar iskakan dzhbaxtutyun e dardzel։ Lav, sa inchpes karogh e Gregory linel։ Ete sa Gregory liner, vaghuc khaskanar, vor mardkanc ev nman mi anasuni: hamategh kyanqn anhnar e, ev kamovin kheranar։ Ayd zhamanak menq voch mi eghbayr cheinq unena, bayc ksharunakeinq aprel ev kkaroghanayinq patvov pahel nra hishataky։ Isk ayspes ays kendanin halacum e mez, qshum e kenvornerin, bacahaytoren uzum e gravel voghj bnakarany u gisherelu hamar phoghocum toghnel mez։ Nayir hapa, hayrik, — hankarc bghavec na, — na sksum e noric։

Gregori hamar bacardzak anhaskanali mi sarsaphov quyry nuynisk mor motic phaxav, ughghaki et vanec nra bazkatory, cuyc talov, te aveli lav e mory zohel, qan Gregori mot mnal, arag ancav hor tikunqy, vor, miayn aghjka varqic anhangstacac, votqi er elel ev, karces pashapanelu npatakov, dzerqery pahel er aghjka dimacy։

Sakayn Gregori mtqov bnav cher ancnum inch-or mekin, aoavel evs: qrojy vaxecnel։ Na parzapes sksel er shur gal, vor senyak veradarnar, bayc da anhangstacnogh tpavorutyun er toghel, vorovhetev nra anmxitar vitchaky pattchar er dardzel, vor na dzhvarin shrjadardzeri zhamanak naev glxi sharzhumnerov ogner inqniren, shrjvelu zhamanak gluxy bazmics bardzracrec u xphec hatakin։ Na mi pah dadarec u shurjy nayec։ Lav mtadrutyuny, erevum e, haskacel ein, isk katarvacy sosk akntartayin sarsaph er eghel։ Bolory lur u txur nayum ein։ Mayry: amur irar seghmac votqery meknac, hognacutyunic hamarya phakvogh achqerov, parkel er bazkatori mej, hayrn u quyry koghq-koghqi ein nstac, quyry dzerqy hor vzovn er gcel։

— Erevi arden karogh em shrjvel, ― mtacec Gregorn u versksec ir ashxatanqy։ Na cher karogh zspel iren, larvacutyunic phnchacnum er ev erbemn-erbemn hangstanalu kariq uner։ Isk yndhanrapes voch voq cher shtapecnum, amen inch nran er toghnvac, ev erb shur ekav, ughigh gcov anmijapes senyak veradardzav։ Nran zarmacnum er iren senyakic bazhanogh heravorutyuny ev cher haskanum, te inchpes er inqy aydqan tuyl linelov qich araj ancel nuyn tchanaparhn u hamarya cher nkatel։ Sharunak arag soghalu masin mtacelov, na haziv er ushadrutyun dardznum, vor yntaniqy voch mi barov, voch mi bacakanchutyamb chardzaganqec iren։ Miayn, erb inqn arden drneri mej er, gluxy tetevaki shrjec (lav shrjel cher karogh, vorovhetev paranocn yndarmanum er), bayc tesav, vor ir shur galuc heto tikunqum vochinch cher phoxvel, miayn quyrn er votqi kangnel։ Gregori hayacqy verjin angam sahec arden qun mtac mor vrayov։ Haziv er na senyak mtel, durn arag vra xphvec u phakann amur phakvec։ Tikunqum hnchac hankarcaki aghmukic Gregorn aynpes sarsaphec, vor votiknery calvecin։ Quyrn er shtapel, na patrast kangnel-spasel er, heto anaghmuk araj er catkel։ Gregory bacardzak cher lsel nra motenaly։

— Verjapes, ― banalin phakanum pttecnelov, cnoghnerin dzayn tvec quyry։

― Ev inch, ― inqniren harcrec Gregorn u muti mej shurjy nayec։ Nra hamar shutov parz dardzav, vor aylevs ankarogh e araj gnal։ Bayc da chzarmacrec nran, na aveli shut anhavatali hamarec ayn, vor karoghacel e minchev ayzhm ir barak votikneri vra sharzhvel։ Isk yndhanur armamb, iren hamematabar hangist er zgum։ Teev nra voghj marminy cavum er, bayc tvum er, te cavern astitchanabar aveli u aveli ein tulanum ev kancnein i verjo։ Tikunqi hotac xndzory, phoshu phaphuk shertov cackvac shrjapaty na haziv er zgum։ Sirov u huzmunqov na mtacec yntaniqi masin։ Ir karciqy ayn masin, vor inqy petq e chqvi, aveli voroshaki er, qan qrojy։ Na mnac xaghagh u datark hishoghutyunnerov pasharvac, minchev ashtaraki zhamacuycy aravotva zhamy ereqy xphec։ Erb drsum: patuhani dimac, lusavorvel sksec, na der voghj er։ Heto nra gluxy kamqic ankax kaxvec, ev verjin shunchy tuyl durs ekav pncheric։

Erb aravot vagh ekav aghaxiny (teev cnoghnern inchqan el xndrel ein anaghmuk sharzhvel, na shtapeluc bolor drnern aynpisi uzhov er vra dnum, vor ners mtnelu pahic sksac voghj bnakaranum aylevs hnaravor cher qnel), Gregorin katarac sovorakan kartch ayci zhamanak skzbum arandznahatuk vochinch chnkatec, mtacec, te na ditavoryal e ansharzh parkel u viravorvac dzevanum, vorovhetev nran amen inchi yndunak er hamarum։ Qani vor ayd pahin erkar avely dzerqin er, phordzec dranov xutut tal Gregorin, isk erb da el hajoghutyun chunecav, zayracav, tetevaki bzec Gregorin u teghic anargel hreluc heto kentronacav։ Na shutov haskacav, te inch e katarvel, layn chrec achqery, sulec u el chkangnec, taphov bacec nnjasenyaki dury ev bardzr dzaynov kanchec.

― Ekeq, teseq inch e eghel։ Na satkel e։ Parkac e ayntegh։ Iroq satkac e։

Zamza zuygy ughigh nstec ankoghnum, nranq petq e nax aghaxni pattcharac sarsaphy haghtaharein, minchev khaskanayin, te inch er asum na։ Heto ter u tikin Zamzanery: amen mekn ir koghmic, phutov ijan ankoghnuc (paron Zamzan userin vermak gcec, tikin Zamzan miayn gisheranocov er) ev durs ekan, aydpes mtan Gregori senyaky։ Yntacqum bacvec naev hyurasenyaki dury, ur kenvorneri galuc i ver Gretan er qnum։ Na lriv hagnvac er, karces bolorovin cher qnel gishery, gunat demqn el er karces da apacucum։


— Merac e, ― chnayac inqn andzamb karogh er stugel kam aranc stugelu el kareli er haskanal, harcrec tikin Zamzan u Nayec aghaxnin։

— Karcum em, ― asac aghaxinn u vorpes apacuyc, avelov xphec Gregori diakin, bavakan heru hrec։ Tikin Zamzan anhangist sharzhum arec, yst erevuytin uzec brnel avely, bayc dzerqy et qashec։

― De, ― xosec paron Zamzan։— Ayzhm karogh enq shnorhakal linel astcun, ― na xachaknqvec, ev ereq kanayq hetevecin nra orinakin։ Gretan achqery cher heracnum eghbor diakic։

— Teseq, te inch niharn er, ― asac na։― Axr amboghj zhamanak vochinch cher utum։ Kerakurnern inchpes ners ein gnum, aynpes durs ein galis։ Gregori marminn, iroq vor, chor er u taphak։ Ayd niharutyuny miayn ayzhm kareli er nkatel, vorovhetev Gregorn aylevs cher sharzhvum, vochinch cher sheghum dimacini hayacqy։

— Greta, mi rope mez mot ari, ― cavaxarn zhpitov asac tikin Zamzan, ev Gretan, voch aranc diaki koghmy shrjvelu, cnoghneri hetevic nnjasenyak gnac։ Aghaxiny phakec senyaki dury ev layn bacec patuhany։ Vagh aravot er, bayc tarm odin arden golorshu gaghjutyun kar xarnvac, marti verjn er։

Irenc senyakneric elan ereq kenvornern u zarmanqov phntrecin naxatchashy, moracel ein matucel։

— Ur e naxatchashy, mrayl harcrec aghaxnin mejteghi parony։

Sa maty drec beranin u andzayn, arag glxov arec paronnerin, vor Gregori senyaky mtnein։ Nranq iroq hetevecin aghaxni nshanin, dzerqery tetevaki mashvac shoreri grpannery drac (senyakum luys er arden) kangnecin Gregori diaki shurjy։ Nnjasenyaki dury bacvec, u haytnvec livre hagac paron Zamzan. nra mi koghmum kinn er, myusum: dustry։ Bolor Ereqn el artasvac ein, Gretan minchev hima demqy hpum er hor tevin։

— Anhapagh heraceq im bnakaranic, ― asac paron Zamzan u kananc dzerqery bac chtoghnelov, cuyc tvec dury։

― Inchpes eq patkeracnum mer heranaly, ― phoqr-phnch shphotvac, qaghcr-meghcr zhptalov, harcrec mejteghi parony։ Myus erkusy anyndhat shphum ein mejqnerin drac dzerqery, ases uraxanalov․ mec vetch ein aknkalum, vor, sakayn, petq e npastavor ardyunq unenar irenc hamar։

— Es inchpes asum em, aydpes el patkeracnum em, ― patasxanec paron Zamzan u ughekcuhineri het mi gcov gnac depi kenvory։ Sa mi pah kangnel er u lur nayum er hatakin, nra glxum hangamanqnery, yst erevuytin, veradasavorvum ein։

― Ete aydpes e, kgnanq, ― asac na u, karces ir nor yndunac voroshman hamar drvatanq spaselov, hankarcaki hnazandutyamb nayec paron Zamzayin։ Paron Zamzan layn bacvac achqerov nayec nran u mi qani angam glxov arec։ Dranic heto mejteghi parony mec qaylerov iskuyn naxasenyak gnac։ Erku ynkernery, vor hangist ein toghel irenc dzerqern u akanj ein dnum xosakcutyany, vaxenalov, te paron Zamzan karogh e irencic araj naxasenyak mtnel u xaxtel ghekavari het unecac irenc kapy, anmijapes shtapecin nra hetevic։ Naxasenyakum bolor ereqy kaxichic vercrecin glxarknery, cupapahocic hanecin dzernaphaytery, lur xonarhvecin u toghecin bnakarany։ Mi, inchpes ereum e bacardzak anhimn anvstahutyamb paron Zamzan evs erku kananc het durs ekav hartak։ Astitchanneri tchagherin henvac, nranq hetevum ein paronneri dandagh nerqev ijnelun։ Sandghatan amen harki voloranum nranq anhetanum ein u mi qani akntart anc noric haytnvum։ Inchqan nerqev ein ijnum, Zamza yntaniqy aynqan aveli er korcnum nranc handep unecac hetaqrqrutyuny, isk erb nranc yndaraj ekav hpart kecvacqov, matucarany glxin drac msagorci ashakertn u qich anc nrancic ver bardzracav, paron Zamzan kananc het heracav astitchanneric, ev bolor ereqy, karces tetevacac, veradardzan bnakaran։

Nranq voroshecin ayd ory hangstanal u zbosnel։ Ashxatanqn yndhately yntaniqy voch te vastakel er, ayl nuynisk anhrazhesht er։ Ayspisov, nranq nstecin seghani mot u neroghutyun haytnogh ereq namak grecin, paron Zamzan: tnorinutyany, tikin Zamzan: patviratuin, Gretan: xanuti tirojy։ Grelu pahin ners mtav aghaxiny, vor teghekacner, te aravotyan ashxatanqn avartel e ev gnum e։ Grelov zbaghvac: ereqn el aranc nra koghmy nayelu, glxov arecin, miayn, erb aghaxiny hamaroren cher uzum heranal, nranq zayracac bardzracrin gluxnery։

― De, ― harcrec paron Zamzan։ Aghaxiny kangnel er dran mej ev aynpes er zhptum, karces yntaniqin mi mec erjankutyun er avetelu, sakayn kxoser miayn, erb yntaniqi andamnery inchpes harkn e hetaqrqrvein։ Glxarkin kpcrac jaylami cic, phoqr phetury, vor arden nra carayutyan skzbic er zayracnum paron Zamghayin, teqvum er bolor ughghutyunnerov։

― De, el inch eq uzum iskapes, ― harcrec tikin Zamzan. aghaxiny amenashaty nranic er aknacum։

― Ha, ― asac na ev barekamabar cicaghelu pattcharov chkaroghacav anmijapes sharunakel ir aseliqy։― Uzum ei asel, vor el chmtaceq, te inchpes petq e ayn bany koghqi senyakic durs tarvi։ Arden arvac e։

Tikin Zamzan u Gretan, erevi cankanalov grely sharunakel, kracan irenc namakneri vra, isk paron Zamzan, nkatelov, vor aghaxiny mtadir e ir araci manramasnery nkaragrel, araj parzec dzerqn u vtchrakanoren kanxec nran։ Vorovhetev tuyl chtvecin xosel, aghaxiny hishec, vor shat e shtapum, bacahayt viravoranqov «ctesutyun bolorin» asac, ktruk shur ekav ev dury sarsapheli uzhov vra drec, heracav bnakaranic։

— Erekoyan na azat kardzakvi, ― asac paron Zamzan, bayc voch kiny, voch aghjiky chardzaganqecin, vorovhetev nranc tvum er, te aghaxiny krkin xangarel e yntaniqi haziv dzerq bervac andorry։ Nranq ver kacan, motecan patuhanin ev kangnecin irar grkac։ Paron Zamzan bazkatori mej shur ekav, mi pah lur znnum er nranc։

— Hapa aystegh ekeq, ― kanchec na։— Togheq verjapes hin banery ev mi phoqr el indz ushadrutyun dardzreq։

Kanayq anmijapes shtapecin nra mot, gurgurecin nran u arag verjacrin namaknery։

Heto ereqy miasin durs elan bnakaranic (mi ban, vor arden amisner i ver chein arel) ev elektragnacqov meknecin qaghaqic durs։ Miayn nranq ein nstac taq arevov voghoghvac vagonum։ Tegherum harmar et ynkac, nranq apagayi herankarnern ein qnnarkum, ev parzvec, vor motikic nayelis dranq aynqan el vat chein, vorovhetev, teev nranq arit chein unecel gorceri masin xosel irar het, bolor ereqi gorcern el dzerntu ein chaphic durs ev xostumnalic։ Vitchaky vayrkenapes klavanar iharke, ete ayzhmyan bnakarany phoxein։ Hima nranq Gregori vardzac bnakaranic aveli phoqr, ezhan, aveli lav dirq unecogh u yndhanrapes aveli harmar tun ein uzum։ Aydpes zrucelu yntacqum Zamza amusinnery hamarya miazhamanak nkatecin ashxuzhutyuny veragtnogh irenc aghjkan, te inchpisi geghecik u phartam aghjik er dardzel na, chnayac ayn hangamanqin, vor krac charcharanqneric nra aytery gunatvel ein։ Astitchanabar dadarecnelov xosely ev, hamarya bnazdabar, hayacqnerov hamadzaynutyan galov, nranq mtacecin, vor dster hamar mi ktritch amusin phntrelu zhamanakn e arden, ev nranc tvac, te aghjiky hastatec irenc nor, bari mtadrutyunnern u erazanqnery, erb tegh hasnelun mot arajiny bardzracav teghic u dzgec ir jahel marminy։

Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Armenak Avetisyan
21:16, 07.01.2018
13421 | 0
21:11, 07.01.2018
17996 | 0
21:02, 07.01.2018
8348 | 0
20:49, 07.01.2018
12830 | 0
18:57, 07.01.2018
18119 | 0
18:54, 07.01.2018
18970 | 0
18:51, 07.01.2018
11783 | 0
18:48, 07.01.2018
10226 | 0
18:42, 07.01.2018
9158 | 0
18:34, 07.01.2018
6887 | 0
18:32, 07.01.2018
11334 | 0
18:31, 07.01.2018
6898 | 0
18:27, 07.01.2018
13008 | 0
18:22, 07.01.2018
7066 | 0
18:20, 07.01.2018
7633 | 0
17:38, 07.01.2018
7599 | 0
17:34, 07.01.2018
12296 | 0
depi ver