ZVICERIA EV HAYASTAN Inchpes vor Zvicerio mej germanaciq, fransiaciq ev italaciq kkazmen dashnakcakan petutyun my, anank al Hayastani mej dashnakcakannery, ramkavarnern u hnchakyannery kkazmen dashnakcakan azgutyun my, azgayin bolor harceru mej miangamayn avtonum։ Ayn orvne, erb goyutyun unen ays kusakcutyunnery, tesnvac che hamazgayin harc my, vor teghe my tchampha inkac: anargel ir npatakin dimac ylla։ Kusakcutyun my azgin hamar ban my kshine, bayc ankareli e, vor ayd shinvac bany gorcadrutyan drvi, inchqan al ogtakar ylla. voch, petq e beres myus erku kusakcutyunneru arjeven ancunes, anonq al dzernery shinvac banin vra qsen, vor nor vaverakan sepvi։ Zinvoragrutyunn ayn miak harcn e, vor sxalmamb kkarcei, te hamazgayin piti yllar u bolor kusakcutyunnern irenc qitery ver brnelov, togh piti tayin, vor ays harcn anargel ancner ir gorcin ertar։ Bayc aydpes cheghav։ Erevani mej turqahay zinvoragir atyan my ka, voru andamnery Arevmtahay xorhurden bxyal kugan ev kazmvac en dashnakcakannere ev ramkavarnere։ U hnchakyanner chkan։ Ter, du phrkes-azates... Efendim, sa hnchakyannery, voronq grpani phoshu nman minchev grpany chshrjes: chen erevar, hraparak ijan u pahanjecin zinvoragir atyanin mej tegh my։ -Tegh chuninq, - ysin։ -Inchu։ -Vasnzi dzer kusakcutyunn yndameny 17 hogie kbaghkana։ Ays lselov hnchakyannery etev dardzan u poracin. -Proletarner bolor erkrneru, miaceq։ Miacan։ U der 17-en ban myn al pakas durs ekav։ Asor vra gacin ekan, eghacin ban myn al jur zarkin u verjapes irenc tivy 17-i hascnelov: tegh pahanjecin ev... stacan։ *** Isk es kboghoqem։ Hay azgn erku milion e։ 17-y erku milioni mej 117, 710 angam ka u der tas al kavelana։ Ete tasnevyotanoc kusakcutyun my iravunq unena tegh my pahanjelu, ayn aten zinvoragir atyany piti baghkacac ylla 117, 710 andamnere u 10 phoxandamnere։ Togh talov, vor aysqan miayn grelov zbaghven, nax grich chi baver, erkrord ibrev tchakat meknoghner, mer dem piti unenanq cerer, kanayq u erexaner... miayn։ Ays orenqin himan vra inch kyseq indz, vor vaghn isk ertam anerojs, qeriis, phesayis, qavoris drnery cecem u hing quyrerus het vatsunnoc kusakcutyun my kazmem u Atyanin arajy galov: erku tegh pahanjem։ A, piti yseq xelqy glxin mard chunis։ -Mard chunim qezi inch. mard chunim: dzogh my ktnkem Atyanin mej kdarnam. teghy ims che, xndiry skzbunqin vra e, te mardu։ *** I tes kusakcutyan my ays andznurac ashxatasirutyan, mitqs kuza hetevyal mijadepy, vor verjabani phoxaren kuzem patmel։ Aygeter my erku mshak vardzelov: aygin phorelu kghrke։ Kesorin aygin galov, ktesne aygin bnav phorvac che u mshaknery qani my qayl irarme heru, krnaknerun vra parkac erkinqy knayen։ -Inch es yrer aysor, -kharcne aygetery motenalov arajin mshakin։ -Vochinch, - kpatasxane mshaky aranc cackelu։ -Dun inch es yrer, - kharcne aygetery erkrord mshakin։ Sa, vor cher lsac, te inch er patasxaner ir ynker mshaky: kpatasxane: -Ter, isk es kognei ynkerojs... Ler Kamsar, 1918t. «Xaghq u xaytarak ashxarh» |