Hovhannes Tumanyan, «Mec cavy» Mtacum enq. inch mec pakasutyun e datark ashxarhagrakan en tgitutyuny, vor mer erkiry chgitenq: Chenq haskanum, te ed chgitenalov: inchqan ban chgitenq: Che vor erkirn e ir arandznahatkutyunnerov, vor paymanavorum e u bacatrum ev patmutyun, ev grakanutyun, ev gegharvest, ev tntesakan vitchak, ev mardkayin haytni tip u hogi: Na e voroshum azgeri tchakatagiry. aranc nra bnavorutyuny haskanalu voch karogh es ancyald ymbrnel, voch nerkad haskanal, voch apagad tnorinel: Patmutyun unenq―tget enq: Ev, dzhbaxtabar, der mi kargin patmutyan girq el chunenq, teev qich zhoghovurd kunena enqan nyut ir patmutyan hamar, inchqan menq unenq: Naxnakan mshushi mej taghvac dareri masin chem asum, ayl en zhamanakneri u ancqeri, voronc vra ynknum e tchshmarit patmutyan luysy: Chgitenq: Chgitenq menq inch enq eghel, inch enq arel, inchu ev inchpes, inch orov, inch tchanaparhov enq estegh hasel: Ev inch zarmanq, vor es drutyan mej gtnvogh mardy, ir anhatakan xeghtchutyunn u datarkutyuny hesht ktaraci ir amboghj ceghi u nra ancyali vra, karhamarhi ir ceghy, ir anunic kamachi, kurana, iren tuyl kta ir ceghin veraberyal amen storutyun, ev shat-shat kdarna mi mijazgayin vochnchutyun, vor ashxarhqum vochinch chi hargum: sksac irenic: Kam te che kynkni myus cayry, ir ceghy khamari Astco yntryal zhoghovurdy, «12 xachapashti, etmishiqi milleti gluxy», ev kuyr azgasirakan tenchov brnvac: cheghac mecutyunner u pharqer kzaranci: haskacoghutyunner, zhamanakner u depqer irar xarnelov, mi vitchak, vor hajogh qaryakov caghrel e hangucyal R․ Patkanyany, teev inqn el azat cher ed pakasutyunic։ «Hayk u Napoleon mi groshi hamar Himi zhoghovrdic harcreq: Miny ergum e, te nahapetakan parz zhoghovurd e, myusy hayhoyum e, te phchacac xalx e, miny havatacnum e, te azatamit mshakakan e u amen harcum iren het u hamadzayn, myusy pndum e, te tiracu azg e, ekeghecuc u hogevorakanic durs vochinch chi hargum, ayninch errody asum e socialist e․․․ Ev minchev esor chimacanq u chgitenq, te inch ban e ed xorhrdavor sfinqsy, vor txur nstac e Urartui hin ardzanagrutyunneri koghqin: achqern arcunqov u vshtov liqy: Hapa grakanutyuny: Hayoc amboghj nor grakanutyuny haziv te mi qani amsva yntercanutyan nyut lini․ ev, sakayn qani hogi kgtnenq, vor canot linen irenc mayreni grakanutyany: Misht ktesnenq beran arac krknum en es kam en groghi anuny, govum, erkinq en hanum kam paxarakum, cexn en koxum: Hetaqrqrveceq, harc u phordz areq, ktesneq canot chi, kardacel chi. esteghic mi ktor, enteghic mi brtuj, hatchax curn u sxal: Ev vorqan grakan tgitutyun, inch kopit tchashak, inch grehik verabermunq depi grakanutyunn u groghnery: Inch viravoranq qnnadatelis, vitchelis, ognelis, hobelyany katarelis, minchev gerezmani ezerqy, minchev taghman ory: Isk gcciutyuny․․․ Amboghj nor grakanutyan arzheqn inch e, giteq։ Anshusht chgiteq, ― mi 100 rubluc el pakas։ Amboghj grakanutyan arzheqy․․․ Ev qani mardu tan kgtneq amboghj zhoghovrdi mej․․․ Hayy sovorabar cavum e phoghy caxselis, bayc grqi talis― ed caxsy ughghaki chi haskanum, manavand erb grqi ginn el mi rubluc avel e։ Lezun ho․․․ grakanutyan mej ankazm u ankerparan, mamuli mej aghqat, voghormeli mi erku ereq haryur bareri chor u camaq sharan, shat angam en el curn u sxal։ Mi qich krtvac tun enq mtnum, neroghutyun en xndrum, vor hayeren chgiten, kam te che amenalav depqum, ete giten, sharunak lsum eq «nra mot dzayn chka․․․ hracanic ardzakecin․․․ Dzez kareli e utel․․․ (Vam mozhno kushat?)» u nman margaritner։ Espes e drutyuny, ev ete tchshmarit espes e, sranic heto el inch ughigh tchanaparhi karogh e linel es drutyan mej gtnvogh zhoghovurdy, inch arzhanapatvutyan zgacmunq karogh e unenal ev inch harganq henc depi iren: Ev inchpes karogh e patahel, vor mez siren u hargen otarnery, erb parz tesnum en, vor menq, vorpes arandzin zhoghovurd, chunenq inqnuruyn patker u bovandakutyun ev handisanum enq mimiayn ir aghavaghumy։ («Horizon», N 40) |