Ays angam grakanaget-tesaban Naira Hambardzumyany mshtapes tarmacvogh choreqshabtyan grakan ejy tramadrel e banasteghc Avag Ephremyani steghcagorcutyunnerin: Cnvel e 1958t. phetrvari 25-in, Ghaphan qaghaqum (ayzhm: Kapan): Avartel e Erevani petakan hamalsarani banasirakan fakultety: Nra banasteghcutyunnery parberabar tpagrvel en haykakan grakan mamulum: 1991t-ic Hayastani Groghneri miutyan andam e: Luys en tesel nra «Es im leran dem» (1989t.), «Astghaqayl» (1992t.), «Meknutyan zhamanaky» (1998t.), «Grvacq» (2008t.) grqery: Katarel e naev targmanutyunner: «GRVACQ» ZhVoGhVoVACUIC * * * Ymbrnel zhamanaki hosqy. * * * Haytnvum e Araqyaly: bernov * * * Skzbum hmayqn er: Heto: mitqy * * * Hogin iskapes trchun e, * * * Lery: hska vayrkyan, aselu ban chuni. * * * Tesnelu tesilner chkan։ * * * Kyanqy pttvum e qaghaqi shurjn, * * * Dzmery mtnum e qaghaq * * * Miayn aystegh: im Erkrum e, * * * Bary taqcnum e * * * Aravel e, *** Skzbum hmayqn er: Heto: mitqy pharabanutyan: Anbar shitqy siro, kalnelov vec elqery banakanutyan - artagaghti: ar Vochinch ev ar erkunq-axti andul phaxstakan: mec erqery, hangan: Get mi pah tuyl cncvecin erknayin gahin goh bazmaci ksherqy pahogh tev-dzerqery: * * * Hogin iskapes trchun e, trchum-andadar trchum e, ev na e, henc nra chun e arshavum qaghaqic-qaghaq: hasnelov Ashxarhy Baghac: ir verjin harvacy pahac: vra e talis - isk ktcin xrovqn e ays kyanqi - cancir astghery erkni ... u dzandzir... * * * Lery: hska vayrkyan, aselu ban chuni. Zhamanakn ancnum e. aha ev trchuni tchaxrogh lrutyuny: srtakotor։ Zhamanakn ancnum e. voch dadranqi tchichy, och tchaxranqi vogi lir lrutyan xitchy chen kartchelu kyanqi tchanaparhy xotor։ Zhamanakn ancnum e։ Hang ar hang ar togh... * * * Tesnelu tesilner chkan։ Tesilnern aylevs antes en։ Erevacoghn anpayman varum e erevum. nuynisk taniqnery։ Varum erevacogh taniqneri anzarmanali mi handes e (o, ayd Handesy: andenakan Stiqsy mtqum pahac), isk taniqneri takin kyanqern en ererum, Taniqneri ishxanutyan nerqo bacvum e eraxn hishoghutyan ev horanjum e eraxy։ Horanjum e, inchpes Erasxy. jrer u jrer։ Kam: inchpes Erazy - varum։ Tesilner chkan։ Kan grer։ * * * Kyanqy pttvum e qaghaqi shurjn, inchpes otar lezun: ararkayi։ Chi karogh anvanel, dondoghi nman kdoghdogha sary makeresin, saytaqun։ Aydpes kutakvum e erkri ankyunnerum «qaghaq u kyanq» kiry։ Tcheph-tchermak ayd voghoqy... ar steghcoghy lezuneri։ * * * Dzmery mtnum e qaghaq mardkayin srteri mijov, mardkayin srteri mijic dzmery mtnum e qaghaq, ev vorqan srtery: arjnac, aynqan crtery: dazhan, aynqan barern: anparz, aynqan aregaky: teq, ev hoginery: miaynak, u aravel qan irakan, ev avag hangrvann: heru, ev meghqy: hska lernapar, ev vshti dashtery: berri, ev krqi vashtern: anhagurd, ev amen anaknkal vard - ases gerezmanocum atchi... ev ergi dzayner chkan, bayc inch-or shshukner en svsvum: hatelov datark phoghocnery, mardkayin srtery, gorcery, qaghaqy - inchpes qamin, oric, ayd qamuc, sarsrum en barery, meghqery, vardery: har anaknkal haytnvac... margare-gushaki nman: aknkaleli haytnutyamb kam vorpes hertakan nshan, dzmery mtnum e qaghaq։ * * * Miayn aystegh: im Erkrum e, ur kyanq en asum huysin u husahatutyany, nranc mijev phrvac e spitak tughty: haverzhakan kamurj։ Miayn aystegh e, ur es huys unem, te mardu vordinerin erbeve khasni xosoghi xosqy, aravel: lrutyuny xosoghi։ Miayn aystegh e, vor es unem husahatutyun. da mardu husahatutyun e: drvagvac ancyali u apagayi demqerov - aylaser, camacur - hashm։ Ancneliq tchanaparhs - mi kamurj yndameny, Ancnem, or chphlven dzer sarqac tnery։ * * * Bary taqcnum e banasteghcutyunn otar achqeric։ Otar achqery harazat sirty dardznum en amayq։ Qavdeanery mar degerum en hska amayqum։ Astghery shrjvel, nayum en depi hakarak koghmy. tikunqnern: aghot, orpes otaric banasteghcutyun taqcnogh barer։ * * * Aravel e, mardn aravel e, qan mardy, sern: aravel, qan sery, kyanqy: qan kyanqy։ Ev miayn astghern en - heravor, anhasneli - or havasar en irenq irenc։ Mi heravor astgh e Hayastany... na inqn e ir chaphy, «orov chaphvelu e» ։ * * * Skzbum hmayqn er: Heto: mitqy pharabanutyan: Anbar shitqy siro, kalnelov vec elqery banakanutyan - artagaghti: ar Vochinch ev ar erkunq-axti andul phaxstakan: mec erqery, hangan: Get mi pah tuyl cncvecin erknayin gahin goh bazmaci ksherqy pahogh tev-dzerqery: * * * Hogin iskapes trchun e, trchum-andadar trchum e, ev na e, henc nra chun e arshavum qaghaqic-qaghaq: hasnelov Ashxarhy Baghac: ir verjin harvacy pahac: vra e talis - isk ktcin xrovqn e ays kyanqi - cancir astghery erkni ... u dzandzir... * * * Lery: hska vayrkyan, aselu ban chuni. Zhamanakn ancnum e. aha ev trchuni tchaxrogh lrutyuny: srtakotor։ Zhamanakn ancnum e. voch dadranqi tchichy, och tchaxranqi vogi lir lrutyan xitchy chen kartchelu kyanqi tchanaparhy xotor։ Zhamanakn ancnum e։ Hang ar hang ar togh... * * * Tesnelu tesilner chkan։ Tesilnern aylevs antes en։ Erevacoghn anpayman varum e erevum. nuynisk taniqnery։ Varum erevacogh taniqneri anzarmanali mi handes e (o, ayd Handesy: andenakan Stiqsy mtqum pahac), isk taniqneri takin kyanqern en ererum, Taniqneri ishxanutyan nerqo bacvum e eraxn hishoghutyan ev horanjum e eraxy։ Horanjum e, inchpes Erasxy. jrer u jrer։ Kam: inchpes Erazy - varum։ Tesilner chkan։ Kan grer։ * * * Dzmery mtnum e qaghaq mardkayin srteri mijov, mardkayin srteri mijic dzmery mtnum e qaghaq, ev vorqan srtery: arjnac, aynqan crtery: dazhan, aynqan barern: anparz, aynqan aregaky: teq, ev hoginery: miaynak, u aravel qan irakan, ev avag hangrvann: heru, ev meghqy: hska lernapar, ev vshti dashtery: berri, ev krqi vashtern: anhagurd, ev amen anaknkal vard - ases gerezmanocum atchi... ev ergi dzayner chkan, bayc inch-or shshukner en svsvum: hatelov datark phoghocnery, mardkayin srtery, gorcery, qaghaqy - inchpes qamin, oric, ayd qamuc, sarsrum en barery, meghqery, vardery: har anaknkal haytnvac... margare-gushaki nman: aknkaleli haytnutyamb kam vorpes hertakan nshan, dzmery mtnum e qaghaq։ * * * Miayn aystegh: im Erkrum e, ur kyanq en asum huysin u husahatutyany, nranc mijev phrvac e spitak tughty: haverzhakan kamurj։ Miayn aystegh e, ur es huys unem, te mardu vordinerin erbeve khasni xosoghi xosqy, aravel: lrutyuny xosoghi։ Miayn aystegh e, vor es unem husahatutyun. da mardu husahatutyun e: drvagvac ancyali u apagayi demqerov aylaser, camacur - hashm։ Ancneliq tchanaparhs mi kamurj yndameny, Ancnem, or chphlven dzer sarqac tnery։ * * * Bary taqcnum e banasteghcutyunn otar achqeric։ Otar achqery harazat sirty dardznum en amayq։ Qavdeanery mar degerum en hska amayqum։ Astghery shrjvel, nayum en depi hakarak koghmy. tikunqnern: aghot, orpes otaric banasteghcutyun taqcnogh barer։ * * * Aravel e, mardn aravel e, qan mardy, sern: aravel, qan sery, kyanqy: qan kyanqy։ Ev miayn astghern en heravor, anhasneli - or havasar en irenq irenc։ Mi heravor astgh e Hayastany... na inqn e ir chaphy, «orov chaphvelu e» ։ * * * Ymbrnel zhamanaki hosqy. ser u voghbergutyun, caghik u erkat, mahvan masin mtacvac xosqy, or tevum e aveli erkar, qan kyanqn inqy, qan Bosxy ev ir dzhoxqy - yughanerkac։ Aprel taracutyuny liov herkac u sparvogh, u sparel unecacd: inqd: qez, vor aynu shshnjum e - ver kac ev gna aystegheric, ur hordac lacd hamarecin erazoghi arkac, asenq, inchpes: ginin, inchpes: hacy։ Arajva nman - erkinqy bac e, te ampamac e: ankirq emal - vayrkyani bocy haverzhi ayc e, nuynn en barery, nuynn e teman։ Mardik, mardik en mnacacy. mnacaci vra ahov grvac e mah։ * * * Haytnvum e Araqyaly: bernov phrphrakalac u demqov jghadzig, ev asum. «Amen inch ays mernogh nerqevum nman e verevum eghacin» ... Ir kangnac teghic - getezri mi qar - xosqn aghavaghvac e hasnum amboxin, qamin cher xangarum, qani Na kar, hima barern hat-hat tekuz achqy koxir handipacd mardu. hogsery: shat, isk hrashqnery hashvac en. taphes: aprelu tegh chi mna naxoroq nshac taracqum - nerqevum hatkapes: Ur, hishum eq, amen inch nman e very eghacin, bayc inchu e qamin aveli azat, ev aliqnery inchu en aravel phrphrakalac u jghadzig. ev aha voch miayn chi xosum, ayl inqn el e nkatum, Araqyaly, vor takavin ays mernogh nerqevum e, meracneri arjev... ev kckvum e miayn iren haytni cavic. guce mi qani ban... hark e jnjel... Moranum e darnacac Araqyaly, cavali ayd pahin, vor gracy: grac, isk nerqevum eghacy eghac e, inchpes qar kam inchpes aliq, or qari koghern e qerum: *** Dzmery mtnum e qaghaq mardkayin srteri mijov, mardkayin srteri mijic dzmery mtnum e qaghaq, ev vorqan srtery: arjnac, aynqan crtery: dazhan, aynqan barern: anparz, aynqan aregaky: teq, ev hoginery: miaynak, u aravel qan irakan, ev avag hangrvann: heru, ev meghqy: hska lernapar, ev vshti dashtery: berri, ev krqi vashtern: anhagurd, ev amen anaknkal vard- ases gerezmanocum atchi... ev ergi dzayner chkan, bayc inch-or shshukner en svsvum: hatelov datark vtghocnery, mardkayin srtery, gorcery, qaghaqy - inchpes qamin, oric, ayd qamuc, sarsrum en barery, meghqery, vardery: har anaknkal haytnvac... margare-gushaki nman: aknkaleli haytnutyamb kam vorpes hertakan nshan, dzmery mtnum e qaghaq։ *** Lernery, yst hangi: berner, yst avandutyan: xroxt, asum e: par en brnel... o~n, a’ndr, gro’h, gro~h... Atelutyuny misht var e, bayc tshnamin e anhayt, Sery der gar e, hay - hay... Avandakan e chaphy, sakayn ritmery mashel e cesy, sa amboghjovin ayl aph e. harvacvogh myus eresy... Henc im aprelu pahin: xroxt - aghb - vashi - kokords – seghmvum e - shrjany - pari, mejteghum: xorts։ *** Miayn aystegh: im Erkrum e, ur kyanq en asum huysin u husahatutyany, nranc mijev phrvac e spitak tughty: haverzhakan kamurj։ Miayn aystegh e, ur es huys unem, te mardu vordinerin erbeve khasni xosoghi xosqy, aravel: lrutyuny xosoghi։ Miayn aystegh e, vor es unem husahatutyun. da mardu husahatutyun e: drvagvac ancyali u apagayi camacur demqerov։ Ancneyiq tchanaparhs – mi kamurj yndameny, Ancnem, or chphlven dzer sarqac tnery։ *** Apagan nshan ar nshan havaqvum, daonum e ambox, irenov lcnum aysorva phoghocnery, tnerr, darery։ Apagan amboxi nshanov lcnum e aysorva amayqy: daravor mer hogin: dareri qarerum gaytac, Astyco amenaxaghagh hayacqneric meki brnkman pahin mahvan drnery babaxogh։ Erani nranc, vovqer ... *** Xarxaphumi, vaxi naxir: ar i xatar, ao i moxir... mi xortana, sirt, babaxir: menaxoran, xorhrdaxind: xoraxortak, andndaxit xavarnerum bazmaghaghak։- Verjnaxaran Astghamaghi aneraxtchan, xigh aghaxin – Shamandaghy - kxraxi xraxtchanoq, xarnamit: an «yzxrat» glxin aghxi: shenaxarxul, axtaqaghaq։- Hamr e shavaghn ays shaghaxi, ar i bacvel piti baxi xarnataghy erkri aghi, te anxonj ughx u chaxchaxi xolor mi xagh kaghavaghi hghacum u xorq u aghag։ - Naxaxnam u naxaxuph. xaghaghqnerum: xandahaxurn, sahanqnerum: varmakaghac։ *** Ev surhandaknery suracin: andznurac, (inch piti uranayin nranq Skzbum), hasan tchamphi kesin arden, minchder aynted skzbum martn avartin er hasel arden, avartvac martic inch lur, surhandaknern ur suran arden tchamphi kesin hasac. - Ur, – nrancic mekn asac, asaci es, nrancic meky, isk heto arden meg er, es hasel ei tchamphi kesin, martn avartvac er arden, ayntegh skzbum, arter... ayntegh cvtւm ein hskayakan arter, Artery inchpes martic heto, cackvac ein diaknerov, inchpes adamandi aknerov, ev shoghshoghum ein hska arevi tak, artery, vorpes kataryal nahatak, skzbum, ayntegh, arden avartvac er marty... Aha te incher karogh e tesnel mardy, es, um surhandaknern hasel en tchamphi kesin, ev chgiten, vor martn avartvac e arden ayntegh skzbum, ur aghbyuri aky maqur er, inchpes nahataky: anagharty... Hima ayd martn avartvac e, meg e, um inchin e hima cari ayn keghevy, papirusy, tughty, magaghaty: andznurac, anuracum, inchy uranayin, orn e mardu meghqy, surhandaki, or hasel e tchamphi kesin arden, ayn aghbyuri akic shogh chi hasnum aystegh ur amboghjy meg e, marty avartvac e ayntegh skzbum, mardy: anlur, tesilnern en mnum mardun: orpes ayn aoajin artum: nahataky, or havatum e, vor uni aydpisi mi tesil: tegh khasnen surhandaknery suracogh ev haverzhoren mnacac tchanaparhi kesin, ur megn e arden avartvac marti, kam arajin arti... asaci es... akner... hasnel... magaghaty... Skzbum... surhandakne~r... * * * Lery: hska vayrkyan, aselu ban chuni. Zhamanakn ancnum e. aha ev trchuni tchaxrogh lrutyuny: srtakotor։ Zhamanakn ancnum e. voch dadranqi tchichy, och tchaxranqi vogi lir lrutyan xitchy chen kartchelu kyanqi tchanaparhy xotor։ Zhamanakn ancnum e։ Hang ar hang ar togh... * * * Ymbrnel zhamanaki hosqy. ser u voghbergutyun, caghik u erkat, mahvan masin mtacvac xosqy, or tevum e aveli erkar, qan kyanqn inqy, qan Bosxy ev ir dzhoxqy - yughanerkac։ Aprel taracutyuny liov herkac u sparvogh, u sparel unecacd: inqd: qez, vor aynu shshnjum e - ver kac ev gna aystegheric, ur hordac lacd hamarecin erazoghi arkac, asenq, inchpes: ginin, inchpes: hacy։ Arajva nman - erkinqy bac e, te ampamac e: ankirq emal - vayrkyani bocy haverzhi ayc e, nuynn en barery, nuynn e teman։ Mardik, mardik en mnacacy. mnacaci vra ahov grvac e mah։ * * * Haytnvum e Araqyaly: bernov phrphrakalac u demqov jghadzig, ev asum. «Amen inch ays mernogh nerqevum nman e verevum eghacin» ... Ir kangnac teghic - getezri mi qar xosqn aghavaghvac e hasnum amboxin, qamin cher xangarum, qani Na kar, hima barern hat-hat tekuz achqy koxir handipacd mardu. hogsery: shat, isk hrashqnery hashvac en. taphes: aprelu tegh chi mna naxoroq nshac taracqum - nerqevum hatkapes: Ur, hishum eq, amen inch nman e very eghacin, bayc inchu e qamin aveli azat, ev aliqnery inchu en aravel phrphrakalac u jghadzig. ev aha voch miayn chi xosum, ayl inqn el e nkatum, Araqyaly, vor takavin ays mernogh nerqevum e, meracneri arjev... ev kckvum e miayn iren haytni cavic. guce mi qani ban... hark e jnjel... Moranum e darnacac Araqyaly, cavali ayd pahin, vor gracy: grac, isk nerqevum eghacy eghac e, inchpes qar kam inchpes aliq, or qari koghern e qerum: ________________________________ Avag Ephremyani feysbuqyan grarumneric Qani vor voroshel em vaghvanic krkin apaaktivanal feysbuqum, nerkayacnum em mi qani katak evs: Ka nurb katak, ka grehik katak, ayl katakner el kan, karcum em. orinak: jghadzig, orinak: heravor: Arajinn, orinak, jghadzig e. 1. Minchev chtchshtes verabermunqd BANasteghcutyand handep, mnalu es anBAN qaghaqakanutyand huysin: Erkrordy heravor katak e: Aha. 2. Ete du es naxadasutyun kazmum - gitutyun e: misht kaskaceli: Ete naxadasutyunn e qez kazmum - poezia e: misht tchshgrit: Errordy kataki ardzaganq e, vorov phordzum em lracnel arajin erkusy. 3. Vochinch aynqan chi xangarum haskanalun, inchqan bacatrely: Bayroni asacin e nman. «Isk hima bacatreq Dzer bacatracy»: Ev verjiny, vori anuny inqnerd kdneq. 4. Tchamartak, tchamartak, Inch es nstel mer bakum, Ver kac u radd qashir: Minch nor handipum: |