06.06.2020 12: 49 Vardinen: ir masin «Im armatnery skizb en arnum heravor mi bnakavayric: bardzradir lerneri mej cvarac Arcax ashxarhic /Gandzasar/։ Steghcagorcel sirel em vagh hasakic։ Ev henc da el xtan handisacav usanelu Erevani petakan hamalsarani zhurnalistikayi fakultetum։ Tarineri yntacqum im grac hodvacnery, aknarknery ev gegharvestakan patmvacqnern amphophvac en im andranik zhoghovacui mej: «Cnorqic minchev irakanutyun» vernagrov: Girqy baghkacac e ushagrav xoragreric. «Tchakatagrer» xoragri nerqo nerkayacvac aknarknery nor zhamanakneri mardu hogekan xrovqn en artahaytum, parz karoty, sery: vorpes eutyun, goyutyan bacarik imast, otarumy yntaniqic: vorpes cankamolutyan irakan qaosi skzbnavorum, mghdzavanjayin cnorq: «Chbacvac arshaluysner» xoragri nerqo nerkayacvac en Arcaxyan goyapayqarin irenc kyanqy nviraberac hayordineri herosapatumnery, paterazmn apracneri hishoghutyunnery, hayoc ezerqi anarik pashtpanutyunn irenc irakan kochumy hamarogh dirqapah spayi u zinvori aroryayi masin patmogh hraparakumnery։ Heghinakn em hayoc ceghaspanutyuny veraprac ev hazaravor hay vorberi phrkutyunn ir araqelutyuny hamarac herosuhun: Arshaluys (Avrora) Mardiganyanin ev 1992 tvakanin Maragha haykakan bnakavayrum adrbejancineri koghmic iragorcvac ceghaspanutyan zoheri hishatakin dzonvac hodvacneri, inchpes naev Kiprosi patmakan «Melgonean» varzharani masin «Luysi tatchary» vernagrov hodvaci, vory patmum e Karapet ev Grigor Melgonean eghbayrneri nviratvutyamb himnvac Melgonean krtahamaliri shurj ut tasnamya gorcuneutyan, Sphyurqum hayeci krtutyan apahovman ev verjin tarineri xndirneri masin։ Verjin shrjanum cnvac «Mer serundy sirel chhascrec» essen hraparakvel e Hayastani groghneri miutyan pashtonaterti: «Grakan terti» kayqejum, isk «Phrkavardzy» patmvacqy Zangak hratarakchutyan koghmic haytararvac mrcuyti shrjanaknerum hraparakvel e hratarakchutyan kayqejum» ։ Avelacnenq, vor Vardinei arajin erku patmvacqnery arajin angam hraparakvum en «Niderlandakan oragri» grakan havelvacum: «Buzhquyry» ev «Phrkavardzy» : Verjins cnvec ayn orerin, erb «Niderlandakan oragri» ughigh eterum: korona virusi voghj ashxarhum ahagnacogh cucanishneri orerin, eluyt unecav hayazgi bzhishk Gor Xachikyany ev huzich mi patmutyun patmec holandacu masin: Pacienty lsel er, vor canr hivandnerin verjin pahin toghnum en miaynak, vorpeszi chvtangen aycelogh harazatneri kyanqy: Hivandanoc mekneluc araj pacienty hivandanoc er ekel 3000 evro gumar dzerqin: Na kanchel er bzhshkin u quyrerin, xostacel, vor ays gumary nranc e talu ayn bani hamar, vor ete vitchaky vat lini: iren menak chtoghnen, qanzi aveli shat miaynutyunic u antarberutyunic e aveli shat vaxenum: (Patmvacq) Buzhquyry Virabuyzhi yndunaranum ei։ Hertakan buzhznnumn ancnelov: spasum ei bzhshki xorhrdatvutyany... Ners mtav buzhquyry: baralik votqerov, txur achqerov mi aghjik evhravirec indz znnman senyak: naxapatrastelov amen ban minch bzhishky kmotenar։ Na txur zhptum er, hayacqy cher ktrum indzanic, es el i patasxan meghm zhptum ei nran։ Bzhishky ekav ev der cher hascrel usumnasirel rentgen hetazotutyan im ardyunqnery, shtap kanchecin virahataran։ Es stipvac ei spasel։ Nra bacakayutyan yntacqum buzhquyry harcrec indz. - Karogh em dzez mi ban asel։ - Ayo, iharke - patasxaneci es։ - Erb es chors tarekan ei, mayrs lqec indz։ Duq aynqan nman eq nran, anverj nayum em dzez u mors em hishum... - Isk inchn er lqelu pattchary։ - Parzapes erexa cher uzum։ - U minch ors cheq tesel nran։ Na glxi bacasakan sharzhum arec, achqern arcunqotvecin։ - Isk um het eq aprum։ - Menak։ Minchev tasnvec tarekan aprel em hors u ir knoj het։ Na horics mi aghjik uner, um ansahman sirum ein te na, te hayrs, isk es vaxvorac nstum ei seghani ankyunum, kranum ev zhamerov nayum matematikayi grqi mievnuyn ejin։ Arcunqnery seghmum ei kokordums, vorovhetev chei haskanum banadzevery u chei hamardzakvum im harcerov yndhatel yntanekan erjankutyamb li nranc erekon։ Erb hayrs tun er veradarnum ashxatanqic, yntriqic heto xort mors aghjiky nstum er hors cnknerin, isk xort mayrs hiacmunqov nayum er nranc։ Es ases goyutyun chunei... Misht spasum ei, vor indz hamar txur paherin ur vor e dury ktaken ev ners kmtni mayrs, kgrki indz mayrakan gorovanqov ev ktani ir het։ Es erazum ei harazat, jerm mi zgacoghutyun unenal nra grkum... Arcunqneri mijic na zhptac indz u asac. -Duq aynqan nman eq mayrikis... Mtacum ei: aghjiky vorqan el vshtacac e, vor mayry lqel er iren, bayc indz nayelis hogatar u meghm zhptum e, havanabar minch ors sirum u karotum er ir mory։ -Es mayrakan qnqshanq chem tesel, kareli e asel: es vorb em mecacel։ Kensabanakan mayrs iny amis krel er indz ir krcqi tak, sakayn mayrakan bnazdn u sery aydpes el chein saghmnavorvel nra srtum։ Na parzapes heracel er aranc mtacelu im tchakatagri masin։ Giteq: hazar angam patkeracrel em nra het handipumy, patkeracrel em nra dimagcery, nra achqery, im hishoghutyunnerum na misht zhptum e։ Erazum hatchax tesnum em mors, hevaspar vazum em depi na, cankanum pharvel, bayc nra kerparn aneanum e arevi: achq cakogh shogheri mej։ Mi angam phordzeci asel hors, vor erazum mors em tesel, na angam tuyl chtvec sharunakem, ktruk yndhatec indz: aselov. «Du gone hishum es mord dimagcery, vor erazum tesnes...» ։ Es anchaph vshtaca hors xosqeric, qanzi tepet mors voch mi lusankar chunem, bayc im hishoghutyunnerum hstak urvagcvac e nra patkery: shaganakaguyn aliqadzev varsery, xoshor achqery, bardzr cicaghy... Giteq: es patkeracrel em angam nra hoty, erb gluxs kdnei nra phaphuk krcqin ev miguce arajin angam anxrov kqnei... -Duq hangist cheq qnum gishernery, - harcreci es։ -Es misht sarsapheli erazner em tesnum, dranq voghj kyanqum hetapndum en indz։ Mi phoqr lreluc heto aghjiky hankarc harcrec indz. -Duq balikner uneq։ -Ayo, erku balik unem։ -Ay patkeracreq: es erbeq dzer balikneri nman anxrov chem qnel, qni mej chem zhptacel, vorovhetev indz erbeq voch voq dzer nman chi zhptacel, im cnoghnery erbeq im tchakaty chen hamburel, erb dprocum bardzr gnahatakan em stacel, indz chen grkel, erb anzgushabar vayr em ynkel u cunks verq arel։ Indz miayn sastel en, kshtambel... Na hankarc sarsrac, nurb mashky phshaqaghvec, ases mrsum er։ Patuhani dimac nstac, anoghoq irakanutyunic teghaphoxvel er mi ayl ashxarh ev mtqerov degerum er herunerum։ Arevi shoghery lusavorum ein nra tux demqy, dzerqern anognakan drel er azdrerin ev mtahog nayum er apheri mej xzbzvac gcerin։ -Haskanum eq, voghj ashxarhi hamar du xort es, erb mayr chunes, - haziv lseli dzaynov shshnjac na ev hayacqy ver bardzracrec bacvogh dran dzaynic։ Bzhishky veradardzav։ Na shtkec tchermak glxarkn u ancav ashxatanqayin partakanutyunnery katarelun։ Voch voq erbeve cher karogh patkeracnel: inch e katarvum buzhqroj handerdzanqov vtit aghjka nerashxarhum, bayc bavakan er ushadrutyamb nayel hayacqum buyn drac anhatak txrutyany, kareli er haskanal, vor aranc mayrakan siro voghj ashxarhn e otar u sary darnum։ Txrum em, shat em txrum, chem karoghanum haskanal erexanerin lqogh mayrerin, um zavaknern anherqeli sirov u karotov minchev kyanqi verjin vayrkyany spasum en nranc veradardzin... Mor veradardzin: (Sona Qolozyani grarman motivnerov) ------------------------------------------------------------------------- Mec mayrs Mec mayrs cnvel e Mec Hayqi Parskahayq ashxarhi nshanavor gavarneric mekum: Salmastum, vory naev hay nshanavor grogh Raffu cnndavayrn e: Voghj kyanqum anerevakayeli dzhvarutyunneri dimagravac, ir erexaneri korsti vishty sgacac mec mors meghm u bari hayacqn arevi shogheri pes jermacnum er mer tuny: Es iny tarekan ei, erb canr hivandutyunic mahacav im gegheckuhi mayry: Hayrs el erbeq chamusnacav: Menq hing erexa einq: Minchev hima chem varanum asel: ete mec mayrs chstandzner mer xnamqy, menq havanabar cheinq lini kam cheinq lini ayspisin: Es shnorhakal em nran… Mec mayrs bacarik kin er: shqegh, geghecik, miazhamanak aynqan parz u lusavor: hay knojy hatuk barutyamb, mardasirutyamb: Ashxarhi lavaguyn tatikn aprum er mer tany: Na mer pahapan hreshtakn er: Chkar aveli taq, lusavor u jerm ankyun, qan tatikis girky, vortegh mi artasovor hangstutyun er parurum indz, vortegh hazar bari orhnanq er taq andzrevi nman taphvum im userin… Im hishoghutyan mej es hatchax phordzum em verakendanacnel mec mors dimagcery: achqeri xorqum ambarvac taxicy, demqi xoraxorhurd xorshomnery: Ayd xorshomnery imastutyan xorhrdanish ein, bayc ev anamoq vshti anxos vkaner: Mec egherni orerin: gaghti tchanaparhin, tats korcrel er amusnun ev erku zavaknerin. paps, horeghbayrs u horaquyrs mahacel ein xolerayic: Lrum er tats ir cavi masin, canr er nra lrutyunn u txur, hayacqi mej droshmvac anamoq mrmur kar… Tats hatchax er mez patmum ir cnndavayri: Urmia ltchi hyusisarevmtyan aphi mot gtnvogh Salmast gavari Haftvan gyughi masin, te inchpes e mijnadaryan Hayastani berdaqaghaq Salmasty IX-XI darerum entaka eghel Vaspurakani Arcruninerin, inchpes e ayn gravvel 1826-1828 tvakanneri rus-parskakan paterazmi ev Arajin ashxarahmarti zhamanak: Na patmum er Salmasti haykakan gyugheri, naev Phayajuki: Raffu cnndavayri masin: Teev ays gavaric mec tvov hayer gaghtel ein Arevelyan Hayastan, aynuamenayniv teghi bnakchutyan zgali masy hayer ein, voroncic shatery tohmik aygegorcner ein ev qaghaqy haytni er ir yntir xaghoghov u ginov։ Tats: Varyan, kam inchpes harazatnern ein asum: Daryan, ev ir erku quyrery: Horomy, ev Haykanushy, Salmastum ptghatu mec aygi ein zharangutyun stacel: Menq anhamber spasum einq amarayin ardzakurdnerin, erb tats mez tanum er phartam busakanutyamb harust Salmast: Menq Salmastum mnum einq erku amis, aynuhet mez er mianum hayrs ev usumnakan tarvan yndaraj Salmasti anmahakan ham u hot unecogh mirg banjareghenov li canr koghovnerov veradarnum einq Tavriz: Salmasteci tats yurahatuk ashxuzhutyan ter kin er, na voghj ory dadrum chuner: Aravotic minchev ereko sharzhman mej er: Na er txum mer tan hacy, na er ephum ashxarhi amenahamegh kerakurnery, na er lvanum mer shorery, karum, karkatum mer hagusty, kerakrum mez, dproc tchanaparhum: Nra amenates achqery amen bani knayein ev amen ban ktesnein: Tats shat ashxataser kin er: Es hishum em, te inchpes er voghj ory tan maqrutyamb, ephel taphelov zbaghvum: Harazatneri, harevanneri shrjanum mec hambav unein mec mors patrastac karmir ginin u horac paniry: Minchev hima hishum em ayd panri inqnatip hamy: Dzmran erkar gishernerin, erb bockltum er kraky mer mec vararanum, tats kartofily sharum er jerocum, menq havaqvum einq vararani shurj ev anhamber spasum xorovac kartofily tchashakelun tatis patrastac horac panrov ev txac anushabuyr hacov: Erb krakn acxanum er, tats dzerqn er arnum brde gorcvacqn u shyughery ev dzmran erkar gisherneri gunegh heqiatn er ases gorcum: qti tak mrmnjalov hin haykakan txur mi meghedi… Na mez hamar brde sviterner, taq gulpaner er gorcum… Menq erbeq cheinq tesnum, te erb er qnum tats, menq qnum einq, erb na der tnayin gorcerov er zbaghvac ev artnanum einq nra patrastac naxatchashi anush hotic… Na xnamec, mecacrec mez ev ir kyanqi 85-rd garunqy chbolorac: hrazhesht tvec ays ashxarhin: Tatis mahn amprop er mez hamar, menq aynqan anpashtpan einq nra korstov, vorqan caric pokvac terevnery, voronq pttvelov ijnum en getnin: chunenalov karchelu tegh: Sksvecin mer kyanqum nor orer aranc mec mors xnamogh dzerqeri, bari, lusavor achqeri… Erbemn mayramutin, erb arevi shoghery hrakarmirov en cackum erknakamary, es mtqi trichqov shat tariner araj em slanum, ases tesnum em hayreni tunn im terevaxit, mrgatu carerov shrjapatvac aygov, karmrin tvogh nrneninerov, berqic kqac ciraneninerov: Karces erek liner, es tesnum em mec mors. xorshomneric kckvac nra demqin nuyn barutyunn e, inchpes araj, ev nra karekcanqov li achqery nayum en indz vaghemi sirov: Indz tvum e, te der lsum em nra imastalic xratnery… «Melgoneany» ahazang e hnchecnum Mayreni lezvi katchari drnery sharunakum en mnal phak «Melgonean» krtakan hastatutyuny chi gorcum arden mek tasnamyak ev aveli… YUNESKO-i koghmic hastatvac Mayreni lezvi orvan nvirvac mijocarumnery hamayn hayutyan koghmic sharunakvum en voghj ashxarhum: karevorelov mer azgayin zharangutyan mecaguyn gandzi: hayoc lezvi, hayi inqnutyan u azgayin miabanutyan arajnayin gravakani ev hayapahpanutyan himnasyan, ucacman vtangi dem zoregh vahani dery sphyurqum: Minchder mayreni lezvi pahpanman gorcum angnahateli avand unecac patmakan «Melgonean» krtakan hastatutyan drnery arden mek tasnamyak ev aveli sharunakum en mnal phak: Hayazgi barerarner Karapet ev Grigor Melgonean eghbayrneri nviratvutyamb 1926 tvakanin Kiprosi mayraqaghaq Nikosiayum himnvac ՙMelgonyan՚ krtakan hastatutyuny shurj ut tasnamyak krtutyun ev xnamq e tvel inchpes Hayoc ceghaspanutyan yntacqum vorbacac hay manuknerin, aynpes el ashxarhi tarber cayreric zhamanac hay pataninerin u aghjiknerin: patrastelov nranc mijazgayin heghinakavor buheri yndunelutyan qnnutyunnerin, apa ev hayapahpan araqelutyan: Sakayn 2004 t. HBYM kentronakan varchutyan Melgonean eghbayrneri ktakakatar marmni voroshmamb caxsatarutyan ev krtutyan zhamanakakic pahanjnerin chhamapatasxanelu pattcharabanutyamb krtahamaliry dadarecrec ir araqelutyuny: yndvzumi mec aliq bardzracnelov hayutyan shrjanum: Haykakan baregorcakan yndhanur miutyuny, phakelov varzharany, Kiprosi, inchpes naev ashxarhasphyur hayutyany zrkec mayreni lezvov krtutyun stanalu hnaravorutyunic: Mijazgayin hamazhoghovneri yntacqum, voronc hravirvum en gitnakanner, hay dzernarkaterer u mtavorakanner ashxarhi tarber cayreric, Kiprosi karavarutyan nerkayacucichneri masnakcutyamb cavalvum en qnnarkumner MKH-i phakman xndri veraberyal, naxkin sanern u usucichnery meghadranqner en hnchecnum HBYM-i hascein, minchder krtahamaliri zbaghecrac 125 haz. qm taracqum derevs amur cancapatvac amayi u lqvac shenqer en. erahark usumnakan masnashenqer, hanrakacaran, marzahamalir, marzadashter, bnakeli shenq, ev hay meceri getnadir qandaknery, Melgonyan eghbayrneri dambany (Mec barerarneri atchyunnery hoghin en handznvel krtahamaliri bakum: nuyn dambanum): Hayapahpanutyan, hay inqnutyan u azgayin miabanutyan, hayoc lezvi pahpanman gorcum angnahateli avand unecac «Melgonean» krtahamaliri eraxtapart sanery, vovqer aprum en «Melgonean» -i tvac azgayin dastiarakutyan shnchov, krtojaxi himnadrman 90-amyaki artiv naxadzernel ein filmi nkarahanman ashxatanqner: npatak unenalov nerkayacnel krtojaxi patmutyuny: ayspisov guceev npastelov hamaliri phakvac drnery verabacelun: Libananahay kinorezhisor Nikol Bezjyani «Luysi tatchar» filmy 2016 t., innsunamyaki tonakatarutyunneri shrjanaknerum, cucadrvec Beyrutum ev Nikosiayum, Venetikum, Monrealum, Torontoyum, Bostonum: 2017 t. ayn cucadrvec naev «Narekaci» arvesti miutyan Erevani ev Shushii kentronnerum: Filmy nkarahanvac e «Melgonean» krtakan hastatutyan taracqum: phordzelov krtojaxi txur nerkayi hamapatkerum vogekochel pharavor ancyaly, nerkayacnel anherqeli phastern ayn masin, vor ays luysi tatchary luys e sphrel 78 tari sharunak, hazaravor saner mkrtvel en «Melgonean» -i surb avazanum ev ՙMelgonean՚-ic arac luysy sphrel voghj sphyurqum, phoxancel serndeserund: Naxkin usanoghneri tvyalneri, arxivayin nyuteri ev banasteghcakan patkerneri mijocov ays vaveragrakan filmy nerkayacnum e krtojaxi patmutyuny: «Melgonean» krtakan hastatutyan himnadirner Grigor ev Karapet Melgonean eghbayrnery, irenc cnndavayr Kesariayi Gyumushyan varzharanum naxnakan krtutyun stanalov, sksel en zbaghvel arevtrov: 1878 t. rus-turqakan paterazmic heto ancel en Ruminia ev Foqshanum vatcharakanutyun arel: Kartch zhamanak anc teghaphoxvel en Egiptos, vortegh himnel en cxaxoti «G. ev K. Melgonean» firman ev arajin gorcarany: 1914 t. aystegh amsakan artadrvum er 10 milion glanak: Avag eghbor mahic heto Karapetn amboghj unecvacqy nviraberum e Hayastani Arajin Hanrapetutyany, inchi hamar arzhananum e «Azat Hayastani artasahmanyan arajin hay qaghaqaci» kochmany: 1921t. Karapet Melgoneann ir harstutyunn avelacnum e eghbor ktakin u dra iragorcumy handznum Polsi patriarqutyany: 1925t. Aleqsandriayum Karapet aghan kazmum e mi nor akt ev amboghj nviratvutyuny: mot hing milion dolar, phoxancum hay zhoghovrdi bacardzak heghinakutyuny vayelogh Poghos Nubar phashayi ghekavarac HBYM-in: Ayd ktakov petq e himnvein dprocner, katarvein hratarakutyunner ev ozhandakutyun tramadrver ekeghecun u tarber karuycnerin: Barerar himnadir Karapet Melgoneani phaphagn er, vor ir himnac krtakan hastatutyunnery harateven daredar, linen lusavorutyan vararanner ev hay azgin tan ogtakar ev parkesht nkaragrov andamner: Arajin iravarar Polso patriarqarany 1923 t. Nikosiayi merdzakayqum gnum e 187 haz. qm hoghataracq, ev tchartarapet Karo Palyani naxagcov sksvum e krtahamaliri shinararutyuny: Karucvum en 15 shenqer, xaghadashter. varzharany baghkacac er mi qani masnashenqeric: dprocakan shenqer, ashakertneri ev usucichneri hamar naxatesvac kacaranner, tchasharan, arhestanocner, tparan, gradaran ev ayln: «Melgonean» krtakan hastatutyuny pashtonapes bacvum e 1926 t.: Krtahamaliri arajin «bnakichneri» : Eghernic mazapurc hay vorberi dzerqerov tnkvac notchineri puraky: ibrev Xach Ceghaspanutyan zoheri, minch ayzhm pahpanvum e krtahamaliri taracqum: Aystegh Ceghaspanutyunic heto hnchecin hay ergn u mayreni lezun: Barerar Melgoneany grel e. «Im dprocy petq e mer vrezhy luci: Ays vorbery petq e irenc hayrakan tuny noren shenacnen, nrancic petq e patrastenq mer azgi nor mecerin»: Hatkanshakan e dproci bazmabnuyt gorcuneutyuny: paraxumb, ergchaxumb, tateraxumb, skautakan akumb, phogheraxumb ev ayln: 1987-89 tt. krtahamaliry entarkvum e himnanorogman, yndlaynvum e Evropayic zhamanogh saneri tivy: Usumnakan cragrern ein humanitar, gitakan u tntesakan, hayerenic u anglerenic baci dasavandvel en hunaren, franseren, araberen, ruseren, bulghareren: ՙMelgonean՚ krtakan hastatutyan hazaravor shrjanavartner arajatarner en mshakuyti, krtutyan, gitutyan, lezvi u azgayin inqnutyan pahpanman volortnerum: Hishatakenq nkarich Hakob Hakobyanin, ardzakagir ev targmanich Karpis Surenyanin, erazhisht Nikoghos Tahmizyanin, groghner Mushegh Ishxanin, Vahe Vaheanin, Zareh Melqoneanin ev ayloc: Ayn miak gisherotik, amenorya dprocn er Merdzavor Arevelqum ev Evropayum: Naev miak mijazgayin dprocn er, vortegh tarekan usanum ein erku tasnyakic aveli erkrneric zhamanac shurj 300 hay erexaner: «Narekaci» arvesti miutyan himnadir naxagah Narek Harutyunyany evs «Melgonean» hastatutyan saneric e: Nareky 13 tarekan er, erb Beyruytum sksvum e paterazmy, Harutyunyanneri yntaniqy teghaphoxvum e Kipros, ev Nareky hatchaxum e patmakan «Melgonean» krtakan hastatutyun: Varzharanum aprac orery usaneli hush dardzrac Narek Harutyunyani hamar voghj kyanqum mnacel en tank u anmorac: -Varzharanum usanum ev aprum ein ashxarhi bolor cayreric zhamanac hay erexaner: Mec barerarner Karapet ev Grigor Melgonean eghbayrnery, himnadrelov ays varzharany, npatak unein Hayoc ceghaspanutyunic mazapurc vorb, kariqavor hay erexanerin apastan tramadrelu, ognelu haghtaharelu dzhvarutyunnery ev mtnelu kyanqi nor phul: «Melgonean» -y Kiprosi kghzum phoqrik Hayastan er: Hayin hay pahelu gorcum angnahateli e varzharani hskayakan avandy: «Melgonyan» -y voch miayn krtakan, aylev kyanqi dproc e eghel shat hayordineri hamar: Minchder, cavalioren, HBY miutyan kentronakan varchutyan voroshmamb phakvel e ayn: aranc verabacvelu herankari: Ucacumn ahagnacogh erevuyt e hay azgi hamar, usti mayreni lezvi kirarumy, usucumn u phoxancumy petq e darna arajnayin npatak, qanzi hamyndhanur dzulman vtangy sparnum e mer inqnutyany, patmutyann u arzheqnerin: HBYM-n darer sharunak lavaguyn hamazgayin karuycn e eghel, unecel e patvavor naxagahner i dems Poghos Nubari ev Aleq Manukyani, vovqer vitxari patasxanatvutyamb janacel en pahpanel hayi tesaky sphyurqum: Minchder «Melgonean» krtahamaliry phakelov ev chyndarajelov verabacman hordornerin: aveli qan 300 hayordi amen tari zrkvum e mayreni lezvov krtutyun stanalu hnaravorutyunic: Hatkanshakan e, vor 1974t. nerxuzhelov Kipros: turqakan razmuzhy rmbakocel e naev Melgonean krtakan hastatutyuny, vory tasnamyakner sharunak hay e krtel: I dep, Kiprosi xorhrdarany miadzayn voroshum e kayacrel ynddem MKH-i phakman, Nerqin gorceri naxararutyan qaghaqashinutyan bazhiny krtahamaliri erku patmakan shenqery haytararel e «Patmatchartarapetakan, azgayin zharangutyun», harakic puraky: «Kanach goti», isk 2007 t. yndunvac hramanov argelvum e Melgonean kalvacqi voreve dzevaphoxum: Voghjuneli e, vor otar petutyunn ir taracqum gtnvogh haykakan krtojaxy pahelu harcum nmanorinak naxandzaxndrutyun e cucaberum: Kiprosy, ibrev Evromiutyan andam erkir, uni azgayin phoqramasnutyunneri lezvapahpanutyann ajakcelu partavorutyun: Voghjuneli kliner naev grete mekdarya patmutyun unecogh «Melgonean» krtahamaliri hayazgi eraxtavorneri koghmic veraphoxumy ardi chaphanishnerin hamapatasxanogh zhamanakakic krtojaxi: pahpanelov «Megonyan» anvanumy ev kirarelov hayi tesakn ucacumic phrkelu miak buzharar xezhy: arevmtahayereni, hayagitakan ararkaneri dasavandumy, sphyurqum hayeci krtutyan apahovumy: Andin 02.2018 Arshaluys Mardiganyany arzhani e kochvelu hay herosuhi «Narekaci» arvesti miutyunum huzumnarat ereko er. sphyurqahay grogh, targmanich, barerar Sosi Gevonyany nerkayacrec ir «Minch hogineru atchurdy» patkerazard hushagrutyun girqy, vori shnorhiv ashxarhasphyur hayutyuny bacahaytec Arshaluys (Avrora) Mardiganyanin: -Asum en: «Ceghaspanutyunic phrkvac» … Es hamamit chem ayd artahaytutyan het, qani vor xosqy fizikakan phrkutyan masin e lok… Isk ayn hogekan travman, vorin entarkvel en Ceghaspanutyunic mazapurc hayery, piti yndmisht droshmvac mna nranc hogum, - asum e Sosi T. Gevonyany: Inqy linelov Ceghaspanutyunic phrkvac naxnineri hetnordy: shat angam e gaghtakanutyan cupy dzerqn arel u erkre erkir gaghtel: Cnvel e Siriayi Damaskos qaghaqum, hetagayum yntaniqov gaghtel Libanani Beyrut qaghaq, vortegh el sharunakel e usumy: stanalov fransereni usucchi diplom, ev dasavandel e franseren libananyan dprocum: Erb Beyrutum sksvum e paterazmy, Gevonyanneri yntaniqy teghaphoxvum e Ispania, aynuhet Amerikayi Miacyal Nahangner, vortegh el cnvum e nranc errord dustry: Sosi Gevonyany bazmativ grqeri heghinak e, hratarakich, irakanacnum e baregorcakan cragrer, ognum mardkanc, vovqer dra kariqn unen: Shurj eresun tari bnakvelov AMN um: tikin Sosin mi or patahabar teghekanum e, vor harevanutyamb gorcogh Kaliforniayi cereri xnamqi kentronneric mekum kyanqi verjin tarinern aprel ev, bolori koghmic moracvac, 93 tarekanum mahacel e Arshaluys (Avrora) Mardiganyany: Vov er na: 1915 tvakanin Arshaluys Mardiganyany 14 tarekan er: Nra yntaniqy Arevmtyan Hayastani Xarberd nahangi Chmshkacak gyughic er: Uner chors eghbayr ev ereq quyr: Hatchaxum er Chmshkacagi Mesropyan varzharany: Isk jutaki daseri hatchaxelu nra erazanqy mnac ankatar: Na akanatesy dardzav daraskzbin hay azgi handep iragorcvac anmardkayin barbarosutyunneri: Nra yntaniqy gazanabar spanvum e ir achqi araj: Arshaluysn u mankahasak ayl aghjikner arevangvum en gaghti tchanaparhin: 14-amya Arshaluysy dzhvar taragrutyan tchanaparhin xoshtangvum u patvazrkvum e turq ev qurd ceghapetneri haremnerum: Malatiayi, Urfayi ev Mushi strkavatcharneri shukanerum na vatcharvum e 85 centov, erku angam dzerbakalvum e, phaxusti dimum: Krelov bazmativ zrkanqner: na aynuamenayniv havataphox chi linum: 18 amis sharunak qaylelov, hatelov Dersimi (Mndzuri) lernashghtan, taqnvelov qarayrerum, snvelov buyserov ev armatnerov: hyucvac, bobik u kisamerk na hasnum e rusakan zorqeri koghmic razmakalvac Erzrum, vortegh el i verjo Arshaluysin irenc hogacutyan tak en vercnum amerikyan misionernery: 1917 tvakani garnany amerikaci bzhishk-misioneri ognutyamb Arshaluysy karoghanum e hatel rus-turqakan tchakatayin gicy, nran teghaphoxum en ayn zhamanak rusakan zorqeri gravac Erzrum, vorteghic zoravar Andranik Ozanyani ajakcutyamb ughevorvum e depi Sankt Peterburg, apa: AMN, Nyu Yorq: «Orora Martikanyany, vov mazapurc hasav Amerika, patmec Ceghaspanutyan eghelutyuny: artnacnelov Amerikayi zhoghovurdi xightchy: Xnamakalnerin hayeren patmum e ir het katarvaci masin, nranq gri en arnum angleren, ev Avrorayi irakan patmutyan himan vra 1918-in tpagrvum e «Hoshotvac Hayastan» («Ravished Armenia») girqy, vory miangamic vatcharvum e mec qanakov: Hay zhoghovrdi voghbergutyan masin patmogh ays girqn arajacnum e Nyu Yorqi hasarakutyan bardzr xavi karekcanqy: «Hamaxmbvelov: Nyu Yorqi nshanavor andzinq miutyun en kazmum ev kochum «Hay ev siriacineri npastamatuyc komite»: Mardik, vor hayeri masin chein lsel, gradarannerum, tangarannerum usumnasirutyunner katareluc heto voroshecin film nkarel, vorpeszi gumar havaqen hay zhoghovrdin ognelu hamar», - patmum e Sosi Gevonyany: 1919 t. hunvarin ekran e bardzranum amerikyan «Metro Goldvin Meyer» kinoynkerutyunum rezhisor Oskar Aphfeli: Avrorayi hushagrutyan himan vra nkarahanvac «Hogineru atchurdy» («Auction of Souls») xagharkayin hamr filmy: Ayn cucadrvum e AMN-i, Evropayi tarber qaghaqnerum: Cavoq, aysor pahpanvel e filmi mek tasnerord masy, mnacacn anhetacel e: Sosi Gevonyani havastmamb: ays filmy mijazgayin hanrutyan vra toghec anjnjeli hetq: Avrorayin vitchakvac er ayd filmum marmnavorelu ir isk kerpary: Filmi nkarahanman yntacqum Avroran mecapes ajakcum e inchpes derasanneri hagustneri ev kerparneri steghcman, aynpes el tesaranneri tchshgrit verartadrman ashxatanqnerin: «Ev ceghaspanutyan akanatesi: Arshaluys Mardiganyani husheri himan vra nkarahanvac «Hogineru atchurdy» («Auction of Souls») xagharkayin hamr filmi cucadrutyunic stacvec 117 milion dolar, vori mi masn ogtagorcvec 114 hazar hay erexaneri phrkutyan hamar: yuraqanchyuri hamar vtcharelov mek dolar ev azatelov turqi strkutyunic», -patmec Sosi Gevonyany: Na ir kyanqi araqelutyunneric mekn e hamarum Avrorayi kerpary ashxarhasphyur hayutyany nerkayacnely: Derevs 2006 t. naxadzernum e «Minch hogineru atchurdy» grqi steghcman ashxatanqnery: Ayn patkerapatum zhanrov e grvac, hratarakvel e hayeren u angleren ev nerkayacvel e Zhnevum, Los Anjelesum, Beyrutum, Karibyan kghzinerum, Hayastani mi sharq marzerum ev Erevani bazmativ gitakrtakan hastatutyunnerum: «Grqum mi sharq drvagner, vor irakanum eghel en, nerkayacvac en voghj dazhanutyamb: Sa mer patmutyan irakan artapatkerumn e: Ayn tchshmartutyuny, vorov ancel enq menq: Avrora Mardiganyani patmutyuny petq er moracumic phrkel, vorovhetev ays aghjiky voghj Amerikayi zarmanqn er arajacrel: Azgern u voghj zhoghovurdy Hayoc ceghaspanutyany canotacel en arajiny henc ays aghjka patmutyan mijocov» - asum e Sosi Gevonyany: Tikin Sosiin, sakayn, baxt chvitchakvec kendanutyan oroq handipel Avrora Mardiganyani het: «Es cavum em, vor aydpes el chhajoghvec handipel ays mec hayuhun, vov ir katarac gorcerov hiravi arzhani e kochvelu hay herosuhi: Minchder na, kyanqi verjin tarinern aprelov cereri xnamqi kentronum, mahacel e kataryal anushadrutyan matnvac: Ceghaspanutyan sarsaphnery veraprelov, turq ev qurd ceghapetneri haremnerum patvazrkvelov: Avrora Mardiganyany erkar tariner cher karoghanum amusnanal, na vaxenum er, vor inch-or meky hpvi iren: 29 tarekanum amusnanum e, unenum mek vordi: Vordin, sakayn, mory handznum e ceranoc, aylazgi harsn argelum e torann aycelel tatikin: Avroran hivandanum e u mahanum anterutyan mej: Vordin angam chi galis mor din tanelu: Avrorayi marminy varum en u moxiry pahum: Ereq tari voch voq chi haytnvum moxiry tanelu, ev tasnyak anter moxirneri het miasin mec hayuhu moxiry evs taghum en mek yndhanur phosum», - cavov patmum e Sosi Gevonyany: «Ays tchakatagri kroghy shat heru Amerikayum e taghvac, bayc amen angam Cicernakaberd gnalis ayntegh petq e hishel ayspisi tchakatagrer kroghnerin u caghik dnel naev nranc hogu hangstutyan hamar»: Avrora Mardiganyani barehogutyuny: haryuravor hay vorberi phrkutyan u xnamqi, hiravi arzhani e gnahatanqi: «100 lives» naxadzernutyan mas kazmogh mrcanaki Avrora anvanakochmamb: 2016 tvakanic sksac: Hayastanum shnorhvum e «Avrora» hamashxarhayin mardasirakan mrcanaky: xraxuselu ev ajakcelu ayn bacarik anhatnerin, vovqer sephakan kyanqy vtangi entarkelov: hnaravorutyun en talis goyatevel urishnerin: Arshaluys Mardiganyany (1901-1994 tt.), vov ir kyanqn aprel e: haghtaharelov voghbergakan hishoghutyunnery ev uzh gtnelov ir mej haryuravor hay vorberin ognelu hamar, arzhani e kochvelu hay herosuhi: Andin 9.2017 Podrobnee zdes: https://nidoragir-grakan.webnode.ru/news/%d5%be%d5%a1%d6%80%d5%a4%d5%ab%d5%b6%d5%a5-%d5%ab%d5%bd%d5%a1%d5%b0%d5%a1%d5%af%d5%b5%d5%a1%d5%b6-%d5%ba%d5%a1%d5%bf%d5%b4%d5%be%d5%a1%d5%ae%d6%84%d5%b6%d5%a5%d6%80/ |