ՄԱՄՈՒԼ.ամ
Hay / Հայ | Рус | Eng | Tür
USD 402.56, EUR 440.64, RUB 4.58, GBP 505.01
+14 °C, +14 °C ... +19 °C Vaghy:+20 °C
Baghdasar Dpir (1683 - 1768)
13:23, 19.08.2017
6042 | 0

Grigoryan, Kesaryan, Kostandnupolseci (1683-1768, K. Polis), hay banasteghc, erazhisht, gitnakan, krtakan-lusavorchakan sharzhman gorcich, hratarakich: Sovorel e K. Polsi masnavor varzharanum: 1741-in glxavorel e Gumgaphui mayr dpratuny: Baghdasar Dpiry mecapes npastel e hay nor banasteghcutyan zargacmany ("Tagharan phoqrik Paghtasar Dpri asaceal zanazan gunov", 1723): Nra gitakan zharangutyunic mez en hasel "Parzabanutiւn qerakanutean kartcharot ev diւrimac", "Orinakq barevagrac", "Girq qerakanutean", "Hamarot meknutiւn tramabanutean", "Zhamanakagrutiւn" ev ayl erker:

Baghdasar Dpiry dasavandel e hayoc lezvi qerakanutyun, erazhshtutyun: K. Polsi dprocneri hamar 1736-60-in kazmel ev hratarakel e mayreni lezvi qerakanutyan dasagrqer (grabar ev ashxarhabar): 1720-60-in masnakcel e K. Polsi grak-hratarakchakan ashxatanqnerin. kazmel e hayagitakan grqeri gitahamematakan bnagrer, xmbagrel patmakan, philisophayakan, astvacabanakan grqer:

Baghdasar Dpiry steghcagorcakan voroshaki verabermunq e cucaberel hay hin gusanakan u ekeghecakan, inchpes ev ir zhamanakakic arevelyan u ashughakan ergarvesti nkatmamb:

Baghdasar Dpiric mez hasac "I nynjmaned arqayakan" (1707) taghum zugakcvum en hay nor ashughakan u hin ekeghecakan dasakan erazhshtutyan mi qani gcer:


Eghir azniv u mi davir

(Targmanutyun)

Eghir azniv u mi davir,
Voch voqi cav mi pattcharir,
Ev qo navy: apranqov li
Voghj, apahov tegh khasni:

Koghoptel es du qo gorcum,
Xtchtchvel es var krakum,
Astcu vaxy du misht hishir
U qo gorcy lav imacir:

Shtapelov oryd kancni,
Hogin marmnic durs ktrchi,
Huysd du dir astcu vra,
Charn u barin na kjoki:

Akanj ara u indz lsir,
Hogi-marmin mi keghtotir,
Mec u phoq hancanq chka,
Phoqrn el qez getnov kta:

Arevy kancni, gisher kga,
Charsu shukan teghi kta,
Parz e mitqy ays araci,
Vov el lini: ays kimana:

Bac achqerd, tchamphad canir,
Ajn u dzaxy lav voroshir,
Ev jermagin aghotqid mej
Du Paghtasar caran hishir:


TAGh URAXUTEAN

Garun, garun haseal ehas,
Ek, sireli, uraxacir,
Ynder sygov trtmis, hogas,
Ek, sireli, uraxacir:

Tes, te ziard vareal varin
Caghkunqn i goyns ev shoghshoghin,
Aygiqn amen berkraburin,
Ek, sireli, uraxacir:

Kytchkytchadzayn jurqn yntanan,
Vet-vet golov cicaghakan,
Lerinq, bylurq uraxanan,
Ek, sireli, uraxacir:

Piւlpiւln i ser vardin vari,
Sirov norin sirahari,
Ari, ari, mot mez ari,
Ek, sireli, uraxacir:




Arevs arnem, ertam, i'm sirun, i yerkir otar, aւagh

Arevs arnem, ertam, i'm sirun, i yerkir otar, aւagh,
Shrjim i lerne ler, nazeli, lalov andadar.
Zham i chtesnels yzqez, i'm sirun, e' indz or hazar, aւagh.
Im nazeli sirun sirasun, mi' moranar zis,
Im achac loys, srtis berkrutiւn, mi toghur zgeris:

Andzn im egheal kamaւ, i'm sirun, qo siroyd geri, aւagh,
I sar i dzor ankeal, nazeli', shrji, degeri,
Xndrelov zqez yarak, i'm sirun, misht taraberi aւagh,
Im nazeli sirun sirasun, mi' moranar zis,
Im achac loys, srtis berkrutiւn, mi toghur zgeris:

Anushahot, karmir, i'm sirun, du vard antaram, aւagh,
Es xyghtchali ergnak, nazeli, sirov qo voghbam,
Vor aranc qo tesoyd, i'm sirun, voch bynaւ xndam, aւagh.
Im nazeli sirun sirasun, mi' moranar zis,
Im achac loys, srtis berkrutiւn, mi toghur zgeris:

Asteghac loys tyւogh, i'm sirun, aregakn es du, aւagh,
Es phoqragoyn phoshek, nazeli', em qo arevun,
Shrjim i mej lusoyd, i'm sirun, i qo karotun, aւagh.
Im nazeli sirun sirasun, mi' moranar zis,
Im achac loys, srtis berkrutiւn, mi toghur zgeris:

Siroyd kapecay

Siroyd kapecay,
Geghoyd patrecay,
Vov kencagh, im sut barekam,
Unayn varecay:

Izur xrovecay,
Snoti datecay,
Vasn ancaւorid eghkelis,
Haleal mashecay:

Hogoq cnorecay,
Xotor glorecay,
I hrapuranac qoc geris,
Areal xmorecay:

Qani xabecay
'Ւ i qez yarecay,
Bac i venase: voghbalis
Vochinch shahecay:

Ard zor xosecay,
Stoyg barbarecay,
Uremn apa yoyzh yiraւi
Zqen gankatecay:


AR MAMONAYN

Usti cynar, vo'v brnaւor,
Vor qez nyman, vo'ch goy yerkri,
Vor te chytas du dzern umeq,
Vo'ch zoranay ev vo'ch berkri:

Te' tagaւorq ev te' kayserq
Qo ogneloyd en misht karot,
Isk aranc qo: e'n yoyzh tykar,
Vorpes arjar mi anarot:

Minch korusich es du hogւoc
Ev cynanis anhun charis,
Bazumq yzqez mijnord edeal,
Yaraj beren bazum baris:

Aynqan sirov kapin mardik
Qo kapanoqd ev karkamin,
Vor vorqan kap dzges nocin,
Ayl araւel kapil kamin:

Ev te arnul voq kamici
zAyln yzkapans yotic nocin,
Syrov tyrov paterazmin,
Tepet xocen, tepet xocin:

Vorq kapanoq qo karkamin,
Aynq ev yzqez amur kapen,
Canel banti nerargelov,
Erkatapat amraphaken:

Amur parisp ev hastatunq,
Sarsin i qen ev sasanin,
Yorzham uzhov qo zoraceal,
Chynchin mardik and hasanin:

Vorqan sastik kapes yzmardn,
Aynqan sastik uzhovanay
Ev vorqan qev uzhovanay,
Aynqan erkiւghn aւelanay:

Erkiւgh qo uzh bere mardoyn,
Vor zoranay, zi erkynchi,
Tur ev danak i gorc aceal,
Ynd tyshnamin ku martynchi:

Du, vor bolor tiezerac
Bazum zorac egher ishxan,
Tykar mi voq i mardkane
Arne yzqez votic koxan:


Ari', i'm qaghcrik aghaւni

Ari', i'm qaghcrik aghaւni,
Voski xncor zarmanali,
Zqez tesnoghin biւr erani.
Du bari ekir, bari ekir։

Du, vor ekir, erevcar,
Ibru arev indz cagecar,
Cyncutiւn indz pargevecar
Du bari ekir, bari ekir։

Uraxutiւn hogoy imoy
Vo'ch goy bynaւin aranc qoy,
Vov im azniւ gerayargoy,
Du bari ekir, bari ekir։

Trtum ei: uraxacay,
Mereal ei: kendanacay,
Indz erani, vor zqez tesay.
Du bari ekir, bari ekir։

Bari ekir, im sireli,
Im gerazniւ gergoveli,
Im achac loys, im nazeli.
Du bari ekir, bari ekir։


I nynjmaned arqayakan

I nynjmaned arqayakan,
Zarti'r, nazeli im, zarti'r,
Ehas nyshoyl aregakan,
Zarti'r, nazeli im, zarti'r:

Patker sirun, tip bolorak,
Lyraceloy lusnoyn qatak,
Vo'ch gytani qez orinak,
Zarti'r, nazeli im, zarti'r:

Ayd qo tesid, zor du unis,
Arar caray qez yzgeris,
Arevakez guce linis,
Zarti'r, nazeli im, zarti'r:

Ghabin srtiւ qani kocam,
E vard karmir ev antaram,
Te's, te ziard xghtchali kam,
Zarti'r, nazeli im, zarti'r:

Tap ev xorshak zhamanecin,
zTertik geghoyd ayrel kamin,
Qanzi eanc gishern mytin,
Zarti'r, nazeli im, zarti'r:

E annyman im govelis,
I mej akanc gegh qo: magnis,
I RAHEAK soyn tyւakanis,
Zarti'r, nazeli im, zarti'r:



Teev mer serundneru hayeci krtutean ev haykakan himnakan yntercumneru graseghanin chi drւir, grakan-imastasirakan amenoreay snundi hamar, zharangutiւny Baghdasar Dpirin, bayc vorqan taph karne azgayin mer armatnerun veradarnalu hogemtaւor inqnatchanachman sharzhumy, aynqan ky paycaranan demqn u gorcy hay zhoghovurdin depi ardi zhamanakner arajnordac ays eraxtashat lusaւorichin, vorun cnndean taredardzy nshւecaւ yunisi 7-n:
Hanragitakan amphoph teghekanqov: Grigorean, Kesarean ev kostandnupolseci makanunnerov canot, bayc araւelabar Baghdasar Dpir grchanunov hrchakւac hay mtqi ev mshakoyti mec araqealy cnac er 7 yunisi 1683-in, Polsoy mej, ur aprecaւ ir 85-ameay keanqin mecagoyn masy ev ur vaxtchanecaւ 1768-i yunւari 30-in:
Baghdasar Dpir banasteghc e u erazhisht, gitnakan e u hratarakich. eghaւ hayoc azgayin ev krtakan lusaւorman sharzhumin rahviraneren ev anmahacaւ mer azgayin yishoghutean mej ibrev hay azgayin veracnundi arajnord demqeren meky:
«Baghdasar Dpiry: zhamanaki arajadem gaghapharneru ev zhoghovrdakan nւirakan ighdzeru artayaytichy, krcac e miahiւsel hay qnarergutean tarber kensunak eraknery ev steghcel nororinak azgayin banasteghcutiւn my: darnalov iskapes norarar ergich, himnelov banasteghcakan mek amboghj dproc» . nman gnahatakanov Baghdasar Dpirin bnutagrac e hayreni canot banaser Henrik Baxchinean, vor 2008-in Erevani mej loys yncayec Dpiri grakan steghcagorcakan zharangutiւny i mi berogh ev anor kensagrutean u arzheqin nւirւac yodւacnery hamateghogh «Tagher» xoragrov hatory:
Inchpes vor «Haykakan Hanragitaran» -y kyndgce, Baghdasar Dpiri kensagrutiւny gri che arnւac, hakarak vor an eghac e karevor gorcich my: Ayd pattcharaւ ir masin kensagrakan teghekutiւnnery qich en: Banaser Garegin Levonean ky haghorde, vor Baghdasar Dpiri cnoghnery: Grigorn u Turvandy, Kesariayen gaghtac en Kostandnupolis, ur loys ashxarh ekac e Baghdasar: An ir naxnakan usumy stacac e teghakan dprocneru mej ev ashakertac e Ejmiacnay katoghikosakan nւirak: Astւacatur episkopos Jughayecii:
1741-in Baghdasar Dpir ky nshanakւi Gum-Gaphui dpranoci tesuch: Ir ashakertneren shater ky darnan apagayi ereveli demqer, groghner ev arajnordner, inchpes Ejmiacnay katoghikos Simeon Erevancin (gahakalac e 1763-en 1780) ev banasteghc Petros Ghaphancin:
Haykakan banasteghcutiւny vagh mijnadarun ky grւer grabarov: 12-rd daren skseal grabary astitchanabar dadrac er gorcacւele ev ir teghy zijac er xosakcakan lezւin: mijin hayerenin: Isk 18-rd darun, Baghdasar Dpiri gorcuneutean zhamanakashrjanin, sksac er nor sharzhum my: verakendanacnelu hamar grabary, ibrev hay azgayin hoge-mtaւor harust zharangutean ararman mijoci:
Ayn canr paymannery, voronc mej kaprer hay zhoghovurdy turqakan ev parskakan tirapetutiւnneru erkaratev zhamanakashrjanin, mecapes tkaracucac ein hay mitqn u lezun ev zanonq hascucac ein andundi ezrin:
Aha ays shrjanin e, vor Baghdasar Dpiri orinakov arzhanaւor hay demqer gtan mijocy hay mshakoyti veracnundin: grabari verakendanacman tchambov:
Baghdasar Dpir, Petros Ghaphancin, Grigor Oshakancin, Simeon Erevancin ev urish mshakutayin gorcichner haւatacin u zinւoragrւecan ays gaghaphari irakanacumin. ashxatecan verakangnelu ev ogtagorcelu grabary ibrev grakan lezu: Anonc arajadranqn er hay nor grakanutiւny kapel hini harust aւandutean het: Phordzecin parzecւac ev diւrymbyrneli grabar hayereny matcheli dardznel hasarak zhoghovurdin: aranc zijelu ashxarhabarin:
Baghdasar Dpir ir ergery grec grabarov, sakayn parz u matcheli lezւov: Lezun maqur e ev chi gorcacer turqeren kam parskeren barer: Anonc mej chi zgacւir noynisk Polsoy barbarin azdecutiւny: Ays verjiny i yayt ku gay anor ashxarhabar gruteanc mej:
Gegharւestakan ir steghcagorcutiւnnerov: Baghdasar Dpir mecapes npastec hay nor banasteghcutean zargacman: Anor qnarergutiւny, ir niւterov u yndhanur tramadruteamb, aւandakan e, sakayn an ky parunake azatasirutean ev azatamtutean temaner: An kogtagorce voch miayn siroy gaghaphary, inchpes ayd shrjani gusannery, aylev hasarakakan, kronakan u baroyakan niւter: Lezւi yghkւacutiւny chi partadrer zspւacutiւn, ayl: ir zhamanakakicnerun nman an kyllay krqot u ankeghc:
Baghdasar Dpirin qnarergutiւny qnnarkoghnery ushadrutean arzhani ky gtnen «Ar Mamonayn» xoragrov anor steghcac taghy, vor ir ateni ayl tagheru baghdatmamb inqnatip e: Banasteghcy ky bacayayte dramin ev harstutean korcanarar ishxanutiւny mard eakin vray: An Mamonayi masin ky gre zhoghovrdakan baroyakanutean tesankiւnen: vor ky merzhe niւteghenin sarsapheli astւacacumy.-

Usti cynar, vov brnaւor,
Vor qez nyman, voch goy yerkri,
Vor te chytas du dzern umeq,
Voch zoranay ev voch berkri:


Te tagaւorq ev te kayserq
Qo ogneloyd en misht karot,
Isk aranc qo: en yoyzh tykar,
Vorpes arjar mi anarot:


Baghdasar Dpir steghcagorcakan yatuk tchig taphec iւrovi miahiւselu hay hin gusanakan u ekeghecakan, inchpes naev: ir zhamanaki arevelean ergarւesti arandznayatkutiւnnery: Ashxarhik ev yatkapes sirayin ergeru steghcman hamar, an ogtagorcec azgayin: haykakan aւandakan, noynpes ev arevelean meghediner: Anor nshanaւor tagheren «I Nnjmaned arqayakan zartir» (1707) ergin mej, zugakcւac en nor ashughakan u hin ekeghecakan dasakan erazhshtutean mi qani gicer: Ays ergy sirayin e, sakayn phoxaberakan arumov kareli e zayn meknabanel ibrev ir zhoghovurdin ughghւac koch u hraւer, vorpeszi staphi ir tmrutenen ev payqari otar tirapetutean dem:


I nynjmaned arqayakan,
Zartir, nazeli im, zartir,
Ehas nyshoyl aregakan,
Zartir, nazeli im, zartir:


Ayd qo tesid, zor du unis,
Arar caray qez yzgeris,
Arevakez guce linis,
Zartir, nazeli im, zartir:


Baghdasar Dpiri qnarergakan zharangutean amenakarevor ev amenen arzheqaւor maseren e «Taghikner siroy ev karotanac» xoragrւac sharqy: Anor «Tagharan phoqrik Baghdasar Dpri asaceal zanazan gunov» (1723) girqy yaւelumnerov ev veraqaghnerov loys tesac e eoty angam: An grac e naev hayatar turqeren banasteghcutiւnner:
Arandzin gnahatanqi arzhani en Baghdasar Dpiri mankavarzhakan gorcuneutiւnn u dastiarakchakan zharangutiւny:
1741 tւakanin Yakob Nalean patriarqy zayn nshanakec Gum-Gaphui dprocin tesuch: Anor gorcuneutean shrjanin dpranocy mecapes caghkum aprecaւ: Baghdasar Dpir erkar tariner dasaւandec mayreni lezւi qerakanutiւn, erazhshtutiւn ev ayl niւter:
1736-1760 tւakannerun an kazmec ev hratarakec hayeren lezւi usucman dasagirqeru sharq my: grabar u ashxarhabar lezunerov, voronq shurj dar my dasaւandւecan haykakan dprocneren ners: Baghdasar Dpiri amenakarevor dastiarakchakan gorceren en «Parzabanutiւn qerakanutean kartcharot ev diւrimac» (1736), «Hator erkrord qerakanutean. Kirarutiւn masancn banin vor e sharunakumn irears yst qertoghacn» (1736), «Orinakq barevagrac» (1752), ashxarhabar lezւov patrastւac dasakan hayereni qerakanutean girq: «Girq qerakanutean» (1760), «Hamarot meknabanutiւn tramabanutean» (1822), «Zhamanakagrutiւn» (hrt. 1951) ev «Hamarotutiւn patmutean Movses Xorenacւoy» (antip): Anor lezւabanakan ashxatanqneren mezi hasac e «Cank girq Nor Ktakaranin» erky (1753):
Baghdasar Dpir mecapes npastac e naev hay grakan-hratarakchakan ashxatanqnerun, voronq taph arac ein Polsoy mej: hay tparanneru cancin steghcumov ev yndardzakumov: An kazmac e hayagitakan girqeru gitakan-hamematakan bnagrer: Xmbagrac e patmakan, philisophayakan ev astւacabanakan girqer: Yatchax inq patrastac e hratarakւeliq girqin sharւacqy, yntrelov dzeragir orinakner, zanonq hamematelov iraru het, srbagrelov naxkin hratarakutiւnneru sxalnern u aghaւaghumnery: verjnakanapes tpagrutean yandznele araj:
Ir hskoghutean tak loys tesac en hay dasakan groghneru bazmatiւ gorcer, voroncme shatery ky tpւein arajin angam yllalov: Asoncme en: Zenob Glaki «Girq patmutean Erkrin Taronoy» (1719), «Girq vor kochi Haranc varq» (1720), Araqel Siւnecii «Adamagirq» -y (1721), Grigor Narekacii «Matean voghbergutean» (1726), Simeon Jughayecii «Girq tramabanutean» (1728), Grigor Tatevacii «Girq harcmanc» (1729) ev Daւit Anyaghti «Girq sahmanac» (1731) ashxatutiւnnery:
Baghdasar Dpiri cnndean taredardzin nւirւac ays hanragitakan teghekanqn u arzhevorumy karzhe psakel anor imastun erktogheakneren qaghւac heteveal phunjov.

Ayr katareal ev tyshnamւoyn bari kami,
Ev voch te sosk iւr sirakan barekami:


Te zyghjanas i meghac,
Voch heranas i shnorhac:


Voroy dzerqn i yoghormutiւn aratacan,
Hyndze na zayn vorpes myshak aoatacan:


Vor yzxyrat ceroc gitnoc anarge,
Na qan zamen anargelis anarg e:


Imastutiւn shineac iւr tun,
Kangneac i nma eot yntir siւn:


Imastutean tur yzsirt qo,
Bayc hantcharov misht phaylecoy:


Yzxonarhutiւns bayc te laւ tchanaches,
I handisi qertoghacyn chamaches:

Nyuty hraparakvel e Mamuli xosnaki shrjanaknerum:
Kisvir ays nyutov:
Niderlandakan Oragir Grakan ej
18:40, 18.08.2021
6295 | 0
02:40, 11.05.2020
6929 | 0
01:54, 29.11.2019
12519 | 0
05:28, 08.01.2018
12458 | 0
03:29, 22.12.2017
13138 | 0
01:01, 08.12.2017
30004 | 0
16:32, 06.12.2017
11583 | 0
16:11, 06.12.2017
16436 | 0
02:42, 05.09.2017
17630 | 0
23:45, 27.08.2017
21796 | 0
depi ver