ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+17 °C, +10 °C ... +20 °C Vaghy:+21 °C
Ernest Heminguey, CERUNIN EV CVoVY
16:25, 07.01.2018
5036 | 0

A

Cerunin ir navakov, bolorovin menak, dzuk er vorsum Golfstrimum։ Utsunchors or er, inch na cov er durs galis u voch mi dzuk cher brnum։ Skzbum: qarasun or, nra het er linum mi tgha։ Bayc vorovhetev amen or veradarnum er aranc vorsi, tghayi cnoghnern el asacin nran, vor ceruky hima arden ankaskac salao e, aysinqn: «amenadzaxord mardy», ev hramayecin cov durs gal mi urish navakov, vory iskapes ereq lav dzuk berec henc arajin shabaty։ Srti cavov er tghan tesnum, te inchpes cerunin amen or dzernunayn e veradarnum, ev aph er gnum, vorpeszi ogni nran tun tanelu parannery kam keradzoghy, harpunn u kaymi shurjy phatatvac aragasty։ Aragasty amboghjovin karkatvac er parkeri ktortanqov ev phatatvac vitchakum tvum er jaxjaxvac gndi drosh։

Cerunin nihar er u hyucvac, cocrakn akosvac er xor kntchirnerov, isk aytery cackvac ein mashkayin anvnas qaghckeghi tux bcerov, vor araj en berum arevadardzayin covi hartutyan mej artacolvac arevi tcharagaytnery։ Ayd bcery ayteri vrayov ijnum֊hasnum ein vzin, dzerqeri vra erevum ein xor spiner, vor parann er arajacrel xoshor dzuk hanelu zhamanak։ Bayc nor spiner chkayin, eghacnery hin ein: vaghuc anjur anapati tchaqeri nman։

Hin er nra amen inchy, baci achqeric, isk achqeri guyny nman er covin, annkun mardu urax achqer ein dranq։

— Santyago, — asac tghan nran, erb erkusov ver ein bardzranum covaphic, vortegh ccic kapvac er navaky, — hima es noric karogh em qez het cov durs gal։ Menq arden mi qich phogh enq vastakel։

Cerunin dzknorsutyun er sovorecnum tghayin, ev tghan el sirum er nran։

— Voch, — asac ceruky, — du baxtavor navak es ynkel, aydtegh el kac։

— Isk hishum es, te inchpes mi angam, utsunyot or sharunak gnum eir cov u vochinch cheir brnum, bayc heto el ereq shabat irar etevic mi֊mi xoshor dzuk einq berum...

— Hishum em, — asac cerunin, — es gitem, vor du heracar indznic voch te nra hamar, vor cheir havatum։

— Hayrs stipec, isk es der tgha em ev petq e hnazandvem։

— Gitem, — asac cerunin, — hapa inchpes։

— Na aynqan el chi havatum։

— Ayo, — asac cerunin։— Isk menq havatum enq, aynpes che։

— Iharke։ Uzum es qez garejur hramcnem Terasum, isk heto parannery ktanenq tun։

— Inchu che, — asac cerunin, — qani vor dzknorsn e hramcnum dzknorsin...

Nranq nstecin Terasum, dzknorsneric shatery cicaghum ein cerunu vra, bayc na cher neghanum nrancic։ Aveli tariqot dzknorsnery txrutyamb ein nayum nran, sakayn cuyc chein talis ev barekirt zrucum ein hosanqi masin kam te inch xorutyamb ein gcel karty, inchpes e eghanaky, ev inch ein tesel covum։ Nranq, um baxtn ayd ory banel er, arden veradardzel ein vorsic, maqrel ein irenc marlinneri phorotiqy ev erku taxtaki laynqov darsac u amen mi taxtaki cayric erku֊erku brnac: dzuky phoxadrum ein pahest, vorteghic sarnaran֊vagonov petq e tanein Havanayi shukan։ Ayn dzknorsnery, voronc brnacy shnadzuk er, irenc vorsy handznel ein covacoci myus koghmy gtnvogh shnadzkneri mshakman gorcaranin. aydtegh dranc marminnery kaxel ein tchaxarakavor kereric, hanel lyardy, ktrel loghatevery, qertel kashin u misy barak sherterov ktratel: agh dnelu hamar։

Erb qamin phchum er arevelqic, berum er shnadzkneri gorcarani garshahoty, bayc aysor hamarya te hot cher zgacvum, vorovhetev phchum er hyusisayin qamin, heto da el dadarec, aynpes vor Terasum arev kar u hatcheli er։

— Santyago...— asac tghan։

— Hy, — ardzaganqec cerunin։ Na nayum er garejrov li ir bazhakin u hishum vaghuc ancac֊gnacac orery։

— Tuyl ktas vaghva hamar sardin brnem qez։

— Charzhe, aveli lav e beysbol xaghas։ Es der inqs karogh em tiavarel, Rojelion el urkan kgci։

— Che, aveli lav e es anem։ Ete es chem karogh qez het dzuk vorsal, togh gone mi voreve banov ognem qez։

— Bayc che vor garejur hramcrir, — asac cerunin։— Du arden hasac tghamard es։

— Qani tarekan ei es, erb du arajin angam cov tarar indz։

— Hing, u qich mnac xeghdveir, erb es bolorovin voghj dzuk qasheci navak, u maz mnac, vor na amen inch phshur֊phshur aner, hishum es։

— Hishum em, te inchpes er na pochy xphum u verjy nstarany jardec, du el mahakov shraxk֊shraxk cecum eir nran։ Hishum em, vor du indz shprtecir navacruky, vortegh tac paranneri kuytn er. navakn amboghjovin cncvum er, isk qo mahaky shrxkum, ases car ein kotrum, ev amen koghmic aryan qaghcravun hot er galis։

— Iskapes hishum es ayd ameny, te es em heto patmel qez։

— Hishum em amen inch arajin isk oric, erb du indz tarar cov։

Cerunin nayec tghayin arevic borboqvac, vstahogh u sirazegh achqerov։

— Ete du im tghan lineir, es qez anpayman hets ktanei cov. bayc du hayr u mayr unes ev baxtavor navak es ynkel։

— Aynuamenayniv, es gnam sardin brnem։ Es gitem, te vortegh kareli e chors hat manr dzknik gtnel xayci hamar։

— Aysorva im taracnery der chen phchacel. drel em aghi tuphi mej։

— Es qez hamar chors hat tarmy ktcharem։

— Mi hat, — ararkec cerunin։— Aranc ayd el na voch huysn er ktrum, voch apagayi havaty, bayc aysor dranq amranum ein nra srtum, ases covic tarm qami er phchel։

— Erku hat, — asac tghan։

— Lav, erku hat, — hamadzaynec cerunin։— Isk du patahabar ho ches trcrel dranq։

— Ktrcnei, ete kariq liner։ Bayc sranq phoghov em gnel։

— Shnorhakal em, — asac cerunin։ Na shat parzasirt mard er, vorpeszi mtacer, te hezutyuny erb er hamakel iren։ Bayc giter, vor hezutyuny ekel e ev ir het voch amot e berel, voch el mardkayin arzhanapatvutyan korust։

— Ete hosanqy chphoxvi, vaghy lav or klini, — asac cerunin։

— Du vortegh es karterd gcelu։

— Inchqan kareli e: aphic heru, u kveradarnam, erb qamin phoxvi։ Kgnam mutnulusin։

— Im varpetin el hamozem: inchqan kareli e aphic heru gnanq։ Te shat mec dzuk ynkni dzerqd, kognenq qez։

— Qony chi sirum aphic shat heranal։

— Ayo, — asac tghan։— Bayc es arden kgtnem aynpisi ban, vor na chi karogh tesnel, ay, asenq: covororner։ Ayd zhamanak hnaravor klini hamozel nran, vor aveli heru gnanq: voskeguyn tyunik brnelu։

— Mite aydqan vat en tesnum nra achqery։

— Hamarya bolorovin kuracel e։

— Zarmanali e։ Che vor na erbeq kria brnelu chi gnacel։ Amenic aveli drancic en kuranum։

— Bayc du qani tari gnacel es Mzheghneri aph kria vorsalu, ayninch qo achqery shat lav en։

— Es artasovor ceruni em։

— Isk uzhd kpati, te shat mec dzuk ynkni dzerqd։

— Karcum em kpati։ Karevory hmtutyunn e։

— Ek parannery tanenq tun, isk heto kvercnem urkany u kgnam sardin brnelu։

Nranq tokasarqy hanecin navakic։ Cerunin usin drac tanum er kaymy, isk tghan: pirk hyusvac txaguyn kartateli kcikneri arkghy, kartadzoghy ev kotavor harpuny։ Xayci arkghy mnac navaxelum, hetn el ayn mahaky, vorov shshmecnum en xoshor dzkan, erb jri eres en qashum։ Haziv te voreve meky mtacer koghoptel cerunun, bayc aveli lav er aragastn u canr parannery tanel tun, vorpeszi coghic chxonavanan։ U teev cerunin vstah er, vor teghacineric voch meky achq chi tnki ir unecvacqin, bayc ev aynpes geradasum er phordzanqic heru pahel kartadzoghy, asenq ev harpuny։

Nranq tchanaparhov bardzracan cerunu xrtchity u mtan layn bacvac drnic ners։ Cerunin kaymn u vran phatatvac aragasty henec patin, tghan el parannery darsec dra mot։ Kaymy grete nuynqan erkar er, vorqan xrtchity, vor shinvac er ayd vayrum guano kochvogh arqayakan armavenu terevneric։ Xrtchitum kar mi mahtchakal, seghan u ator, isk hoghe hatakin: tonranman mi phos, phaytacuxov kerakur ephelu hamar։ Mamlac, telikavor terevneric shinvac txaguyn patery zardarvac ein Qristosi Srti u Kobreni astvacacni yughatip gunavor nkarnerov, vor hangucyal knojic ein mnacel։ Araj patic kaxvac er naev nra knoj gunavor lusankary, bayc heto cerunin pahec da, vorovhetev shat er taxcum dran nayelis։ Hima lusankary drvac er daraki ankyunum, maqur shapki tak։

— Inch unes yntrelu, — harcrec tghan։

— Mi aman deghin brindz: dzknov։ Uzum es։

— Voch, es tany kutem։ Ojaxy varem։

— Petq che, inqs kvarem, qich heto։ Guce ev brindzn utem henc aynpes: sary։

— Karogh em urkany vercnel։

— Iharke։

Vaghuc arden voch mi urkan chkar. tghan hishum er, te erb caxecin da։ Sakayn erkusn el amen or dzevacnum ein, te ibr cerunin urkan uni։ Chkar naev mi aman brindzn u dzuky, ev tghan ayd el giter։

— Utsunhingy erjanik tiv e, — asac cerunin։— Ba vor vaghy hazar funtanoc mi dzuk brnem։

— Es urkany vercnem u gnam sardin brnelu։ Minchev im galy nstir shemqin. aystegh arev e։

— Shat lav, mots erekva tert ka, kkardam beysboli masin։

Tghan chgiter, te iskapes tert uni, te da el hnarel e։ Sakayn cerunin iskapes mi tert hanec mahtchakali takic։

— Perikon tvec, ginu xanutum, — bacatrec cerunin։

— Es miayn sardin kbrnem u kveradarnam։ Imn el, qonn el saruyc kdnem, aravotyan kbazhanenq։ Erb veradarnam, beysboli masin kpatmes։

— «Yankinery» chen karogh partvel։

— Vay te Klivlendi «Hndkacinery» haghten nranc։

— Mi vaxecir, vordyak։ Hishir mecn Di Majioyin։

— Es voch miayn «Hndkacineric» em vaxenum, aylev Detroyti «Vagreric» ։

— Shutov, mek el tesar, du kskses vaxenal naev Cincinatii «Karmramortneric» u Chikagoyi «Spitak gulpaneric» ։

— Terty karda, vor erb veradarnam, patmes indz։

— Inch es karcum, vitchakaxaghi mi toms charnenq utsunhing hamari, che vor vaghy utsunhingerord orn e։

— Inchu charnenq, — asac tghan։— Guce ev lav e hamar utsunyotn arnenq։ Che vor ancac angam utsunyot or er։

— Erku angam voch mi ban chi krknvum։ Isk du karogh es tcharel utsunhing hamari mi toms։

— Kpatvirem։

— Voch krknak toms։ Erku dolar hisun centanoc toms։ Vorteghic partq vercnenq։

— Datark ban e. es misht el karogh em erku dolar hisun cent partq vercnel։

— Es el erevi karoghanayi։ Miayn te ashxatum em partq chanel։ Skzbum partq es xndrum, heto el voghormutyun es xndrum...

— Tes, ceruk, chmrses։ Chmoranas, vor hima september e։

— Septemberin xoshor dzukn e galis։ Mayisin amen mard el karogh e dzuk brnel։

— De, es gnaci sardin vorsalu, — asac tghan։

Erb tghan veradardzav, arevn arden mayr er mtel, isk cerunin atorin nstac: qnel er։ Tghan mahtchakalic vercrec zinvorakan hin vermaky ev dranov cackec atori tiknakn u cerunu usery։ Zarmanali ein ayd usery: hzor, chnayac cerutyany, uzhegh er naev vizy, ev hima, erb cerunin qnac er gluxy krcqin hakac, kntchirnern aynqan nkateli chein։ Nra vernashapiky nuynpes amboghjovin karkatac er, inchpes aragasty, isk karkatannery tarber erangi ein, vorovhetev arevic havasarachaph chein xunacel։ Bayc ev aynpes cerunu demqy xist cer er, ev ayzhm, achqery phak, qnac vitchakum, tvum er bolorovin ankendan։ Terty nra cnkneri vra er, armunkov el seghmac, vorpeszi qamin chtani։ Votqery bobik ein։

Tghan chartnacrec nran u gnac, isk erb noric ekav, cerunin der qnac er։

— Zartnir, — dzayn tvec tghan u dzerqy drec nra cnkin։

Cerukn achqery bacec ev mi qani akntart veradarnum er inch֊or heravor teghic։ Heto na zhptac։

— Inch es berel։

— Yntriq։ Hima miasin kutenq։

— Asenq: es aynqan el qaghcac chem։

— Ari utenq։ Sovac phorov chi kareli dzuk vorsal։

— Patahel e, vor es vorsacel em, — asac cerunin ver kenalov u terty calelov։ Heto sksec vermaky calel։

— Vermaky mi hanir, — asac tghan։— Qani es voghj em, chem toghni, vor qaghcac gnas dzuk brnelu։

— Vor aydpes e, lav nayir qez u inchqan karogh es shat aprir, — asac cerunin։— Isk inch piti utenq։

— Sev bakla brndzov, tapakac banan u tavari xashac mis։

Tghan Terasi phoqrik tchasharanic uteliqy berel er metaghe skuteghnerov։ Pataraqaghnery, danaknern u gdalnery drel er grpany. amen mi tchashasarq arandzin phatatac er tghte andzerocikov։

— Ays ameny vov tvec qez։

— Martiny: tchasharani tery։

— Petq e shnorhakalutyun haytnel nran։

— Es haytneci, — asac tghan, — miamit kac։

— Xoshor dzkan amenamsot masy ktam nran, —asac cerunin։— Arajin angamy che, vor ognum e mez։

— Tchisht e, arajin angamy che։

— Vor aydpes e, miayn msot masy qich e։ Na shat lavutyun e arel mez։

— Aysor garejur el tvec։

— Es amenic shat konservacvac garejurn em sirum։

— Gitem։ Bayc aysor shshov garejur tvec. shshery kveradardznem։

— Lav, shnorhakal em qezanic, — asac cerunin։— Chsksenq utel։

— Es qez vaghuc em arajarkum sksel, — qnqshagin kshtambec nran tghan։— Ay, spasum em, vor seghan nstes, u amannern el chem bac anum, vorpeszi kerakury chsari։

— Utenq։ Bayc es petq e lvacvei։

«Vortegh karogh eir lvacvel», — mtacec tghan։ Coraky erku taghamas ayn koghmn e։ «Anhrazhesht e jri pashar apahovel nra hamar, naev otchar u mi lav eressrbich։ Inchpes minchev hima chem mtacel ays masin։ Na kariq uni nor vernashapiki, dzmerayin batchkonaki, voreve votnamani u eli mi vermaki» ։

— Hamegh mis e, — govec cerunin։

— Beysboli masin patmir, — xndrec tghan։

— Amerikyan ligayum tanum en «Yankinery», inchpes asum ei, — gohunakutyamb sksec cerunin։

— Ayo, bayc aysor nranc tarel en։

— Ayd vochinch chi nshanakum, qani vor mecn Di Majioyi uzhn el, marzumn el noric teghn en։

— Ho menak na chi timum։

— Tchisht e։ Bayc na e voroshum xaghi baxty։ Erkrord ligayum, vortegh Bruklincinern en u Filadelfiacinery, shahelu havanakanutyun unen miayn Bruklincinery։ I dep, du hishum es: inchpes er xphum Dik Sayzlery։ Inch harvacner er hascnum na, erb xaghum er ayntegh: hin zbosaygum։

— Nranic lavy chi karogh linel։ Boloric el heru na e xphum։

— Hishum es, vor na galis er Teras։ Es uzum ei hravirel nran miasin dzuk vorsalu, bayc qashvum ei։ Xndreci qez, vor du hravires, bayc du el amachecir։

— Hishum em։ Himar ban er, vor amacheci։ Ba vor hankarc hamadzayner։ Ay, minchev mah hishelu ban kunenayinq։

— Ay, mecn Di Majioyin mez het taneinq cov, — asac cerunin։— Asum en: nra hayry dzknors er։ Inch imanas, guce na el mi zhamanak aghqat e eghel, inchpes menq, ev guce chgarsher։

— Mecn Sayzleri hayry erbeq aghqat chi eghel, na xaghum er iskakan timerum, erb im tariqin er։

— Erb es qo hasakin ei, aragastanavi manchuk ei, u navarkum einq Afrikayi shurjy։ Erekoyan zhamerin tesnum ei, te inchpes en aryucnery durs galis covaph։

— Patmel es indz։

— Inchi masin zrucenq: Afrikayi, te beysboli։

— Aveli lav e: beysboli։ Patmir mecn Jon Mak֊Groui masin։

— Ayn zhamanaknery na erbemn Teras er galis։ Bayc vor xmum er, el hety varvel cher linum։ Isk nra xelqy voch miayn beysbolin er, aylev dzierin։ Grpannerum sharunak pahum er dziarshavneri cragrery u heraxosov asum er dzieri anunnery։

— Na ereveli marzich er, — asac tghan։— Hayrs asum e, vor na ashxarhi amenaereveli marzichn er։

— Vorovhetev myusneric aveli hatchax er tesnum nran։ Ete Dyuroshen amen tari aystegh gar, qo hayry nran khamarer ashxarhi amenaereveli marzichy։

— Isk qo karciqov amenamec marzichn vov e: Lyuky, te Mayk Gonsalesy։

— Im karciqov nranq irar arzhen։

— Isk ashxarhi amenalav dzknorsy du es։

— Voch, es aveli lav dzknorsneri em tchanachel։

— Qué va! (Inch es asum — isp.), — asac tghan։— Ashxarhum lav dzknorsner shat kan, kan ev parzapes hianali dzknorsner։ Bayc qezpesy voch mi tegh chka։

— Shnorhakal em։ Urax em, vor aydpes es karcum։ Huys unem, vor chaphazanc mec dzuk chi ynkni kartis vra, te che khiastaphves indznic։

— Ashxarhum aydpisi dzuk chka, ete iskapes qo naxkin uzhy mnacel e։

— Guce ev aveli qich uzh unem, qan te karcum em։ Bayc hmtutyun unem ev bavakan el dimackun em։

— Du hima parkir u qnir, vorpeszi minchev aravot uzhd teghy ga։ Es el amannery et tanem։

— Lav, bari gisher։ Aravotyan qez kartnacnem։

— Du indz hamar ases zartucich zhamacuyc lines, — asac tghan։

— Isk im zartucichy cerutyunn e։ Inchu en ceruninern aydpes shut zartnum, mite nra hamar, vor erkaracnen gone ayd ory։

— Chgitem։ Gitem miayn, vor eritasardnery pind u erkar en qnum։

— Es ayd hishum em, — asac cerunin։— Es qez kartnacnem։

— Chgitem inchu chem sirum, erb ayn myusn e indz artnacnum։ Karces te es nranic pakas em։

— Haskanum em։

— Bari gisher, ceruk։

Tghan gnac։ Nranq kerel ein aranc luys varelu, ev hima cerunin shalvary hanec u mtnum el parkec։ Na phatatec shalvary: bardzi phoxaren zlxi tak dnelu hamar ev phateti mej drec naev terty։ Apa cackvec vermakov u parkec hin terteri vra, voroncov cackel er mahtchakali merk zspanaknery։

Quny shut tarav, ev erazum na tesav ir patanekutyan Afrikan, nra erkar, vosketuyr aphern u kuracucich spitak cancaghutnery, aynqan spitak, vor nayelis achqery cavum ein, bardzr aparazhnery ev hskayakan tux lernery։ Hima noric amen gisher na kangnum er ayd apheri dimac, qni mej lsum, te inchpes e mrnchum aphnakocutyany, ev tesnum, te inchpes en aliqnery tcheghqum bnikneri navaknery։ Qni mej noric er shnchum navi kamrjakic harnogh xezhi u xcuci hoty, shnchum aravotyan qamuc bervogh Afrikayi buyry։

Sovorabar, erb na arnum er ayd hoty, zartnum er, hagnvum u gnum tghayin artnacnelu։ Bayc aysor aphi hoty shat shutov hasav nran, u na haskacav, vor qni mej e zgum da, usti ev sharunakec qnel, vorpeszi tesni Kanaryan kghzineri covic, xorshic u navahangstic harnogh zhayreri tchermak katarnery։

Hima aylevs erazum na voch photorikner er tesnum, voch kanayq, voch mec iradardzutyunner, voch vitxari dzkner, voch turudmboc, voch uzhi mrcutyunner, voch el ir knojy։ Na tesnum er miayn heravor erkrner u covaphin motecogh aryucner։ Katvi dzageri nman xagh ein anum nranq erekoyan mtnshaghum, ev na sirum er nranc aynpes, inchpes ays tghayin։ Bayc tghayin erbeq cher tesnum erazum։ Cerunin hankarc zartnec, bac drnic nayec lusnin, glxatakic hanec shalvarn u hagav։ Durs galov xrtchitic: na mizec ev bardzracav tchanaparhn i ver: tghayin artnacnelu։ Vaghordyan zovutyunic marminn sksec doghal։ Bayc na giter, vor doghy kancni, ev shutov inqy ksksi tiavarel u bolorovin ktaqana։

Tghayi aprac tan dury bac er, ev cerunin bokotn u anlseli ners mtav։ Tghan qnac er arajin senyaki taxtin, ev cerunin amsaverji lusni luysov karogh er nshmarel nran։ Na tetevaki brnec nra votqy u pahec aynqan, minchev vor tghan artnacav u shrjvelov mejqi vra: nayec nran։ Cerunin glxov arec, ev tghan mahtchakali moti atori vrayic vercnelov ir shalvary: nstac vitchakum sksec hagnel։

Cerunin durs ekav tnic, ev tghan hetevec nran։ Na derevs cher karoghanum staphvel, usti cerunin, grkelov nra usery, asac.

— Nerir։

— Qué va!— patasxanec tghan։— Ayspes e mer: tghamardkanc tchakatagiry։

Nranq zarivayri tchanaparhov gnacin depi cerunu xrtchity, ev amboghj tchanaparhin xavarum patahum ein irenc navakneri kaymery shalakac bobik mardkanc։

Mtnelov xrtchit: tghan vercrec kartateleri kciknerov zambyughy, harpunn u kartadzoghy, isk cerunin shalakn arav aragastov phatatvac kaymy։

— Surtch uzum es, — harcrec tghan։

— Nax parannery darsenq navakum, heto surtch xmenq։

Nranq xtacac kati tupherov matucvac surtch xmecin ayn xortkaranum, vor dzknorsnerin er spasarkum ev shat shut er bacvum։

— Lav es qnel, ceruk, — harcrec tghan։ Na arden hamarya bolorovin staphvel er, teev der dzhvarutyamb er hrazhesht talis qnin։

— Shat lav, Manolin։ Aysor es havatum em, vor baxts kbani։

— Es el, — asac tghan։— Hima gnam mer sardinnery ev qo xayci dzkniknery berem։ Im varpety inqn e parannery tanum։ Chi sirum, erb urishnern en tanum ir paraganery։

— Isk menq aydpes cheinq anum։ Es parannery shalakd ei talis hamarya te hing tarekan hasakicd։

— Gitem, — asac tghan։— Spasir, hima kgam։ Eli surtch xmir։ Aystegh aparik en talis mez։

Ev bobik votqery marjani xuteri vra tchlmphacnelov: dimec depi sarnarany, vortegh pahvum ein kendani xaycery։

Cerunin dandagh xmum er surtchy։ Na giter, vor petq e kargin surtch xmel, vorovhetev ayd ory aylevs vochinch chi utelu։ Vaghuc arden dzandzracel er na utelu procesic ev erbeq naxatchashik cher tanum ir het cov gnalis։ Navaki crukum pahac jri shishy miak bann er, vor petq kgar minchev ereko։

Tghan veradardzav u berec sardinnery ev lragri mej phatatac kendani dzkniknery։ Dzknorsnern arahetov ijan depi jury: zgalov, te inchpes e votqeri tak shagh galis manr xitchy։ Nranq mi phoqr bardzracrin navaky ev hrecin jri mej։

— Hajoghutyun em cankanum qez, ceruk։

— Nmanapes ev qez։

B

Cerunin tiakneri parane oghaknern anckacrec tiakalneri ccerin ev kranalov araj: xavarum sksec navaky covaxorshic durs hanel։ Myus cancaghutneric el urish navakner ein cov mtnum, u cerunin teev nranc cher tesnum hima, erb lusiny mtel er blurneri etevy, bayc lsum er, te inchpes en tiaknern ijnum u tcheghqum jury։

Erbemn֊erbemn mert ays, mert ayn navakic xosakcutyun er lsvum։ Sakayn navakneri mec masum lrutyun er tirum, ev drancic hasnum er miayn jri tchoghphyuny։ Covaxorshic durs galuc heto navaknery crvecin tarber koghmer, ev amen mi dzknors dimum er ayntegh, vortegh dzuk gtnelu huys uner։ Cerunin naxoroq voroshel er aphic heranal ev ir etevy toghnelov camaqi hotery: tiavarum er ughigh depi ovkianosi vaghordyan tarm shunchy։ Navarkelov nra ayn masum, vory dzknorsnern anvanel ein «mec jrhor» : na tesnum er, te inchpes jri mej phaylphlum en jrimurnery։ Aydtegh hataky hankarcaki ijnum e ughigh yot haryur covayin grkachaph, ev amen tesak dzkner havaqvum en ayntegh, vorovhetev hosanqy, handipelov ovkianosi hataki diq zarivayrerin, jraptuyt e arajacnum։ Aydtegh kutakvum en krevet xecgetinneri u manr dzknikneri hskayakan vtarner, isk amenic aveli xor keterum erbemn xrnvum en bazmativ tanaqadzkner. gishery dranq bardzranum en jri eres u darnum bolor tapharogh dzkneri ker։

Cerunin xavarum zgum er, vor motenum e aravoty, tiavarelis lsum er mi doghdoj dzayn, trchogh dzknern ein jric durs galis u irenc karcr teverov ody sulocov tcheghqelov: heranum ein։ Na qnqush ser er tacum trchogh dzkneri nkatmamb, dranq nra lavaguyn barekamnern ein aydtegh: ovkianosum։ Trchunnerin na xghtchum er, manavand covayin phoqrik u nrbakazm cicernaknerin, voronq anverj trchum en u ker phntrum ev hamarya erbeq el chen gtnum, ev na mtacec. «Trchuni kyanqy shat aveli canr e, qan mery, ete chhashvenq gishanggherin u el aveli mec, uzhegh trchunnerin։ Inchu en trchunnerin steghcel ayspes nrbakazm u anzor, inchpes aha ays covayin cicernaknern en, ete erbemn ovkianosn ayspes dazhan e linum։ Na bari e ev sqancheli, bayc erbemn hankarc darnum e aynpes dazhan, isk nra vra slacogh trchunnery, voronq keri hamar suzvum en ev irenc tuyl u txur clvlocnerov dzaynakcum irar, shat nrbakazm en nra hamar» ։

Mtqum na misht covn anvanum er la mar, inchpes ispaneren anvanum en nran sirogh mardik։ Erbemn nran siroghy vat e xosum nra masin, bayc misht inchpes knoj masin: igakan hodov։ Aveli eritasard dzknorsnery, nranq, voronq irenc paranneri hamar xcanneri phoxaren loghanner en gorcacum ev vorsi en gnum motorayin navaknerov, vor gnel en ayn orerin, erb shnadzkan lyardy mec gin uner, — covn anvanum en, el mar aysinqn: arakan hodov։ Sranq nra masin xosum en vorpes taracutyan, axoyani, erbemn nuynisk tshnamu masin։ Isk cerunin mshtapes mtacum er covi: vorpes knoj masin, vory mec shnorhner e pargevum kam merzhum, isk ete iren tuyl e talis chmtacvac kam anbaryacakam ararqner, tchard inch. aydpes e nra bnuyty։ «Lusiny huzum e covin inchpes knoj», — mtacum er cerunin։

Na tiavarum er miahavasar, aranc uzhery larelu, vorovhetev ovkianosi makeresy hart er, baci ayn vayreric, vortegh hosanqy jraptuyt er arajacnum։ Cerunin toghnum er, vor hosanqy ashxatanqi mek errordy inqy katari ir phoxaren, ev erb sksec lusanal, na tesav, vor shat aveli heru e gtnvum, qan entadrum er, te klini ayd zhamin։

«Mi amboghj shabat vors areci xorahatak tegherum ev vochinch chbrneci, — mtacec cerunin։— Aysor baxts kphordzem ayntegh, vortegh man en galis dzknaqaghner u albakorneri vtarnery։ Vov gite, hankarc xoshor dzuk patahec» ։

Derevs luys cher bacvel, bayc na arden gcec ir xaycavor kartery u dandagh navarkec hosanqi ughghutyamb։ Xayceric meky gtnvum er qarasun grkachaph xorutyan vra, myusn ijav yotanasunhing, isk errordn u chorrordy ijan kaputak jri xorqy: haryur u haryur qsanhing grkachaph։ Xaycery kaxvac ein glxivayr, yst vorum karti kotn ancnum er dzkniki mijov ev amur kapvac u karvac er, isk bun keri: nra crac u sur maseri vra, tarm sardinner ein shamphrvac։ Ayd sardinnery shamphrvac ein karti vra zuyg achqic, vorov ev drasang ein kazmum keri poghpate kisashrjanaki vra։ Ete xoshor dzuky motenar kerin, kzgar, te vorqan qaghcr u axorzhagrgir hot e galis dra amen mi ktoric։

Tghan erku tarm tyunos er tvel cerunun, na dranq amracrec kartatelerin, isk mnacac erkusin amracrec mi xoshor erknaguyn tyunik u deghin umbrik։ Ancac angam na teev ogtagorcel er dranq, bayc hima el der lavn ein, isk patvakan sardinnery buyr u gravchutyun ein talis nranc։ Amen mi kartadzogh, vor xoshor matiti hastutyun uner, dzgvac er mi tchkun tchipoti vra aynpes, vor dzuky inch dzevov el dipcher xaycin, tchipoty ktchkver depi jury, apa kapvac er kartateli erku pahesti kciknerin: yuraqanchyury qarasun grkachaph. dranq el irenc hertin karogh ein miacvel myus pahesti kciknerin, aynpes, vor kariqi depqum kareli er dzukn ijecnel aveli qan ereq haryur grkachaph։

Ayzhm cerunin hetevum er, te kanach tchipotnern ardyoq chen kranum depi navaky, ev kamacuk tiavarelov: nayum er, vor kartately jury mtni ughigh gcov ev anhrazhesht xorutyamb։ Arden bolorovin lusacel er, ev ur vor e arevy kcager։

Arevy haziv nkateli bardzracav covic, ev cerunin sksec nshmarel urish navakner evs. dranq nstel ein jri mej, hosanqi amboghj laynqov, bayc aphin shat aveli mot։ Heto arevi luysy uzheghacav, ev jurn artacolec nra shoghery, isk erb arevy bolorovin ver bardzracav horizonic, covi hart makeresy sksec nra tcharagaytnery netel ughigh achqerin u sur cav pattcharel, isk cerunin tiavarum er: janalov chnayel jrin։ Na nayum er covi mut xorqin, ur dzgvum ein nra kartatelery։ Cerunu telery misht aveli ughigh ein ijnum, qan myus dzknorsneriny, ev covi xavarum: tarber xorutyunneri vra, xaycy spasum er dzkany henc ayn teghum, vory cerunin voroshel er nra hamar։ Myus dzknorsnery tuyl ein talis, vor irenc parannery loghan hosanqi het, ev erbemn dranq linum ein vatsun grkachaph xorutyan vra, ayninch dzknorsnery karcum ein, te ijecrel en haryur grkachaph։

«Isk es, — mtacec cerunin, — im telery misht tchisht em gcum։ Parzapes baxts chi banum։ Asenq inch imanam, guce ev aysor baxty zhpta indz։ Ory orvanic tarber e։ Lav e iharke, erb mardu baxty banum e։ Bayc es geradasum em kargin brnel im gorcy։ Isk erb baxty ga, es patrast klinem» ։

Arevy hetzhete aveli er bardzranum, ev arevelyan koghm nayeln aynqan el cav cher pattcharum arden։ Hima miayn ereq navak ein erevum. aydteghic tvum er, vor nranq xist cac en nstac jri mej ev hamarya te aphic chen heracel։

«Voghj kyanqums achqers cakvel en aravotyan luysic, — mtacum er cerunin։— Bayc der shat lav en tesnum։ Erekoyan evs karogh em nayel ughigh arevin, ev sev bcer chen xaghum achqeris araj։ Che vor erekoyan arevn aveli uzhgin e luys talis։ Bayc aravotyan cavecnum e achqers» ։

Ayd mijocin na tesav mi voror, vor sev, erkar tevery taracac: tchaxrum er nra dimac: erknqum։ Trchuny, tevery et netelov, sheshtaki xoyacav depi jury, apa noric sksec ptuytner gorcel։

— Vorsi hot arav, — asac cerunin bardzradzayn։— Zur teghy chi pttvum։

Cerunin dandagh u miahavasar tiavarum er ayn koghm, vortegh vororn er pttvum, ev aranc shtapelu hetevum er, vor ir kartatelery mnan jri mej ughigh ankyun kazmac։ Bayc ev aynpes navaky mi phoqr araj er ancnum hosanqic, u teev cerunin nuynqan tchisht er pahum kartery, sakayn nra sharzhumnery mi qich aveli arag ein, qan araj, naxqan trchuni haytnvely։

Vorory ver bardzracav u tevern ansharzh parzelov: noric sksec ptuytner gorcel։ Hankarc na suzvec, ev cerunin tesav, te inchpes jric ver slacav trchogh dzuky ev amenayn aragutyamb surac covi hartutyan vrayov։

— Tyunik e, — bardzradzayn asac cerunin։— Xoshor voskeguyn tyunik։

Na jric durs qashec tiaknery ev cruki cacki takic hanec mi kartatel։ Dra cayrin metaghatelov amracvac er mi phoqrik ker, vori vra pndacrec sardinneric meky։ Cerunin kartateln ijecrec jur u cayrn el kapec navaxelin ptutakvac oghakin։ Aynuhetev xayc drec myus kartin u aranc kcikn ardzakelu gcec cacki tak: stver tegh։ Dranic heto tiaknery dzerqn arnelov: noric sksec hetevel erkaratev sev trchunin, vory hima yndhup jri vra er vors anum։

Trchuny tevery et tanelov: noric suzvec jri mej, apa sksec irar ancac u anzor tevabaxel ev slanal trchogh dzkan etevic։ Cerunin tesnum er, te inchpes jury tetevaki phrphrum e. voskeguyn tyunikn er hetapndum irenic phaxchogh dzkan։ Tyuniky loghum er mec aragutyamb: ktrelu dzkan tchanaparhn aynpes, vor ughigh nra taky liner ayn akntartin, erb dzukn ijner jri mej։ «Erevum e, vor ayntegh tyuniki mec vtar ka, — mtacec cerunin։— Nranq vorosh heravorutyunnerov en loghum, ev dzuky phrkvelu qich havanakanutyun uni։ Isk trchuny dran brnelu voch mi huys chuni։ Trchogh dzuky shat mec e vorori hamar u shat el arag e arajanum» ։

Cerunin hetevum er, te inchpes er trchogh dzuky noric u noric durs netvum jric ev vorqan antcharakutyamb er vorory tchgnum brnel nran։ «Tyunikn indznic phaxav, — mtacec cerunin։—Na shat arag u shat el heru e tchghum։ Bayc guce ev patahi indz vtaric anjatvac mi tyunik, kam guce nra moterqum loghum e naev im xoshor dzuky։ Verjapes petq e, vor na voreve tegh logha» ։

Ayzhm camaqi vra ampery bardzracac ein lernapari nman, isk aphy tvum er mi erkar kanach shert, vori etevum gcagrvum ein gorshakapuyt blurner։ Jury dardzel er mug kapuyt, hamarya manushakaguyn։ Erb cerunin nayum er jrin, mut xorqerum tesnum er planktoni karmravun vetvetumnern u arevi tchatchanchneri qmahatch andradardzumy։ Na hetevum er, vor kartatelern ughigh ijac linen jri mej, ev uraxanum er, vor shurjbolory aydqan shat plankton ka, vorovhetev da dzkan erashxiq er։ Tcharagaytneri qmahatch artacolumy jri mej hima, erb arevy ver er bardzracel, nshanakum er lav eghanak, tchisht aydpes el cuyc er talis erkri vra ijac amperi dzevy։ Bayc trchunn arden heru er, isk jri makeresi vra vochinch cher erevum, baci deghnac, arevic mrkac sargasyan jrimurneri phnjeric ev bac manushakaguyn, phaylphlun u sary mi phuchikic: portugalakan fizaliayic, vory loghum er navakic qich heru։ Fizalian shrjvec koghqi vra, apa naxkin dirqn yndunec։ Na loghum er urax, shoghshoghum er arevic otchari pghpjaki nman u etevic: jri vrayov qarsh talis ir bazmativ erkar, bac manushakaguyn u mahaber shoshaphuknery։

— Agua mala, — asac cerunin։— Tu, shan qac։

Tetevoren tiavarelov: na nayec xorqy u tesav manr dzknikner, voronq nuyn guynn unein, inch vor jri mej qarsh ekogh shoshaphuknery. ayd dzkniknery loghum ein dranc mijev ev jric tarvogh pghpjaki stverum։ Dra tuyny cher karogh vnasel dzkniknerin։ Ayl ban er mardkanc, erb aha ayspisi shoshaphukner karchum ein kartatelic u phakchum nran lprcun u manushakaguyn, apa minchev cerunin durs er qashum dzuky, dzerqern u dastaknery cackvum ein verqerov, inchpes tunavor bagheghic։ Agua mala֊i tunavorumy arag er katarvum ev pattcharum er sur, xarazani harvaci nman cav։

Ciacani guynerov phoghphoghacogh ayd phuchiknery artakarg geghecik en։ Bayc dranq covi amenaneng bnakichnern en, ev cerunin sirum er nayel, te inchpes en covayin vitxari krianery laphum nranc։ Fizalianerin tesnelis krianery motenum ein arjevic, achqery phakac, voric bolorovin anxoceli ein darnum, apa utum ein nranc amboghjovin: shoshaphuknerov handerdz։ Cerunun hatcheli er nayel, te inchpes en krianery laphum fizalianerin, inqn el sirum er covaphin photorikic heto trorel dranc u lsel, te inchpes en traqum phuchiknery, erb tchzmum e nranc koshtukavor nerbany։

Na sirum er kanach krianerin nranc shqeghutyan u tcharpkutyan, inchpes ev ayn bani hamar, vor shat tank ein gnahatvum, ev neroghamit arhamarhanq er tacum deghin zrahov patvac anshnorhq u txmar biseri nkatmamb, voronq qmahatch ein sirayin gorcerum ev achqery phakac: portugalakan fizalianer ein laphum։

Na snahavat vax cher zgum krianeric, teev tariner sharunak vorsordneri het gnacel er kria brnelu։ Cerunin xghtchum er nranc, angam luta kochvogh hskayakan, mi navaki erkarutyun u mi tonna qash unecogh pndamashk krianerin։ Mardkanc mec masy anhogi e verabervum krianerin, vorovhetev kriayi sirty der erkar babaxum e nra mortveluc, ktor֊ktor arveluc heto el։ «Bayc che vor es el aynpisi sirt unem, — mtacum er cerunin, — isk im dzerqern u votqery aynqan nman en nranc dzerq u votqin» ։ Na utum er kriayi spitak dzver: uzh stanalu hamar։ Utum er dranq amboghj mayisi yntacqum, vorpeszi uzhegh liner septemberin u hoktemberin, erb iskakan xoshor dzknern sksum en gal։

Cerunin amen or xmum er naev mi tas shnadzkan lyardi yugh, vor xoshor takarov pahvum er ayn maragum, ur shat dzknorsner irenc parannern ein pahum։ Ayd yughic karogh er ogtvel amen mi dzknors, vov vor uzenar։ Dzknorsneri mec masin zzveli er tvum ayd yughi hamy, sakayn dra xmely bnav el aynqan zzveli cher, inchpes gisherva kesin ankoghnuc ver kenaly. baci dranic, shat er ognum mrselu dem ev ogtakar er achqeri hamar։

Cerunin nayec erknqin u tesav, vor vorory noric e pttvum covi vra։

— Dzuk e gtel, — asac na bardzradzayn։

Voch mi trchogh dzuk cher xaxtum covi hartutyuny, shurjbolory manr dzkniknern angam chein nkatvum։ Sakayn cerunin hankarc tesav, te inchpes od catkec mi mijak tyunos, vostnelis ptuyt ekav u dardzyal glxivayr suzvec jri mej։ Tyunosy arevic arcataphayl shoghshoghac, isk nra etevic vostostecin urish tyunosner u catkotecin amen koghm: phrphrecnelov jury ev erkar vostyunnerov xoyanalov manr dzkneri vra։ Sranq pttvum ein sranc shurjy u araj qshum։

«Ete shat arag chloghan, khasnem amboghj vtarin», — mtacec cerunin: hetevelov, te inchpes tyunosnery spitakecnelu astitchan phrphrecnum en jury, isk vorory suzvum u brnum er mi dzknik, vory tyunosneri sarsaphic makeres er netvel։

— Trchuny dzknorsi havatarim ognakann e, — asac cerunin։

Ayd vayrkyanin navaxelic ijecvac kartch tely dzgvec votqi tak, vorov na pahel er dra mi patary. na toghec tiery ev teli cayrn amur brnelov: sksec durs qashel: zgalov karty jghadzgoren dzgogh mijak tyunosi qashy։ Kartately hetzhete aveli uzhgin er dzgvum nra dzerqum, ev na tesav dzkan kaptavun mejqn u vosketuyr vetvetacogh koghery aveli shut, qan nran navaki mot qasheln u ners netely։ Tyunosy ynkac er xeli mot: arevi tak, dzulvac gndaki nman pirk, ev xoshor, anmit achqery chrac: hrazhesht er talis kyanqin baredzev, aragasharzh pochi jghadzig harvacneri nerqo։ Cerunin, xghtchaharutyunic drdvac, mi harvac hascnelov glxin, spanec u derevs trtracogh vitchakum votqov shprtec nran navaxeli stveri tak։

— Albakore e, — asac na bardzradzayn։— Sranic hianali xayc durs kga։ Tasy funtic pakas chi lini։

Cerunin arden cher karoghanum hishel, te arajin angam erb sksec inqn ir het xosel bardzradzayn։ Araj, erb menak er mnum, ergum er. erbemn ergum er naev gishery: zhamapah kangnac, erb navarkum ein mec aragastanaverov kam kriayi vors ein anum։ Havanoren na sksec bardzradzayn xosel, erb tghan heracav irenic, ev inqy mnac bolorovin menak։ Hima arden cher hishum։ Bayc che vor tghayi het el dzuk vorsalis xosum ein miayn ayn zhamanak, erb kariq kar։ Xosum ein gishery kam vat eghanakic arajacac angorcutyan zhamerin։ Covi vra yndunvac che xosel, erb dra kariqn arandznapes chka։ Cerunin el vat ban er hamarum da u hargum er sovoruyty։ Bayc hima arden shat angam ir mtqery krknum er bardzradzayn, che vor dranq voch voqi neghutyun chein talis։

— Ete voreve meky lser, vor inqs indz het xosum em, mardik kmtacein, te cndel em, — asac cerunin։— Bayc qani vor chem cndel, um inch gorcn e։ Harustneri bany lav e. nranq unen radio, vory karogh e xosel nranc het navakum u lurer haghordel beysboli masin։

«Hima beysboli masin mtacelu zhamanak che, — asac inqn iren cerunin։— Hima miayn mi bani masin mtacelu zhamanak e, ayn masin, te inchu em es cnvel։ Terevs tyunosneri ays vtari koghqin, mi tegh logh e talis naev im xoshor dzuky։ Che vor miayn mi albakore em brnel es, ayn el vtaric et ynkac։ Isk dranq aphic shat heru en vors anum u xist arag el loghum en։ Aysor covum patahac amen ban shat arag ev depi hyusis֊arevelq e sharzhvum։ Guce ev ays zhamin misht ayspes e linum։ Bayc guce ev eghanaki phoxvelu nshan e, u es ayd nshany parzapes chem imanum» ։

Hima cerukn aylevs cher tesnum aphi kanach sherty, hervum gcagrvum ein miayn kaputak lerneri katarnery, voronq aydteghic spitak ein tvum, ases dzyunapat ein։ Dranc vrayi ampern el nman ein dzyunapat bardzr lerneri։ Covy xist mug er dardzel, ev arevi tcharagaytnery bekvum ein jri mej։ Planktoni anhamar kaycern ayzhm marel ein zenitum gtnvogh arevic, ev mug kapuyt jri mej cerunin tesnum er miayn arevi bekvogh tchatchanchneric arajacac erphnerang bcern u ir larery, voronq ughghagic ijnum ein xorqy, vorn aydtegh mek mghoni er hasnum։

Tyunosnery (dzknorsnern ayd tesaki bolor dzknern anvanum ein tyunos ev nranc iskakan anunnery tarberum ein ayn zhamanak, erb tanum ein shuka caxelu kam sparum ein vorpes xayc) noric xorqern ijan։ Arevn ayrum er, ev cerunin zgum er, te inchpes e varvum ir cocraky, qrtinqy shit֊shit hosum er mejqic, erb na tiavarum er։

«Karogh ei hosanqi het gnal, — mtacec cerunin, — u mi phoqr nirhel: kartately kapelov votqis btamatin, vorpeszi zhamanakin artnanam։ Bayc aysor utsunhingerord orn e, ev petq e zgast linem» ։

Ev henc ayd akntartin na nkatec, te inchpes kanach kartadzogheric meky cncvec u koracav depi jury։

— Henc ays e, vor ka, — asac na։— Henc ays e։— Ev tiery durs hanec jric: janalov chereracnel navaky։ Na dzgvec depi kartately ev aj dzerqi btamatov u cucamatov kamacuk brnec da։ Voch larum er na zgum, voch dzgum, u tely pahel er heshtutyamb, aranc seghmelu։ Bayc aha noric cncvec tely։ Ays angam dzgumy zguysh er ev voch uzhgin, isk cerunin giter, te inch e nshanakum da։ Mot haryur covayin grkachaph xorutyan vra merlany laphum er karti sur u kor masi vra shamphrvac sardinnery ayn ketum, vortegh dzerqov kophvac ayd kery durs er galis mijak tyunosi glxic։

Cerunin, kartately tetev pahac, dzax dzerqov zguysh ardzakec da kartadzoghic։ Ayzhm da karogh er dzkan hamar annkateli kerpov sahel nra matneri mijov։

«Aphic aysqan heru, ayn el tarva ays orerin, erevi hskayakan dzuk e։ Ker, ay dzuk, ker eli, xndrum em։ Aynqan tarm en sardinnery, isk du aynqan mrsum es jri mej: vec haryur votnachaph xorutyan mej, mrsum es u xavari mej es։ Mi angam el xavarum shur ek, et gna u ker» ։

Na mi tetev, zguysh dzgum zgac, apa aveli uzhgin, yst erevuytin sardinneric meky dzhvar e eghel pokel kartic։ Heto amen inch handartvec։

— De mi angam el shur ari, — asac cerunin bardzradzayn։— Hot qashir։ Mite hrashali ban chen dranq։ Mi lav ker։ Isk drancic heto mek el tesar ekav tyunosy phordzelu herty։ Che vor na pind e, sarn, parzapes tagavorakan patar։ Mi qashvir, ay dzuk, ker, xndrum em։

Na, tely cucamati u btamati mijev pahac, spasum er, miazhamanak hetevelov dran u myus kartatelerin, vorovhetev dzuky karogh er teghic tegh loghal։ Ev hankarc noric zgac teli tetev, haziv nkateli dzgum։

— Xphum e, — asac cerunin bardzradzayn։— Xphum e, ay, astvac kyanq ta qez։

Bayc dzuky chxphec, na heracav, u tely mnac ansharzh։

— Cher karogh heranal, — asac cerunin։— Astvac vka, cher karogh heranal։ Parzapes shur e galis u noric logh e talis։ Guce ev arden mi angam ynkel e keri vra u hishum e der։

Ayd mijocin noric zgac kartateli tetev dzgumy, ev srtic ases qar ynkav։

— Ho asum ei, vor miayn shur e galis, — asac cerunin։— Hima arden kxphi։

Na erjanik er: zgalov, te inchpes e dzuky kamacuk dzgum tely, ev hankarc inch֊or anhavatali canrutyun zgac։ Na zgac vitxari dzkan qashy ev ardzakelov parany: toghec, vor sahi cac, cac, aveli cac u ir etevic ardzaki pahesti kcikneric meky։ Teln ijnum er: hesht sahelov matneri mijov, u teev cerunin tuyl er pahel da, aynuamenayniv zgum er tely qashogh hskayakan canrutyuny։

— Ays inch dzuk e, — asac na bardzradzayn։— Shrtunqn ynkel e kartin u hima el uzum e dra het miasin heru phaxchel։

«Mek e, shur kga u karty kul kta», — mtacec cerunin, sakayn ir karciqy bardzradzayn chasac, achqov chtalu hamar։ Giter, te vorqan hskayakan e ayd dzuky, u mtovi patkeracnum er, te inchpes xavarum hetzhete aveli e heranum na eraxi laynutyamb karchac tyunosi het։ Mi akntarti chaph sharzhumy dadarec, bayc na arajva pes zgum er dzkan canrutyuny։ Heto dzgumn uzheghacav, ev na krkin bac toghec parany։ Mi vayrkyan na matnerov pahec da, larumy sastkacav, u parany qashvec cac։

— Xphec, — asac cerunin։— Hima togh kargin uti։

Na toghec, vor lary sahi matneri mijov, isk dzax dzerqov erku pahestayin kcikneri azat cayry kapec erkrord karti pahestayin erku kcikneri oghakin։ Hima amen inch patrast er. ayzhm na pahestum uner ereq kcik tel: yuraqanchyury qarasun grkachaph, chhashvac ayn, vorov brnel er dzuky։

— Mi qich el ker, — asac na։— Ker, mi qashvir։

«Aynpes ker, vor karti cayry mtni sirtd u spani֊prcacni, — mtacec na։— Inqd el ver logha u hnaravorutyun tur harpuny xrem marmnid mej։ De hima lav e։ Patrast es, lav kshtacar» ։

— Zhamanakn e, — asac na bardzradzayn ev zuyg dzerqerov larn uzhgin dzgelov: hanec mot mi yard, apa sksec noric u noric qashel: dzgelov mert ays, mert ayn dzerqov ev amen mi dzgumin larelov dzerqeri u marmni amboghj uzhy։

Zur ein nra janqery, dzuky dandaghaki heranum er, ev cerunin voch mi matnachaph cher karogh motecnel iren։ Kartateln amur er: xoshor dzkan hamar nkati arnvac, ev na gcec usin u aynpes prkec, vor jri katilner catkecin nra vrayic։ Heto lary tetevaki fshshac jri mej, isk na sharunakum er pahel da: votqery henac nstaranin u irany et gcac։ Navaky sksec haziv nkateli heranal depi hyusis֊arevmutq։

Dzuky sharunakum er loghal, ev nranq dandaghaki sharzhvum ein hayelanman jri vrayov։ Myus xaycery derevs covi mej ein, bayc cerunin vochinch cher karogh anel dranc։

— Ax, ete tghan indz het liner, — asac na։— Dzukn indz buqsir arac qashum e, u es inqs el buqsirayin geran em։ Lary chkapem navakin։ Bayc ayn zhamanak mek el tesar: dzuky lary ktrec։ Petq e amur pahem da ev inchqan petq lini, aynqan bac toghnem։ Der pharq astco, vor na loghum e ev voch te ijnum hataky։ Isk inch piti anem, ete voroshi xorqy ijnel, inch piti anem, ete qari pes ynkni hatakn u satki։ Chem imanum։ Ayn zhamanak ktesnenq։ Inch ases chem karogh anel։

Na mejqy henel er paranin u hetevum er, te inchpes shegh e ijnum da jri mej, ev vorqan dandagh e navaky hyusis֊arevmutq yntanum։

«Shutov ksatki, — mtacum er cerunin։— Anverj ho chi karogh loghal» ։ Sakayn chors zham anc el dzuky nuyn anxonjutyamb loghum er covum, isk cerunin nuyn kerp nstel er: lary mejqi vra prkac, inqn el nstaranin henvac։

— Erb brneci, kesor er, — asac cerunin։— Bayc der minchev hima chem tesel dran։

Naxqan dzkan brnely na cghote glxarky pind qashel er tchakatin, ev hima da harel er mashky u cavecnum er։ Cerukn uzum er jur xmel, usti zgushutyamb choqelov, vorpeszi lary chcnci, vorqan karogh er mot soghac crukin u mi dzerqov hanec shishy, bacec u mi qani ump xmec։ Heto hangstacav: henvelov crukin։ Na hangstanum er kaymin phatatvac aragastin nstac, janalov chmtacel, ayl miayn uzhery xnayel։

Aynuhetev na et nayec u tesav, vor camaqn aylevs chi erevum։ «Mec phordzanq che, — mtacec na։— Misht el karogh em veradarnal: dimelov depi Havanayi luysery։ Arevi mayr mtnelun mnacel e erku zham, guce ev ayd zhamanakamijocum dzuky bardzrana jri eres։ Ete voch, guce lusni luysi tak ver bardzrana։ Bayc guce ev lusabacin։ Dzerqers chen tmrel, uzhs el teghn e։ Che vor karty na e kul tvel ev voch te es։ Bayc ays inch dzuk e, vor ayspes dzgum e։ Erevum e, vor metaghalary pind e krcel։ Shat kuzenayi gone mi achqov nayel dran, ayn zhamanak kimanayi, te um het gorc unem» ։

Vorqan karogh er cerunin astgheric ezrakacnel, dzuky loghum er amboghj gisher aranc ughghutyuny phoxelu։ Arevy mayr mtneluc heto mi qich crtel er: qrtinqy choracel nra mejqi, useri u zaramac votqeri vra, ev na sksec mrsel։ Cereky na hanel er xayci arkghy cackogh parky u phrel arevi tak choranalu։ Erb arevy mayr mtav, na ayd parky phatatec vzi shurjy, apa zgushutyamb anckacnelov lari takic: phrec mejqin։ Lary hima shat aveli qich er ktrum, ev krtnelov crukin: aynpes kracav na, vor hamarya te harmar er։ Tchishtn asac: ayd dirqov shat qich er heshtanum nra vitchaky, bayc na havatacnum er iren, vor hima grete bolorovin harmar dirq e yndunel։

«Vochinch chem karogh anel dran, bayc na el indz vochinch chi karogh anel, — mtacec cerunin։— Hamenayn deps aynqan zhamanak, qani der voreve nor achqakaputyun chi hnarel» ։

Mi angam na ver kacav, vorpeszi mizi covi mej, nayi astgherin u voroshi, te inchpes e yntanum navaky։ Parany tvum er ir usic ughigh jur ijnogh mi barak shoghq։ Hima nranq sharzhvum ein aveli danghagh, ev Havanayi luysery aghotacel ein. havanoren hosanqy arevelq er tanum nranc։ «Qani vor Havanayi luysern anhetanum en, uremn menq el aveli enq gnum arevelq, — mtacec cerunin։— Ete dzuky chphoxer ir ughghutyuny, es der dranq mi qani zham el ktesnei։ Hetaqrqir e: aysorva mrcumnern inchpes verjacan։ Lav kliner, ete navaki vra radio unenayi» ։ Bayc na yndhatec ir mtqery. «Ushqd vrad pahir։ Mtacir aracid masin։ Mtacir, vorpeszi voreve himarutyun chanes» ։

Isk bardzradzayn asac.

— Aphsos, vor tghan hets che. kogner indz ev amen ban ir achqov ktesner։

«Chi kareli, vor mard cerutyany menak mna, — mtacum er na։— Bayc ev aynpes anxusapheli e da։ Chmoranam tyunosn utem, qani der chi hotel, uzhers ho chpetq e korcnem։ Chmoranam aravotyan utem da, ete nuynisk amenevin qaghcac chlinem։ Miayn te chmoranam», — krknum er na inqn iren։

Gishery navakin motecan erku covayin xozuk, ev cerunin lsum er, te inchpes bardzr phnchum e arun, isk egy: haziv lseli, karces harachelov։

— Lavn en dranq, — asac cerunin։— Xaghum en, gzhutyun anum u sirum irar։ Barekam en dranq mez, tchisht trchogh dzkan pes։

Heto na sksec xghtchal ayn xoshor dzkan, vorin brnel er kartov։ «Ba zarmanq ban che ays dzuky, ev astvac miayn gite, te qani tari aprel e ays ashxarhum։ Indz erbeq ayspisi uzhegh dzuk chi patahel, ev tes inch tarorinak dzevov e iren pahum։ Erevi nra hamar chi vostostum, vor shat e xelaci։ Che vor tuns kqander, ete trvrar kam amboghj uzhov araj netver։ Bayc erevi mi qani angam ynkel e karti vra u haskanum e, vor aveli lav e ayspes payqarel kyanqi hamar։ Vorteghic imana, vor ir dimac miayn mi mard ka, ayn el cer mard։ Bayc inch xoshor dzuk e da u inchqan phogh kberi, ete hamegh e misy։ Xaycy brnec arui pes, qashum e arui pes ev payqarum e indz het aranc voreve erkyughi։ Hetaqrqir e: imanum e inch piti ani, te gorcum e gluxy korcrac, vonc vor es» ։

Na hishec, te inchpes mi angam kartov mi eg merlan brnec։ Arun misht toghnum e, vor nax egy motena kerin, ev aha egy, ynknelov karti vra, sarsaphic sksec husahat u kataghi payqar mghel, voric ev arag uzhaspar eghav, isk arun, aranc mi qayl heranalu nranic, loghum u pttvum er nra het jri makeresin։ Aynqan mot er na loghum, vor cerunin vaxenum er: chlini te mangaghi pes sur u hamarya nra dzevi pochov lary ktri։ Erb cerunin keradzoghov tchankec egin u mahakn ijecrec glxin: brnelov nra suseri pes sur u anoghork ezrer unecogh eraxy, erb na mahakov aynqan xphec glxin, vor nra guyny nmanvec hayelineri etevi koghmy cackogh amalgami guynin, ev erb heto el tghayi ognutyamb qashec nran navak, arun nra motic chheracav։ Aynuhetev, erb cerunin sksec lary kckel u harpuny patrastel, arun navaki mot vostnec od, vorpeszi nayi, te inch eghav ir ynkeruhun, apa krcqi loghakneri bac manushakaguyn tevery parzelov: suzvec jri mej, ev shat lav erevum ein nra mejqi bac manushakaguyn, layn shertery։ Cerunin cher karogh moranal, te vorqan geghecik er na, ev minchev verj el chlqec ir ynkeruhun։

«Erbeq dranic aveli kskcali ban chem tesel es covi vra, — mtacec cerunin։— Tghan el txrec, ev menq neroghutyun xndrecinq egic u arag ktratecinq nra misy» ։

— Aphsos, vor tghan hets che, — asac na bardzradzayn ev aveli harmar tiknec cruki klor taxtaknerin: usy tchnshogh parani mijocov sharunak zgalov ansheghoren ir inch֊or npatakin dimogh xoshor dzkan hzor uzhy։

— Erb mtacum em, vor miayn im xoramankutyan pattcharov stipvac eghav na phoxel ir tchakatagiry։

«Nra tchakatagirn er: mnal ovkianosi xavar xorqerum, amen tesak cughakneric, xayceric u mardkayin nengutyunic heru։ Im tchakatagirn er: miaynak gnal nra etevic u gtnel nran ayntegh, vortegh voch mi mard cher taphancel, ashxarhum voch mi mard։ Hima: ughigh kesoric, menq kapvac enq irar։ Ev voch nran ognogh ka, voch indz» ։

«Terevs petq cher, vor es darnayi dzknors, — mtacec na։— Bayc che vor dra hamar em es cnvel։ Miayn te chmoranam tyunosn utel, erb luysy bacvi» ։

Arevacagic qich araj xphec nra etevy eghac karteric meky։ Na lsec, te inchpes kotrvec tchipoty, ev lary sahec navaki mijnaphayti vrayov։ Xavarum na patyanic hanec ir danaky ev dzkan amboghj canrutyuny phoxadrelov dzax usin: irany et tvec u mijnaphayti vra ktrec lary։ Aynuhetev ktrec ir koghqi lary ev xavarum irar kapec pahestayin kcikneri cayrery։ Na tchartar er ashxatum mek dzerqov: votqy drac kciknerin, vorpeszi hanguycy pind dzgi։ Hima na pahesti vec kcik uner: erkuakan ktrac lareric, erku hat el ayn kartic, vori vra ynkel er dzuky, ev ayd vec kciknern el kapvac ein irar։

«Erb lusana mtacum er na, — kashxatem hanel ayn karty, vor ijecrel em qarasun grkachaph, da el kktrem u kmiacnem pahesti kciknery։ Tchisht e: kkorcnem erku haryur grkachaph katalonyan amur paran, chhashvac kartern u vayricuycnery։ Vnas chuni, ayd ameny noric kareli e tcharel։ Bayc vov indz hamar nor dzuk ktchari, ete mi urish dzuk ynkni karti vra u vizhecni ays meky։ Chgitem: hima inch dzuk xphec ayntegh, guce merlan, guce ev tradzuk kam shnadzuk։ Nran tntghelu zhamanak angam chuneca։ Anhrazhesht er shutov azatvel nranic» ։

Isk bardzradzayn asac.

— Erani tghan hets liner։

«Bayc tghan hets che, — mtacum er na։— Huysd miayn qez vra karogh es dnel, u teev hima mut e, aynuamenayniv, lav kaneir, ete phordzeir ayn verjin larn el dzerqd gceir, ktreir u pahesti erku kciknern irar kapeir» ։

Ev aydpes el arec։ Xavarum dzhvar er ashxatel, ev mi angam dzukn aynpes dzgec, vor na glorvec eresnivayr, u ayty: achqi tak, tcheghqvec։ Aryuny hosec eresi vrayov, bayc lerdacav u choracav derevs kzakin chhasac, isk na et soghac depi cruky u henvec nran: hangstanalu hamar։ Cerunin ughghec parky ev parany zguysh xaghacrec nor, derevs chharac tegh ev amboghj dimadrutyuny gcelov useri vra: phordzec voroshel: uzhgin e ardyoq dzgum dzuky, heto el dzerqy koxec jury: parzelu, te inch aragutyamb e yntanum navaky։

«Hetaqrqir e: inchu dzig tvec, — mtacec na։— Erevi metaghalary sahec nra mejqi xoshor sapatic։ Nra mejqn, iharke, aynpes chi cavum, inchpes imy։ Bayc ho na chi karogh anverj navaky qashel֊tanel, inchqan el mec lini։ Hima es azatveci ayn amenic, inch karogh er anaxorzhutyun pattcharel indz, ev parani mec pashar unem. el inch e petq mardun» ։

— Ay dzuk, — kanchec na kamacuk, — es qeznic chem bazhanvi, minchev vor chmernem։

«Asenq, na el anshusht indznic chi bazhanvi», — mtacec ceruky ev sksec spasel lusabacin։ Vaghordyan ayd zhamin curt er, ev na seghmvec taxtaknerin, vorpeszi gone mi qich taqana։ «Ete na dimanum e, uremn es el kdimanam», — ev aygabacy lusavorec covi xorqern ijnogh prkvac parany։ Navakn andadar araj er sharzhvum, ev erb arevi mi ezry erevac horizoni vra, nra luysn ynkav cerunu aj usin։

— Loghum e depi hyusis, — asac cerunin։— Isk hosanqn anshusht tarel e mez arevelq: bavakan heru։ Shat kuzenayi, vor dzuky shrjver hosanqi ughghutyamb։ Da knshanaker, vor hognel e։

Bayc erb arevy ver bardzracav, cerunin ymbrnec, vor dzuky hognelu mitq angam chuner։ Mi ban er miayn uraxacnum: ayn tequtyuny, vorov parany xoranum er jri mej, cuyc er talis, vor hima dzuky loghum e nvaz xorutyan vra։ Bayc da bnav cher nshanakum, vor na anpayman kbardzrana jri eres։ Aynuamenayniv ver bardzranal karogh er։

— Ter astvac, stipir dran durs ga jri eres, — asac cerunin։— Bavakanachaph paran unem, vor nra haxic gam։

«Te karoghanam mi qich uzheghacnel dzgumy, guce ev cav zga u ver netvi, — mtacec cerunin։— Hima, erb arden luys e, togh ver netvi։ Ayn zhamanak dra voghnashari erkaynqin eghac phuchiknery odov klcven, u na aylevs chi karoghana ijnel cac, vorpeszi ayntegh satki» ։

Na phordzec parann aveli pirk dzgel, sakayn dzuky brnelu pahic sksac: parann aranc ayd el cayrastitchan prkvac er, ev erb na iren et tvec el aveli dzgelu hamar, parany xrvec mejqy, ev ceruky haskacav, vor ban durs chi ga։ «Dzgel chi kareli, — mtacec na։— Amen mi dzgumy laynacnum e ayn verqy, vor keric e arajacel, ev ete dzuky durs ga, kery karogh e amboghjovin pokvel։ Hamenayn deps shat aveli lav em zgum indz hima, erb arev e, ev ays angam stipvac chem nayelu nran։

Paranin deghin jrimurner ein phatatvel, sakayn cerunin urax er dra hamar, vorovhetev jrimurnery kasecnum ein navaki yntacqy։ Ayd ayn deghin jrimurnern ein, voronq gishery luys ein talis։

— Ay dzuk, — asac na, — es qez shat em sirum u hargum։ Bayc qez kspanem naxqan gishern ijni։

«Husanq, vor da khajoghvi indz», — mtacec na։

Hyusisic mi phoqrik trchun motecav navakin։ Cacic er na trchum։ Cerunin nkatec, vor na xist hognel e։

Trchniky nstec xelin: hangstanalu, apa ptuyt gorcec cerunu glxaverevum u tarec paranin, vortegh harmar er nra hamar։

— Qani tarekan es, — harcrec cerunin։— Havanoren sa qo arajin ughevorutyunn e։

Patasxani phoxaren trchniky nayec nran։ Na shat er hognel, vorpeszi stuger: bavakanachaph amur e parany, ev ir qnqush totiknerov brnac: tchotchvum er miayn։

— Mi vaxecir, parann amur e dzgvac, — vstahecrec cerunin։— Nuynisk shat pind։ Anhoghm gishern aydqan hognelu iravunq chuneir du։ E, himikva ctern el urish en։

«Ay, bazenery, mtacec cerunin, — durs en galis cov mez yndarajelu» ։ Bayc na ays bany chasac trchnakin, asenq na, mek e, cher el haskana։ Vnas chuni, inqy shutov amen inch kimana bazeneri masin։

— Mi lav hangstacir, phoqrik trchun, — asac na, — isk heto trir depi aph u payqarir, inchpes payqarum e amen mard, trchun u dzuk։

Trchuni het zrucely gotepndec nran, te che nra krnaky bolorovin phetacel er gishery, ev hima kargin cav er zgum na։

— Kac indz het, trchnik, ete uzum es, — asac na։— Aphsos, chem karogh aragasty hastatel u camaq hascnel qez, teev hima tetev qami e bardzranum։ Bayc aystegh unem mi barekam, vorin lqel chem karogh։

Ayd vayrkyanin dzuky hankarc dzgvec u cerunun glorec qti vra. der navakic el durs kneter, ete na dzerqery chdimaharer navakoghin u parany bac chtoghner։

Erb parany dzgvec, trchniky phaxav, ev cerunin nuynisk chnkatec, te na erb anhetacav։ Aj dzerqov na shoshaphec parany ev tesav, vor dzerqic aryun e galis։

— Dzukn el anshusht cav zgac, — asac cerunin bardzradzayn u qashec parany: stugelu, te chi karogh dzkann urish koghm teqel։ Parann aravelaguyn astitchan dzgeluc heto noric na ansharzhacav naxkin dirqum։— Vat ori es, ay dzuk, — harcrec na։— Tesnum e astvac: es el lav vitchakum chem։

Na achqerov phntrec trchnikin, vorovhetev uzum er voreve meki het zruyc anel։ Bayc voch mi tegh trchnikin chtesav։

«Qich mnacir indz mot, — mtacec cerunin։— Bayc ayntegh, ur du slacar, qamin shat aveli uzhegh e u minchev camaq kphchi։ Sakayn inchpes tuyl tvi dzkan, vor mi dzgumov viravori indz։ Havanoren bolorovin anxelqacel em։ Bayc guce ev parzapes erkar nayeci trchunin u miayn nra masin ei mtacum։ Hima miayn gorci masin kmtacem u tyunosn el kutem uzhs teghy berelu hamar» ։

— Aphsos, vor tghan hets che, ev agh chka mots, — asac na։ Dzkan canrutyuny phoxadrelov dzax usi vra ev zgushutyamb choqelov: cerunin dzerqy lvac ovkianosum ev mi ropeachaph pahec jri mej: hetevelov, te inchpes e taracvum aryan hetqy, ev inchpes e handipakac hosanqy ancnum dzerqi koghqeric։

— Hima shat aveli dandagh e loghum dzuky, — asac na bardzradzayn։

Cerunin uzum er dzerqn aveli erkar pahel aghi jri mej, bayc vaxenum er, vor dzuky noric kdzgi, usti ver kacav, mejqov qashec parany u dzerqy pahec arevi tak։ Parany miayn mi qercvacq er arajacrel phaphuk msi mej, sakayn dzerqi ayn masn er da, vory petq er nran ashxatelu hamar։ Cerunin haskanum er, vor ayd ory der shat angam dzerqery petq klinen iren, ev vshtanum er, vor henc skzbic el viravorel er dranq։

— Hima es petq e utem tyunosy, — asac na, erb dzerqy choracav։— Karogh em keradzoghov motecnel indz ev utel amenayn harmarutyamb։

Cerunin noric choqec ev xeli takic hanelov keradzoghy: gtav ayntegh tyunosy, motecrec iren: janalov chsharzhel parani kciknery։ Noric dzkan amboghj canrutyuny phoxadrelov dzax usi vra ev dzax dzerqy dimaharelov navakoghin: tyunosy hanec keradzoghic u dzoghy drec ir teghy։ Na cunky drec tyunosi vra ev sksec erkar sherterov, cocrakic minchev pochy, ktratel mejqi mug karmir misy։ Vec sepadzev ktor ktreluc heto sharec dranq cruki taxtaki vra, danaky shalvarin qselov srbec, pochic brnelov bardzracrec tyunosi kmaxqy u shprtec cov։

— Mi ktor lriv erevi chutem, — asac na u mi sherty erku ktor arec։ Cerunin zgum er, te vorqan uzhgin, sakayn aranc tulanalu, qashum e xoshor dzuky, isk dzax dzerqy bolorovin yndarmacav։ Ayd dzerqy jghadzgoren seghmum er canr parany, ev cerunin zzvanqov nayec nran։

— Sa el dzerq e, arevs vka, — asac na։— De lav, urir, te shat es uzum։ Dardzir trchuni totik, mek e: ayd qez chi ogni։

«Sksir utel, — mtacec na: nayelov mug jrin u nra mej xoracogh parani shegh gcin, — ev dzerqd kuzheghana։ Inchov e na hancavor, qani zham e, inch anyndhat pahum es dzkany։ Bayc kpahes minchev kyanqid verjy։ Isk arayzhm ker» ։

Na mi ktor dzuk vercrec, drec berann u sksec dandagh camel։ Hamn aynqan el zzveli cher։

«Lav camir, — mtacec na, — vorpeszi hyutic voch mi katil chkorchi։ Vat cher lini hamemel kitronov kam tekuz aghov» ։

— Hy, vonc es, ay dzerq, — harcrec na urac dzerqin, vory phetacel er hamarya nnjecyali dzerqi pes։— Qo xatrin mi ktor el kutem։

Cerunin kerav erkusi bazhanac ktori erkrord kesy։ Na janasirabar camec da u mashky tqec durs։

— Hy, ay dzerq, mi qich lavacav, te der vochinch ches zgacel։

Na mi ktor el vercrec u nuynpes kerav։

«Aroghj u liaryun dzuk e sa, — mtacec na։— Lav e, vor tyunos patahec ev voch te tyunik։ Tyuniky shat e qaghcr։ Isk ays dzkan mej hamarya qaghcrutyun chka u amboghj snndararutyunn el pahvac e։ Bayc ev aynpes chpetq e tarvel koghmnaki mtqerov, — mtacec na։— Aphsos, vor angam mi ptghunc agh chka mots։ Ev chem el imanum: dzkan mnacordy kchorana arevi tak, te khoti, uremn aveli lav e utem, teev qaghcac chem։ Xoshor dzuky handart e pahum iren։ Kutem tyunosi mnacordy ev ayn zhamanak patrast klinem։

— Dimacir, ay dzerq, — asac na, — ches tesnum: inchqan em janq taphum qez hamar։

«Kuzenayi xoshor dzkann el kerakrel, — mtacec na։— Che vor na im azgakann e։ Bayc es piti spanem nran, isk dra hamar uzh e petq indz» ։

Cerunin dandaghoren u barexghtchabar kerav tyunosi bolor sepadzn ktornery, apa dzerqery shalvari vra srbeluc heto ughghvec։

— Prcav gnac, — asac na։— Hima, ay dzerq, du karogh es parany bac toghnel, miayn aj dzerqovs el kishxem nran, minchev vor dadarecnem qo gzhutyuny։— Dzax votqov na seghmec ayn parany, vor minch ayd dzax dzerqn er pahum, u dzkan canrutyuny gcelov tikunqi vra: et tvec iren։

— Astvac ani dzerqs lavana, — asac na։— Inch imanam, te el inch kphchi ays dzkan xelqin։

«Artaqust handart e, — mtacec na, — u xohemutyamb e gorcum։ Bayc mitqn inch e, ev inch em patrastvum anel es։ Es petq e anmijapes im plany harmarecnem nra planin, che vor na aynqan vitxari e։ Ete durs ga jri eres, kkaroghanam spanel nran։ Ba vor ayspes el mna xorqum։ Ayn zhamanak es el kmnam nra het» ։

Na shphec karkamumic yndarmacac dzerqy shalvari vra u phordzec bacel matnery։ Sakayn dzerqy cher bacvum։ «Guce ev arevic bacvi, — mtacec na։— Kam guce bacvi, erb im stamoqsy marsi hum tyunosy։ Ete ays dzerqs shat petq ga indz, inch el lini: kbacem։ Bayc hima chem uzum uzh gorcadrel։ Togh inqn iren bacvi u ir kamqov kendanana։ Ayspes te aynpes, gishery lav tanjvec indznic, erb petq er ktrel u irar kapel im bolor parannery» ։

Cerunin nayec herunern u haskacav, vor hima inqy menak e։ Bayc na tesnum er covi mut xorqerum bekvogh arevi guynzguyn tchatchanchnery, cac ijnogh prkvac parany u covi hartutyan tarorinak cphanqy։ Ampern irar ein mianum: azdararelov pasatayin qami, ev nayelov araj: na tesav erknqi vra voroshaki gcagrvogh vayri baderi mi eram. aha da jnjvec, heto aveli voroshaki gcagrvec, ev cerunin haskacav, vor mardy covi vra erbeq menak chi linum։

Na mtacec, te inchpes vorosh mardik sarsaphum en, erb phoqrik navakov menak en mnum covum, ev ezrakacrec, vor nranc sarsaphn ardaraci e ayn amisnerin, erb hankarcaki vatanum e eghanaky։ Bayc che vor hima mrrikneri zhamanakn e, isk qani der mrrik chka, uremn tarva amenalav eghanakn e sa։

Ete mrriky motena, covum misht kareli e nra nshannery tesnel erknqum, sksveluc shat orer araj։ Camaqi vra dranq chen tesnum, mtacum er na, vorovhetev chen imanum: inchin nayen։ Asenq, camaqi vra amperi dzevn el bolorovin ayl e։ Isk hima mrrik spaselu teghiq chka։

Na nayec erknqin u tandzracac amper tesav, voronq nman ein nran aynqan sireli paghpaghaki, isk dranc verevum: septemberyan erknqi bardzr volortnerum, phetrakerp amperi taphancik cvenner։

— Shutov tetev qami kbardzrana, — asac cerunin։— Isk da shat aveli dzerntu e indz, qan te qez, ay dzuk։

Nra dzax dzerqy derevs karkamac er jghadzgutyunic, bayc arden karogh er kamac֊kamac sharzhel։

«Atum em, erb dzerqs phetanum e, — mtacec na։— Aranc ayd el sephakan marminn anharmar drutyan mej e dnum qez։ Storacucich ban e, erb dzknic tunavorvelu pattcharov mardkanc nerkayutyamb tanjvum es phorharinqic kam phsxocic։ Bayc karkamumy (na mtqum anvanec da calambre) hatkapes storacnum e qez, erb menak es» ։

«Ete tghan hets liner, — mtacec na, — kshpher dzerqs: armunkic minchev cac։ Bayc vnas chuni, ayspes el klavana» ։

Ev hankarc aveli shut qan nkatec, te inchpes phoxvec ayn tequtyuny, vorov parann ijnum er cov, aj dzerqy zgac, vor dzgumy tulacav։ Na et netvec ev sksec amenayn uzhov dzax dzerqy xphel azdrin u ayd mijocin el tesav, vor parany dandaghaki ver e bardzranum։

— Bardzranum e, — asac na։— De, kendanacir, ay dzerq, xndrum em։

Parany hetzhete aveli er durs qashvum, ev verjapes navaki araj urchec ovkianosi makeresy, ev dzuky durs ekav jric։ Na sharunak durs er galis, ev tvum er, te verj chuni, isk jury hordzanqnerov taphvum er nra kogheric։ Na amboghjovin hrashogh er arevi tak. gluxn u mejqy mug manushakaguyn ein, isk kogheri shertery var luysi tak tvum ein xist layn u tetevaki bac manushakaguyn։ Qti phoxaren uner tur: beysboli phayti chaph erkar u suseraxaghi tri pes sracayr։ Na jric bardzracav amboghj hasakov mek, heto loghordi pes anshshuk noric suzvec ev haziv er anhetacel mangaghi sheghbi nmanogh nra hskayakan pochy, erb amenayn aragutyamb sksec ardzakvel parany։

— Erku votnachaph erkar e im navakic, — asac cerunin։ Parann ijnum er cov arag, sakayn havasarachaph, ev dzuky parzapes vaxecac cher։ Cerunin zuyg dzerqov cayrastitchan dzgum er parany։ Na giter, vor ete chkaroghana dandaghecnel dzkan yntacqy nuynpisi havasarazor dimadrutyamb, apa dzuky kspari parani amboghj pashary u pok kga։

«Hskayakan e ayd dzuky, ev es piti hamozem nran havatalu im uzhin, — mtacum er na։— Chi kareli toghnel, vor zga im tulutyuny u haskana, vor karogh e ir uzacn anel indz het, ete voroshi clkel։ Ete es linei nra teghy, hima amen inch baxtaxaghi kdnei u aynqan araj kgnayi, minchev vor mi ban traqer։ Bayc dzknery, pharq astcu, aynpes xelaci chen, inchpes mardik, voronq spanum en nranc, teev nranq shat aveli tcharpik u azniv en» ։

Cerunin ir kyanqum xoshor dzkneri shat er patahel, tesel er hazar funtic aveli qashogh shat dzkner, inqn el zhamanakin aydpisi erku dzuk er brnel, bayc erbeq miaynak ayd bann anelu arit cher eghel։ Isk hima menak e bac covum ev amur kapvac aynpisi xoshor mi dzkan, vorpisin erbeq cher tesel, vori masin angam cher lsel, isk dzax dzerqy arajva pes phetacel er karkamumic, inchpes arcvi seghmac magilnery։

«Asenq, dzerqs kbacvi, — mtacec na։— Iharke, kbacvi, tekuz ev nra hamar, vor ogni im aj dzerqin։ Zhamanakov kayin ereq eghbayr: dzukn u im erku dzerqery։ Anpattchar kbacvi։ Parzapes amot e, vor karkamec» ։

Dzuky dandaghecrec aragutyuny ev hima gnum er naxkin yntacqov։

«Hetaqrqir e: inchu hankarc durs ekav, — xorhrdacum er cerunin։— Kareli e karcel, vor durs ekav parzapes nra hamar, vor cuyc ta indz, te vorqan vitxari e inqy։ Inch anenq, hima es gitem։ Aphsos, vor chem karogh cuyc tal nran, te inch mard em es։ Asenq, ayn zhamanak na ktesner im karkamac dzerqy։ Togh na aveli lav karciq unena im masin, qan iskapes arzhani em, ev ayn zhamanak es iskapes aveli lav klinem։ Kuzenayi linel dzuk ev unenal ayn ameny, inch na uni, ev voch miayn kamq u xelamtutyun» ։

Na hangist nstec: henvelov shrjaphaytin u anmrunch tanelov tanjogh cavy, isk dzuky nuynpisi hamarutyamb loghum er araj, navakn el dandaghoren yntanum er mug jri vrayov։ Arevelqic phchogh qamin tetev aliq bardzracrec։ Kesorin cerunu dzax dzerqy bolorovin kendanacav։

— Hima band kvatana, ay dzuk, — asac na u parany usi vra phoxadrec mi nor tegh։

Lav er zgum na iren, teev cavn arajva pes neghum er, miayn te cher xostovanum: inchqan cav e zgum։

— Es astcun chem havatum, — asac na։— Bayc tasn angam «Hayr mer» ev nuynqan el «Surb kuys» kasem ays dzuky brnelu hamar։ Xostanum em: uxt gnam Kobreni tiramor vanq, ete iskapes brnem dran։ Xosq em talis։

Cerunin sksec aghotq asel։ Erbemn aynqan hognac er zgum iren, vor barery moranum er, ev ayd paherin janum er vorqan kareli e arag asel, vorpeszi barern inqnin asven։ « «Surb kuysn» asely aveli hesht e, qan «Hayr mery» », — mtacum er na։

— Urax ler, kuys astvacacin, bareshnorh Mariam, ter ynd qez։ Orhneal es du i kananc, ev orhneal e ptughn vorovayni qo, zi cner phrkich hogւocn meroc, amen։— Heto el avelacrec.— Vov surb astvacacin, aghotir, vor dzuky merni, teev shat hrashalin e։

Aghotq aseluc u iren shat aveli lav zgaluc heto, teev cavy amenevin chpakasec, ayl terevs nuynisk sastkacav, aynuamenayniv na henvec cruki shrjaphaytin u meqenayabar sksec varzhutyun anel dzax dzerqi matnerov։

Arevn ayrum er, teev qamin kamac֊kamac uzheghanum er։

— Karces te petq e phoqrik kartin noric xayc dnem u gcem, — asac cerunin։— Ete mi gisher el dzuky durs chga, stipvac klinem ban utel, manavand vor jur el shat qich e mnacel։ Chem karcum, vor tyunikic baci voreve ayl ban brnem aystegh։ Ev ete mek angamic utem da, aynqan el zzveli che։ Lav kliner, ete gishery trchogh dzuk ynkner navaks, bayc luys chunem, vor hrapurem nran։ Trchogh dzuky hum vitchakum shat lav uteliq e, ev phory maqrelu kariq el chka։ Isk hima petq e xnayem uzhers։ Che vor, ter astvac, es chei imanum, vor aydqan mec e da։

— Bayc mek e: es khaghtem dran, — asac cerunin, — inchqan el mec lini na u pharahegh։

«Tekuz ev anardar ban e da, — avelacrec na mtovin։— Bayc es cuyc ktam nran, te inchi e yndunak mardy ev inchi karogh e dimanal» ։

— Ho asum ei tghayin, vor es artasovor ceruni em, — asac na։— Hima ekel e da apacucelu zhamanaky։

Inch tarberutyun, vor na hazar angam apacucel er da։ Hima hark klini noric apacucel։ Amen angam hashivn sksvum e skzbic, usti erb na voreve ban er anum, ancacn aylevs cher hishum։

«Kuzenayi, vor qner, ayn zhamanak es el kkaroghanam qnel u erazum aryucner tesnel, — mtacec na։— Inchu aryucner. da lavaguyn bann e, vor mnacel e indz» ։

— Chpetq e mtacel, ceruk, — asac na inqn iren։— Henvir phayterin, kamacuk hangstacir u voch mi bani masin el mi mtacir։ Dzukd hima ashxatum e։ Isk du arayzhm vorqan kareli e qich ashxatir։

Arevy dimum er depi mayramut, isk navaky sharunak loghum er, dandagh, bayc anhoghdoghd։ Arevelyan meghm qamin mghum er nran, ev cerunin kamacuk ororvum er cacr aliqneric: hesht u neroghamtabar tokalov mejqi mej xrvac parani arajacrac cavin։

Henc kesoric heto el parann sksec noric bardzranal։ Sakayn dzuky parzapes sharunakum er ir arajxaghacumy aveli qich xorutyamb։ Hima arevn ayrum er cerunu tikunqy, dzax usn u dzerqy։ Dranic na haskacav, vor dzuky shrjvec depi hyusis֊arevelq։

Hima, erb mi angam arden nayel er na dzkany, karogh er patkeracnel: inchpes e na loghum jri tak: krcqi manushakaguyn loghaknery teveri pes layn taracac u hzor pochov tcheghqelov xavary։ «Hetaqrqir e: shat ban e tesnum aydpisi xorutyan vra, — mtacec cerunin։— Hskayakan achqer uni, minchder dzin, vori achqery shat aveli phoqr en, tesnum e mtan mej։ Mi zhamanak es el lav ei tesnum mtan mej։ Iharke, voch lriv mtan mej, bayc hamarya te katvi tesoghutyun unei» ։

Arevy ev matneri anyndhat marzanqy bolorovin aroghjacrin karkamumic phetacac dzax dzerqy, ev cerunin sksec astitchanabar dra vra phoxadrel dzkan canrutyuny: sharzhelov tikunqi mkannery, vorpeszi tekuz mi qich tulana parani arajacrac cavy։

— Ete du der ches hognel, — asac na bardzradzayn, — iskapes vor artasovor dzuk es։

Ayzhm cerunin sastik hognac er zgum iren, giter, vor shutov gishery kijni, usti ev ashxatum er voreve koghmnaki bani masin mtacel։ Mtacum er beysboli nshanavor liganeri masin, voronq nra hamar Gran Ligas ein, naev ayn masin, vor ayd ory Nyu Yorqi «Yankinery» petq e xaghayin Detroyti «Vagreri» het։

«Erkrord orn e, inch es vochinch chem imanum juegos֊i ardyunqneri masin, — mtacec na։— Bayc es petq e havatam im uzherin ev arzhani linem mecn Di Majioyin, vor inch el ani, hianali e anum, angam ayn zhamanak, erb tarapum e krunki voskrayin koshtukic։ Inch ban e voskrayin koshtuky։ Un espuelo de hueso։ Menq: dzknorsners, aydpisi ban chenq unenum։ Mite da nuynqan cav e pattcharum, vorqan krvan aqlori xtani harvacy krunkin։ Es havanoren chei dimana voch aydpisi harvacin, voch mi achq ev voch el erku achqy korcnelun u chei karoghana krivy sharunakel, inchpes krvan aqlornern en anum։ Mardy ho mi arandzin ban che hianali gazanneri u trchunneri koghqin։ Bayc es kuzenayi linel ayn kendanin, vor hima loghum e ayntegh: covi xorqum» ։

— Ayo, ete miayn shnadzknery chhardzakven, — asac na bardzradzayn։— Ete shnadzknery hardzakven, astvac voghormi nran el, indz el։

«Mite du karcum es, vor mecn Di Majion kkarcher dzknic ayspisi hamarutyamb, inchpes du es karchel», — harcrec na inqn iren։ «Ayo, es havatacac em, vor na tchisht ayspes el kvarver, guce ev aveli lav, vorovhetev indznic aveli eritasard e ev uzhegh։ Manavand vor nra hayry dzknors er։ Isk voskrayin koshtuky shat e cav pattcharum nran» ։

— Chem imanum, — asac na bardzradzayn։— Es erbeq voskrayin koshtuk chem unecel։

Erb arevy mayr mtav, cerunin gotepndvelu hamar sksec verhishel, te inchpes mi angam Kasablankayi ginetany inqy uzhi mrcutyan brnvec Sienfuegosi navahangsti amenauzhegh mardu: hzor negri het։ Mi amboghj or: gisher֊cerek, nranq nstel ein irar dem, armunknery dimaharac seghani vra kavtchov nshvac gcin, aranc bazuknery crelu u dzerqi aphern irar agucac։ Nrancic amen meky janum er myusi dzerqy seghmel seghanin։ Shurjy mardik graz ein galis, mtnum ein navti lamperov tuyl lusavorvac senyaky, durs galis, isk inqy achqery cher ktrum negri dzerqic, armunkic u demqic։ Arajin ut zhamn ancneluc heto datavornern sksel ein chors zhamy mek phoxarinel irar, vorpeszi qnen։ Erku hakarakordneri eghungneri takic aryun er corum, isk nranq sharunakum ein nayel mimyanc achqerin, dzerqin u armunkin։ Graz brnac mardik mtnum ein senyak, durs galis, nstum ein pateri moti bardzr atornerin u spasum vaxtchanin։ Phayte patery bac kapuyt ein nerkvac, ev lampery stver ein gcum nranc vra։ Negri stvery hskayakan er u ererum er pati vra, erb qamin taruberum er lampery։

Amboghj gishery gerazancutyunn anyndhat ancel er mekic myusin. negrin rom ein xmecnum u varum sigaretnery։ Rom xmeluc heto negry husahat tchig er gorcadrum ev mi angam karoghacav tchkel cerunu dzerqy hamarya ereq matnachaph, isk ayn zhamanak na cer cher u kochvum er Santyago El Campeon։ Bayc cerunin noric ughghec dzerqy։ Dranic heto na aylevs chkaskacec, vor haghtec negrin, vory lav tgha er ev anvani uzhegh։ Lusabacin, erb nerkanern sksecin pahanjel, vor datavory haytarari voch֊oqi, isk sa usern er totvum, cerunin hankarc larec ir bolor uzhery ev sksec negri dzerqy tchkel aveli u aveli cac, minchev vor seghmvec seghanin։ Menamarty sksvec kiraki aravot ev verjacav erkushabti aravot։ Masnakicneric shatery pahanjum ein yndunel voch֊oqi, vorovhetev zhamanakn er ashxatanqi durs galu navahangstum, vortegh nranq acux ein bernum Havanayi acxayin ynkerutyan hamar ev kam te parkerov shaqar։ Ete ayd hangamanqy chliner, amenqn el kuzein mrcumy hascnel vaxtchanin։ Sakayn cerunin haghtec ev haghtec aveli shut, qan te bernakirnery ashxatanqi kgnayin։

Aynuhetev erkar zhamanak Chempion ein anvanum nran, isk garnany na hnaravorutyun tvec negrin hatucum stanalu։ Bayc grazi gumarnern arden aynqan bardzr chein, ev na erkrord angam el heshtutyamb haghtec, vorovhetev sienfuegosci negri havatn ir uzhi handep arden xortakvel er arajin mrcutyan zhamanak։ Heto Santyagon mi qani mrcumneri el masnakcec u shat chancac: toghec ayd gorcy։ Na haskacav, vor ete shat uzena, apa patahac hakarakordin khaghti, u ezrakacrec, vor aydpisi menamartery vnasakar en ir aj dzerqin, vory petq e dzuk vorsalu hamar։ Mi qani angam phordzec mrcel dzax dzerqov։ Sakayn dzax dzerqy misht davum er, cher uzum entarkvel iren, inqn el nran cher vstahum։

«Arevy hima lav kayri nran, — mtacec na։— Aylevs na chi hamardzakvi i hetchuks indz karkamel, miayn te gishery xist curt klini։ Kuzenayi imanal, te inch e naxapatrastel indz hamar ays gishery» ։

Nra glxaverevov trav Mayami gnacogh mi savarnak, ev cerunin tesav, te inchpes savarnaki stvery vaxecrec u od bardzracrec trchogh dzkneri mi amboghj vtar։

— Qani vor aystegh aysqan shat trchogh dzuk ka, apa moterqum tyunik el petq e lini, — asac na ev mejqn aveli uzhgin dimaharec paranin: stugelov, te chi kareli gone mi qich mot qashel dzkany։ Sakayn shutov haskacav, vor ankareli e da, vorovhetev parany krkin trtrac lari pes: sparnalov ktrvel, u jri katilner vostostecin nra vra։ Navaky dandaghaki loghum er araj, ev cerunin achqerov ughekcec savarnakin, minchev vor sa chqvec։

«Erevi inqnatiric amen inch xist tarorinak e erevum, — mtacec na։— Hetaqrqir e: inch tesq uni covn ayd bardzunqic։ Aydteghic nranq karogh ein hianali tesnel im dzuky, ete aydqan bardzric chtrchein։ Kuzenayi es dandagh֊dandagh trchel erku haryur grkachaph bardzrutyunic, vorpeszi verevic nayei im dzkany։ Erb navarkum ei krianer vorsalu hamar, erbemn bardzranum ei kaymi cayry ev nuynisk aydteghic karoghanum ei bavakan shat ban tesnel։ Aydteghic tyunikn aveli kanach e erevum, ev kareli e nshmarel nra manushakaguyn shertern u bcery, tesnel, te inchpes e loghum amboghj vtary։ Inchu bolor aragyntac dzknery, voronq loghum en mut xorqerum, manushakaguyn mejq unen, hatchax el nuyn guyni sherter u bcer։ Che vor tyuniky kanach erevum e miayn, isk irakanum vosketuyr e։ Bayc erb shat e qaghcac u ker e phntrum, kogherin el manushakaguyn sherter en arajanum, inchpes merlaninn e։ Mite da charanaluc e, bayc guceev ayn pattcharov, vor sovorakanic aveli arag e loghum» ։

Mutn ynkneluc qich araj, erb nranq ancan ayn mec kghzyaki motov, vortegh sargosyan jrimurnery bardzracel u tchotchvum ein tetev aliqic, ases ovkianosy inch֊or meki het grkaxarnvel er deghin vermaki tak, phoqrik karti vra tyunik ynkav։ Cerunin tesav nran, erb na vostyun gorcec odum arevi verjin tcharagaytneric vosku pes vetvetalov, sarsaphic erkcal crvelov ev loghatevery molegnoren taphaharelov odum։ Na noric u noric er vostostum iskakan laraxaghaci nman, isk cerunin phoxadrvec navaxeli mot, nstec u mec parany aj dzerqov ev armunkov pahac: dzaxov hanec tyuniky: dzax votqy seghmelov durs qashvac teli vra։ Erb tyunikn ughigh navaki mot er ev ays u ayn koghm netvelov: husahat maqarum er, cerunin kracav navakoghi vrayov u navak qashec var voskenman, manushakaguyn naxsher unecogh dzuky։ Tyuniki eraxy karti xaytic jghadzgoren seghmvum er, isk erkar, taphak marminy, gluxn u pochy baxvum ein navaki hatakin, minchev vor cerunin xphec nra voskevar glxin, ev na cncveluc heto handartvec։

Cerunin dzuky hanec kartic, noric sardinner amracrec vran u gcec cov։ Dranic heto dandaghoren phoxadrvec cruky։ Na lvac dzax dzerqy, shalvari vra srbec, canr parany aj usic teghaphoxec dzaxy u lvac aj dzerqy: hetevelov handerdz, te inchpes e arevn ijnum ovkianosi mej, ev inch tequtyamb e mec parany dzgvum cov։

— Amen inch arajva pes e, — asac na։ Sakayn dzerqy mtcnelov jury: nkatec, vor navaki sharzhumy xist dandaghel e։— Zuyg tiern irar kapem u amracnem xeli laynqov, vorpeszi gishery argelaken navaky, — asac na։— Ays dzuky amboghj gisherva hamar uzh kunena։ Nmanapes ev es։

«Karces aveli lav klini, ete tyuniki phory qich heto maqrem, — mtacec na, — vorpeszi amboghj aryuny chhosi։ Mi phoqr kspasem, heto kanem da ev iskuyn el tiery kkapem, vorpeszi argelaken navaky։ Aveli lav e arayzhm chanhangstacnem dzkany, manavand arevi mayr mtnelu zhamanak։ Mayramuty vat e azdum amen tesak dzkan vra» ։

Na, dzerqy qamun dem anelov, choracrec, apa parany brnelov: tuyl tvec dzkany kip motenal phayte koghvacqin: aydpisov dimaharutyunn ir marmnic phoxadrelov navaki vra։

«Eli mi ban sovoreci, — mtacec na։— Arayzhm gitem, te inchpes petq e varvem nra het։ Baci dranic, chi kareli moranal, vor na ban chi kerel xaycy kul taluc heto, ayninch xoshor dzuk e u hskayakan keri kariq uni։ Es inqs mi amboghj tyunos kera։ Vaghn el tyunik kutem։— Cerunin tyunikn anvanum er dorado։— Havanoren mi ktory kutem ayn zhamanak, erb maqrem phory։ Tyunikn utely aveli dzhvar e, qan tyunosy։ Bayc ashxarhum voch mi ban hesht chi arvum» ։

— Inchpes es zgum qez, ay dzuk, — harcrec na bardzradzayn։— Inqs indz lav em zgum։ Dzax dzerqs lavacav, uteliqs el bavakan e amboghj gisherva u cerekva hamar։ De lav, qashir navaks, ay dzuk։

Cerunin bnav el aynqan lav cher zgum iren, vorovhetev ayn cavy, vor tokn er arajacnum mejqi vra, cher dadarum cav lineluc ev veracvel er xul tchmlkotumi, isk da anhangstacnum er nran։ «Aveli vat baner el en patahel indz, — mxitarum er na iren։— Dzerqs shat tetev e viravorvac, myusn el karkamumic aylevs chi phetacel։ Votqers lav en։ Ev uteliqi tesaketic el im vitchaky shat aveli lav e, qan dzkany» ։

G

Mut er. septemberin muty misht hankarc e ijnum, mayramutic anmijapes heto։ Na parkel er: henvac aghmtac taxtaknerin, ev amen kerp janum er hangstanal։ Erknqum erevacin arajin astghery։ Na cher imanum Rigel astghi anuny, bayc erb tesav da, haskacav, vor shutov kerevan ev myusnery, ev ayn zhamanak heravor barekamnery noric ir het klinen։

— Ays dzuky nmanapes im barekamn e, — asac na։— Es erbeq ayspisi dzuk chei tesel u voch el lsel, vor ayspisi dzkner el en linum։ Bayc es dran petq e spanem։ Inchqan lav e, vor menq stipvac chenq spanel astgherin։

«Patkeracru mi mard, vor amen or tchgnum e spanel lusnin, isk lusiny phaxchum e nranic։ Hapa ete mardn stipvac liner amen or arev vorsal։ Voch, inch el ases, menq der baxtavor enq», — mtacec na։

Heto na sksec xghtchal mec dzkany, vory utelu ban chuner, sakayn xghtchaly amenevin cher xangarum nra: spanelu vtchrakanutyany։ Qani mardu kkshtacni։ Bayc mardik arzhani en ardyoq nranov snvelu։ Iharke, voch։ Ashxarhum voch voq arzhani che nranov snvelu, hapa mi nayeceq: inchpes e iren pahum ev inchpisi vehandznutyamb։

«Shat ban chem haskanum es, — mtacec na։— Bayc inchqan lav e, vor stipvac chenq spanel arevin, lusnin u astgherin։ Bavakan e, vor uteliq enq shortum covic u spanum enq mer eghbayrnerin։

Hima es petq e mtacem tieric argelak shinelu masin։ Da uni ir ev lav, ev vat koghmery։ Es karogh em aynqan paran korcnel, vor kkorcnem ev dzuky, ete na uzena pok gal, isk tieric shinvac argelaky navaky kzrke aragasharzhutyunic։ Navaki tetevutyuny kerkaradzgi te im, te dzkan tarapanqnery, bayc da miazhamanak ev im phrkutyan erashxiqn e։ Che vor ays dzuky, ete uzena, karogh e aveli arag loghal։ Inch el vor lini, petq e maqrel tyuniki phory, qani der chi hotel, u mi qich utel: uzhovanalu hamar։

Hima mi zham el hangstanam, isk heto ete tesnem, vor dzuky voch mi mtadrutyun chuni, kancnem xeli vra u petq eghacy kanem ev tieri masin el voroshum kkayacnem։ Isk minch ayd khetevem, te dzukn inchpes kpahi iren։ Tieri ayd oyiny xelaci hnaramtutyun e, bayc hima arden petq e hastat gorcel։ Dzkan uzhy derevs lriv teghn e, isk es nkateci, vor karty mtel e nra berani ankyuny, na el berann amur phakel e։ Karti pattcharac tanjanqnern aynqan el mec chen, na shat aveli tanjvum e qaghcic ev ayn vtangi zgacoghutyunic, vorn inqy chi haskanum։ Uremn hangstacir, ceruk, togh na janq taphi, minchev qo herty ga» ։

Nran tvac, te inqy hangstacav arnvazn erku zham։ Lusiny hima ush er cagum, ev na cher karogh zhamanaky voroshel։ Tchisht e: na hangstacav aynpes miayn, haraberakan imastov։ Arajva pes usy zgum er dzkan canrutyuny, sakayn dzax dzerqy henelov cruki koghaphaytin: na janum er canrutyuny hetzhete aveli phoxadrel navaki vra։

«Vorqan hesht kliner amen inch, ete karoghanayi parany kapel navakin, — mtacec na։— Sakayn bavakan e, vor dzuky tekuz mi qich dzig ta, u parany ktraqi։ Es petq e im marmnov anyndhat tulacnem dzgumy ev amen rope patrast linem zuyg dzerqov bac toghnel parany» ։

— Bayc che vor du der ches qnel, ceruk, — asac na bardzradzayn։— Ancel e kes cerek u mi gisher, aynuhetev evs mi cerek, isk du sharunak anqun es։ Mtacir inchpes anes, vor tekuz mi qich qnes, qani der na hangist e u gzhutyun chi anum։ Ete du chqnes, glxumd amen inch kxarnvi։

«Hima gluxs paycar e, — mtacec na, — nuynisk shat paycar։ Nuynqan paycar, inchqan im quyrery: astghery։ Bayc mek e, anhrazhesht e, vor mi phoqr qnem։ Astghern el en qnum, lusinn el e qnum, arevn el e qnum, ev nuynisk ovkianosn e erbemn qnum ayn orerin, erb hosanq chka, ev kataryal lrutyun e tirum» ։

«Chmoranas mi qich qnel, — hishecrec inqn iren։— Stipir qez mi phoqr qnel, parany toghnelu voreve parz u anvrep mijoc gtir։ Hima gna navaxel u maqrir tyuniki phory։ Isk tieric kazmac argelaky vtangavor ban e, ete qnes» ։

«Bayc karogh em aranc qnelu el yola gnal, — asac inqn iren։— Ayo, karogh es, bayc da el shat vtangavor e» ։

Na sksec choreqtat gnal depi navaxel: janalov chanhangstacnel dzkany։ «Guce na el nirhel e, — mtacec ceruky։ Bayc es chem uzum, vor na hangstana։ Na petq e qarsh ta navaky, minchev vor merni» ։

Hasnelov navaxelin: na shrjvec ev dzkan amboghj canrutyuny phoxadrec dzax dzerqi vra, isk ajov patyanic hanec danaky։ Astghery lusavorum ein paycar, tyuniky lav erevum er։ Cerunin danaky xrelov nra glxi mej: xeli takic durs qashec։ Votqy dnelov dzkan vra arag tcheghqec phory: pochi cayric minchev storin cnoty։ Heto danaky cac drec, aj dzerqov maqrec tyuniki phory u pokec xriknery։ Phory canr er u lprcun, ev erb ktrec da, erku hat trchogh dzuk gtav ayntegh։ Dranq tarm ein ev pind, ceruky drec dranq koghq koghqi, hatakin, isk phorotiqy shprtec cov։ Ijnelov covi mej: phorotiqy lusavor hetq er toghnum ir etevic։ Astgheri aghot luysi tak tyuniky keghtaspitak er tvum։ Votqy dnelov dzkan glxin: cerunin pokec mi koghi mashky։ Aynuhetev shrjec u pokec myus koghi mashky ev ktrec kogheri misy glxic minchev pochy։

Tyuniki kmaxqy netelov durs: nayec, te jri mej shrjanakner chen erevum, bayc tesav miayn dandaghoren xorqn ijnogh dzkan kmaxqi lusavor hetqy։ Ayd zhamanak na shrjvec, erku trchogh dzknery drec tyuniki msi ktorneri mijev ev danaky pahelov patyani mej: noric zgushutyamb hasav crukin։ Nra mejqy kranum er parani canrutyunic, isk dzuky na tanum er aj dzerqov։

Veradarnalov navacruk: dzkan misy sharec taxtakneri vra u trchogh dzknern el drec nranc koghqy։ Dranic heto parany phoxadrec tikunqi derevs chcavacogh masy ev noric canrutyuny gcec navakoghin henac dzax dzerqi vra։ Kranalov navakoghic: trchogh dzuky lvac covi mej ev miazhamanak stugec, te vorqan arag e hosum jury ir dzerqi takic։ Nra dzerqy lusavorvum er tyuniki mashky pokelu hetevanqov, ev na tesnum er, te inchpes e jury hosum nra shurj։ Hima aveli dandagh er hosum, ev dzerqi koghy qselov navaki ezrin: na tesav, vor fosfori masniknery dandaghoren en gnum depi navaxely։

— Kam hognel e, kam hangstanum e, — asac cerunin։ Petq e arag verjacnel utelu gorcy u mi qich qnel։

Na kerav sukineric meki kesy ev mi trchogh dzuk, vor minch ayd maqrec astgheri luysi tak: zgalov, te inchpes ody hetzhete sarum e։

— Inchy karogh e tyunikic aveli hamegh linel, ete ephac utes, — asac na։— Bayc vorqan zzveli e na hum vitchakum։ El erbeq aranc aghi u limoni cov durs chem ga։

«Te glxums xelq liner, — mtacec na, — amboghj cereky jur kcoghei navacrukin, ktoghnei: choranar, ev erekoyan agh kunenayi։ Ayo, bayc che vor tyuniky brneci mayramutic qich araj։ Aynuamenayniv, shat ban chem kanxatesel։ Bayc ev aynpes amboghj ktory cameci, u sirts chi xarnum» ։

Arevelqum erkinqy patvec amperov, ev canot astghery hangchum ein irar etevic։ Tvum er, te na mtnum e amperic kazmvac mi hskayakan kirtch։ Qamin dadarel er։

— Ereq kam chors or heto eghanaky kvatana, — asac na։— Bayc der voch aysor, voch el vaghy։ Mi qich qnir, ceruk, qani der dzuky hangist e pahum iren։

Na aj dzerqov brnec parany ev azdrn el seghmec dzerqin: amboghj marmnov dimaharvelov navaki koghin։ Aynuhetev mejqi vra mi qich cac tarav parany ev dzax dzerqov brnec da։

«Aj dzerqy parany kpahi aynqan, minchev vor tulana։ Isk ete qnac teghs tulana, indz kartnacni dzax dzerqy: zgalov, vor parann ijnum e cov։ Aj dzerqi drutyunn, iharke, hesht chi lini, bayc na varzhvel e zrkanqner krel։ Ete tekuz mi qsan rope kam kes zham qnem, ayd el lav e» ։

Na ynkav navakoghi vra, dzkan amboghj canrutyuny phoxadrec aj dzerqi vra u qnec։

Erazum aryucner chtesav, bayc phoxareny tesav covaxozeri mi hskayakan eramak, vor dzgvel er ut kam tasy mghon, ev vorovhetev zugavorman shrjann er, od ein vostnum nranq u krkin suzvum ayn jraphosi mej, vorteghic durs ein galis։

Heto el tesav, vor inqy parkac e gyughum: ir mahtchakalin, ev hyusisayin qamin phchum, mtnum e xrtchity, voric xist mrsum e, isk aj dzerqy karkamel e, vorovhetev bardzi phoxaren drel e glxi tak։

Drancic heto miayn na tesav mi erkar, deghin cancaghut, apa mtnshaghin durs ekav aydtegh arajin aryucy, vori etevic galis en aha myusnery, na kzaky henel e xarisx gcac navi patvarin, camaqic ekogh iriknayin qamin parurum e nran, na spasum e, te urish aryucner el chen ereva, u xist erjanik e։

Lusiny vaghuc er cagel, bayc na sharunakum er qnel, isk dzuky miahavasar aragutyamb tanum er navaky ampeghen kirtchy։

Na zartnec cncumic, aj dzerqi bruncqy xphvec nra demqin, isk parany, daghelov dzerqy, sryntac ijnum er cov։ Dzax dzerqi goyutyuny na cher zgum, usti phordzec aj dzerqov kasecnel parany, bayc sa xelagari nman sharunakum er ijnel cov։ Verjiverjo dzax dzerqn el shoshaphec parany, ev cerunin mejqy henec dran, ev hima parany daghum er nra tikunqn u dzax dzerqy, vori vra er phoxadrvel dzkan canrutyuny։ Na nayec pahesti kciknerin u tesav, vor dranq arag ardzakvum en։ Ayd vayrkyanin dzuky, paytecnelov ovkianosi hartutyuny, durs ekav u noric canroren ynkav cov։ Heto krkin u krkin vostnec, isk navaky slanum er araj, teev parany sharunakum er durs vazel navakic, ev cerunin cayr astitchan dzig er talis, mi akntart bac toghnum, apa dardzyal amboghj uzhov dzgum: entarkelov ktrvelu vtangin։ Na inqn el qashvel, kip seghmvel er crukin, demqy phakchel er tyuniki msi ktorin, bayc na cher karogh sharzhvel։

«Aha sran el spasum einq, — mtacec na։— Hima dimacir» ։

«Im parani vrezhy klucem dranic, klucem» ։

Na cher karogh tesnel dzkan vostyunnery, lsum er miayn, te inchpes sharachov tcheghqvum e ovkianosy, apa hetevum e canr tchoghphyuny, erb dzuky noric e ynknum jury։ Navakic durs slacogh parany anoghoqabar ktrum er dzerqy, bayc na giter, vor aydpes klini, ev janum er dzerqi koshtukapat masy entarkel dran, vorpeszi parany aphn u matnery chviravori։

«Ete tghan hets liner, — mtacec cerunin, — kjroter parany։ Ayo, ete tghan aystegh liner։ Ete miayn tghan aystegh liner» ։

Parann anyndhat slanum er durs, bayc hima aveli dzhvar er slanum, ev cerunin stipum er dzkany nvatchel amen mi matnachaphy։ Na karoghacav bardzracnel gluxy u demqy heracnel tyuniki msic, vory nra aytoskri tchnshumic bliti pes taphakel er։ Aynuhetev na choqec, heto el dandaghoren votqi elav։ Na derevs bac er toghnum parany, sakayn aveli u aveli zhlatoren։ Hasnelov ayn teghin, vortegh xavarum votqov karogh er tntghel parani kciknery: na hamozvec, vor pashary der mec e։ Isk jri mej aynqan paran ka, vor dzuky heshtutyamb chi haghtahari dran։

«Uremn ayspes, — mtacec na, — hima aveli qan tasy vostyun gorcec na u phuchiknery od lcrec, hima aylevs chi karogh ijnel jri xorqy (orteghic chi kareli durs qashel nran) ev mernel aydtegh։ Shutov ksksi ptuytner gorcel, ev ayn zhamanak es stipvac klinem qrtinq taphel։ Hetaqrqir e: inchy hamberutyunic hanec nran։ Ardyoq qaghcy husahatutyan hascrec, te xavarum voreve ban vaxecrec։ Miguce hankarcaki vax zgac։ Bayc che vor handart ev uzhegh dzuk er da։ Aynqan inqnavstah u aynqan anvax er tvum indz։ Tarorinak e» ։

— Aveli lav e, ceruk, inqd moracir vaxy ev aveli havata qo uzherin, — asac na։— Tekuz ev kashkandel es nran, bayc mi matnachaph paran el ches karogh durs qashel։ Sakayn shutov na ksksi ptuytner gorcel։

Ayzhm cerunin parany pahum er dzax dzerqov ev userov։ Na kracav u aj dzerqov jur vercrec: tyuniki taphakac misy demqic srbelu hamar։ Vaxenum er, vor sirty kxarni, inqn el ktulana։ Demqy lvanaluc heto cerunin aj dzerqy mtcrec cov u pahec aghi jri mej: nayelov paycaranal sksogh erknqin։ «Hima dzuky loghum e hamarya depi arevelq, — mtacec na։— Ayd nshanakum e, vor hognel e u hosanqov e yntanum։ Shutov kstipvi ptuytnerov gnal։ Aha ayd zhamanak el ksksvi iskakan ashxatanqy» ։

Vorosh zhamanak dzerqy aghi jrum paheluc heto durs hanec u znnec։

— Aynqan el sarsapheli che, — asac na։— Isk tghamardu hamar cavy datark ban e։

Cerunin zguysh brnec parany: janalov, vor nor verqeric voch meki vra chynkni, ev marmni canrutyunn aynpes teghaphoxec, vor karoghana dzax dzerqn el navaki myus koghmic mtcnel jri mej։

— Ayn vochnchutyuny, vor du es, aynuamenayniv vat chpahecir qez, — asac na dzax dzerqin։— Bayc eghav mi pah, erb du davatchanecir indz։

«Inchu erku lav dzerqov chem cnvel es, — xorhrdacec na։— Guce hancavory es em, vor zhamanakin dzax dzerqis chem sovorecrel kargin ashxatel։ Bayc, vka e astvac, na inqn el karogh er sovorel։ Ankeghcoren asac: ays gisher aynqan el chxabec na indz ev karkamumic miayn mi angam phetacav։ Bayc ete da krknvi, apa aveli lav e parany miangamic ktri nran» ։

Ays xorhrdacutyunic heto cerunin iskuyn haskacav, vor ir gluxy mshushapatvel e, ev vat cher lini mi ktor evs tyunik camel։ «Chem karogh, — asac inqn iren։— Aveli lav e mitqs pghtorvi, qan te srtxarnuqic tulanam։ Isk es gitem, vor chem karogh nersums pahel ayn misy, vori vra er ynkel im eresy։ Misy kpahem cayrahegh depqum utelu, qani der chi phchacel։ Mievnuynn e, hima arden ush e kazdurvelu hamar։ Himar ceruk, — naxatec inqn iren, — che vor karogh es utel erkrord trchogh dzuky» ։

Aha aydtegh e na: phorotiqy hanvac, maqrvac, ev dzax dzerqov vercnelov trchogh dzuky: kerav, erkar camelov phshery: kerav amboghjovin, aranc mnacordi։

«Sa aveli snndarar e, qan voreve ayl dzuk, — mtacec na։— Hamenayn deps, dra mej ka ayn, vori kariqn zgum em es։ De, hima es areci ayn ameny, inch karogh ei։ Togh miayn na sksi ptuyt gal, menq nra het kriv kmghenq» ։

Errord angamn er arden arevy cagum ayn pahic heto, inch na durs er ekel cov, ev aha ayd zhamanak el dzukn sksec ptuytner gorcel։

Na derevs cher karogh parani: jri mej kazmac tequtyunic voroshel: dzukn sksel e ptuytner gorcel, te voch։ Der shut er dra hamar։ Na miayn zgac, vor dzgumy mi phoqr tulacav, usti ev sksec parann aj dzerqov havaqel։ Parany dzgvec cayrastitchan, inchpes araj, sakayn tchisht ayn vayrkyanin, erb ktrvelu vtang er sparnum, hankarc ankashkand sksec gal։ Ayn zhamanak na kracav, usern azatec tchnshogh paranic u sksec havaqel parany aranc shtapelu ev havasar aragutyamb։ Cerunin ashxatum er erku dzerqern el hertov ver֊var anelov։ Nra ceracac votqern u usery ognum ein dzerqeri sharzhmany։

— Shat mec shrjanak e gcum, — asac na, — bayc aynuamenayniv gcum e։

Hankarc parani sharzhumn argelakvec, bayc cerunin sharunakum er qashel, minchev vor arevic phaylphlogh jri katilner sksecin vostostel nra vra։ Heto parany heru qashvec, ev cerunin choqelov: sksec dzhkamutyamb qich֊qich toghnel mug jri mej։

— Hima ir shrjanaki amenaheravor ketic e ancnum dzuky, — asac na։

Petq e hnaravorins amur pahel։ Dzgvac parany amen angam kkartchacni shrjany։ Guce ev mek zham heto es tesnem nran։ Nax petq e hamozem, vor es uzhegh em, heto arden khaghtaharem nran։

Sakayn ancav erku zham, isk dzuky sharunakum er dandagh pttvel navaki shurjy։ Qrtinqy andzrevi pes taphvum er cerunuc, ev na hognel er cayrastitchan։ Tchisht e, dzkan gcac shrjanaknery shat aveli ein kartchacel, ev jury mtac parani ughghutyunic erevum er, vor dzukn astitchanabar makeres e bardzranum։

Mi amboghj zham e aha, vor cerunu achqeri araj sev bcer ein vostostum, aghi qrtinqy lcvum er achqern u kckcacnum, ayrum achqi verevi verqy ev tchakati myus verqy։ Sev bcery chein vaxecnum nran. dranc mej voch mi zarmanali ban chkar, ete nkati arnenq, te inchpisi larvacutyamb er na dzgum parany։ Sakayn erku angam na tulutyun zgac, voric lrjoren anhangstacav։

«Mite teghi ktam u kmernem inch֊or dzkan pattcharov, — harcnum er na inqn iren։— Manavand hima, erb amen inch ayspes lav e yntanum։ Ter astvac, ognir indz: dimanam։ Haryur angam «Hayr mer» kasem, haryur angam el: «Surb kuys» ։ Miayn te voch hima, hima chem karogh...» ։

«Hashiv ara, vor asel em, — mtacec na։— Heto kasem» ։

Ayd vayrkyanin na harvacner zgac parani vra, vor pahel er guyg dzerqov, zgac ev dzgum։ Dzgumy taphov er u xist uzhegh։

«Ir trov xphum e ayn metaghalarin, vorov kapvac e karty, — mtacec cerunin։— Shat bnakan e։ Ayspes el petq e varver։ Sakayn da karogh e stipel nran durs catkel, isk es kgeradasei, vor na sharunaker shrjanakner gcel։ Vostyunnern anhrazhesht ein od havaqelu hamar։ Sakayn hima amen mi nor vostyun klaynacni ayn verqy, voric karchac e karty, ev dzuky karogh e pok gal» ։

«Mi catkir, ay dzuk, — aghachum er na։— Mi catkir, xndrem» ։

Dzuky krkin u krkin xphum er metaghalarin, ev amen angam cerunin gluxn ororelov qich֊qich bac er toghnum parany։

«Avelord cav chpetq e pattcharem nran, — mtacum er na։— Im cavy im mejn e. dra haxic es karogh em gal։ Bayc dzuky karogh e cavic kataghel» ։

Vorosh zhamanak anc dzuky dadarec harvacel metaghalarin ev noric sksec dandaghoren shrjanakner gcel։ Cerunin miahavasar durs er qashum parany։ Sakayn na dardzyal vat zgac iren։ Na dzax dzerqov jur vercrec covic u lcrec glxin։ Heto mi qich el jur lcrec ir glxin u trorec cocraky։

— Bayc lav e, vor aylevs karkamum chunem, — asac na։— Dzuky shutov ver kbardzrana, isk es der kdimanam։ Du partavor es dimanal, ceruk։ Chhamardzakves nuynisk mtacel, vor karogh es chdimanal։

Na cunk choqec ev zhamanakavorapes parany noric gcec mejqin։ «Qani na ptuyt e galis, es khangstanam, heto ver kkenam, ev erb motena, noric parany kqashem» ։

Na shat er uzum aveli erkar hangstanal navacruki vra u tuyl tal dzkany mi avelord shrjan evs gcel aranc parany qashelu։ Sakayn erb dzgumy cuyc tvec, vor dzuky kisashrjan gceluc heto shrjvec u veradarnum e depi navaky, ceruky ver kacav u sksec parany qashel: dzerqery hertov taphaharelov u irann ays u ayn koghm shrjelov vorqan kareli e shat paran qashelu hamar։

«Kyanqums erbeq aynpes chem hognel, inchpes hima, — mtacec cerunin, — ayninch qamin uzheghanum e։ Tchisht e, qamin teghin klini, erb sran tun tanem։ Indz shat petq kga ays qamin» ։

— Khangstanam, erb mekni nor shrjanak gcelu, — asac na։— Manavand vor hima aveli lav em zgum indz։ Evs mi erku֊ereq shrjanak, ev dzukn imy klini։

Nra cghote glxarky ynkel er ughigh cocraki vra, ev erb dzuky shrjvec u dardzyal sksec dzgel, cerunin uzhaspar phrvec qti vra։

«Hima inqd ashxatir, ay dzuk, — mtacec na։— Es noric kokordd kbrnem, henc vor et darnas» ։

Xoshor aliqner sksecin ancnel covi vrayov։ Sakayn jrery qshum er baryacakam qamin: parz eghanaki ughekicy, vor petq er nran tun hasnelu hamar։

— Kvarem depi harav u arevmutq, — asac na, — u prcav gnac։ Mite kareli e molorvel covum, manavand vor mer kghzin erkar e։

Na dzuky tesav errord shrjanaky gcelu zhamanak։

Skzbum na tesav mi mut stver, vor erkar zhamanak ancnum er ir navaki takov, aynpes vor parzapes chhavatac ir achqin։

— Voch, — asac na, — chi karogh patahel, vor aysqan xoshor lini։

Bayc dzukn iroq aydqan xoshor er ev errord shrjanaky gceluc heto durs ekav makeres: navakic yndameny eresun yard heru, ev cerunin tesav, te inchpes covic ver bardzracav nra pochy։ Da amenaxoshor mangaghic el mec er ev mug kapuyt jri vra bac manushakaguyn er tvum։ Dzuky dardzyal suzvec, bayc arden voch xor, ev cerunin karogh er znnel manushakaguyn sherterov erizvac nra hskayakan marminy։ Nra krnaki loghatevy ijac er, isk krcqi vitxari loghatevery dzgvac ein ays u ayn koghm։

Erb dzukn ir shrjann er katarum, cerunin znnec nra achqy u koghqin loghacogh erku kpchogh dzknery։ Erbemn֊erbemn kpchogh dzknery phakchum ein xoshorin, apa glxivayr phaxchum։ Erbemn el urax loghum ein mec dzkan gcac stveri mej։ Ayd kpchoghneric yuraqanchyury ereq votnachaphic aveli erkar er ev erb arag er loghum, odzadzkan nman galarvum er amboghj marminy։

Cerunu demqic qrtinq er taphvum, bayc hima arden miayn arevic cher։ Amen mi nor shrjanic heto, vor aynqan handart ev karces te anxrov katarum er dzuky, cerunin aveli shat paran er qashum ev ayzhm vstah er, vor erku shrjanic heto khajoghvi harpuny xrel dzkan mej։

«Bayc petq e mot qashem nran, shat mot, — mtacec cerunin։— Ev petq e nshan brnem voch te glxin, ayl xphem srtin» ։

— Hangist ev pind kac, ceruk, — asac inqn iren։

Hajord shrjanaky gcelis dzkan mejqy jric durs ekav, bayc navakic der shat heru er loghum na։ Dzuky mi shrjan evs katarec, sakayn arajva pes shat er navakic heru, teev shat aveli er jric durs ekel։ Ceruky giter, vor ete mi qich el parany haner, karogh er dzuky motecnel navakoghin։

Vaghuc er na patrastrel harpuny. barak toki kapocy drvac er klor zambyughi mej, isk dra cayry kapel er cruki mijnaphaytin։

Dzuky motenum er: gcelov ir shrjanaky, xist handart u geghecik, hskayakan pochy haziv sharzhelov։ Cerunin ir amboghj uzhov qashum er parany: janalov inchqan kareli e dzuky motecnel navakin։ Mi vayrkyan dzuky tetevaki shrjvec koghqi vra, apa ughghvec ev sksec nor shrjan katarel։

— Teghic sharzheci nran, — asac cerunin։— Aynuamenayniv stipeci shur gal։

Cerunin noric glxaptuyt unecav, bayc amboghj uzhov qashec xoshor dzuky։ «Che vor aynuamenayniv karoghaca shrjel koghqi vra, — mtacec na։— Guce ays angam karoghanam mejqi vra shrjel։ Qasheceq, — hramayec na ir dzerqerin։— Pind paheceq indz, votqer։ Eli carayir indz, glux, carayir indz։ Che vor du erbeq ches xabel indz։ Ays angam mejqi vra kshrjem dran» ։

Naxqan dzuky kmotenar navakin, cerunin larec ir amboghj uzhy ev sksec amenayn zorutyamb qashel parany։ Bayc dzuky miayn mi phoqr shrjvec koghqi vra, apa noric ughghvec ev heru loghac։

— Lsir, ay dzuk, mek e: piti mernes, — asac nran cerunin։— Inchid e petq, vor es el mernem։

«Ayspes voch mi ogut chem unena», — mtacec na։ Berann aynpes er choracel, vor aylevs xosel cher karoghanum ev uzh el chuner, vor hasner jri shshin։ «Ays angam dran piti qashem֊motecnem navakin, — mtacec na։— Im uzhern el erkar chen qashi» ։

— Che, kqashen, — ararkec inqn iren։— Du, ceruk, mah chunes...

Hetevyal shrjanaky gcelis cerunin qich mnac motecner nran, bayc dzuky dardzyal ughghvec ev dandagh heracav։

«Du gluxs kutes, ay dzuk, — mtacec cerunin։— Da, iharke, qo iravunqn e։ Kyanqums erbeq chem tesel qeznic aveli hskayakan, geghecik, handart u vehandzn ararac։ Inch arac, spanir indz։ Indz hamar arden mek e, te vov um kspani» ։

«Gluxd noric e mtagnum, ceruk, ayninch gluxd paycar petq e lini։ Mtqerd kargi ber ev ashxatir tokal tarapanqnerin mardu pes... kam dzkan pes», — mtqum avelacrec na։

— Hapa, glux, ashxatir, — asac na aynqan cacr dzaynov, vor haziv lsec։— Ashxatir, asum em qez։

Myus erku shrjanaki yntacqum el amen inch mnac anphophox։

«Inch anem, — mtacum er cerunin։ Amen angam, erb dzuky heranum er, nran tvum er, te korcnum e gitakcutyuny։— Inch anem։ Mi angam el phordzem» ։

Na mi phordz el katarec ev zgac, vor korcnum e gitakcutyuny, bayc aynuamenayniv dzuky shrjec mejqi vra։ Dzuky et shrjvec u heracav: hskayakan pochy taphaharelov odum։

«Mi angam el phordzem», — xostacav ceruky, teev dzerqery bolorovin tulacel ein, ev achqi araj mshush er kangnel։

Dardzyal phordzec na, ev dardzyal dzuky heracav։ «Aydpes, ha, — mtacec na ev anmijapes zgac, vor kyanqy hangchum e ir mej, — mi angam el kphordzem» ։

Na havaqec ir amboghj cavy, uzheri amboghj mnacordy ev vaghuc korac ir amboghj hpartutyuny u menamarti hanec ayn tanjanqneri dem, vor dzukn er krum, ev ayd zhamanak sa shrjvec koghqi vra u dandagh loghac: tury hamarya te dipcnelov navakin. qich er mnacel, vor toghner֊heranar ayd erkar, arcatatuyr, manushakaguyn sherterov zugvac dzuky, vor karces vaxtchan cher unenalu։

Cerunin cac netec parany, votqy drec vran, vorqan karogh er ver bardzracrec harpuny ev amboghj uzhov, vor uner na ev vor karoghacav ayd ropein havaqel, xrec dzkan koghi mej: ughigh nra krcqi hskayakan loghatevi etevy, vory bardzracel er ver: hasnelov mardu krcqi makardakin։ Na zgac, te inchpes e erkaty mtnum phaphuk msi mej, ev henvelov harpunin: hetzhete aveli xorn er mtcnum: ir marmni amboghj canrutyamb ognelov inqn iren։

Ev ayd zhamanak dzukn ases kendanacav, teev arden mah er krum ir mej, na jric ver netvec: karces parcenalov ir hskayakan erkarutyamb u laynutyamb, ir amboghj gegheckutyamb u hzorutyamb։ Tvum er, te na kaxvac e odum: cerunu u navaki vra։ Heto na shrmphac cov: jri hordzanqnerov cackelov ev cerunun, ev nra amboghj navaky։

Tulutyunn u glxaptuyty haghtum ein cerunun. na grete vochinch cher tesnum։ Sakayn, bac toghnelov harpuni parany: sksec havaqel da ktratvac dzerqerum, ev erb tesoghutyuny veradardzav, tesav, vor dzuky parkac e mejqin: arcataguyn phory ver dardzrac։ Harpuni koty sheghaki ccvac er nra mejqic, isk shurjy covy nerkvac er nra srti aryunov։ Bicy skzbum mug er, ases erknaguyn jury mi mghon xorutyamb lcvac er dzkneri vtarov։ Heto bicy taracvec u nmanvec ampi։ Arcataguyn dzuky handart tchotchvum er aliqneric։

Cerunin achqy cher ktrum nranic, minchev vor tesoghutyuny noric mshushvec։ Ayn zhamanak na erku angam harpuni toky phatatec mijnaphayti vra u gluxy xonarhec dzerqerin։

— Inch e eghel im glxin, — asac na: demqy seghmelov cruki patin։— Cer mard em es u sastik hognel em։ Bayc ev aynpes spaneci ays dzuky, vorn indz hamar eghboric el tank e, isk hima mnacel e miayn sev ashxatanqy։

«Hima petq e parany patrastem, oghak֊oghak anem, vorpeszi dzuky kapem navakin։ Ete nuynisk erku hogi lineinq u navaky jrov lcneinq: dzukn ayntegh qashelu hamar, heto el skseinq jury taphel, mek e: navakn ayspisi canrutyan cher dimana։ Petq e patrastem ayn ameny, inch anhrazhesht e, heto dzuky qashem֊motecnem navakoghin, amur kapem makuykin, aragasty dnem u tchanaparh ynknem tun» ։

Ev sksec dzuky qashel depi navaky, vorpeszi parany xriki u eraxi mijov anckacneluc heto gluxy kapi navacrukin։ «Uzum em mi nayem dran, — mtacec na, — tntghem, zgam inch dzuk e։ Che vor da im harstutyunn e։ Bayc dra hamar che, vor uzum em tntghel։ Indz tvum e, te es tntgheci nra sirty ayn zhamanak, — mtacum er na, — erb harpuny minchev cayry xreci nra mej։ De lav, mot qashir, kapir, oghak gcir pochin, mekn el marmni shurjy anckacru, vorpeszi lav kpchi navakin» ։

— Hapa, ceruk, gorci ancir, — asac inqn iren u mi phoqr ump jur xmec։— Hima, erb marty verjacac e, mnacel e ahagin sev ashxatanq։

Cerunin nayec erknqin, heto dzkany։ Mec ushadrutyamb nayec arevin։ «Kesory haziv e ancel։ Isk qamin sastkanum e։ Hima anogut e parannery norogel։ Tany tghayi het kmiacnenq» ։

— Hapa, ari aystegh, ay dzuk։— Bayc dzuky chhnazandvec, na anxrov ororvum er aliqneric, ev cerunin stipvac andzamb navaky motecrec nran։

Erb cerunin seghm motecav nran, ev dzkan gluxy havasarvec crukin, na dardzyal zarmacav dra mecutyan vra։ Apa ardzakec harpuni parany mijnaphayti vrayic, anckacrec dzkan xrikic, durs berec beranic, phatatec tri shurjy, heto noric anckacrec xriki mijov, noric phatatec tri vra ev krknak hanguyc anelov: kapec mijnaphaytin։ Na ktrec parany, gnac navaxely: pochy oghakov amracnelu hamar։ Dzkan guyny, vor manushaka֊arcatatuyr er, veracvec maqur arcataguyni, isk shertery dardzan aynpes bac manushakaguyn, inchpes pochn er։ Ayd shertery tghamardu chrac dzerqic aveli layn ein, isk achqy aynqan xort u antarber, inchpes shrjaditaki hayelin kam surbi hayacqy taphori zhamanak։

— Ayl kerp chei karogh spanel dran, — asac cerunin, jur xmec ev shat aveli lav zgac iren։ Ayzhm na giter, vor gitakcutyuny chi korcni, u gluxn el paycaracav։ «Amenaqichy kes tonna klini, — mtacec na, — guce ev shat aveli։ Uremn inchqan phogh kstanam, ete ayd qashi erku errordy mis lini, funtn el: 30 cent» ։

— Aranc matiti chem karogh hashvel, — asac cerunin։— Dra hamar paycar glux e petq։ Bayc es karcum em, vor mecn Di Majion aysor karogh er hpartanal indznov։ Tchisht e, es voskrayin koshtuk chunei, sakayn dzerqers u mejqs sastik cavum ein։ Hetaqrqir e: inch ban e voskrayin koshtuky։ Guce menq el unenq, miayn te chgitenq։

Cerunin dzuky kapec crukin, xelin u nstaranin։ Aynqan vitxari er na, vor nran tvum er, te ir makuyky kapel e mi mec navi koghin։ Mi ktor paran ktrelov: dzkan storin cnoty kapec nra trin, vorpeszi berany chbacvi, ev loghaly hesht lini։ Aynuhetev hastatec kaymy, mahaky harmarecrec vorpes sheghadzogh u qashec aragastnery varogh parany։ Karkatac aragastn urec, navakn araj xaghac, ev cerunin xeli vra kisaparkac navarkec depi harav֊arevmutq։

Cerunin koghmnacuyci kariq chuner harav֊arevmutqy voroshelu hamar։ Bavakan er, vor na zga, te inchpes e phchum qamin, ev inchpes e urchum aragasty։ «Asenq, arzher kart gcel. chem karogh ardyoq xaycov voreve phoqr dzuk brnel, te che utelu vochinch chunem» ։ Bayc na xayc chgtav, isk sardinnery hotel ein։ Ayn zhamanak keradzoghy gcec deghin jrimurnerin, voronc koghqic ancnum er, ev taph tvec. drancic manr krevet xecgetinner taphvecin navak։ Erkvecyakic aveli klinein dranq ev vostostum ein getnalveri nman votqery phoxelov։ Cerunin erku matov pokec dranc gluxy u kerav amboghjovin: camelov pochn u ktchepy։ Xecgetinnery shat manr ein, bayc cerunin giter, vor xist snndarar en, ev hamn el patvakan e։

Shshi mej derevs mi qich jur er mnacel, ev xecgetinnern uteluc heto ceruky xmec dra qarordy։ Navaky lav er yntanum: chnayac ayn dimadrutyany, vory stipvac er haghtaharel, ev cerunin varum er: armunkov ghekalcaky pahac։ Dzuky sharunak achqi araj er, ev bavakan er, vor nayi ir dzerqerin kam mejqy dipcni navakin, vorpeszi zga, te ayd ameny eraz che ev iskapes patahel e iren։ Mi pah, henc verjum, erb na vat zgac iren, hankarc nran tvac, te ayd ameny lok eraz e։ Asenq, heto el, erb na tesav, te inchpes dzuky jric durs ekav u noric ayntegh ynkneluc araj ansharzh kaxvec odum, na inch֊or gerbnakan ban zgac dra mej u chhavatac ir achqerin։ Tchisht e, ayn zhamanak na shat vat er tesnum, isk hima achqery kargin ein։

Hima na giter, vor dzukn iskapes kar, ev dzerqeri u tikunqi cavn el eraz cher։ «Dzerqery shut en lavanum, — mtacec na։— Es bavakanin aryun bac toghi, vorpeszi verqery chaghtotven, isk aghi jury kbuzhi dranq։ Covacoci mug jury ashxarhi lavaguyn darmann e։ Miayn te mtqers chxarnven։ Dzerqers irenc gorcn arecin, ev navaky lav e gnum։ Dzkan berany phak e, pochn el ughigh e pahel, loghum enq koghq koghqi, eghbayrneri pes» ։ Nra gluxy noric mi qich mtagnec, ev na mtacec. «Isk vov e um tun tanum, es nran, te na indz։ Ete es nran buqsir arac tanei, amen inch parz kliner։ Kam ete na ir amboghj arzhanapatvutyuny korcrac parker navakum, eli parz kliner։ Bayc che vor menq loghum enq koghq koghqi: irar amur kapvac։ De xndrem, togh tani indz, ete aydqan hatcheli e iren։ Che vor es miayn xoramankutyamb haghteci dran, na voch mi dav cher nyutum im dem» ։

Nranq sharunak loghum ein, ev cerunin dzerqery voghoghum er aghi jrov ev janum, vor mtqery chpghtorven։ Tandzracac ampery yntanum ein ver, isk phetradzev ampery: dranc verevic. ceruky giter, vor qamin voghj gisher kphchi։ Step֊step nayum er na dzkany: stugelu: chlini te iskapes erazum e tesel։ Ancav mi amboghj zham, naxqan vra tvec arajin shnadzuky։

Shnadzuky patahabar vra chtvec։ Na durs loghac ovkianosi amenaxor masic, erb tandzracav dzkan aryan mug ampy, apa sphrvec jri mej mi mghon xorutyamb։ Shnadzuky durs loghac arag, aranc voreve erkyughi, tcheghqec covi kaputak hartutyuny u durs ekav arevi tak։ Heto noric suzvec jri mej, noric aryan hot arav u sksec loghal ayn hetqov, vor irenc etevic toghnum ein navakn u dzuky։

Erbemn na hetqy korcnum er, bayc kam noric er ynknum dra vra, kam arnum er dra haziv zgali hoty ev andadrum hetapndum er dran։ Shat xoshor shnadzuk er da: mako ceghic, steghcvac nuynqan arag loghalu hamar, vorqan amenaaragyntac dzukn e loghum covum, ev nra amen inchy geghecik er, baci eraxic։ Nra mejqy nuynpes bac kapuyt er, inchpes tradzkany, phory: arcatatuyr, isk mashky: kok u geghecik, ev na amboghjutyamb nman er tradzkan, ete chhashvein hskayakan cnotnery, voronq ayzhm irar ein seghmvac։ Na arag loghum er covi makeresin xist mot: mejqi ir bardzr loghatevov heshtutyamb tcheghqelov jury։ Nra eraxi seghm phakac krknak shrtunqneri tak ut sharqov dzgvum ein curumur atamnery։ Atamnery nman chein shnadzkneri mec masi sovorakan brgadzev atamnerin, ayl hishecnum ein zspani tchiranneri nman ker mardkayin matner։ Erkarutyamb dranq chein zijum cerunu matnerin, isk koghqeric acelii sheghbi pes sur ein։ Shnadzuky steghcvac er, vorpeszi snver covayin bolor, angam aynpisi aragasharzh, uzhegh u lav zinvac dzknerov, voronc hamar voch mi ayl tshnami sarsapheli cher։ Hima na shtapum er: zgalov, vor avary mot e arden, ev nra mejqi kapuyt loghatevy sharunakum er tcheghqel jury։

Erb cerunin tesav nran, haskacav, vor ayd shnadzuky vochnchic chi vaxenum ev kvarvi aynpes, inchpes harmar dati։ Na patrastec harpuny ev amracnelov dra parani cayry: spasec, vor shnadzuky mot ga։ Parany kartch er, vorovhetev mi ktor ktrel er, erb kapum er ir dzuky։

Cerunu gluxn ayzhm bolorovin paycaracav, ev na hamakvac er vtchrakanutyamb, teev huyserov cher ororum iren։ «Gorcs chaphic aveli lav er gnum, ev erkar cher karogh aydpes sharunakvel», — mtacum er na։ Hetevelov shnadzkan motenalun: cerunin mi hayacq netec ir xoshor dzkany։ «Terevs aveli lav kliner, ete ays ameny eraz liner։ Es chem karogh argelel nran hardzakvelu indz vra, bayc guce ev karoghanam spanel։ Dentuso, — mtacec na։— Xavarer mord arevy» ։

Shnadzuky yndhup motecav navaxelin ev erb hardzakvec tradzkan vra, cerunin tesav nra bac eraxn u artasovor achqery ev lsec, te inchpes kaphkaphecin nra cnotnery, erb xrvecin dzkan mej: pochic qich ver։ Shnadzkan gluxy bardzracel er jri vra, glxic heto erevac naev mejqy, ev cerunin, lselov, te inchpes nra cnotnery aghmukov hoshotum en mec dzkan mashkn u misy, harpuny koxec glxi ayn masum, vortegh achqery miacnogh gicy xachadzevvum e qtic depi ver meknogh gci het։ Irakanum aydpisi gcer chkayin։ Kar miayn canr, kaptavun u sradzev gluxy, xoshor achqery ev durs ccvac, kaphkaphogh u amenaker cnoty։ Sakayn shnadzkan ugheghn aydtegh e gtnvum, ev cerunin ir harpunov ayd teghin harvacec։ Amenayn uzhov harvacec aydteghin: arnotelu astitchan qercvac dzerqerum seghmac ir harpunov։ Harvacec nran aranc voreve bani vra huys dnelu, bayc vtchrakanutyamb u molegin zayruytov։

Shnadzuky shrjvec, ev cerunin tesav na marac achqery, heto krkin shrjvec: erku angam parany phatatelov ir shurjy։ Cerunin haskacav, vor shnadzuky satkec, bayc sa cher uzum hashtvel dra het։ Mejqi vra parkac: na xphum er pochov u kaphkaphum cnotnery, mrcanavaki pes phrphrecnelov jury։ Bolorovin spitak er covn ayn masum, vortegh na pochov harvacum er։ Shnadzkan marminy ereq qarordov bardzracav jric, parany dzgvec, cncvec ev i verjo ktrvec։ Shnadzuky mi qich parkac mnac makeresin, ev cerunin sharunak nayum er nran։ Heto xist dandaghoren ynkghmvec jri mej։

— Mot qarasun funt dzuk tarav ir het, — asac cerunin bardzradzayn։ «Covi hatak tarav naev im harpunn u parani amboghj mnacordy, — avelacrec na mtqum, — isk dzknic dardzyal aryun e hosum, ev ays shnadzkic heto kgan urishner» ։

Aylevs na cher uzum nayel ir dzkany, erb aydpes aylandakecin։ Erb shnadzuky hardzakvec ir dzkan vra, nran tvac, te hardzakvec ir vra։

«Aynuamenayniv spaneci ayn shnadzuky, vor hardzakvec im dzkan vra, — mtacec na։— Ev da amenamecn er, vor erbeve tesel em es։ Isk es, astvac vka, kyanqums arit em unecel patahel u bavakan shat xoshor shnadzkneri։

Gorcers shat lav ein yntanum։ Erkar zhamanak aydpes cher karogh sharunakvel։ Kuzenayi, vor ays ameny eraz liner, ev es voch mi dzuk brnac chlinei, ayl qnac linei lragirnerov cackvac im mahtchakalin» ։

— Bayc mardy nra hamar che steghcvac, vor partutyunner kri, — asac na։— Mardun kareli e vochnchacnel, bayc chi kareli haghtel։

«Aynuamenayniv, aphsos vor spaneci dzkany, — mtacec na։— Bans shat kdzhvarana, ev es zrkveci nuynisk harpunic։ Dentuso֊n tcharpik u dazhan, xelaci ev uzhegh kendani e։ Bayc es nranic aveli xelaci egha։ Bayc terevs voch xelaci։ Terevs parzapes aveli lav ei zinvac» ։

— Petq che mtacel, ceruk, — asac na bardzr dzaynov։— Navarkir qamu ughghutyamb ev dimavorir aghety, erb ga։

«Voch, petq e mtacem, — mtovi ararkec na iren։— Che vor miayn da e mnacel indz։ Da ev beysboly։ Hetaqrqir e: mecn Di Majion khavaner ayn harvacy, vor hascri tchisht ugheghin։ Yndhanrapes, voch mi arandznaki ban chkar dra mej։ Amen voq karogh er xphel voch pakas sheshtakiutyamb։ Bayc inch es karcum, ceruk, qo dzerqery pakas xangarum ein qez, qan voskrayin koshtuky։ Inch imanam։ Im krunknerin minchev hima voch mi ban chi eghel, mi angam miayn elektrakan katvadzuky kcec, erb loghanalis votqs vran dri. ayn zhamanak minchev cunks jlatvec u antaneli cavum er» ։

— Aveli lav e mi urax bani masin mtacir, ceruk, — asac na bardzradzayn։— Amen rope du aveli es motenum qo tany։ Asenq navarkutyund el heshtacav ayn pahic sksac, inch qarasun funt dzuk korcrir։

Na shat lav er imanum, te inch e spasum iren, erb mtni hosanqi mejteghy։ Bayc hima vochinch cher karogh anel։

— Tchisht che, mi elq unes, — asac na bardzradzayn։— Karogh es danakd kapel tieric meki kotin։

Ev aydpes el arec: karavarman toky tevi tak seghmelov, votqn el aragasti parani vra dnelov։

— Sa el eghav, — asac na։— Teev cer em es, bayc hamenayn deps, anzen chem։

Zov qami er phchum, ev navaky arag araj er gnum։ Cerunin nayum er miayn dzkan arjevi masin, ev huysi mi nshuyl veradardzav nran։

«Anmtutyun e husahatvely, — mtacec na, — manavand vor da karcem te meghq e։ Charzhe mtacel ayn masin, te inchn e meghq, inchy: voch։ Aranc ayd el mtacelu shat ban ka ashxarhum։ Tchishtn asac: es meghqeric qich ban em haskanum։ Chem haskanum ev havanoren chem el havatum dranc։ Guce ev meghq er dzukn spanely։ Karcum em, te meghq e, teev spaneci dran, vorpeszi sovamah chlinem u der eli bazmativ mardkanc kerakrem։ Ayd depqum meghq e ayn ameny, inch du anum es։ Charzhe xorhrdacel ayn masin, te inchn e meghq, inchy meghq che։ Hima arden ush e ayd masin mtacely, baci dranic meghqerov togh zbaghven nranq, um vtcharum en dra hamar։ Togh nranq mtacen, te inch e meghqy։ Du cnvel es dzknors darnalu hamar, inchpes vor dzuky cnvel e dzuk linelu hamar։ Petros araqyaln el dzknors er, inchpes ev mecn Di Majioyi hayry» ։

Bayc na sirum er xorhrdacel ayn ameni masin, inch shrjapatum er nran, ev vorovhetev chuner voch kardalu ban ev voch el radio, apa mtacum er shat baneri, ayd tvum ev meghqi masin։ «Du dzuky spanecir voch miayn urishnerin caxelu ev qo kyanqy pahpanelu hamar, — mtacum er na, — aylev hpartutyunic u ayn banic, vor du dzknors es։ Du sirum eir ayd dzuky, erb na aprum er, ev hima el es sirum։ Ete voreve meki sirum es, apa meghq che nran spanely։ Guce ev yndhakaraky: shat aveli mec meghq e» ։

— Chaphic shat es mitq anum, ceruk, — asac na bardzradzayn։

«Bayc du hatchutyamb eir spanum dentuso֊in, — mtacec cerunin։— Isk na, inchpes ev du, dzuk spanelov e snvum։ Na voch miayn lesh e laphum u ankushtn e, inchpes urish shat shnadzkner, aylev geghecik u vehandzn kendani e ev chi imanum, te inch ban e ahy։

— Es spaneci nran: pashtpanelov im kyanqy, — asac cerunin bardzr dzaynov։— Ev spaneci varpetoren։

«Manavand vor amenqn el, — mtacec na, — ayspes te aynpes, spanum en voreve mekin kam voreve ban։ Dzknorsutyuny spanum e indz tchisht aynpes, inchpes vor chi toghnum mernem։ Tghan, ay te vov chi toghnum, vor mernem։ Mi gaytakghvir, ceruk» ։

Na kracav dzkan vra u mi ktor pokec ayn teghic, vorteghic shnadzukn er hoshotel։ Camec misy: nra vorakn u hamy voroshelu hamar։ Misy pind er u hyutali, tavari msi pes, teev voch karmir։ Tchlot cher da, ev cerunin giter, vor dra hamar shukayum amenabardzr giny ktan։ Sakayn nra hoty covn ir het er tarel, ev cerunin cher karogh xangarel dran։ Na haskanum er, vor dzhvar klini ir vitchaky։

Qamin cher tulanum, mi phoqr sheghvec depi hyusis֊arevelq, ev da nshanakum er, vor chi dadari։ Cerunin nayum er herunery, bayc voch aragast er tesnum, voch el voreve navi cux kam marmin։ Trchogh dzknern ein miayn covic durs galis u nra navacruki ays u ayn koghmy slanum, inchpes naev deghnin ein talis jrimurneri kghzyaknery։ Angam trchunner kayin։

Erku zham er arden, inch na arajanum er dzkan mis camelov u janalov shut uzh havaqel ev hangstanal, erb nkatec erku shnadzkneric arajinin։

— Yhy, — asac cerunin imast chunecogh mi bar, aveli shut hnchyun, vor akama karogh er artaberel mardy: zgalov, te inchpes mexy, cakelov ir aphy, mtnum e cari mej։

— Galano֊ner, — asac na bardzradzayn ev tesav, te inchpes jri mej arajin loghatevic heto erevac erkrordy, ev ayd tux, erankyun loghateveric, inchpes naev pochi mecataph sharzhumic haskacav, vor laynaqit shnadzkner en dranq։ Nranq dzkan hotn arel ein, irar ancel ev qaghcic bolorovin xelahegh: mert korcnum, mert noric ein gtnum ayd hrapurich hoty։ Bayc ev aynpes rope ar rope motenum ein։

Cerunin ansharzh pndacrec aragasty ev sepov el amracrec gheky։ Heto bardzracrec ayn tin, vorin amracrel er danaky։ Tin bardzracrec bolorovin hesht, vorovhetev dzerqern anaseli cavum ein։ Na seghmum u bacum er matnery, vorpeszi get mi qich tchkunanan։ Heto aveli amur brnec tin, vorpeszi dzerqerin stipi: liovin zgan cavy u aylevs ashxatanqic chxusaphen, ev sksec hetevel shnadzkneri motenalun։ Na tesav nranc tchmac, laynaqit gluxnery ev krcqi xoshor, spitakaeriz loghatevery։ Dranq bolor shnadzkneric amenagarshelinern ein: nuynisk lesh laphogh garshahot spanararner։ Erb qaghcy tanjum e, nranq patrast en kcelu navaki tin el, ghekn el։ Aydpisi shnadzknery kcum֊pokum en krianeri tatery, erb sranq nnjum en covi makeresin, isk erb shat en sovacanum, hardzakvum en jri mej gtnvogh mardu vra, ete nuynisk nranic dzkan aryan kam lordzni hot chi galis։

— Aa, — gochec ceruky։— Inch arac, mot loghaceq, galano֊ner։

Ev motecan։ Sakayn motecan voch aynpes, inchpes makon er motecel։ Nrancic meky sheghvelov taqnvec navaki tak, ev cerukn zgac, te inchpes cncvec navaky, erb shnadzuky hoshotum er ir dzkany։ Myusn ir negh, deghin achqerov hetevum er cerunun, apa layn bacelov eraxi kisashrjanaky: hardzakvec dzkan vra tchisht ayn ketum, vorteghic makon er pokel։ Cerunin parz tesnum er ayn gicy, vor nra tux glxi gagatic gnum er depi mejqy, vortegh ugheghy mianum e voghnasyunin, ev tiakin amracrac danakov xphec tchisht ayd teghin, apa qashec danaky u xrec shnadzkan deghin, katvayin achqi mej։ Shnadzuky shunchy phchelov pokvec dzknic u krcacy kul talov: sahec cac։

Navaky derevs cncvum er ayn datastanic, vor erkrord shnadzuky tesnum er ir dzkan het։ Ev cerunin aragastn ardzakelov toghec, vor navaky koghy shrji, vorpeszi shnadzkany durs qashi aydteghic։ Ev tesnelov nran: navakic cac kracav u danakov xphec։ Sakayn dipchelov phaphuk masin: pind mashky chtoghec, vor danaky xor mtni։ Cerunu harvacic cavecin voch miayn nra dzerqery, aylev usy։ Bayc shnadzuky, jric durs hanelov eraxy, noric hardzakvec dzkan vra, ev ayd mijocin cerunin zarkec nra tchmac glxi ughigh mejteghy։ Na durs qashec sheghby u erkrord angam xrec tchisht nuyn teghy։ Shnadzuky sharunakum er karchel dzknic, cnotnern amur seghmac, ev cerunin danaky xrec nra dzax achqy։ Shnadzukn arajva pes karchac er dzknic։

— Aydpes, ha, — asac cerunin u danaky koxec ugheghi ev voghnasyuni mijev։ Hima dzhvar cher da, ev na zgac, vor tcheghqec krtchiky։ Cerunin shrjec tin u myus cayry koxec shnadzkan eraxy, vorpeszi baci nra cnotnery, ev pttecrec tin, isk erb shnadzuky pokvec dzknic, asac.

— Gna cac, galano։ Gna cac mi amboghj mghon, tesakcir ynkeruhud het։ Bayc guce ayn myusy qo mayrn er։

Na srbec danaki sayry ev tin drec navaki mej։ Heto hastatec aragasty, ev erb na qamuc urchec, navaky shrjec naxkin ughghutyamb։

— Havanoren dzkan qarordic voch pakas taran irenc het, ayn el amenalav misy, — asac na bardzradzayn։— Kuzenayi, vor ays ameny eraz liner, ev es ays dzuky brnac chlinei։ Cavum em, ay dzuk, vor ayspes vat ban stacvec։— Cerunin lrec, na hima cher uzum nayel dzkany։ Arnaqam eghac u jric trjvac dzuky ir guynov hishecnum er hayelu etevy cackogh amalgam, sakayn shertery derevs nkateli ein։

— Aysqan heru chpetq e gnayi covum, — asac cerunin։— Vat eghav ev qez hamar, ev indz hamar։ Shat em xghtchum qez, ay dzuk։

«Hapa, beranbacutyun mi ani, — mtacec na։— Stugir, ho chi ktrvel ayn parany, vorov amracvac e danaky։ Ev dzerqd kargi ber, vorovhetev gorcy der chi verjacel» ։

— Aphsos, vor hesanaqar chunem, — asac cerunin: tiaki kotin kapac parany stugelov։— Petq e hets hesanaqar berei։

«Shat ban kuzenayir hetd berel, ceruk, — mtacec na։— Bayc ches berel։ Hima zhamanaky che mtacelu ayn masin, inch chunes։ Mtacir miayn eghacov gorc tesnelu masin» ։

— E, gluxs tarar qo xorhurdnerov, — asac na bardzradzayn։

Na aragasti toky seghmec tevi tak ev zuyg dzerqery koxec jury։

Navakn araj er yntanum։

— Astvac miayn giti, te vorqan laphec verjin shnadzuky, — asac։— Bayc dzuky inchqan tetevacav։

Na cher uzum mtacel dzkan aylandakvac phori masin, giter, vor navakin hascrac shnadzkan yuraqanchyur cncumy nshanakum er mi ktor pokvac mis, ev vor hima dzuky covi mej toghnum e xtchughu nman layn u ashxarhi bolor shnadzkneri hamar matcheli mi tchanaparh։

«Ayspisi dzuky karogh er mi mardu voghj dzmery kerakrel։ Mi mtacir ayd masin, ceruk։ Hangstacir ev ashxatir dzerqerd kargi berel, vorpeszi pashtpanes ayn, inch der mnacel e qez։ Im dzerqeri aryan hoty chnchin ban e ayn hoti hamematutyamb, vor hima toghnum e jri mej im dzuky։ Asenq, dzerqerics hamarya te aryun chi galis։ Xor ktrvacqner chkan nranc vra։ Isk phoqr arnahosutyuny dzax dzerqy kazati karkamumic։

Hima inchi masin mtacem։ Voch mi bani։ Aveli lav e: voch mi bani masin chmtacem ev spasem nor shnadzkneri։ Kuzenayi, vor ays ameny eraz liner։ Asenq inch imanam։ Amen inch karogh e aynqan el vat chverjanal» ։

Hajord shnadzuky, vor haytnvec miaynak, nmanapes laynaqit ceghic er։ Na motecav aynpes, inchpes xozn ir tashtin, miayn te xozn aydqan layn erax chuni, vor mi harvacov poki mardu gluxy։ Cerunin toghec, vor karchi dzknic, isk heto tiaki cayrin amracrac danakov harvacec glxin։ Sakayn shnadzukn iren et netec: tavalelov mejqi vra, ev danaki sheghby jardvec։

Cerunin gheky dzerqn arav։ Na chnayec el, te inchpes dandaghoren ynkghmvum e shnadzuky: hetzhete phoqranalov, isk heto: bolorovin manr darnalov։ Ayd patkery misht el haphshtakum er nran, bayc hima chuzec nayel։

— Mnac keradzoghy, — asac na։— Bayc inch ogut dranic։ Derevs unem erku tiak, ghekalcak ev mahak։

«Ay, hima nranq haghtecin indz, — mtacec na։— Shat em cer, vorpeszi karoghanam mahakov shnadzuk spanel։ Bayc kkrvem nranc het, qani der tier unem, mahak u ghekalcak» ։

Noric dzerqery koxec aghi jri mej։ Motenum er erekon, isk chors koghm tesnvum er miayn erkinq u cov։ Qamin arajvanic aveli uzhgin er phchum, ev na huys uner, vor shutov camaqy ktesni։

— Hognel es, ceruk, — asac na։— Hogid e hognel։

Shnadzknery noric hardzakvecin nra vra mayramutic mi pah araj miayn։

Cerunin tesav, te inchpes en sharzhvum tux loghatevern ayn layn hetqov, vor dzukn ayzhm ankaskac toghnum er covum։ Nranq nuynisk chein slanum ayd hetqov, ayl koghq koghqi shtapum ein ughigh depi navaky։

Cerunin sepov amracrec ghekalcaky u xeli takic hanec mahaky։ Da kotrvac tiaki mi masn er: erku ev kes votnachaph erkarutyamb։ Miayn mi dzerqov karogh er hastat brnel da: koti masic, ev aj dzerqov amur brnec u sksec taphaharel: spaselov, vor shnadzknery motenan։ Erkusn ein dranq, erkusn el: galano։

«Petq e spasem, vor arajinn amur karchi im dzknic, — mtacec na, — ayn zhamanak kxphem nra qti cayrin kam ughigh gangin» ։

Erku shnadzknern el miasin motecan, ev erb aveli motik eghoghy bacec eraxy u atamnery xrec dzkan arcatatuyr koghi mej, cerunin bardzracrec mahaky u canroren ijecrec shnadzkan taphak glxin։ Nra dzerqy zgac gishatchi aradzgakan amrutyuny։ Sakayn na zgac naev voskori antaphanceli amrutyuny, ev cerunin dardzyal uzhgin xphec shnadzkan qti cayrin։ Shnadzuky sahec jury։

Myus shnadzukn arden karoghacel er bavakan laphel u et qashvel ev hima eraxy layn bacac: noric mot er galis։ Naxqan na, hardzakvelov dzkan vra, atamnery kmxrtcher nra mej, cerunin nra cnotnerin kpac msi spitak ktorner tesav։ Na taphov zarkec, bayc harvacy dipav miayn glxin, ev shnadzuky, mi pah nayelov nran, mi ktor mis pokec dzknic։ Erb na ynkrkec ayd ktory kul talu hamar, cerunin krkin xphec nran, bayc harvacy noric dipav nra glxi amur u aradzgakan makeresin։

— Hapa, mot ari, galano, — asac cerunin։— Mi angam el motecir։

Shnadzuky sheshtaki netvec dzkan vra, ev cerunin xphec nran ayn vayrkyanin, erb na kaphkaphec eraxy։ Vorqan kareli er ver bardzracnelov ir mahaky: amboghj uzhov zarkec nran։ Ays angam harvacy dipav gangarmati voskorin, ev na zarkec erkrord angam: nuyn teghin։ Shnadzuky tuloren mi ktor mis pokec u sahec jri mej։

Cerunin spasum er, te noric shnadzkner chen haytnvi. bayc aylevs chein erevum։ Heto na nkatec, vor drancic meky pttvum e navaki moterqy։ Myus shnadzkan loghatevy bolorovin chqvec։

«Huys el chunei, te kkaroghanam spanel dranc, — mtacec cerunin։— Araj kkaroghanayi։ Bayc ev aynpes erkusin el xist hashmeci, ev haziv te irenc lav en zgum։ Ete karoghanayi mahaky erku dzerqov brnel, arajinin ankaskac kspanei։ Nuynisk hima: ays tariqis» ։

Cher uzum nayel dzkany, giter, vor nra kesy gnacel e։ Minch na krvum er shnadzkneri het, arevy arden mayr er mtel։

— Shutov kmtni, — asac na։— Ayn zhamanak es havanoren ktesnem Havanayi luyseri hracolqy։ Isk ete shat em sheghvel depi arevelq, apa ktesnem nor kurortneric meki luysery։

«Chem karogh aphic shat heru linel, — mtacec cerunin։— Huys unem, vor ayntegh nranq izur chen anhangstanum։ Asenq, anhangstanal karogh e miayn tghan։ Bayc na, arden, chi kaskacum im hmtutyany։ Tariqavor dzknorsnery havanoren tagnapum en։ Asenq eritasardnern el, — mtacec na։— Che vor es aprum em lav mardkanc mijavayrum» ։

Aylevs na cher karogh xosel dzkan het, aynqan vor aylandakvac er na։ Bayc hankarc mi nor mitq cagec glxum։

— Kes dzuk, — dzayn tvec nran։— Naxkin dzuk, cavum em, vor aysqan heru gnaci covum։ Qez el korcaneci, indz el։ Bayc menq erkusov shat shnadzkner vochnchacrinq u el aveli shat hashmecinq։ Du havanoren drancic shat es spanel kyanqumd, cer dzuk։ Zur che, vor glxicd ccvac e qo ayd tury։

Hatcheli er nran mtacel ev dzkan, ev ayn masin, te inch karogh er tradzuky hanel shnadzkan glxin, ete azat logh tar covum։ «Petq e ktrac linei ayd tury, vorpeszi dranov krvei shnadzkneri het», — mtacec na։ Bayc na kacin chuner, isk hima arden danak el chuner։

«Bayc ete dra tury mots liner, karogh ei kapel da tiaki kotin, ev hianali zenq kliner։ Ayn zhamanak menq erkusov iskapes koghq koghqi kkrveinq։ Isk inch kanes hima, ete gishery nranq gan։ Inch karogh es anel» ։

— Kkrvem, — asac na, — kkrvem, minchev vor mernem։

Sakayn xavarum voch luyser ein erevum, voch hracolq, miayn qami kar u nra urecrac aragasty, ev hankarc nran tvac, te inqy arden merel e։ Dzerqern irar kcec ev zgac ir aphery։ Dranq merac chein, ev na karogh er cav arajacnel, hetevabar ev kyanq: parzapes seghmelov u bacelov dranq։ Na henvec navaxelin u haskacav, vor voghj e։ Ayd bann asacin nra usery։

«Petq er asel ayn bolor aghotqnery, vor xostaca asel, ete dzuky brnem, — mtacec na։— Bayc hima shat em hognel։ Aveli lav e vercnem parky u dranov users cackem» ։

Navaxelin parkac: na varum er makuyky u spasum, te erb erknqum kereva Havanayi luyseri hracolqy։ «Dzkan kesn e mnacel, — mtacum er na։— Guce baxts bani u gone dra arjevi masy hascnem tun։ Petq e verjapes baxts bani...— Voch, — asac inqn iren։— Inqd caghrecir qo hajoghutyuny, erb aysqan arajacar covum» ։

— Himar֊himar mi xosir, ceruk, — yndhatec inqn iren։— Artun kac u hetevir ghekin։ Karogh es der baxtavorutyan hasnel։

— Kuzenayi mi qich erjankutyun gnel, ete voreve tegh caxum en, — asac cerunin։

— Isk inchov kgnes, — harcrec na iren։— Mite karogh es gnel da korcrac harpunovd, kotrvac danakovd u xeghvac dzerqerovd։

— Inch imanas։ Du uzum eir erjankutyun dzerq berel ayn utsunchors orva gnov, vor anckacrir covum։ Ev, imijiayloc, qich mnac caxein da qez։

«Chpetq e mtacel amen tesak datark baneri masin։ Baxtavorutyunn amen dzevov e gtnum mardun, mite ktchanaches nran։ Asenq, es amen mi dzevov el mi qich baxtavorutyun karnei u dra hamar kvtcharei ayn ameny, inch pahanjein։ Kuzenayi tesnel Havanayi hracolqy, — mtacec na։— Shat ban es uzum miangamic, ceruk։ Bayc hima uzum em tesnel Havanayi luysery, ev urish vochinch» ։ Na phordzec aveli harmar dzevov nstel gheki mot ev cavi hetzhete aveli sastkanaluc haskacav, vor inqy hiravi chi merel։

Qaghaqi luyseri hracolqy na tesav erekoyan zhamy motavorapes tasin։ Skzbum da tvac mi tuyl colq erknqum, inchpes lusni cageluc araj e linum։ Heto luysern sksecin voroshaki ereval ovkianosi gcic ayn koghm, vortegh sastkacac qamin bardzr aliqner er glorum։ Cerunin navarkum er depi ayd luysery ev mtacum, vor shutov, hima arden shutov kmtni Golfstrimi mej։

«Ay, prcav֊gnac, — mtacec na։— Dranq, iharke, noric khardzakven indz vra։ Bayc datark dzerqerov inch karogh e anel mardy xavarum» ։

Nra voghj marminy kotratvum er u kckcum, isk gisherva curty sastkacnum er verqeri, hognabek dzerqeri u votqeri cavy։ «Huys unem, vor aylevs krvelu kariq chem unena, — mtacec na։— Miayn te el chkrvem» ։

Sakayn kesgisherin na krkin martnchum er shnadzkneri het ev giter, vor ays angam payqarn anogut e։ Nranq hardzakvecin amboghj vohmakov, isk cerunin tesnum er miayn ayn shertery, vor gcum ein nranc loghatevery jri vra, ev ayn luysy, vor ardzakum ein nranq, erb grohum ein mis pokelu։ Na mahaky xphum er gluxnerin u lsum, te inchpes en kaphkaphum cnotnery, ev inchpes e cncvum navaky, erb nerqevic en pokum dzuky։ Na husahatutyamb mahaky ijecnum er mi antesaneli bani, vory miayn lsel u shoshaphel karogh er, ev hankarc zgac, vor mahakn anhetacav։

Na ghekalcaky qashec֊hanec ir bnic u zuyg dzerqov brnac: sksec irar etevic harvacner teghal։ Bayc shnadzknern arden navaki cruki mot ein ev irar etevic u bolory miasin hardzakvum ein dzkan vra, pokum msi ktorner, voronq luys ein talis covi mej. shnadzknery noric ein crvum, vorpeszi noric hardzakven irenc vorsi vra։

Shnadzkneric meky verjapes hasav dzkan glxin, ev ayn zhamanak cerunin haskacav, vor amen inch verjacac e։ Na ghekalcakov xphec shnadzkan glxi ayn ketin, vortegh nra atamnery xckvel ein dzkan glxi amur voskorneri mej։ Xphec mi angam, apa erkrord u errord angam։ Lselov, te inchpes tchrtchrac u tcheghqvec ghekalcaky, na xphec shnadzkany tcheghqvac kotov ev zgac, te inchpes phayty xrvec msi mej, ev imanalov, vor ayd bekory sur e: noric zarkec։ Shnadzuky toghec misn u heracav։ Nra vra hardzakvac vohmaki verjin shnadzukn er da։ Aylevs utelu ban chunein nranq։

Cerunin haziv er shunch qashum ev tarorinak ham er zgum beranum։ Qaghcravun er ayd ev pghndzaham, ev mi rope cerunin vaxecav։ Sakayn shutov amen inch ancav, na tqec ovkianosi mej u asac.

— Kereq, galano֊ner, bkerid mna։ Ev erazum el teseq, vor duq mardun spaneciq։

Cerunin giter, vor hima inqy haghtvac e verjnakanapes ev anughghelioren u veradarnalov navaxel: tesav, vor ghekalcaki bekory mtnum e gheki bacvacqi mej, aynpes vor vataguyn depqum kareli e dranov el varel։ Ev parky gcelov userin: navakn yntacqi drec։ Ayzhm na lav er yntanum, ev cerunin vochinch cher mtacum ev vochinch cher zgum։ Hima nra hamar mievnuynn er, miayn te navaky shut u barehajogh hascni hayreni aph։ Gishery shnadzknery hardzakvecin dzkan msazurk kmaxqi vra: seghani phshranqnery korzogh vorkramolneri pes։ Cerukn ushq chdardzrec nranc։ Aylevs voch mi bani ushq cher dardznum na, baci ir navakic։ Zgum er miayn, te vorqan tetev u arag e yntanum hima, erb aylevs chi argelakum dzkan ahagin canrutyuny։

«Lav navak e ev anaghart u anvnas, ete chhashvenq ghekalcaky, — mtacec na։— Isk nor ghekalcak dnely dzhvar che» ։

Cerunin zgum er, vor mtel e taq hosanqi mej, ev nshmarum er araphnya avanneri luysery։ Na giter, te vortegh e gtnvum, ev tun hasnely hima voch mi dzhvarutyun cher harucum։

«Qamin arden ankaskac mer barekamn e, — mtacec na, heto el avelacrec։— Asenq: voch misht։ Ev hskayakan covy nmanapes li e te mer barekamnerov, te mer tshnaminerov։ Isk ankoghiny...— mtacec na, — ankoghinn im barekamn e։ Ayo, henc sovorakan ankoghiny։ Mec ban e ankoghnum parkely։ Ev inch tetevutyun es zgum, erb partvac es, — mtacec na։— Chei el imanum, vor ayspes hesht e da։ Isk vov haghtec qez, ceruk», — harcrec inqn iren։

— Voch voq, — patasxanec na։— Parzapes shat heraca covum։

Erb ceruky mtnum er phoqr covaxorshy, Terasi luysery marac ein, ev na haskacav, vor amenqn el arden qnel en։ Qamin anyndhat sastkanum er ev hima shat uzhegh er phchum։ Bayc navahangstum xaghagh er, ev cerunin kang arav zhayreri tak: xtchaqareri shertum։ Voch voq chkar, vor ogner, ev na vorqan kareli er tiavarec depi aph, apa durs ekav navakic u kapec da zhayrin։

Hanec kaymy, aragasty phatatec vran u kapec։ Heto kaymy gcec usin u bardzracav darn i ver։ Aha ayd zhamanak el haskacav, te vorqan sastik er hognel։ Mi akntart na kang arav u et nayelov: phoghoci lapteri luysi tak tesav, te navaki xeli etevic vorqan ver e ccvel dzkan hskayakan pochy։ Tesav naev nra voghnashari spitak, merkacac gicy, glxi mug stvery ev araj meknvac tury։

Cerunin noric sksec ver bardzranal։ Verelqy haghtahareluc heto na ynkav ev kaymn usin: parkec mi qich։ Heto janac ver kenal, bayc hesht cher da. ev aydpes el mnac nstac u nayec tchanaparhin։ Vazec ir gorcerin hetamut mi katu, ev cerunin erkar zhamanak nayec nra etevic։ Aynuhetev sksec nayel amayi phoghocin։

Verjapes kaymy gcec getin u ver kacav։ Heto bardzracrec kaymy, gcec usin u sharunakec tchanaparhov ver bardzranal։ Stipvac eghav hangstanal hing angam, minchev vor hasav ir xrtchity։

Mtav tun, kaymy henec patin, xavarum gtav jri shishy u xmec։ Heto parkec mahtchakalin, vermaky qashec userin, cackec mejqn u votqery ev qnec: demqy hpac lragirnerin u dzerqery, aphery ver parzac։

Erb aravotyan xrtchit mtav tghan, na qnac er։ Qamin aynqan uzhgin er phchum, vor navaknery durs chein ekel cov, tghan el qnov er ynkel, heto el ekel er cerunu xrtchity, inchpes amen aravot er galis։ Tghan hamozvec, vor ceruky shnchum e, bayc erb tesav nra dzerqery, lac eghav։ Na kamacuk durs ekav xrtchitic: surtch berelu, ev amboghj tchanaparhin lac er linum։

Bazmativ dzknorsner ein havaqvel navaki shurjy, ev bolorn el znnum ein ayn, inch kapvac er nran։ Dzknorsneric meky shalvary qshtac mtel er jury u paranov kmaxqn er chaphum։

Tghan chijav nranc mot, na arden eghel er nerqevum, ev dzknorsneric meky xostacel er nran mtik tal navakin։

— Inchpes e zgum iren, — dzayn tvec tghayin dzknorsneric meky։

— Qnel e, — patasxanec tghan։ Nra hamar mek er, vor nranq tesnum en ir arcunqnery։— Chpetq e anhangstacnel nran։

— Qtic minchev poch tasnut votnachaph e, — gorac nran dzuky chaphogh dzknorsy։

— Voch pakas, — asac tghan։

Na mtav Teras u mi aman surtch xndrec։

— Tveq indz taq surtch. katn u shaqary shat lini։

— Urish ban el vercru։

— Petq che։ Heto knayem, te inch kareli e tal nran utelu։

— Bayc inch dzuk e, — asac tery, — parzapes cheghac dzuk։ Asenq, du el erek erku hat lav dzuk es brnel։

— E֊e, togh korchi im dzuky, — asac tghan u noric lac eghav։

— Ches uzum mi ban xmel, — harcrec tery։

— Petq chi, — patasxanec tghan։— Asa dranc, vor Santyagoyin chdzandzracnen։ Es noric kgam։

— Haytnir nran, vor es shat em cavum։

— Shnorhakal em, — asac tghan։

Tghan xrtchit tarav taq surtchy u nstec cerunu mot, minchev vor na artnacav։ Mi angam tghayin tvac, vor na zartnec։ Bayc canr quny noric hamakec cerunun, ev tghan tchanaparhy ktrelov gnac harevanneri mot mi qich phayt phoxarnelu, vorpeszi surtchy taqacni։

Verjapes cerunin artnacav։

— Parkir, mi ver kenar, — asac tghan։— Aha, xmir, — ev surtch lcrec bazhaky։

Ceruky vercrec bazhakn u xmec surtchy։

— Nranq ynktchecin indz, Manolin, — asac na։— Nranq haghtecin indz։

— Bayc inqy ho chkaroghacav ynktchel qez։ Dzuky ho chkaroghacav haghtel qez։

— Voch, inch vor tchisht e, tchisht e։ Isk da heto eghav։

— Pedrikon xostacav hetevel navakin u parannerin։ Inch es mtacum anel dra gluxy։

— Togh Pedrikon manracni urkanneri xayci hamar։

— Isk tury։

— Vercru qez vorpes hishatak, ete uzum es։

— Uzum em, — asac tghan։— Isk hima ari xosenq, te inch enq anelu hetagayum։

— Indz phntrel eq։

— Iharke։ Araphnya pashtpanutyunn el, savarnaknern el։

— Ovkianosy mec e, isk navaky chaphazanc phoqr, chi nkatvi, — asac cerunin։ Na zgac, te vorqan hatcheli e, erb ka meky, vori het karogh es xosel, baci qezanic u covic։— Karotel ei qez, — asac na։— Voreve ban brnel es du։

— Arajin ory: mi dzuk։ Mi dzuk el erkrord, ev erkusn el: errord ory։

— Hianali e։

— Hima eli miasin dzuk kbrnenq։

— Che, es dzaxord em։ El baxts chi banum։

— Tqac ayd chbanelu vra, — asac tghan։— Es qez baxt kberem։

— Isk inch kasen qo harazatnery։

— Da karevor che։ Che vor erek erku dzuk brneci։ Bayc hima miasin piti dzknorsutyun anenq, vorovhetev es qezanic der shat ban unem sovorelu։

— Hark klini tcharel mi lav erazhani u misht tanel mez het։ Sheghby kareli e shinel hin fordi resoric։ Ksrenq da Guanabakoayum։ Sheghby petq e sur lini, bayc voch kophvac, vorpeszi chkotrvi։ Im danaky jardvec։

— Es mi nor danak ktcharem qez hamar u ksrem resory։ Qani or el piti phchi ays uzhegh brisa֊n։

— Guce ev ereq։ Bayc guce ev aveli։

— Minch ayd amen inch sarqin klini, — asac tghan։— Isk du minch ayd dzerqerd buzhir։

— Es gitem, te inch petq e anem dranc։ Gishery mi tarorinak heghuk tqeci, ev indz tvac, te krcqums inch֊or ban paytec։

— Ayd el buzhir, — asac tghan։— Parkir, ceruk, es qez maqur shapik kberem։ Utelu ban el kberem։

— Im bacaka oreri terteric voreve meky gtir, ber, — xndrec cerunin։

— Du petq e shut lavanas, vorovhetev es qezanic shat ban petq e sovorem։ Isk du karogh es amen inch sovorecnel indz։ Shat canr er qo vitchaky։

— Shat, — asac cerunin։

— Uteliq u terter kberem։ Hangstacir, ceruk։ Deghatnic mi voreve speghani kvercnem qo dzerqeri hamar։

— Chmoranas Pedrikoyin aselu, vor dzkan gluxy vercni iren։

— Chem morana։

Erb tghan durs ekav xrtchitic u sksec cac ijnel hin, qarqarot tchanaparhov, noric lac eghav։

Ayd ory mi xumb turistner ekan Teras, ev erb nranq ditum ein, te inchpes arevelyan qamin bardzr aliqner e urecnum covaxorshi mutqi mot, turistuhineric meky garejri datark titeghamanneri u satkac meduzaneri mej nkatec mi spitak, erkar voghnashar, cayrin el: mi hskayakan poch, vor bardzranum u ororvum er aphnakocutyan aliqneric։

— Ays inch e, — harcrec na matucoghin: cuyc talov vitxari dzkan erkar voghnashary, vor hima parzapes aghb er, ev vor shutov teghatvutyuny piti taner։

— Tiburon, — asac matucoghy։— Shnadzknery...— uzum er bacatrel ayn ameny, inch teghi er unecel։

— Chei imanum, vor shnadzknery ayspes geghecik, shqeghoren urucik poch en unenum։

— Ayo, es el chei imanum, — hamadzaynec nra ughekicy։


Verevum: ir xrtchitum, cerunin noric qnel er։ Na dardzyal qnel er eresn i vayr, ev tghan hskum er nran։ Cerunin erazum aryucner er tesnum։

Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Armenak Avetisyan
21:16, 07.01.2018
13449 | 0
21:11, 07.01.2018
18041 | 0
21:02, 07.01.2018
8398 | 0
20:49, 07.01.2018
12897 | 0
18:57, 07.01.2018
18163 | 0
18:54, 07.01.2018
19030 | 0
18:51, 07.01.2018
11826 | 0
18:48, 07.01.2018
10275 | 0
18:42, 07.01.2018
9206 | 0
18:34, 07.01.2018
6935 | 0
18:32, 07.01.2018
11387 | 0
18:31, 07.01.2018
6958 | 0
18:27, 07.01.2018
13062 | 0
18:22, 07.01.2018
7103 | 0
18:20, 07.01.2018
7671 | 0
17:38, 07.01.2018
7618 | 0
17:34, 07.01.2018
12347 | 0
depi ver